Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məşrutə inqilabının(1905-1911) gedişində Məhəmməd Əli şah Qacarın Məşrutəni ləğv etmək yolunda başladığı əksinqilabı fəaliyyətə qarşı baş vermiş üsyan.
Üsyanın başlanması
Tehranda baş verən 10(23) iyun sonra irtica İranın bütün əyalətlərində hücuma keçdi. Rəştdə, Ənzəlidə, Məşhəddə, , Kuçanda, Kirmanşahda, Buşirdə, Bəndər-Abbasda, eləcə də başqa şəhərlərdə qubernatorlar şahın əmri ilə bütün əncümənləri qovdular və bir çox qəzetləri bağladılar.23 iyun 1908-ci ildə Məhəmməd Əli şah Qacar Tehranda çevriliş edəndə, Mir Haşimin başçılığı altında Təbriz irticaçıları şəhəri ələ keçirməyə və mücahidlərlə, fədailərlə və əncümənlərlə birdəfəlik haq-hesab çəkmək fikrinə düşdülər. Mir Haşimin dəvəçılərınə Mərənd xanı Şüca-Nizamın və Təbrizin qərb hissəsinin- məhəlləsinin dəstələri də qoşuldular. İrticaçılar əvvəlcə Təbrizin, Səttarxanın fədailərinin əlində olan şimaldaki məhəlləsindən başqa, şimal-şərq hissəsini - Dəvəçı məhəlləsini, və məhəllələrini ələ keçirdilər. Şəhərin cənub-şərq hissəsi Bağır xanın fədailərinin əlində idi, onların əsas bazası idi. Təbrizdə döyüşlər başlayandan sonra Təbriz əncüməninin mülkədar-liberal kəsimi xarici ölkələrin konsulluqlarında gizləndilər. Əncümən sədri Bəsir əs Səltənə və Əclal əl Mülk rus, hacı Mehdi Kuzəkünani və Şeyx Səlim osmanlı, Mirzə Hüseyn Vaiz -fransız konsulluqlarında bəstə oturdular. Əksəriyəti mülkədar, tacirlər və ruhanilərdən ibarət Təbriz əncüməni müvəqqəti olaraq dağıldı. Mürtəce dəstələrə qarşı mübarizəni-Təbriz sosial-demokrat mücahidlər təşkilatlarının başçıları- Əli Müsyo, , eləcə də Səttarxan və Bağır xan davam etdilər.
Qüvvələr nisbəti
9 iyulda "Dəvəçi İslamiyə" və onu dəstəkləyən hökumətin Qaracadağ və Mərənd atlılarına qarşı olan Səttarxanı dəstəkləyən Təbrizin dörd məhəlləsinin iştirakı ilə, tüfəng və top atışması gün ərzində davam etdi. Eyni zamanda müvəqqəti hakim Müktədir üd Dövlənin xüsusi evinin atəşə tutulması, Rəhim xanın atlılarının topla birlikdə özlərini çatdırması nəticəsində, uğursuz alınmışdır. Axşam saat 10 yaxın atışma yenə başladı. Bu gün günorta saat 3 də atəş səsləri yenə eşidilməyə başladı..."
"...Saxta hökumətin(yəni şah hökumətinin) olduğu yerlərdə bütün piştaxtalar darmadağın edilib, ancaq Səttarxanın hakimiyəti altında olan ərazidə onlara toxunulmayıb. Onun , eləcə dövlət blanklarının üstündə "Əyaləti-Cəlileyi-Azərbaycan"(Azərbaycanın Ali Hökuməti) sözləri çap olunub. Son günlər ərzində Təbrizdə Məclisi-Qeybi(gizli şura) adlanan komitə yaranıb. O Səttarın və Bağırın möhürləri ilə karlı adamlara bildiriş göndərir, və onlardan müəyyən məbləğ tələb edir. Komitə 65 000 tümən yığmağı qərara alıb; lakin hələ 28 000 yığılıb. Bu pullar Məşrutəni(Konstitusiyanı)müdafiə etmək üçün nəzərdə tutulub. Şaiyələrə görə Cənubi Qafqazdan Təbrizə bir qrup inqilabçı gəlib, onların sırasında bir neçə partladıcı mərmi mütəxəsisi var. Bizim gömrük Culfada Təbrizə gedən 1,5 pud dinamit saxlayıb."
