Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ulduz məhkəməsi (türk. Yıldız mahkemesi) — Osmanlı sultanı Sultan Əbdüləzizin taxtdan endirilərək şəhid edilməsinə səbəb olanları mühakimə etmək məqsədilə çağırılan məhkəmə iclası.
Arxa planı
Sədrəzəm Mütərcim Rüşdü Paşa, sərdar Hüseyn Avni Paşa, şeyxülislam Xeyrullah Əfəndi və Midhat Paşanın hazırladığı gizli planla Sultan Əbdüləziz 30 may 1876-cı il tarixində taxtdan endirildi. Ancaq Hüseyn Avni Paşa tərəfindən aylıq 100 qızıl lirə maaşla bağban olaraq işə alınan və sabiq padşahı qorumaqla vəzifələndirilən Cəzayirli Mustafa, Yozqatlı Mustafa çavuş və Boyabatlı Hacı Mehmed adlı 3 pəhləvan tərəfindən çevrilişdən 5 gün sonra – 4 iyun günü şəhid edildi. Ancaq hadisə intihar olaraq elan edildi və üstü örtüldü.
V Muradın qısa səltənətindən sonra taxta çıxan II Əbdülhəmid, baş katibi Kiçik Səid bəyin vasitəsilə əmisi Sultan Əbdüləzizin şəhid edilməsiylə bağlı gizli tədqiqat yürütməyə başladı. Tədqiqat nəticəsində əmisinin iddia olunduğu şəkildə intihar etmədiyi və tutulduğu gizlicə qətlə yetirildiyi aşkarlanmış, ardından Sultan Əbdülhəmid hadisənin hüquqi baxımdan rəsmi olaraq mühakimə edilməsini istədi.
Məhkəmə öncəsi tədqiqat
Məhkəmə sədri olaraq vəzifələndirilən Fındıqlılı Mehmed Əfəndi 1 aprel 1881-ci ildə tədqiqata başladı. Tədqiqat komitəsində dövlət şurasının tənzimat bürosunun rəisi Mahmud Cəlaləddin bəylə, mabeyn katiblərindən Raqib bəy də vəzifələndirildi.
Sultan Əbdüləzizin ölümündə birinci dərəcədə rolları olduğu iddia edilən və hadisənin ardından az bir maaşla paytaxtdan uzaqlaşdırılan Mustafa çavuş, Boyabatlı Hacı Mehmed və Cəzayirli Mustafa adlı pəhləvanlar İstanbula gətirilərək ifadələri alındı. Mustafa çavuş 19 aprel 1881-ci ildə verdiyi ifadədə “Kürəkən Mahmud Paşa məni, dostlarım Cəzayirli Mustafa və Mehmed ağanı mabeyndəki qonaq otaqlarından birinə çağırdı. Otaqda tək idi. Bizi aylıq 100 lirə maaşla işə götürdüyünü ancaq bunun qarşılığında Sultan Əbdüləzizin dərhal öldürülməsini istədiyini dedi. Biz öncə qorxub çəkinsək də, bunun yeni padşah Sultan Muradın əmri olduğunu, əgər yerinə yetirməsək, zərər görəcəyimizi bildirdi. Üstəlik bu qətli heç kimin anlamayacağı şəkildə, intihar formasında etməyimizi, öncə sol, daha sonra sağ biləyini kəsməyimizi təlimat verdi. Ardından Kürəkən Nuri Paşa bizi qəbul etdi. O da, sabiq padşaha xidmət etməyimizi, hər nə olsa ona bildirməyimizi deyib Mahmud Paşanın verdiyi əmri təkrar etdi. Əlavə olaraq hər birimizə 30 qızıl verib yanındakı yavərlərdən biriylə bizi göndərdi. O gecə sarayın yaxınlığındakı karakol binasında gecələdikdən sonra səhərin ilk saatlarında mabeynci Fəxri bəy gəlib bizi saraya apardı və mənə qulpu ağ bir əl bıçağı verdi. Birlikdə padşahın yatdığı otağa girdik və onu ayağa qalxmadan qucaqladıq. Fəxri bəy əllərini arxadan tutdu. Cəzayirli Mustafa və Mehmed ağa hərəsi bir ayağına oturdu və mən də verilən təlimata uyğun şəkildə öncə sol, daha sonra sağ biləyini verilən əl bıçağıyla kəsdim. Sol qolundan bir xeyli, sağ qolundan isə nisbətən az qan axıtdım. Bu əsnada 3 hərəm ağası da qapının önündə idi ancaq heç bir şey etməyib hadisəni izlədilər.” dedi. Digər 2 pəhləvan da bu söylənənlərə uyğun ifadələr verdilər.
