Xudadat bəy Ələkbər bəy oğlu Rəfibəyli və ya Rəfibəyov (12 yanvar 1878, Yelizavetpol – 1 iyun 1920, Nargin adası, Azərbaycan) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Yelizavetpol quberniyasının general-qubernatoru, II Xoyski hökumətində əvvəlcə səhiyyə və sosial təminat naziri, daha sonra isə xalq səhiyyəsi naziri, Afanasyev adına Yelizavetpol xəstəxanasının direktoru, həkim.
Xudadat bəy Rəfibəyli | |
---|---|
6 may 1919 – 30 aprel 1920 | |
Baş nazir | Nəsib bəy Yusifbəyli |
Əvvəlki | İbrahim ağa Vəkilov |
Sonrakı | ləğv olundu |
6 oktyabr 1918 – 7 dekabr 1918 | |
Hökumət | Fətəli xan Xoyski |
II Xoyski hökuməti | |
Əvvəlki | təsis olundu |
Sonrakı | Yevsey Gindes |
17 iyun 1918 – 6 oktyabr 1918 | |
Baş nazir | Fətəli xan Xoyski |
Hökumət | II Xoyski hökuməti |
Əvvəlki | təsis olundu |
Sonrakı | ləğv olundu |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 12 yanvar 1878 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1 iyun 1920 (42 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
Dəfn yeri | |
Partiya |
|
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | məmur, siyasətçi |
Atası | Ələkbər bəy Rəfibəyli[d] |
Uşağı | |
Dini | islam |
| |
Təltifləri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Xudadat bəy Ələkbər bəy oğlu Rəfibəyli 1878-ci il yanvarın 12-də indiki Gəncə şəhərinin Bala Bağman məhəlləsində əsilzadə ailəsində doğulub. O, Rəfibəylilər nəslindəndir. Xudadat bəy Gəncə Kişi Gimnaziyasını bitirdikdən sonra təhsilini də davam etdirmişdir. Xudadat bəy Rəfibəyli 1904-cü ildə oranı bitirir.
Fəaliyyəti
1904-cü ildə Xarkov İmperator Universitetinin Tibb fakültəsini bitirir və həmin universitetin qospital-klinikasının cərrahiyyə şöbəsində 3 il ordinator işləyir. O, 1907-ci ildə ailəsiylə birgə Gəncə şəhərinə qayıdır. Həmin ilin noyabrın 15-də o, Yelizavetpol Şəhər İdarəsinim təqdimatı, qubernatorun əmri ilə Afanasyev adına Yelizavetpol xəstəxanasına (6 nömrəli şəhər müalicəxanası) direktor təyin edilir. 17 il Gəncə xəstəxanasının baş həkimi olaraq çalışmışdır. 1909-cu ildə fəaliyyəti, xidmətləri nəzərə alınaraq titulyar müşavir, 1910-cu ildə kollej asessoru, 1912-ci ildə saray müşaviri rütbələri verilib və 1909-cu ildən Gəncə Mahal Məhkəməsində fəxri barışıq hakimi təyin edilib. Xudadat bəy 1912–1913-cü illərdə Sankt-Peterburqda İmperator Kliniki İnstitutunda 6 ay məşhur professorların apardığı 12 ixtisas kursunun da dinləyicisi olub. Xudadat bəy gəncəlilərin təkidi ilə daha sonralar şəhər qubernatorunun vəzifəsinin icrasına başlayandan sonra da həkimlik fəaliyyətini davam etdirirdi.
Ölümü
1920-ci aprelin 28-də Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti quruldu. 1920-ci ilin mayın 12-də Xudadat bəy Rəfibəylini həbs etdilər. O, silahlı əsgərlərin nəzarəti altında Gəncədən qatarla Bakıya gətirildi O, Gəncə üsyanının təşkilində ittihamlandırılırdı. Gəncənin ilk və son müsəlman qubernatoru Xudadat bəy Rəfibəyli iyunun 1-də gizlicə Xəzərin kiçik bir adasına aparılaraq güllələndi.