Üsyanın genişlənməsi
"1326 il Ramazanın 16(30 sentyabr 1908) fədailər Təbriz irticaçılarının əsas bazaları olan Davəçi məhəlləsinə hucuma keçdilər və onu tutdular. Mürtəce "Davəçi İslamiye" əncüməninin üzvləri və ilk növbədə onun yaradıcı və təşkilatçıları Mir Haşim, sərraflar hacı Məhəmməd Tağı, hacı Mir Manaf və hacı mirzə Bağır, Rəhim-xan, Şüca Nizam və başqa irtica başçıları ilə, Davəçi məhəlləsindən Əyn öd Dövlənin düşərgəsinə qaçdılar. Davəçi, Sorxab və Bağemişe məhəllələrində yaşayanlar toplarla və başqa silahlarla birlikdə Səttarxana təslim oldular..."
"İrtica qüvvələrinin Təbrizdən qovulmasından və inqilabçıların Mərəndi tutmasından sonra Təbriz əncüməni və Səttarxan, Təbrizə taxıl hazırlığı və çatdırılması üçün, Mərəndə, Marağaya və Azərbaycanın başqa şəhər və rayonlarına mücahid dəstələri göndərdilər. Nəticədə Təbrizdə çörək son iki ayda olmadığı kimi bol oldu, özüdə yaxşı keyfiyətdə. Xarici dövlətlərin diqqətinə çatdırılmışdır ki şah Tehranda məclis çağırmadığına görə, məclis funksiyasını Təbriz əncüməni öz üzərinə götürür. Şəhərdə qayda-qanunun gözlənilməsi üçün -Nəzmiyyə-Polis idarəsi; divan xaneye ədliyyə-əhalinin şikayətlərinin araşdırılması üçün məhkəmə; maliyyatın yığılması üçün- maliiyə idarəsi; şəhər təsərrüfatı üçün-bələdiyyə; xalq təhsili işi ilə məşğul olan-əncüməni maarif təsis edilmişdi 1908-ci ilin dekabrında Təbriz əyalət əncüməninin xeyir-duası ilə Səttarxanın və Bağır xanın başçılığı altında hərbi şura yaradılmışdır-nizam"
...İran kazak diviziyasının 308 kazakının 6 topla birlikdə gəlməsinə baxmayaraq Təbrizin 20 verstində oturan Əyn üd Dövlənin tamam hərəkətsizliyi, Səttarxana fədai atlı dəstələri ilə, nəinki Təbrizin həndəvərinə, eləcə də Marağaya, Xoya, Salmasa və hətta Savucbulaqa öz nüfuzlarını yaymaq imkanı verir, və onlar orada fədailərin piyada və atlı dəstələrini yaradırlar..."
İrticanın əkshucumu
Poxitonov teleqram vurur ki, ayın 12 dən Əynüd Dövlənin qoşunları Təbrizə həmlə etdilər. Kazaklardan ibarət avanqard şəhər xəttinə Sahibdivan yaxınlığından-şəhərdən Bəsmincə gedən yolun başlanğıcından yaxınlaşdı. Eyni vaxtı Şüca üd Dövlənin suvariləri Sərdaruddan hucum edirdi...Rəhim xanın suvariləri bizim şossedə əməliyat apararaq, 10 da Sufiyanı tutdu, dünən isə Mərəndi...
"Fevralın 20(5 mart)Əyn üd Dövlə və Səməd xan şəhərə qarşı ümumi hucuma keçdilər, onlar hesab edirdilər ki bu Təbrizin taleyini həll etməlidir. Hucum eyni vaxtı , Şamqazan, Basmınc tərəfdən oldu. Bundan başqa Rəhim xanın bandaları Acıçay üzərindən olan körpüyə yaxınlaşdılar və Təbrizin şimal həndəvərində döyüşə girdilər. Beləliklə irticaçılar şəhərə hər tərəfdən hucuma keçdilər. Əsas zərbə qərb tərəfdən endirildi. Burada Səməd xanın başçılığı ilə hucum edənlərin əsas qüvvələri toplanmışdı. Ən şiddətli döyüşlər Təbrizin qərb tərəfində -Xətib və Ahuni, eləcə də, onlara bitişik Hökmavar məhəllələrində baş verirdi. ...Şiddətli döyüş nəticəsində təbrizlilər şəhərə soxulmuş Səməd xanın bandalarını darmadağın etdilər. Qələbəyə hazırlaşan Səməd xanın özü təşviş içində, yağmaladıqlarını ataraq Hökmavardan qaçdılar. Fədai dəstələri onları düz Qaraməlikə qədər təqib etdilər. Xətibdə və Ahunidə də irticaçılar darmadağın edildilər və geri çəkildilər... Təbrizə qarşı 20 fevral(5 mart)ümumi hucum, hansına ki bunun üçün irticaçılar bütün qüvvələrini səfərbər etmişdilər, iflasa uğradı
1909-cu ilin martından, hər tərəfdən şah qoşunları və irtica bandaları tərəfindən mühasirəyə alınan Təbrizdə aclıq başladı. Təbrizlilər ilk yaz göyərtisini dərib yeyirdilər. Adi yerdən bitən yonca, ot təbrizlilərin, xüsusi ilə yoxsulların əsas yeməyi oldu.
