Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vilyam Hayd Vollaston (bəzən Wollaston;ing. William Hyde Wollaston; 6 avqust 1766[…], Norfolk qraflığı – 22 dekabr 1828[…], London) — palladiumu (1803) və rodiumu (1804) kəşf edən və ilk dəfə (1803) təmiz platini əldə edən ingilis kimyaçı-alim. 1801-ci ildə ultrabənövşəyi şüalanmanı, 1802-də refraktometri və 1809-cu ildə qoniometri kəşv etmişdir. London Kral Cəmiyyətinin üzvü (1793), prezidenti (iyun-noyabr 1820) və vitse-prezidenti (1820–1828), Fransa Elmlər Akademiyasının xarici üzvü (1823; 1816-cı ildən müxbir) olmuşdur.
| Vilyam Hayd Vollaston | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 6 avqust 1766[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 dekabr 1828[…](62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | kimya |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Vilyam Hayd Vollaston 6 avqust 1766-cı ildə Norfolkda keşiş-astronom Frensis Vollastonun ailəsində anadan olmuşdur. Oksfordda tibb təhsili almışdır və Londonda təcrübə keçməyə başlamışdır. Burada o, Müqəddəs Georgi xəstəxanasında yer almağa çalışdı, lakin onun yerinə başqasına üstünlük verildiyinə görə o, tibb elmini tamamilə tərk edir və fizika və kimya üzrə ixtisaslaşmağa başlayır.
1793-cü ildə London Kral Cəmiyyətinin üzvü, sonradan isə həmin qurumun katibi və prezidenti seçilmişdir. Vollaston kimya elmində ilk dəfə sadə və xarakterik nümunələrdə kimyəvi "çox nisbət qanunu"nu kəşf etmişdir. Vollaston kimya elmində ilk dəfə atomların düzülüşü məkanı haqqında fikir bildirmişdir.
1800-cü ildə o, elastik platin hazırlamaq üçün bir yol tapmışdır və beləliklə, sulfat turşusunun texniki çıxarılmasının inkişafında böyük əhəmiyyət kəsb edən platin qabları təqdim etmişdir. Düzdür, 1828-ci ilə qədər Vollaston elastik platin hazırlamağın sirrini açıqlamamışdır.
Həmçinin Fraunhofer xətləri (ulduzların davamlı spektri fonunda görünən udma xətləri)1802-ci ildə ingilis fiziki və kimyaçısı Vilyam Vollaston tərəfindən kəşf edilmişdir.
Palladium 1803-cü ildə, rodium isə 1804-cü ildə Vilyam Hayd Vollaston tərəfindən kəşf edilmişdir.
1807-ci ildə Vollaston lucida kamerasını icad etmişdir. Alim həmçinin qütbləşən iki qırılmalı prizmaların növlərindən biri olan — Vollaston prizmasını icad etmişdir.
Kristalloqrafiya ilə maraqlanan və onunla məşğul olan Vollaston əks etdirən qoniometri icad etmişdir. Bütün elm dünyası Volta ilə Qalvani arasında elektrik ("qalvanik") cərəyanın yaranmasının səbəbləri ilə bağlı yaranan mübahisəyə qarışdıqda, Vollaston bu mübahisədə fəal iştirak edərək, hələ də onun adını daşıyan qalvanik element (və ya cüt) icad etmişdir.
Nəhayət, 1814-cü ildə Vollaston müxtəlif eksperimental məlumatlar əsasında tərtib edilmiş Dalton "atom" və ya "ekvivalent" çəkilər cədvəlindən daha dəqiq cədvəl təqdim etmişdir.