Siyasi-ictimai fəaliyyəti
Xarkovda oxuyarkən tələbə dostları ilə birlikdə "Həmyerlilər" dərnəyini qurur. Xarkov Tibb Universitetini bitirdikdən sonra 17 il Həkimlər Cəmiyyətinin sədri kimi çalışmışdır. 1910-cu illərdə Gəncədə Xudadat bəy Rəfibəylinin təsisçiliyi ilə Aktyorlar Cəmiyyəti yaradıldı. Yelizavetpol Tibb Cəmiyyəti" Xudadat bəy Rəfibəylinin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə 1914-cü ildə yaradılmışdır. Bu cəmiyyətin əsas məqsədi Gəncədə yoxsullara, kimsəsizlərə pulsuz tibbi yardım göstərmək idi. Cəmiyyətin fəal üzvləri Həsən bəy Ağayev, Həmzə bəy Zeynalov, Musa bəy Rəfiyev və s. şəxslər idi. "Yelizavetpol Tibb Cəmiyyəti" Bakı, Şuşa, Şəki və şəhərlərdə fəaliyyət göstərən digər cəmiyyətlərlə daim sıx əlaqədə olurdu.
1917-ci ilin martında Xudadat bəy Gəncədə yaranan Müsəlman Milli Şurasının Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin üzvü seçilir.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü
1919-cu ilin may ayının 6-sında Azərbaycan hökuməti tərəfindən Xudadat bəy Gəncə quberniyasının general-qubernatoru vəzifəsinə təyin edildi.
Xudadat bəy 1920-ci ilin mayında həbsdə olarkən, istintaqa verdiyi ifadədə bildirir ki, qubernator əmrinin 1919-cu ilin mayın 6-da verilməsinə baxmayaraq, fəaliyyətə atasının qırx mərasimi başa çatdıqdan, yəni mayın 17-dən sonra başlamışdır.
"Quberniyanı idarə etməyə başlayarkən məndən tələb olunmuşdu ki, əmin-amanlıq yaradım. Görülən tədbirlər nəticəsində bütün quberniyadan quldur dəstələri təmizləndi və ləğv olundu, onların bəzi başçıları öz ayaqları ilə gəldilər, məhkəmə tədqiqatına və istintaqa qədər pulla zaminə buraxıldılar. Nəticədə xeyli sakitlik yaramağa başladı". |
Xudadat bəy Rəfibəyli aprelin 30-da Nuxa, Ağdaş, Zəyəm, Gəncə qəza rəislərinə teleqram yollayaraq hakimiyyəti bolşeviklərə təhvil verdiyini bildirmişdi. Sonra da öz müavini, polkovnik Hüseynqulu xan Xoyski ilə lazımi sənədləri imzalayaraq Gəncə İnqilab Komitəsinin 30 aprel 1920-ci il tarixli 67 və 68 nömrəli əmrlərinə uyğun qubernatorluğu 1920-ci il may ayının 1-də Gəncə İnqilab Komitəsinin sədri İbrahim Əliyevə və onun köməkçisi (müavini) Fərhad Əliyevə təhvil vermişdi.
Hökumətdə
Xudadat bəy 17 iyun 1918-ci ildə təşkil olunan II Xoyski hökumətində ilk dəfə yaradılan posta — səhiyyə və sosial təminat naziri təyin olunmuşdur. Nazir olarkən onun göstərişi ilə ölkə ərazisində pulsuz müalicə göstərən bir neçə xəstəxana açıldı, kənd yerlərində yeni müalicəxana və feldşer məntəqələrinin tikintisinə başlandı, ekspertizalar üçün laboratoriya təşkil olundu. Gəncə yaxınlığındakı Zurnabad kəndində taun əleyhinə stansiya yaradıldı. 6 oktyabr 1918-ci ildə hökumət kabinetində dəyişikliklər edilmiş və yeni vəzifələr yaradılmışdır. Xudadat bəy xalq səhiyyə naziri təyin edilmişdir. 7 dekabr 1918-ci ildə hökumət istefa verdi və Xudadat bəy vəzifəsini tərk etdi.