Aparılan dindirilmələr zamanı, illərdir sabiq sultanın xidmətində olan ancaq Hüseyn Avni Paşanın əliylə onun əleyhinə dönən Arzıniyaz kalfa, Sultan Əbdüləzizin öldürülmədiyini və intihar etdiyini təkidlə söylədi.
Xəzinədarlardan Zevkyab kalfa ifadəsində “Otağa girdiyimiz zaman sabiq padşah hələ də sağ idi və yerdə inildiyirdi. Otaqda heç kim olmasa da, o əsnada bir nəfər pəncərədən tullanıb qaçdı.” bildirdi.
Həkim Marko Paşa isə ifadəsində “Quzquncuqdakı sahil sarayından qarşı sahilə baxırdım. Sultanın tutulduğu otağı bilirdim və qətl saatlarında həmin otaqdan iri cüssəli bir nəfərin tullandığını gördüm. Ancaq cüssəsi səbəbilə pəncərədən qaçanın sabiq padşah olduğunu zənn etdim.” dedi.
Sultan Əbdüləziz və V Muradın mabeynçiləri olan Fəxri bəy və Seyid bəy, eləcə də hərəm ağaları olan Reyhan ağa və Rakım ağalar dindirildi. Hərəm ağaları verdikləri ifadədə sabiq padşahın biləkləri kəsildiyi əsnada otağın qapısında duraraq gözətçilik etdiklərini etiraf etdilər. Daha sonra mühafizəsində olan miralay İzzət bəy, mayor Namiqpaşazadə Əli bəy və mayor Nəcib bəy xidmət yerlərindən çağırılaraq İstanbulda dindirildilər. V Muradın taxta çıxmasının ardından mabeyn müşiri olan Kürəkən Nuri Paşa və Kürəkən Mahmud Paşa da qətl hadisəsiylə təqsirləndirilərək sorğuya çəkildilər. Ardından Sultan Əbdüləzizin taxtdan endirilməsində iştirak edən dövrün sədrəzəmi Mütərcim Rüşdü Paşa o əsnada Manisada idi və xəstəliyi səbəbilə İstanbula gətirilmədi. Bunun əvəzinə İzmirə aparılaraq orada dindirilmişdir. Soruşdurma əsnasında İzmirdəki Fransa konsulluğuna sığınan Midhat Paşa isə aparılan danışıqların ardından təslim edildi və İstanbula gətirilərək dindirildi.
Dövrün şeyxülislamı Xeyrullah Əfəndi isə məhkəmə prosesindən illər öncə öz istəyilə Mədinədə Şeyxül-hərəmeyn olaraq vəzifələndirilmiş, bu səbəblə dindirilmədən haqqında qiyabi qərar çıxarılmışdır.
Aparılan tədqiqat nəticəsində adı çəkilən 3 nəfərin bağban olaraq Sultan Əbdüləzizin xidmətinə təyin edildiyi; Sultan Əbdüləzizin özünü müdafiə edə bilməməsi üçün otağındakı bütün silahların gizlicə aradan qaldırıldığı; hələ sağ olmasına baxmayaraq sabiq padşaha tibbi müdaxilə edilmədiyi və bədəni pərdəyə bükülərək saray karakoluna aparılan padşahın orada son nəfəsini verdiyi; Hüseyn Avni Paşanın cəsədi müayinə etməyə icazə vermədiyi və vəfatı haqqında 19 təbib tərəfindən verilmiş ölüm raportunun saxta olduğu; Kürəkən Nuri Paşa və Kürəkən Mahmud Paşanın bu əmri V Muradın anası Validə Şövqəfza Sultandan aldıqları aşkarlandı. Tədqiqat nəticəsində hazırlanan raporta əsasən Sultan Əbdüləzizin intihar etmədiyi və şəhid edildiyi sübut olundu. Sultan Əbdülhəmid isə bu raportu şeyxülislam Üryanizadə Əhməd Əsad Əfəndi, daxili işlər naziri Mahmud Nədim Paşa, Tunisli Xeyrəddin Paşa və dövlət şurasının tənzimat bürosunun rəisi Mahmud Cəlaləddin bəyin vəzifələndirildiyi xüsusi komitəyə təqdim etdi. Bu komitənin hazırlanan raportu araşdırması və təsdiq etməsinin ardından 30 aprel 1881-ci ildə hökumət tərəfindən çıxarılan bir qərarla hadisə qətl olaraq qəbul olundu və bu qətlin təqsirkarlarının dərhal mühakimə edilməsinə qərar verildi.
Məhkəmə iclası
Məhkəmə iclasının 27 iyun 1881-ci ildə Ulduz sarayında qurulan böyük çadırda başlaması planlaşdırıldı. Məhkəmənin baş sədri Əli Sururi Əfəndi, ikinci sədr isə Xristo Forides Əfəndi təyin edildi. Təqsirləndirilən şəxslər Pəhləvan Mustafa çavuş, Boyabatlı Hacı Mehmed ağa, Cəzayirli Mustafa ağa, mabeynci Fəxri bəy, mabeynci Seyid bəy, Kürəkən Nuri Paşa, Kürəkən Mahmud Paşa, Midhat Paşa, Mütərcim Rüşdü Paşa, Xeyrullah Əfəndi və baş mabeynci Əthəm bəy olmaqla 11 nəfər idi. Bunlardan başqa V Murad, anası Şövqəfza Sultan və Sultan Əbdüləzizin xəzinədarlarından Arzıniyaz kalfa təqsirləndirilən şəxslərin siyahısında olsalar da, xüsusi vəziyyətləri göz önünə alınaraq mühakimə edilmədilər. Eyni zamanda V Muradın baş mabeyncisi Əthəm bəyin günahsız olduğu anlaşıldı və təqsirləndirilən şəxslərin siyahısından çıxarılaraq şahi qismində dindirildi. Xəstə olduğu üçün İstanbula gətirilməyən və Manisadakı evində göz həbsinə alınan Mütərcim Rüşdü Paşa haqqında isə qiyabi olaraq hökm oxunmuşdur.
27 iyun bazar ertəsi günü səhər saat 10 radələrində başlayan məhkəmədə 400 nəfərə yaxın izləyici iştirak etmiş, bunlara arasında diplomatlar, yerli və əcnəbi jurnalistlər yer almışdır. Təqsirləndirilən şəxslərin bir qismi ilk gün dindirilsə də, bunlardan yalnız qətli törədən 3 pəhləvan və hərəm ağası Reyhan ağa cinayəti etiraf etdi. Sultan Əbdüləzizin cənazəsini yuyan və həmin gün şahid qismində dindirilən Ömər Əfəndi, mərhumun biləklərinin kəsildiyini, sağ sinəsinin göyərdiyini, ön dişlərindən iksinin qırıldığını və saqqalının sol tərəfinin qeyri-müntəzəm yolunduğunu dedi.
Məhkəmənin ikinci günündə Sultan Əbdüləzizin hərəmindən Pərvinfələk xanım şahid qismində dindirildi. Məhkəməyə gətirdiyi boxçasını açaraq qətl əsnasında sabiq padşahın əynində olan paltarları, eləcə də ölməsi üçün büküldüyü pərdəni göstərdi. Qan içində olan paltarın ürək nahiyyəsindəki bölümündə yırtıq göstərildi.
Məhkəmənin üçüncü günü səhər saat 11 radələrində təqsirləndirilən şəxslər barədə hökm oxundu. Pəhləvan Mustafa, Pəhləvan Mehmed, Pəhləvan Cəzayirli Mustafa, Fəxri bəy, Əli bəy, Nəcib bəy, Kürəkən Mahmud Paşa, Kürəkən Nuri Paşa, Midhat Paşa edama, Seyid bəy və İzzət bəy isə hərəsi 10 il həbsə məhkum edildi. Bunlardan Midhat Paşa 6 iyulda verdiyi ərizəylə apellyasiyaya müraciət etsə də, 2 gün sonra toplanan apellyasiya məhkəməsi onun bu müraciətini geri çevirdi.
Ancaq Ulduz sarayında toplanan fövqəladə məclisin qərarı və Sultan Əbdülhəmidin istəyilə edama məhkum edilən 9 təqsirli şəxs, eləcə də Manisadakı Mütərcim Rüşdü Paşa və Mədinədəki Xeyrullah Əfəndinin edam cəzası ömürlük həbslə dəyişdirildi. 11 nəfərin hər biri bütün imtiyaz, nişan və dövlət rütbələrindən azad edilərək Taifə sürgün edildi. Sultan Əbdülməcidin kürəkənləri olan Nuri Paşa və Mahmud Paşa xanımları Cəmilə Sultan və Fatma Sultandan boşandırıldı. Ömrünün son aylarını yaşayan Mütərcim Rüşdü Paşanın isə yaşadığı evdən çıxmaması şərtiylə Manisada qalmasına icazə verildi.
- Hadisənin baş təqsirkarları
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Mənbə
- Osmanlı Tarih Ansiklopedisi - Yıldız Mahkemesi
- ANSİKLOPEDİM.com - Yıldız Mahkemesi
- Medya Güne Bakış - Yıldız Mahkemesinin Hâkimleri, Sanıkları ve Tanıkları
- Ali Haydar Midhat Bey (1909). Midhat Paşa: hayat-ı siyasiyesi, hidemat, menfa hayatı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ulduz mehkemesi turk Yildiz mahkemesi Osmanli sultani Sultan Ebdulezizin taxtdan endirilerek sehid edilmesine sebeb olanlari muhakime etmek meqsedile cagirilan mehkeme iclasi Sultan Ebduleziz taxtdan endirildikden sonra edebsiz saray xidmetcileri ileArxa planiSedrezem Mutercim Rusdu Pasa serdar Huseyn Avni Pasa seyxulislam Xeyrullah Efendi ve Midhat Pasanin hazirladigi gizli planla Sultan Ebduleziz 30 may 1876 ci il tarixinde taxtdan endirildi Ancaq Huseyn Avni Pasa terefinden ayliq 100 qizil lire maasla bagban olaraq ise alinan ve sabiq padsahi qorumaqla vezifelendirilen Cezayirli Mustafa Yozqatli Mustafa cavus ve Boyabatli Haci Mehmed adli 3 pehlevan terefinden cevrilisden 5 gun sonra 4 iyun gunu sehid edildi Ancaq hadise intihar olaraq elan edildi ve ustu ortuldu V Muradin qisa seltenetinden sonra taxta cixan II Ebdulhemid bas katibi Kicik Seid beyin vasitesile emisi Sultan Ebdulezizin sehid edilmesiyle bagli gizli tedqiqat yurutmeye basladi Tedqiqat neticesinde emisinin iddia olundugu sekilde intihar etmediyi ve tutuldugu gizlice