Üsyanın sonu
<< Miller teleqram vurur: " Rəsmi olaraq bütün konsulluqları xarici təbəələri çörəklə təmin etməyin imkansızlığı barədə xəbərdar edərək, əncümən yazılı surətdə ingilis konsulu Vratislavı və məni vəziyyəti müzakirə etməyə dəvət etdi. Əncümən aşağıdakıları etmək üçün yardım etməmizi xahiş etdi: 1) Bəsminc yolunu açmaq və aclıq çəkən əhali üçün şəhərə gündəlik 150 xalvar buğda və un gətirilməsinə icazə verilməsini. Onlar zəmanət verirlər ki, çörək döyüşən fədailər tərəfindən götürülməyəcək və ancaq aclıqdan əziyyət çəkən əhalinin ehtiyaclarına gedəcək..."
Sablin xəbər verir ki aprelin 5 ingilis elçisi Barklay onun yanına gəlib, və Təbriz fədailərinin başçılığı ilə aclıq çəkən əhalinin guya erməni məhəlləsinin darmadağın etməsi niyyəti barədə Təbrizdəki ingilis baş konsulunun teleqrammını göstərərək, "Tiflisə dərhal teleraf edərək qoşun göndərilməsini tələb etməyi xahiş etmişdir". Sablin cavab verib ki bu cür addım atmağa onun icazəsi yoxdur
[Böyük Britaniya xarici işlər naziri E. Qreyin Peterburqdakı ingilis səfiri Nikolsona Londondan olan teleqramından, 20aprel 1909 il] ...Rus hökumətinin, xaricilərin müdafiəsi üçün atdığı istənilən addım, bizim tərəfdən tamamilə razılıqla qəbul olunacaq" və, qoşunların göndərilməsini nəzərdə tutaraq, əlavə edirdi ki "çevik hərəkətlərə ehtiyac var"
[Millerin teleqramından Təbriz, 16(29) aprel 1909] Axşam saat 5 Acıçay körpüsünə 120 kazak,65 atıcı və iki pulemyotla 24 nəfər yaxınlaşdı. Bu dəstənin heç bir təchizatı yox idi. Mən dəstəni şəhərə daxil olmasını və rusların gizləndiyi konsulluğun yaxınlığındakı evlərə yerləşdirilməsini əmr etdim. Səttar dəstəni hörmətlə qarşılamağı sərəncam verdi.
Rus qoşunlarının Təbrizə yaxınlaşmasını görən şah qoşunları və irtica bandaları qaçmağa başladılar. Təbrizin blokadası götürüldü, və şəhərə ərzaqın gətirilməsi üçün yol açıldı.
Mənbə
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Sit.Diplomatik sənədlər toplusuna görə, I bur. s.231.[Poxitonovun teleqramına görə. Təbriz, 11 iyul 1908]
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Sit.Diplomatik sənədlər toplusuna görə, I bur. s.231.[Poxitonovun teleqramına görə. Təbriz,30iyul 1908 il]
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Nəşrə görə tərc. Vicuei, s.247,248
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Nəşrə görə tərc.: Vicuei, s.257,258
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 [Rusiyanın İranda müvəqqəti işlər müvəkkili Sablinin teleqramından. Tehran, 3 noyabr 1908 il]
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Diplomatik sənədlər toplusundan sit., bur. II, s. 87 [Sablinin teleqrammından.Tehran, 14 fevral 1909 il]
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 İvanov. M.S İran inqilabından sit.,səh 347,349
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Nəşrdən tərcümə. Kəsrəvi, t. 3, səh.410,411
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Sit. Diplomatik sənədlər toplusundan, II bur., səh.127, 128. [Sablinin teleqrammından. Tehran, 5 aprel 1909 il]
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Qaynaq:АВПР, ф. Персидский стол, 1909, д.924,л.66.[Sabilinin depeşasından. Tehran, 13 aprel 1909 il]
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 White book/ Persia. 1909,№ 2,s.98,99. Nəşrdən tərcümə.