Partiya fəaliyyəti
1917-ci ildə Xudadat bəy Məlik-Aslanov, Həsən bəy Ağayev və Nəsib bəy Yusifbəyli ilə birgə Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsinin əsasını qoymuşdur. 1917-ci il iyunun 17-də müsavatçılar, Difai Partiyası Gəncə Milli Komitəsinin aparıcı şəxsləri, Nəsib bəy Yusifbəylinin, Həsən bəy Ağayevin, Şəfi bəy Rüstəmbəylinin, Xasməmmədli və Şeyxzamanlı qardaşlarının yaratdıqları Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsi birləşərək "Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsi Müsavat"ın əsasını qoymuşlar. Xudadat bəy bu tarixdən etibarən Müsavat Partiyasının üzvü olmuşdur.
Ailəsi
- Atası Ələkbər bəy Rəfibəyli — Difai Partiyasının yaradıcılarından biri, Gəncə Şəhər Dumasının üzvü, maarifçi.
- Xanımı Cəvahir xanım Rəfibəyli — 1930-cu ilin oktyabrında Gəncə Şəhər Soveti Rəyasət Heyəti Cəvahir xanımın ailəsi ilə birlikdə, əmlakı müsadirə olunmaqla keçmiş Gəncə dairəsi hüdudlarından çıxarılması (sürgün edilməsi) haqqında qərar qəbul etmişdir.
- Qızı Nigar Rəfibəyli — azərbaycanlı şair, tərcüməçi, 1934-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan SSR xalq şairi (1981), Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi (1967).
- Oğlu Kamil bəy Rəfibəyli — ömrünün sonuna kimi Türkiyədə həkimlik etmişdir.
- Oğlu Rəşid bəy Rəfibəyli — geoloq olmuşdur.
Xatirəsi
Azərbaycan Respublikası Prokurorluğunun 1990-cı il 2 iyul tarixli qərarı ilə Xudadat bəy Rəfıbəyli barəsində cinayət işinə cinayət hadisəsi tərkibi olmadığına görə xitam verildi.
Təltifləri
- 1916-cı ildə 3-cü dərəcəli ilə təltif olunmuşdur.
Mənbə
İstinadlar
- "Xudadat bəy Rəfibəyli" (az.). 525.az. (#archive_missing_date) tarixində . İstifadə tarixi: 18.06.2021.[ölü keçid]
- Nəsiman Yaqublu. "Xudadat bəy Rəfibəyli" (az.). anar.az. İstifadə tarixi: 26 may 2018.[ölü keçid]
- E. Nihad. "Nigar Rəfibəylinin nazir atasından sonra yaşadığı əzablar, qardaşının acı məktubu" (az.). modern.az. 24 June 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 26 may 2018.
- Gəncə Tibb Cəmiyyəti 2021-06-27 at the Wayback Machine. ganca.org, 10.03.2012 (az.)
- Yaqublu, Nəsiman. Cümhuriyyət qurucuları (PDF) (az.). Bakı: Nurlar. 2018. 209. ISBN . 2021-04-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-13.
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 534
- İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. (stenoqrafık hesabat), c.1–2, B., 1998
- (rus.) Гусейнов, Мирза Давуд. 1: Программа и тактика // Тюркская демократическая партия федералистов "Мусават" в прошлом и настоящем. Baku. 1927.
Ədəbiyyat
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты. Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. 560.
- Oqtay Əsədov, Rafael Cəbrayılov. Azərbaycan Respublikasının Parlamenti (PDF). Bakı. 2008.
- Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 2 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 472. ISBN .
- Nəsiman Yaqublu. Cümhuriyyət qurucuları (PDF). Bakı: “NURLAR” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi. 2018. səh. 504.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab (PDF). Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİ YANINDA BAŞ ARXİV İDARƏSİ. 1998. səh. 976.
- (PDF). Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİ YANINDA BAŞ ARXİV İDARƏSİ. 1998. səh. 992.
- Lətif Şüküroğlu. Cümhuriyyət hökuməti repressiya məngənəsində. 2. Bakı. 2000.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xudadat bey Elekber bey oglu Refibeyli ve ya Refibeyov 12 yanvar 1878 Yelizavetpol 1 iyun 1920 Nargin adasi Azerbaycan Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Yelizavetpol quberniyasinin general qubernatoru II Xoyski hokumetinde evvelce sehiyye ve sosial teminat naziri daha sonra ise xalq sehiyyesi naziri Afanasyev adina Yelizavetpol xestexanasinin direktoru hekim Xudadat bey RefibeyliGence quberniyasinin general qubernatoru6 may 1919 30 aprel 1920Bas nazirNesib bey YusifbeyliEvvelkiIbrahim aga VekilovSonrakilegv olunduAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin xalq sehiyyesi naziri6 oktyabr 1918 7 dekabr 1918HokumetFeteli xan XoyskiII Xoyski hokumetiEvvelkitesis olunduSonrakiYevsey GindesAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin sehiyye ve sosial teminat naziri17 iyun 1918 6 oktyabr 1918Bas nazirFeteli xan XoyskiHokumetII Xoyski hokumetiEvvelkitesis olunduSonrakilegv olunduSexsi melumatlarDogum tarixi 12 yanvar 1878 1878 01 12 Dogum yeri Yelizavetpol Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1 iyun 1920 1920 06 01 42 yasinda Vefat yeri Nargin adasi AzerbaycanVefat sebebi gulle yarasi d Defn yeri BakiPartiya Turk Edemi Merkeziyyet Firqesi 1917 1917 Musavat Partiyasi 1917 Tehsili Gence Kisi Gimnaziyasi Xarkov Imperator Universitetinin Tibb fakultesi d 1903 Fealiyyeti memur siyasetciAtasi Elekber bey Refibeyli d Usagi Nigar RefibeyliDini islamTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiXudadat bey Elekber bey oglu Refibeyli 1878 ci il yanvarin 12 de indiki Gence seherinin Bala Bagman mehellesinde esilzade ailesinde dogulub O Refibeyliler neslindendir Xudadat bey Gence Kisi Gimnaziyasini bitirdikden sonra tehsilini de davam etdirmisdir Xudadat bey Refibeyli 1904 cu ilde orani bitirir Fealiyyeti Xudadat bey Refibeyli genc yaslarda 1904 cu ilde Xarkov Imperator Universitetinin Tibb fakultesini bitirir ve hemin universitetin qospital klinikasinin cerrahiyye sobesinde 3 il ordinator isleyir O 1907 ci ilde ailesiyle birge Gence seherine qayidir Hemin ilin noyabrin 15 de o Yelizavetpol Seher Idaresinim teqdimati qubernatorun emri ile Afanasyev adina Yelizavetpol xestexanasina 6 nomreli seher mualicexanasi direktor teyin edilir 17 il Gence xestexanasinin bas hekimi olaraq calismisdir 1909 cu ilde fealiyyeti xidmetleri nezere alinaraq titulyar musavir 1910 cu ilde kollej asessoru 1912 ci ilde saray musaviri rutbeleri verilib ve 1909 cu ilden Gence Mahal Mehkemesinde fexri barisiq hakimi teyin edilib Xudadat bey 1912 1913 cu illerde Sankt Peterburqda Imperator Kliniki Institutunda 6 ay meshur professorlarin apardigi 12 ixtisas kursunun da dinleyicisi olub Xudadat bey gencelilerin tekidi ile daha sonralar seher qubernatorunun vezifesinin icrasina baslayandan sonra da hekimlik fealiyyetini davam etdirirdi Olumu 1920 ci aprelin 28 de Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti quruldu 1920 ci ilin mayin 12 de Xudadat bey Refibeylini hebs etdiler O silahli esgerlerin nezareti altinda Genceden qatarla Bakiya