qetle yetirildiyi askarlanmis ardindan Sultan Ebdulhemid hadisenin huquqi baximdan resmi olaraq muhakime edilmesini istedi Mehkeme oncesi tedqiqatMehkeme sedri olaraq vezifelendirilen Findiqlili Mehmed Efendi 1 aprel 1881 ci ilde tedqiqata basladi Tedqiqat komitesinde dovlet surasinin tenzimat burosunun reisi Mahmud Celaleddin beyle mabeyn katiblerinden Raqib bey de vezifelendirildi Sultan Ebdulezizin olumunde birinci derecede rollari oldugu iddia edilen ve hadisenin ardindan az bir maasla paytaxtdan uzaqlasdirilan Mustafa cavus Boyabatli Haci Mehmed ve Cezayirli Mustafa adli pehlevanlar Istanbula getirilerek ifadeleri alindi Mustafa cavus 19 aprel 1881 ci ilde verdiyi ifadede Kureken Mahmud Pasa meni dostlarim Cezayirli Mustafa ve Mehmed agani mabeyndeki qonaq otaqlarindan birine cagirdi Otaqda tek idi Bizi ayliq 100 lire maasla ise goturduyunu ancaq bunun qarsiliginda Sultan Ebdulezizin derhal oldurulmesini istediyini dedi Biz once qorxub cekinsek de bunun yeni padsah Sultan Muradin emri oldugunu eger yerine yetirmesek zerer goreceyimizi bildirdi Ustelik bu qetli hec kimin anlamayacagi sekilde intihar formasinda etmeyimizi once sol daha sonra sag bileyini kesmeyimizi telimat verdi Ardindan Kureken Nuri Pasa bizi qebul etdi O da sabiq padsaha xidmet etmeyimizi her ne olsa ona bildirmeyimizi deyib Mahmud Pasanin verdiyi emri tekrar etdi Elave olaraq her birimize 30 qizil verib yanindaki yaverlerden biriyle bizi gonderdi O gece sarayin yaxinligindaki karakol binasinda geceledikden sonra seherin ilk saatlarinda mabeynci Fexri bey gelib bizi saraya apardi ve mene qulpu ag bir el bicagi verdi Birlikde padsahin yatdigi otaga girdik ve onu ayaga qalxmadan qucaqladiq Fexri bey ellerini arxadan tutdu Cezayirli Mustafa ve Mehmed aga heresi bir ayagina oturdu ve men de verilen telimata uygun sekilde once sol daha sonra sag bileyini verilen el bicagiyla kesdim Sol qolundan bir xeyli sag qolundan ise nisbeten az qan axitdim Bu esnada 3 herem agasi da qapinin onunde idi ancaq hec bir sey etmeyib hadiseni izlediler dedi Diger 2 pehlevan da bu soylenenlere uygun ifadeler verdiler Aparilan dindirilmeler zamani illerdir sabiq sultanin xidmetinde olan ancaq Huseyn Avni Pasanin eliyle onun eleyhine donen Arziniyaz kalfa Sultan Ebdulezizin oldurulmediyini ve intihar etdiyini tekidle soyledi Xezinedarlardan Zevkyab kalfa ifadesinde Otaga girdiyimiz zaman sabiq padsah hele de sag idi ve yerde inildiyirdi Otaqda hec kim olmasa da o esnada bir nefer pencereden tullanib qacdi bildirdi Hekim Marko Pasa ise ifadesinde Quzquncuqdaki sahil sarayindan qarsi sahile baxirdim Sultanin tutuldugu otagi bilirdim ve qetl saatlarinda hemin otaqdan iri cusseli bir neferin tullandigini gordum Ancaq cussesi sebebile pencereden qacanin sabiq padsah oldugunu zenn etdim dedi Hadisenin bas