-
![image]()
Qravürdə Vollaston F. C. Lewis
Mükafatları
- "Kopli" medalı
- Beyker Mühazirəsi (1802, 1805, 1812, 1828)
- Kral medalı (1828)
Xatirəsi
V.Vollastonun şərəfinə adlandırılanlar:
- Mineral vollastonit (kalsium silikat)
- Ayın görünən tərəfində krater (1935-ci ildə adlandırılmışdır)
1831-ci ildə Britaniya Geologiya Cəmiyyəti onun kəşf etdiyi palladiumdan hazırlanmış Vollaston medalı ilə təltif edir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Usselman M. C. William Hyde Wollaston // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Les membres du passé dont le nom commence par W 2020-08-06 at the Wayback Machine (fr.)
Qeydlər
- William Hyde Wollaston // Encyclopædia Britannica (англ.)
- William Hyde Wollaston // RKDartists
- William Hyde Wollaston // Энциклопедия Брокгауз (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- Ермолович Д. И. Англо-русский словарь персоналий. — М.: Рус. яз., 1993. — 336 с. — С. 308
- Wollaston; William Hyde (1766–1828); Physiologist, Chemist and Physicist // Сайт Лондонского королевского общества (англ.)
- Les membres du passé dont le nom commence par W Архивная копия от 6 августа 2020 на Wayback Machine (фр.)
Ədəbiyyat
- Храмов Ю. А. Волластон Уильям Хайд // Физики : Биографический справочник / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и доп. — М. : Наука, 1983. — С. 66. — 400 с. — 200 000 экз.
- Pearson, Tilmon H.; Ihde, Aaron J. (1951), "Chemistry and the Spectrum Before Bunsen and Kirchhoff", Journal of Chemical Education 28: 267–271
- Hinde, P. T. (1966). "William Hyde Wollaston: The Man and His "Equivalents"". Journal of Chemical Education 243: 673–676.
- Kipnis, Alexander. (1993) "The Man Who Discovered Rhodium". Rhodium Express. No 0: 30–34; "Discovery of Rhodium". Loc. cit. No 1: 30–34. ISSN 0869–7876
- Иностранные члены Российской академии наук XVIII−XXI вв.: Геология и горные науки. / Отв. редактор И. Г. Малахова. М.: ГЦ РАН, 2012. − 504 с. (эл. версия).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vilyam Hayd Vollaston bezen Wollaston ing William Hyde Wollaston 6 avqust 1766 Norfolk qrafligi 22 dekabr 1828 London palladiumu 1803 ve rodiumu 1804 kesf eden ve ilk defe 1803 temiz platini elde eden ingilis kimyaci alim 1801 ci ilde ultrabenovseyi sualanmani 1802 de refraktometri ve 1809 cu ilde qoniometri kesv etmisdir London Kral Cemiyyetinin uzvu 1793 prezidenti iyun noyabr 1820 ve vitse prezidenti 1820 1828 Fransa Elmler Akademiyasinin xarici uzvu 1823 1816 ci ilden muxbir olmusdur Vilyam Hayd VollastonDogum tarixi 6 avqust 1766 1766 08 06 Dogum yeri Norfolk qrafligi Ingiltere Boyuk Britaniya kralligiVefat tarixi 22 dekabr 1828 1828 12 22 62 yasinda Vefat yeri London Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiElm sahesi kimyaIs yeri Kembric UniversitetiTehsili Qonvil ve Kayus Kolleci d Uzvluyu London Kral Cemiyyeti 1793 Isvec Kral Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Bavariya Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiVilyam Hayd Vollaston 6 avqust 1766 ci ilde Norfolkda kesis astronom Frensis Vollastonun ailesinde anadan olmusdur Oksfordda tibb tehsili almisdir ve Londonda tecrube kecmeye baslamisdir Burada o Muqeddes Georgi xestexanasinda yer almaga calisdi lakin onun yerine basqasina ustunluk verildiyine gore o tibb elmini tamamile terk edir ve fizika