getirildi O Gence usyaninin teskilinde ittihamlandirilirdi Gencenin ilk ve son muselman qubernatoru Xudadat bey Refibeyli iyunun 1 de gizlice Xezerin kicik bir adasina aparilaraq gullelendi Siyasi ictimai fealiyyetiXudadat bey Refibeyli Gencede hekimlerle Xarkovda oxuyarken telebe dostlari ile birlikde Hemyerliler derneyini qurur Xarkov Tibb Universitetini bitirdikden sonra 17 il Hekimler Cemiyyetinin sedri kimi calismisdir 1910 cu illerde Gencede Xudadat bey Refibeylinin tesisciliyi ile Aktyorlar Cemiyyeti yaradildi Yelizavetpol Tibb Cemiyyeti Xudadat bey Refibeylinin tesebbusu ve rehberliyi ile 1914 cu ilde yaradilmisdir Bu cemiyyetin esas meqsedi Gencede yoxsullara kimsesizlere pulsuz tibbi yardim gostermek idi Cemiyyetin feal uzvleri Hesen bey Agayev Hemze bey Zeynalov Musa bey Refiyev ve s sexsler idi Yelizavetpol Tibb Cemiyyeti Baki Susa Seki ve seherlerde fealiyyet gosteren diger cemiyyetlerle daim six elaqede olurdu 1917 ci ilin martinda Xudadat bey Gencede yaranan Muselman Milli Surasinin Muveqqeti Icraiyye Komitesinin uzvu secilir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru 1919 cu ilin may ayinin 6 sinda Azerbaycan hokumeti terefinden Xudadat bey Gence quberniyasinin general qubernatoru vezifesine teyin edildi Xudadat bey 1920 ci ilin mayinda hebsde olarken istintaqa verdiyi ifadede bildirir ki qubernator emrinin 1919 cu ilin mayin 6 da verilmesine baxmayaraq fealiyyete atasinin qirx merasimi basa catdiqdan yeni mayin 17 den sonra baslamisdir Quberniyani idare etmeye baslayarken menden teleb olunmusdu ki emin amanliq yaradim Gorulen tedbirler neticesinde butun quberniyadan quldur desteleri temizlendi ve legv olundu onlarin bezi bascilari oz ayaqlari ile geldiler mehkeme tedqiqatina ve istintaqa qeder pulla zamine buraxildilar Neticede xeyli sakitlik yaramaga basladi Xudadat bey Refibeyli aprelin 30 da Nuxa Agdas Zeyem Gence qeza reislerine teleqram yollayaraq hakimiyyeti bolseviklere tehvil verdiyini bildirmisdi Sonra da oz muavini polkovnik Huseynqulu xan Xoyski ile lazimi senedleri imzalayaraq Gence Inqilab Komitesinin 30 aprel 1920 ci il tarixli 67 ve 68 nomreli emrlerine uygun qubernatorlugu 1920 ci il may ayinin 1 de Gence Inqilab Komitesinin sedri Ibrahim Eliyeve ve onun komekcisi muavini Ferhad Eliyeve tehvil vermisdi Hokumetde Xudadat bey 17 iyun 1918 ci ilde teskil olunan II Xoyski hokumetinde ilk defe yaradilan posta sehiyye ve sosial teminat naziri teyin olunmusdur Nazir olarken onun gosterisi ile olke erazisinde pulsuz mualice gosteren bir nece xestexana acildi kend yerlerinde yeni mualicexana ve feldser menteqelerinin tikintisine baslandi ekspertizalar ucun laboratoriya teskil olundu Gence yaxinligindaki Zurnabad kendinde taun eleyhine stansiya yaradildi 6 oktyabr 1918 ci ilde hokumet kabinetinde deyisiklikler edilmis ve yeni vezifeler yaradilmisdir Xudadat bey xalq sehiyye naziri teyin edilmisdir 7 dekabr 1918 ci ilde hokumet istefa verdi ve Xudadat bey vezifesini terk etdi Partiya fealiyyeti 1917 ci ilde Xudadat bey Melik Aslanov Hesen bey Agayev ve Nesib bey Yusifbeyli ile birge Turk Edemi Merkeziyyet Firqesinin esasini qoymusdur 1917 ci il iyunun 17 de musavatcilar