Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yakob (Yakov) Qogebaşvili (gürc. იაკობ სიმონის ძე გოგებაშვილი; 15 (27) oktyabr 1840, Variani[d], Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası – 1 (14) iyun 1912, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası) — Gürcü müəllim, publisist, uşaq yazıçısı və jurnalisti, Gürcüstanda elmi pedaqogikanın banisi.
| Yakob Qogebaşvili | |
|---|---|
| gürc. იაკობ სიმონის ძე გოგებაშვილი | |
 | |
| Doğum tarixi | 15 (27) oktyabr 1840 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1 (14) iyun 1912 (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | jurnalist, yazıçı, pedaqoq, publisist, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, ictimai xadim |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, ustalıqla tərtib etdiyi və uşaqlar üçün hazırladığı, yenilənmiş formasında hələ də gürcü məktəblərində dərslik olan "Deda Ena" (gürc. დედა ენა - "Ana dili") əlifbası ilə məşhurdur. 1880-ci ildən etibarən hər bir gürcü Qogebaşvilinin hazırladığı əlifbanın köməyi ilə ana dilində oxumağı və yazmağı öyrənmişdir.. Gürcü məktəblərində rus dilinin tədrisi üçün də metodika hazırlamışdır.
Həyatı
Yakob Qogebaşvili 1840-cı il oktyabrın 15-də (27 oktyabr, yeni təqvim) keşiş Simon Qogebaşvilinin kasıb ailəsində Qori yaxınlığındakı Variani kəndində anadan olmuşdur. Doqquz yaşına qədər atasının rəhbərliyi altında evdə təhsil alıb.
Qoridəki ilahiyyat məktəbində və 1849-cu ildən Tiflis İlahiyyat Seminariyasında oxuyub. Sonra 1861-ci ildə Kiyevdəki İlahiyyat Akademiyasına daxil olub. Eyni zamanda, Kiyev Universitetində təbiət elmləri mövzusunda mühazirələrə qatılmış və burada Aleksandr Herzen, Vissarion Belinski və Nikolay Çernışevski kimi rus maarifçilərinin siyasi fikirləri ilə tanış olmuşdur. Buna baxmayaraq, o dövrün bir çox gürcü tələbələrindən fərqli olaraq rus radikallarının təsiri altına düşmədi. Yakob Qogebaşvilinin formalaşmasında ilahiyyat seminariyasının daha böyük təsiri olmuşdur. 1863-cü ildə xəstəlik səbəbiylə Gürcüstana qayıdaraq Tiflis İlahiyyat Seminariyasında cəbr və coğrafiyadan dərs demiş, sonra orda müfəttiş olmuşdur..
Siyasi və ictimai fəaliyyəti
Qogebaşvili milli liberal hərəkatın və "Pirveli Das"i qrupunun fəal iştirakçısı idi. Onun adı İlya Çavçavadze və Akaki Seretelinin adları ilə bərabər çəkilir. Yakob Qogebaşvilinin seminariya tələbələri tərəfindən ziyarət edildiyi mənzil qısa müddətdə qadağan olunmuş sənət və siyasət mövzularının müzakirəsi üçün sığınacaq olmuşdu. Onun fəal mövqeyi, 1874-cü ildə Yakob Qogebaşvilinin Müqəddəs Sinodun əmri ilə vəzifədən azad edilməsinə səbəb oldu, o vaxtdan bəri hökumət vəzifələrində çalışmadı. O, siyasi ikili münasibət, separatizm və ateizm, liberalizm və radikalizm tələbələri arasında təbliğat aparmaqda ittiham olunurdu.