verdiyi Sultan Ebduleziz ve V Muradin mabeyncileri olan Fexri bey ve Seyid bey elece de herem agalari olan Reyhan aga ve Rakim agalar dindirildi Herem agalari verdikleri ifadede sabiq padsahin bilekleri kesildiyi esnada otagin qapisinda duraraq gozetcilik etdiklerini etiraf etdiler Daha sonra muhafizesinde olan miralay Izzet bey mayor Namiqpasazade Eli bey ve mayor Necib bey xidmet yerlerinden cagirilaraq Istanbulda dindirildiler V Muradin taxta cixmasinin ardindan mabeyn musiri olan Kureken Nuri Pasa ve Kureken Mahmud Pasa da qetl hadisesiyle teqsirlendirilerek sorguya cekildiler Ardindan Sultan Ebdulezizin taxtdan endirilmesinde istirak eden dovrun sedrezemi Mutercim Rusdu Pasa o esnada Manisada idi ve xesteliyi sebebile Istanbula getirilmedi Bunun evezine Izmire aparilaraq orada dindirilmisdir Sorusdurma esnasinda Izmirdeki Fransa konsulluguna siginan Midhat Pasa ise aparilan danisiqlarin ardindan teslim edildi ve Istanbula getirilerek dindirildi Dovrun seyxulislami Xeyrullah Efendi ise mehkeme prosesinden iller once oz isteyile Medinede Seyxul heremeyn olaraq vezifelendirilmis bu sebeble dindirilmeden haqqinda qiyabi qerar cixarilmisdir Aparilan tedqiqat neticesinde adi cekilen 3 neferin bagban olaraq Sultan Ebdulezizin xidmetine teyin edildiyi Sultan Ebdulezizin ozunu mudafie ede bilmemesi ucun otagindaki butun silahlarin gizlice aradan qaldirildigi hele sag olmasina baxmayaraq sabiq padsaha tibbi mudaxile edilmediyi ve bedeni perdeye bukulerek saray karakoluna aparilan padsahin orada son nefesini verdiyi Huseyn Avni Pasanin cesedi muayine etmeye icaze vermediyi ve vefati haqqinda 19 tebib terefinden verilmis olum raportunun saxta oldugu Kureken Nuri Pasa ve Kureken Mahmud Pasanin bu emri V Muradin anasi Valide Sovqefza Sultandan aldiqlari askarlandi Tedqiqat neticesinde hazirlanan raporta esasen Sultan Ebdulezizin intihar etmediyi ve sehid edildiyi subut olundu Sultan Ebdulhemid ise bu raportu seyxulislam Uryanizade Ehmed Esad Efendi daxili isler naziri Mahmud Nedim Pasa Tunisli Xeyreddin Pasa ve dovlet surasinin tenzimat burosunun reisi Mahmud Celaleddin beyin vezifelendirildiyi xususi komiteye teqdim etdi Bu komitenin hazirlanan raportu arasdirmasi ve tesdiq etmesinin ardindan 30 aprel 1881 ci ilde hokumet terefinden cixarilan bir qerarla hadise qetl olaraq qebul olundu ve bu qetlin teqsirkarlarinin derhal muhakime edilmesine qerar verildi Mehkeme iclasiMehkeme iclasinin 27 iyun 1881 ci ilde Ulduz sarayinda qurulan boyuk cadirda baslamasi planlasdirildi Mehkemenin bas sedri Eli Sururi Efendi ikinci sedr ise Xristo Forides Efendi teyin edildi Teqsirlendirilen sexsler Pehlevan Mustafa cavus Boyabatli Haci Mehmed aga Cezayirli Mustafa aga mabeynci Fexri bey mabeynci Seyid bey Kureken Nuri Pasa Kureken Mahmud Pasa Midhat Pasa Mutercim Rusdu Pasa Xeyrullah Efendi ve bas mabeynci Ethem bey olmaqla 11 nefer idi Bunlardan basqa V Murad anasi Sovqefza Sultan ve Sultan Ebdulezizin xezinedarlarindan Arziniyaz kalfa teqsirlendirilen sexslerin siyahisinda olsalar da xususi veziyyetleri goz onune alinaraq muhakime edilmediler Eyni zamanda V Muradin bas mabeyncisi Ethem beyin gunahsiz oldugu anlasildi ve teqsirlendirilen sexslerin siyahisindan cixarilaraq sahi qisminde dindirildi Xeste oldugu ucun Istanbula getirilmeyen ve Manisadaki evinde goz hebsine alinan Mutercim Rusdu Pasa haqqinda ise qiyabi olaraq hokm oxunmusdur 27 iyun bazar ertesi gunu seher saat 10 radelerinde baslayan mehkemede 400 nefere yaxin izleyici istirak etmis bunlara arasinda diplomatlar yerli ve ecnebi jurnalistler yer almisdir Teqsirlendirilen sexslerin bir qismi ilk gun dindirilse de bunlardan yalniz qetli toreden 3 pehlevan ve herem agasi Reyhan aga cinayeti etiraf etdi Sultan Ebdulezizin cenazesini yuyan ve hemin gun sahid qisminde dindirilen Omer Efendi merhumun bileklerinin kesildiyini sag sinesinin goyerdiyini on dislerinden iksinin qirildigini ve saqqalinin sol terefinin qeyri muntezem yolundugunu dedi Mehkemenin ikinci gununde Sultan Ebdulezizin hereminden Pervinfelek xanim sahid qisminde dindirildi Mehkemeye getirdiyi boxcasini acaraq qetl esnasinda sabiq padsahin eyninde olan paltarlari elece de olmesi ucun bukulduyu perdeni gosterdi Qan icinde olan paltarin urek nahiyyesindeki bolumunde yirtiq gosterildi Mehkemenin ucuncu gunu seher saat 11 radelerinde teqsirlendirilen sexsler barede hokm oxundu Pehlevan Mustafa Pehlevan Mehmed Pehlevan Cezayirli Mustafa Fexri bey Eli bey Necib bey Kureken Mahmud Pasa Kureken Nuri Pasa Midhat Pasa edama Seyid bey ve Izzet bey ise heresi 10 il hebse mehkum edildi Bunlardan Midhat Pasa 6 iyulda verdiyi erizeyle apellyasiyaya muraciet etse de 2 gun sonra toplanan apellyasiya mehkemesi onun bu muracietini geri cevirdi Ancaq Ulduz sarayinda toplanan fovqelade meclisin qerari ve Sultan Ebdulhemidin isteyile edama mehkum edilen 9 teqsirli sexs elece de Manisadaki Mutercim Rusdu Pasa ve Medinedeki Xeyrullah Efendinin edam cezasi omurluk hebsle deyisdirildi 11 neferin her biri butun imtiyaz nisan ve dovlet rutbelerinden azad edilerek Taife surgun edildi Sultan Ebdulmecidin kurekenleri olan Nuri Pasa ve Mahmud Pasa xanimlari Cemile Sultan ve Fatma Sultandan bosandirildi Omrunun son aylarini yasayan Mutercim Rusdu Pasanin ise yasadigi evden cixmamasi sertiyle Manisada qalmasina icaze verildi Hadisenin bas teqsirkarlari Huseyn Avni Pasa Ehmed Midhat Pasa Mutercim Rusdu PasaMenbeOsmanli Tarih Ansiklopedisi Yildiz Mahkemesi ANSIKLOPEDIM com Yildiz Mahkemesi Medya Gune Bakis Yildiz Mahkemesinin Hakimleri Saniklari ve Taniklari Ali Haydar Midhat Bey 1909 Midhat Pasa hayat i siyasiyesi hidemat menfa hayati