Difai Partiyasi Gence Milli Komitesinin aparici sexsleri Nesib bey Yusifbeylinin Hesen bey Agayevin Sefi bey Rustembeylinin Xasmemmedli ve Seyxzamanli qardaslarinin yaratdiqlari Turk Edemi Merkeziyyet Firqesi birleserek Turk Edemi Merkeziyyet Firqesi Musavat in esasini qoymuslar Xudadat bey bu tarixden etibaren Musavat Partiyasinin uzvu olmusdur AilesiAtasi Elekber bey Refibeyli Difai Partiyasinin yaradicilarindan biri Gence Seher Dumasinin uzvu maarifci Xanimi Cevahir xanim Refibeyli 1930 cu ilin oktyabrinda Gence Seher Soveti Reyaset Heyeti Cevahir xanimin ailesi ile birlikde emlaki musadire olunmaqla kecmis Gence dairesi hududlarindan cixarilmasi surgun edilmesi haqqinda qerar qebul etmisdir Qizi Nigar Refibeyli azerbaycanli sair tercumeci 1934 cu ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Azerbaycan SSR xalq sairi 1981 Azerbaycan SSR emekdar medeniyyet iscisi 1967 Oglu Kamil bey Refibeyli omrunun sonuna kimi Turkiyede hekimlik etmisdir Oglu Resid bey Refibeyli geoloq olmusdur XatiresiAzerbaycan Respublikasi Prokurorlugunun 1990 ci il 2 iyul tarixli qerari ile Xudadat bey Refibeyli baresinde cinayet isine cinayet hadisesi terkibi olmadigina gore xitam verildi Teltifleri1916 ci ilde 3 cu dereceli Muqeddes Stanislav ordeni ile teltif olunmusdur MenbeIstinadlar Xudadat bey Refibeyli az 525 az archive missing date tarixinde Istifade tarixi 18 06 2021 olu kecid Nesiman Yaqublu Xudadat bey Refibeyli az anar az Istifade tarixi 26 may 2018 olu kecid E Nihad Nigar Refibeylinin nazir atasindan sonra yasadigi ezablar qardasinin aci mektubu az modern az 24 June 2018 tarixinde Istifade tarixi 26 may 2018 Gence Tibb Cemiyyeti 2021 06 27 at the Wayback Machine ganca org 10 03 2012 az Yaqublu Nesiman Cumhuriyyet quruculari PDF az Baki Nurlar 2018 209 ISBN 978 9952 507 96 6 2021 04 11 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 08 13 Qanunverici aktlar 1998 seh 534 Iltifat Sahseven Eliyarli Iltifat Musa oglu Istiqlal fedaileri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Daxili Isler Nazirleri ve silahdaslari 1918 1920 Baki Mutercim 2013 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament stenoqrafik hesabat c 1 2 B 1998 rus Gusejnov Mirza Davud 1 Programma i taktika Tyurkskaya demokraticheskaya partiya federalistov Musavat v proshlom i nastoyashem Baku 1927 Edebiyyat Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 zakonodatelnye akty Azerbaycan Nesriyyati 1998 560 Oqtay Esedov Rafael Cebrayilov Azerbaycan Respublikasinin Parlamenti PDF Baki 2008 Yaqub Mahmudov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 2 Lider nesriyyati Baki 2004 seh 472 ISBN 9952 417 44 4 Nesiman Yaqublu Cumhuriyyet quruculari PDF Baki NURLAR Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2018 seh 504 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab PDF Baki Azerbaycan nesriyyati AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETINI YANINDA BAS ARXIV IDARESI 1998 seh 976 PDF Baki Azerbaycan nesriyyati AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETINI YANINDA BAS ARXIV IDARESI 1998 seh 992 Letif Sukuroglu Cumhuriyyet hokumeti repressiya mengenesinde 2 Baki 2000