Təhsil fəaliyyəti
Bundan sonra Qogebaşvili bütün enerjisini həmyerliləri arasında təhsil və elmin yayılmasına sərf etdi. 1879-cu ildə gürcülər arasında Savadlılığın Təşviqi Cəmiyyətini qurmağa kömək etdi. Qogebaşvili, ruslaşdırmaya qarşı mübarizə apardı, 1907-ci ildə Çavçavadzenin öldürülməsindən əvvəl etdiyi çıxış "bədbəxt bir qurucu, hər cür qayğıdan və qorumadan məhrum" olaraq müqayisə etdiyi gürcü dilinin aşınma prosesini dayandırdı.
Yakob Qogebaşvilinin ən məşhur əsəri "Ded Enin" əlifba kitabı ilk dəfə 1876-cı ildə nəşr edilmişdir. Əlifbadan ədəbi mətnlərdən, bir sıra ensiklopedik məqalələrdən, saysız nəşrlərdən, yeniləmələrdən və dəyişikliklərdən keçdikdən sonra kitab gürcü dilində etalon oldu.
Əlifbaya əlavə olaraq Yakob Qogebaşvili uşaqlara daha iki böyük kitab "Təbiətin açarı" və "Rus sözü" əsərlərini hədiyyə etmişdir. O, Lev Tolstoy, K.Uşinski və başqalarının ən yaxşı hekayələrini gürcü dilinə tərcümə edib. İlk uşaq jurnalının yaradılmasında iştirak etmiş və bir çox hekayələr yazmışdır.
Yakob Qogebaşvili özü haqda belə deyirdi: “Bu, milli vəziyyətimizin iqtisadi vəziyyətdən daha təhlükəli olması ilə əlaqədardır. Varlığımızın milli tərəfidaha çox ağrılı idi və bizi sosial vəziyyətimizdən daha çox narahat edirdi".
1 iyun (14 iyun, yeni təqvim) 1912-ci ildə Tiflisdə vəfat etmişdir. 1940-cı ildə onun nəşi Mtatsminda panteonunda yenidən dəfn edildi.
Xatirəsi
- 1960-cı ildə Gürcüstan SSR hökuməti Yakob Qogebaşvili adına medal təsis etdi. Pedoqoji elm və xalq təhsili xadimlərinə verilən Qogebaşvili medalı
- 1960-cı ildə Qogebaşviliyə həsr olunmuş SSRİ-nin poçt markası buraxıldı.
- Y.Qogebaşvili adına Telavi Dövlət Pedaqoji İnstitutu.
- Tbilisidə bir küçə Qogebaşvilinin adını daşıyır.
- 1969-cu ildən respublika bilik bayramı "Yakobob" keçirilir.
Əsərləri
Aşağıda Yakov Qogebaşvilinin əsərləri silsiləsi verilmişdir:
- "Gürcü dilinin əlifbası və tələbələr üçün oxunan ilk kitab"; gürc. ქართული ენის ანბანი და პირველი საკითხავი წიგნი მოსწავლეთათვის, Kartu ənbani da pirveli sakitkhavi tsigni mostsavletatvis (1865);
- "Təbiət qapıları"; gürc. ბუნების კარი, Bunebis kari (1865);
- "Deda ena" "(" Ana dili ") gürc. დედა ენა, Deda ena (1876).
İstinadlar
- Рейфилд, стр. 173.
- Ланг, стр. 111.
- Очерки истории Грузии. Том 5. Грузия в IV—X веках / [Ред.: М. Лордкипанидзе, Д. Мусхелишвили] — , 1988—580 с.
- Рейфилд, стр. 174.
- "GOGEBASHVILI, JACOB (IAKOB)" (ingilis). Словарь грузинской национальной биографии. 2012-04-16 tarixində arxivləşdirilib.
- Сюни, стр. 135.
- Ланг, стр. 111; Рейфилд, стр. 174; Сюни, стр. 133
- Гогебашвили Я. С. Внутреннее обозрение — Соч. в 10 томах, т. I. Под ред. Г. Тавзишвили, Д. Лорткипанидзе, 3. Кикнадзе, В. Каджая. Тбилиси, 1952—1965, с. 391.