ve kimya uzre ixtisaslasmaga baslayir 1793 cu ilde London Kral Cemiyyetinin uzvu sonradan ise hemin qurumun katibi ve prezidenti secilmisdir Vollaston kimya elminde ilk defe sade ve xarakterik numunelerde kimyevi cox nisbet qanunu nu kesf etmisdir Vollaston kimya elminde ilk defe atomlarin duzulusu mekani haqqinda fikir bildirmisdir 1800 cu ilde o elastik platin hazirlamaq ucun bir yol tapmisdir ve belelikle sulfat tursusunun texniki cixarilmasinin inkisafinda boyuk ehemiyyet kesb eden platin qablari teqdim etmisdir Duzdur 1828 ci ile qeder Vollaston elastik platin hazirlamagin sirrini aciqlamamisdir Hemcinin Fraunhofer xetleri ulduzlarin davamli spektri fonunda gorunen udma xetleri 1802 ci ilde ingilis fiziki ve kimyacisi Vilyam Vollaston terefinden kesf edilmisdir Palladium 1803 cu ilde rodium ise 1804 cu ilde Vilyam Hayd Vollaston terefinden kesf edilmisdir 1807 ci ilde Vollaston lucida kamerasini icad etmisdir Alim hemcinin qutblesen iki qirilmali prizmalarin novlerinden biri olan Vollaston prizmasini icad etmisdir Kristalloqrafiya ile maraqlanan ve onunla mesgul olan Vollaston eks etdiren qoniometri icad etmisdir Butun elm dunyasi Volta ile Qalvani arasinda elektrik qalvanik cereyanin yaranmasinin sebebleri ile bagli yaranan mubahiseye qarisdiqda Vollaston bu mubahisede feal istirak ederek hele de onun adini dasiyan qalvanik element ve ya cut icad etmisdir Nehayet 1814 cu ilde Vollaston muxtelif eksperimental melumatlar esasinda tertib edilmis Dalton atom ve ya ekvivalent cekiler cedvelinden daha deqiq cedvel teqdim etmisdir Qravurde Vollaston F C LewisMukafatlari Kopli medali Beyker Muhaziresi 1802 1805 1812 1828 Kral medali 1828 XatiresiV Vollastonun serefine adlandirilanlar Mineral vollastonit kalsium silikat Ayin gorunen terefinde krater 1935 ci ilde adlandirilmisdir 1831 ci ilde Britaniya Geologiya Cemiyyeti onun kesf etdiyi palladiumdan hazirlanmis Vollaston medali ile teltif edir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Usselman M C William Hyde Wollaston Encyclopaedia Britannica ing Les membres du passe dont le nom commence par W 2020 08 06 at the Wayback Machine fr QeydlerWilliam Hyde Wollaston Encyclopaedia Britannica angl William Hyde Wollaston RKDartists William Hyde Wollaston Enciklopediya Brokgauz nem Hrsg Bibliographisches Institut amp F A Brockhaus Wissen Media Verlag Ermolovich D I Anglo russkij slovar personalij M Rus yaz 1993 336 s S 308 Wollaston William Hyde 1766 1828 Physiologist Chemist and Physicist Sajt Londonskogo korolevskogo obshestva angl Les membres du passe dont le nom commence par W Arhivnaya kopiya ot 6 avgusta 2020 na Wayback Machine fr EdebiyyatHramov Yu A Vollaston Uilyam Hajd Fiziki Biograficheskij spravochnik Pod red A I Ahiezera Izd 2 e ispr i dop M Nauka 1983 S 66 400 s 200 000 ekz Pearson Tilmon H Ihde Aaron J 1951 Chemistry and the Spectrum Before Bunsen and Kirchhoff Journal of Chemical Education 28 267 271 Hinde P T 1966 William Hyde Wollaston The Man and His Equivalents Journal of Chemical Education 243 673 676 Kipnis Alexander 1993 The Man Who Discovered Rhodium Rhodium Express No 0 30 34 Discovery of Rhodium Loc cit No 1 30 34 ISSN 0869 7876 Inostrannye chleny Rossijskoj akademii nauk XVIII XXI vv Geologiya i gornye nauki Otv redaktor I G Malahova M GC RAN 2012 504 s ISBN 978 5 904509 08 8 el versiya