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Sit. Diplomatik sənədlər toplusundan,II bur., s.153.
- Новая История Ирана/Хрестоматия/Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1988 Blue book. Persia.1910.№1, s. 17.Nəşrdən tərcümə.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mesrute inqilabinin 1905 1911 gedisinde Mehemmed Eli sah Qacarin Mesruteni legv etmek yolunda basladigi eksinqilabi fealiyyete qarsi bas vermis usyan Settar xan ve Bagir xan ortada Azerbaycan inqilabcilari arasindaUsyanin baslanmasiTehranda bas veren 10 23 iyun sonra irtica Iranin butun eyaletlerinde hucuma kecdi Restde Enzelide Meshedde Kucanda Kirmansahda Busirde Bender Abbasda elece de basqa seherlerde qubernatorlar sahin emri ile butun encumenleri qovdular ve bir cox qezetleri bagladilar 23 iyun 1908 ci ilde Mehemmed Eli sah Qacar Tehranda cevrilis edende Mir Hasimin basciligi altinda Tebriz irticacilari seheri ele kecirmeye ve mucahidlerle fedailerle ve encumenlerle birdefelik haq hesab cekmek fikrine dusduler Mir Hasimin devecilerine Merend xani Suca Nizamin ve Tebrizin qerb hissesinin mehellesinin desteleri de qosuldular Irticacilar evvelce Tebrizin Settarxanin fedailerinin elinde olan simaldaki mehellesinden basqa simal serq hissesini Deveci mehellesini ve mehellelerini ele kecirdiler Seherin cenub serq hissesi Bagir xanin fedailerinin elinde idi onlarin esas bazasi idi Tebrizde doyusler baslayandan sonra Tebriz encumeninin mulkedar liberal kesimi xarici olkelerin konsulluqlarinda gizlendiler Encumen sedri Besir es Seltene ve Eclal el Mulk rus haci Mehdi Kuzekunani ve Seyx Selim osmanli Mirze Huseyn Vaiz fransiz konsulluqlarinda beste oturdular Ekseriyeti mulkedar tacirler ve ruhanilerden ibaret Tebriz encumeni muveqqeti olaraq dagildi Murtece destelere qarsi mubarizeni Tebriz sosial demokrat mucahidler teskilatlarinin bascilari Eli Musyo elece de Settarxan ve Bagir xan davam etdiler Quvveler nisbeti9 iyulda Deveci Islamiye ve onu destekleyen hokumetin Qaracadag ve Merend atlilarina qarsi olan Settarxani destekleyen Tebrizin dord mehellesinin istiraki ile tufeng ve top atismasi gun erzinde davam etdi Eyni zamanda muveqqeti hakim Muktedir ud Dovlenin xususi evinin atese tutulmasi Rehim xanin atlilarinin topla birlikde ozlerini catdirmasi neticesinde ugursuz alinmisdir Axsam saat 10 yaxin atisma yene basladi Bu gun gunorta saat 3 de ates sesleri yene esidilmeye basladi Saxta hokumetin yeni sah hokumetinin oldugu yerlerde butun pistaxtalar darmadagin edilib ancaq Settarxanin hakimiyeti altinda olan erazide onlara toxunulmayib Onun elece dovlet blanklarinin ustunde Eyaleti Celileyi Azerbaycan Azerbaycanin Ali Hokumeti sozleri cap olunub Son gunler erzinde Tebrizde Meclisi Qeybi gizli sura adlanan komite yaranib O Settarin ve Bagirin mohurleri ile karli adamlara bildiris gonderir ve onlardan mueyyen mebleg teleb edir Komite 65 000 tumen yigmagi qerara alib lakin hele 28 000 yigilib Bu pullar Mesruteni Konstitusiyani mudafie etmek ucun nezerde tutulub Saiyelere gore Cenubi Qafqazdan Tebrize bir qrup inqilabci gelib onlarin sirasinda bir nece partladici mermi mutexesisi var Bizim gomruk Culfada Tebrize geden 1 5 pud dinamit saxlayib Usyanin genislenmesi1908 ci il Tebriz usyani xeritesi 1326 il Ramazanin 16 30 sentyabr 1908 fedailer Tebriz irticacilarinin esas bazalari olan Daveci mehellesine hucuma kecdiler ve onu tutdular Murtece Daveci Islamiye encumeninin uzvleri ve ilk novbede onun yaradici ve teskilatcilari Mir Hasim serraflar haci Mehemmed Tagi haci Mir Manaf ve haci mirze Bagir Rehim xan Suca Nizam ve basqa irtica bascilari ile Daveci mehellesinden Eyn od Dovlenin dusergesine qacdilar Daveci Sorxab ve Bagemise mehellelerinde yasayanlar toplarla ve basqa silahlarla birlikde Settarxana teslim oldular Irtica quvvelerinin Tebrizden qovulmasindan ve inqilabcilarin Merendi tutmasindan sonra Tebriz encumeni ve Settarxan Tebrize taxil hazirligi ve catdirilmasi ucun Merende Maragaya ve Azerbaycanin basqa seher ve rayonlarina mucahid desteleri gonderdiler Neticede Tebrizde corek son iki ayda olmadigi kimi bol oldu ozude yaxsi keyfiyetde Xarici dovletlerin diqqetine catdirilmisdir ki sah Tehranda meclis cagirmadigina gore meclis funksiyasini Tebriz encumeni oz uzerine goturur Seherde qayda qanunun gozlenilmesi ucun Nezmiyye Polis idaresi divan xaneye edliyye ehalinin sikayetlerinin arasdirilmasi ucun mehkeme maliyyatin yigilmasi ucun maliiye idaresi seher teserrufati ucun belediyye xalq tehsili isi ile mesgul olan encumeni maarif tesis edilmisdi 1908 ci ilin dekabrinda Tebriz eyalet encumeninin xeyir duasi ile Settarxanin ve Bagir xanin basciligi altinda herbi sura yaradilmisdir nizam Iran kazak diviziyasinin 308 kazakinin 6 topla birlikde gelmesine baxmayaraq Tebrizin 20 verstinde oturan Eyn ud Dovlenin tamam hereketsizliyi Settarxana fedai atli desteleri ile neinki Tebrizin hendeverine elece de Maragaya Xoya Salmasa ve hetta Savucbulaqa oz nufuzlarini yaymaq imkani verir ve onlar orada fedailerin piyada ve atli destelerini yaradirlar Irticanin ekshucumuPoxitonov teleqram vurur ki ayin 12 den Eynud Dovlenin qosunlari Tebrize hemle etdiler Kazaklardan ibaret avanqard seher xettine Sahibdivan yaxinligindan seherden Besmince geden yolun baslangicindan yaxinlasdi Eyni vaxti Suca ud Dovlenin suvarileri Serdaruddan hucum edirdi Rehim xanin suvarileri bizim sossede emeliyat apararaq 10 da Sufiyani tutdu dunen ise Merendi Fevralin 20 5 mart Eyn ud Dovle ve Semed xan sehere qarsi umumi hucuma kecdiler onlar hesab edirdiler ki bu Tebrizin taleyini hell etmelidir Hucum eyni vaxti Samqazan Basminc terefden oldu Bundan basqa Rehim xanin bandalari Acicay uzerinden olan korpuye yaxinlasdilar ve Tebrizin simal hendeverinde doyuse girdiler Belelikle irticacilar sehere her terefden hucuma kecdiler Esas zerbe qerb terefden endirildi Burada Semed xanin basciligi ile hucum edenlerin esas quvveleri toplanmisdi En siddetli doyusler Tebrizin qerb terefinde Xetib ve Ahuni elece de onlara bitisik Hokmavar mehellelerinde bas verirdi Siddetli doyus neticesinde tebrizliler sehere soxulmus Semed xanin bandalarini darmadagin etdiler Qelebeye hazirlasan Semed xanin ozu tesvis icinde yagmaladiqlarini ataraq Hokmavardan qacdilar Fedai desteleri onlari duz Qaramelike qeder teqib etdiler Xetibde ve Ahunide de irticacilar darmadagin edildiler ve geri cekildiler Tebrize qarsi 20 fevral 5 mart umumi hucum hansina ki bunun ucun irticacilar butun quvvelerini seferber etmisdiler iflasa ugradi 1909 cu ilin martindan her terefden sah qosunlari ve irtica bandalari terefinden muhasireye alinan Tebrizde acliq basladi Tebrizliler ilk yaz goyertisini derib yeyirdiler Adi yerden biten yonca ot tebrizlilerin xususi ile yoxsullarin esas yemeyi oldu Usyanin sonu lt lt Miller teleqram vurur Resmi olaraq butun konsulluqlari xarici tebeeleri corekle temin etmeyin imkansizligi barede xeberdar ederek encumen yazili suretde ingilis konsulu Vratislavi ve meni veziyyeti muzakire etmeye devet etdi Encumen asagidakilari etmek ucun yardim etmemizi xahis etdi 1 Besminc yolunu acmaq ve acliq ceken ehali ucun sehere gundelik 150 xalvar bugda ve un getirilmesine icaze verilmesini Onlar zemanet verirler ki corek doyusen fedailer terefinden goturulmeyecek ve ancaq acliqdan eziyyet ceken ehalinin ehtiyaclarina gedecek Sablin xeber verir ki aprelin 5 ingilis elcisi Barklay onun yanina gelib ve Tebriz fedailerinin basciligi ile acliq ceken ehalinin guya ermeni mehellesinin darmadagin etmesi niyyeti barede Tebrizdeki ingilis bas konsulunun teleqrammini gostererek Tiflise derhal teleraf ederek qosun gonderilmesini teleb etmeyi xahis etmisdir Sablin cavab verib ki bu cur addim atmaga onun icazesi yoxdur Boyuk Britaniya xarici isler naziri E Qreyin Peterburqdaki ingilis sefiri Nikolsona Londondan olan teleqramindan 20aprel 1909 il Rus hokumetinin xaricilerin mudafiesi ucun atdigi istenilen addim bizim terefden tamamile raziliqla qebul olunacaq ve qosunlarin gonderilmesini nezerde tutaraq elave edirdi ki cevik hereketlere ehtiyac var Millerin teleqramindan Tebriz 16 29 aprel 1909 Axsam saat 5 Acicay korpusune 120 kazak 65 atici ve iki pulemyotla 24 nefer yaxinlasdi Bu destenin hec bir techizati yox idi Men desteni sehere daxil olmasini ve ruslarin gizlendiyi konsullugun yaxinligindaki evlere yerlesdirilmesini emr etdim Settar desteni hormetle qarsilamagi serencam verdi Rus qosunlarinin Tebrize yaxinlasmasini goren sah qosunlari ve irtica bandalari qacmaga basladilar Tebrizin blokadasi goturuldu ve sehere erzaqin getirilmesi ucun yol acildi MenbeNovaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Sit Diplomatik senedler toplusuna gore I bur s 231 Poxitonovun teleqramina gore Tebriz 11 iyul 1908 Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Sit Diplomatik senedler toplusuna gore I bur s 231 Poxitonovun teleqramina gore Tebriz 30iyul 1908 il Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Nesre gore terc Vicuei s 247 248 Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Nesre gore terc Vicuei s 257 258 Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Rusiyanin Iranda muveqqeti isler muvekkili Sablinin teleqramindan Tehran 3 noyabr 1908 il Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Diplomatik senedler toplusundan sit bur II s 87 Sablinin teleqrammindan Tehran 14 fevral 1909 il Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Ivanov M S Iran inqilabindan sit seh 347 349 Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Nesrden tercume Kesrevi t 3 seh 410 411 Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Sit Diplomatik senedler toplusundan II bur seh 127 128 Sablinin teleqrammindan Tehran 5 aprel 1909 il Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Qaynaq AVPR f Persidskij stol 1909 d 924 l 66 Sabilinin depesasindan Tehran 13 aprel 1909 il Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 White book Persia 1909 2 s 98 99 Nesrden tercume Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Sit Diplomatik senedler toplusundan II bur s 153 Novaya Istoriya Irana Hrestomatiya Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1988 Blue book Persia 1910 1 s 17 Nesrden tercume