Xarici keçidlər
- Yakob Qogebaşvili // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Биография Гогебашвили Якова Семёновича 2011-10-16 at the Wayback Machine
- Герман Цверианишвили. Выдающийся педагог-гуманист Якоб Гогебашвили
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yakob Yakov Qogebasvili gurc იაკობ სიმონის ძე გოგებაშვილი 15 27 oktyabr 1840 Variani d Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi 1 14 iyun 1912 Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi Gurcu muellim publisist usaq yazicisi ve jurnalisti Gurcustanda elmi pedaqogikanin banisi Yakob Qogebasviligurc იაკობ სიმონის ძე გოგებაშვილიDogum tarixi 15 27 oktyabr 1840Dogum yeri Variani d Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1 14 iyun 1912 71 yasinda Vefat yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiDefn yeri Mtatsminda panteonu d Tehsili Tbilisi Ilahiyyat Seminariyasi d Zaqafqaziya Muellimler SeminariyasiFealiyyeti jurnalist yazici pedaqoq publisist usaq edebiyyati yazicisi ictimai xadim Vikianbarda elaqeli mediafayllarSSRI de poct markasi 1960 O ustaliqla tertib etdiyi ve usaqlar ucun hazirladigi yenilenmis formasinda hele de gurcu mekteblerinde derslik olan Deda Ena gurc დედა ენა Ana dili elifbasi ile meshurdur 1880 ci ilden etibaren her bir gurcu Qogebasvilinin hazirladigi elifbanin komeyi ile ana dilinde oxumagi ve yazmagi oyrenmisdir Gurcu mekteblerinde rus dilinin tedrisi ucun de metodika hazirlamisdir HeyatiYakob Qogebasvili 1840 ci il oktyabrin 15 de 27 oktyabr yeni teqvim kesis Simon Qogebasvilinin kasib ailesinde Qori yaxinligindaki Variani kendinde anadan olmusdur Doqquz yasina qeder atasinin rehberliyi altinda evde tehsil alib Qorideki ilahiyyat mektebinde ve 1849 cu ilden Tiflis Ilahiyyat Seminariyasinda oxuyub Sonra 1861 ci ilde Kiyevdeki Ilahiyyat Akademiyasina daxil olub Eyni zamanda Kiyev Universitetinde tebiet elmleri movzusunda muhazirelere qatilmis ve burada Aleksandr Herzen Vissarion Belinski ve Nikolay Cernisevski kimi rus maarifcilerinin siyasi fikirleri ile tanis olmusdur Buna baxmayaraq o dovrun bir cox gurcu telebelerinden ferqli olaraq rus radikallarinin tesiri altina dusmedi Yakob Qogebasvilinin formalasmasinda ilahiyyat seminariyasinin daha boyuk tesiri olmusdur 1863 cu ilde xestelik sebebiyle Gurcustana qayidaraq Tiflis Ilahiyyat Seminariyasinda cebr ve cografiyadan ders demis sonra orda mufettis olmusdur Siyasi ve ictimai fealiyyeti Yakob Qogebasvilinin qebir ustu abidesiTbiliside Qogebasvili kucesi Qogebasvili milli liberal herekatin ve Pirveli Das i qrupunun feal istirakcisi idi Onun adi Ilya Cavcavadze ve Akaki Seretelinin adlari ile beraber cekilir Yakob Qogebasvilinin seminariya telebeleri terefinden ziyaret edildiyi menzil qisa muddetde qadagan olunmus senet ve siyaset movzularinin muzakiresi ucun siginacaq olmusdu Onun feal movqeyi 1874 cu ilde Yakob Qogebasvilinin Muqeddes Sinodun emri ile vezifeden azad edilmesine sebeb oldu o vaxtdan beri hokumet vezifelerinde calismadi O siyasi ikili munasibet separatizm ve ateizm liberalizm ve radikalizm telebeleri arasinda tebligat aparmaqda ittiham olunurdu Tehsil fealiyyeti Bundan sonra Qogebasvili butun enerjisini hemyerlileri arasinda tehsil ve elmin yayilmasina serf etdi 1879 cu ilde gurculer arasinda Savadliligin Tesviqi Cemiyyetini qurmaga komek etdi Qogebasvili ruslasdirmaya qarsi mubarize apardi 1907 ci ilde Cavcavadzenin oldurulmesinden evvel etdiyi cixis bedbext bir qurucu her cur qaygidan ve qorumadan mehrum olaraq muqayise etdiyi gurcu dilinin asinma prosesini dayandirdi Yakob Qogebasvilinin en meshur eseri Ded Enin elifba kitabi ilk defe 1876 ci ilde nesr edilmisdir Elifbadan edebi metnlerden bir sira ensiklopedik meqalelerden saysiz nesrlerden yenilemelerden ve deyisikliklerden kecdikden sonra kitab gurcu dilinde etalon oldu Elifbaya elave olaraq Yakob Qogebasvili usaqlara daha iki boyuk kitab Tebietin acari ve Rus sozu eserlerini hediyye etmisdir O Lev Tolstoy K Usinski ve basqalarinin en yaxsi hekayelerini gurcu diline tercume edib Ilk usaq jurnalinin yaradilmasinda istirak etmis ve bir cox hekayeler yazmisdir Yakob Qogebasvili ozu haqda bele deyirdi Bu milli veziyyetimizin iqtisadi veziyyetden daha tehlukeli olmasi ile elaqedardir Varligimizin milli terefidaha cox agrili idi ve bizi sosial veziyyetimizden daha cox narahat edirdi 1 iyun 14 iyun yeni teqvim 1912 ci ilde Tiflisde vefat etmisdir 1940 ci ilde onun nesi Mtatsminda panteonunda yeniden defn edildi Xatiresi1960 ci ilde Gurcustan SSR hokumeti Yakob Qogebasvili adina medal tesis etdi Pedoqoji elm ve xalq tehsili xadimlerine verilen Qogebasvili medali 1960 ci ilde Qogebasviliye hesr olunmus SSRI nin poct markasi buraxildi Y Qogebasvili adina Telavi Dovlet Pedaqoji Institutu Tbiliside bir kuce Qogebasvilinin adini dasiyir 1969 cu ilden respublika bilik bayrami Yakobob kecirilir EserleriAsagida Yakov Qogebasvilinin eserleri silsilesi verilmisdir Gurcu dilinin elifbasi ve telebeler ucun oxunan ilk kitab gurc ქართული ენის ანბანი და პირველი საკითხავი წიგნი მოსწავლეთათვის Kartu enbani da pirveli sakitkhavi tsigni mostsavletatvis 1865 Tebiet qapilari gurc ბუნების კარი Bunebis kari 1865 Deda ena Ana dili gurc დედა ენა Deda ena 1876 IstinadlarRejfild str 173 Lang str 111 Ocherki istorii Gruzii Tom 5 Gruziya v IV X vekah Red M Lordkipanidze D Mushelishvili 1988 580 s Rejfild str 174 GOGEBASHVILI JACOB IAKOB ingilis Slovar gruzinskoj nacionalnoj biografii 2012 04 16 tarixinde arxivlesdirilib Syuni str 135 Lang str 111 Rejfild str 174 Syuni str 133 Gogebashvili Ya S Vnutrennee obozrenie Soch v 10 tomah t I Pod red G Tavzishvili D Lortkipanidze 3 Kiknadze V Kadzhaya Tbilisi 1952 1965 s 391 Xarici kecidlerYakob Qogebasvili Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Biografiya Gogebashvili Yakova Semyonovicha 2011 10 16 at the Wayback Machine German Cverianishvili Vydayushijsya pedagog gumanist Yakob Gogebashvili