Xet dili — Eramızdan əvvəl Anadolu torpaqlarına məskunlaşmış Xet tayfasının dili. Xet dili Hind-Avropa dillərinin Anadolu altqrupuna daxildir. Xetlər özlərini Neşalılar adlandırırlar. Rəsmi diplomatik yazışmaları və saray arxivləri Akkad mixi yazısı ilə yazılarkən, qayalardakı yazılar üçün heroqliflərdən istifadə edirdilər. Hurri dili də əhəmiyyətli diplomatik yazışmalarda istifadə edilirdi və xüsusilə Mitanni İmperiyası ilə olan yazışmalarda istifadə edilirdi. Xet dili, Çex əsilli alman alim tədqiqatlarının nəticəsində oxunmuş və 1917-ci ildə Xet qrammatikasını yayınlamışdı.
Het dili | |
---|---|
Ölkə | |
Təsnifatı | |
Yazı | Mixi yazı |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | — |
ISO 639-2 | hit |
ISO 639-3 | hit |
IETF | hit |
Glottolog | hitt1242 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bənzərliklər
Türk dili ilə bənzərliyi
Xet dili ilə müasir türk dili arasında müəyyən bənzərliklər vardır. Bu əsasən Şərqi Anadolu regionu dialektlərində özünü göstərir. Çünki Xet dövləti bu ərazilərdə qurulmuşdur. Ana, ata, çox, çörək, gecə, parlaq, möhür kimi bəzi sözlərdə bu xet dili ilə bənzərlikləri görmək mümkündür.
Çərkəz dili ilə bənzərliyi
Çərkəzlərdə "Afeşij Emin" kimi tanınan apardığı araşdırmalar nəticəsində, o Xet dili ilə Çərkəz dili arasında böyük oxşarlıqlar olduğunu tapmışdır. Mehmet Arslan bunu belə ifadə edir: "Bu təsadüf deyil. Bir mənşə birliyi olduğuna inanıram…"
O iki dil arasında oxşarlığını nümunələrlə göstərməyə çalışır. Xetlərin baş allahı Thaşub, Çərkəzlərdə isə bu mənada Tha sözünün işlənildiyini, Xetlərdə almaya ma deyildiyini, çərkəzlərdə isə maarise deyildiyini dilə gətirdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Günümüzde Yaşayan Hititçe: HİTİTÇE — TÜRKÇE SÖZLÜK 2021-10-18 at the Wayback Machine Milliyet.com.tr
- Xetlərlə Çərkəzlər arasında dil oxşarlığı 2018-12-08 at the Wayback Machine http://bianet.org/bianet/kultur 2021-01-26 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xet dili Eramizdan evvel Anadolu torpaqlarina meskunlasmis Xet tayfasinin dili Xet dili Hind Avropa dillerinin Anadolu altqrupuna daxildir Xetler ozlerini Nesalilar adlandirirlar Resmi diplomatik yazismalari ve saray arxivleri Akkad mixi yazisi ile yazilarken qayalardaki yazilar ucun heroqliflerden istifade edirdiler Hurri dili de ehemiyyetli diplomatik yazismalarda istifade edilirdi ve xususile Mitanni Imperiyasi ile olan yazismalarda istifade edilirdi Xet dili Cex esilli alman alim tedqiqatlarinin neticesinde oxunmus ve 1917 ci ilde Xet qrammatikasini yayinlamisdi Het diliOlke Het dovletiTesnifatiHind Avropa dilleri d Xet dili dd dd Yazi Mixi yaziDil kodlariISO 639 1 ISO 639 2 hitISO 639 3 hitIETF hitGlottolog hitt1242 Vikianbarda elaqeli mediafayllarXet krali II Muvatalli terefinden Misir fironu II Ramzese gonedirlen mektub Istanbul Arxeologiya Muzeyinde saxlanilirBenzerliklerTurk dili ile benzerliyi Xet dili ile muasir turk dili arasinda mueyyen benzerlikler vardir Bu esasen Serqi Anadolu regionu dialektlerinde ozunu gosterir Cunki Xet dovleti bu erazilerde qurulmusdur Ana ata cox corek gece parlaq mohur kimi bezi sozlerde bu xet dili ile benzerlikleri gormek mumkundur Cerkez dili ile benzerliyi Cerkezlerde Afesij Emin kimi taninan apardigi arasdirmalar neticesinde o Xet dili ile Cerkez dili arasinda boyuk oxsarliqlar oldugunu tapmisdir Mehmet Arslan bunu bele ifade edir Bu tesaduf deyil Bir mense birliyi olduguna inaniram O iki dil arasinda oxsarligini numunelerle gostermeye calisir Xetlerin bas allahi Thasub Cerkezlerde ise bu menada Tha sozunun islenildiyini Xetlerde almaya ma deyildiyini cerkezlerde ise maarise deyildiyini dile getirdi Hemcinin baxXetler CerkezlerIstinadlarGunumuzde Yasayan Hititce HITITCE TURKCE SOZLUK 2021 10 18 at the Wayback Machine Milliyet com tr Xetlerle Cerkezler arasinda dil oxsarligi 2018 12 08 at the Wayback Machine http bianet org bianet kultur 2021 01 26 at the Wayback Machine Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin