Əli Müsyo, Kərbəlayı Əli Hacı Məhəmmədbağır oğlu Təbrizi (1879-1910) — İran Məşrutə hərakatının fəal üzvü.
Əli Müsyo | |
---|---|
Kərbəlayı Əli Hacı Məhəmmədbağır oğlu Təbrizi | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Təbriz, Cənubi Azərbaycan |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Təbriz, Cənubi Azərbaycan |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Həyatı
Kərbəlayı Əli Müsyo İran inqilabından bir il əvvəl Hacı Əli Davafuruş və ilə birlikdə Təbriz sosial-demokrat qrupunu yaratmışdı.
Təbriz əncüməni üzvləri və "Mərkəzi-qeyb"in fəalları Əli Müsyonun evində yığıncaq keçirirdilər.
İkinci gizli, siyasi qrupun görkəmli üzvlərindən olan Əli Müsyö bir sıra xarici ölkələrdə, o cümlədən Rusiyada, Avropanın bəzi ölkələrində olmuş, bir müddət İstanbulda yaşamış mübariz və təcrübəli ziyalılardan biri idi. Əli Müsyö Fransa inqilabları tarixini yaxşı bilirdi və öz danışıqlarında həmişə Fransa zəhmətkeşlərinin mübarizə tarixindən misallar gətirirdi
İkinci gizli, siyasi qrupun bu mühüm fəaliyyəti, yəni RSDFP-nın Qafqaz təşkilatı ilə əlaqə saxlaması, bu təşkilatların nəşr etdiyi gizli, inqilabi vərəqələrinin Təbrizdə və İranın digər şəhərlərində yayılması işinin həyata keçirilməsi ona görə qiymətli idi ki, həmin bu vərəqələr kütlələrin oyanmasında, onların həyəcanlanmalarında böyük rol oynayırdı. "Qiyame Azərbaycan və Səttar xan" əsərinin müəllifi özünün tərcumeyi-halında göstərir ki, Rusiyadan gətirilən siyasi vərəqə və bəyannamələrdən bir neçəsi Hacı Mehdi Kuzəkünani vasitəsilə onun əlinə keçmiş, ona çox təsir bağışlamışdı.
Məlum olduğu kimi, Hacı Mehdi Küzəkünani İkinci gizli, siyasi qrupun üzvləri ilə, xüsusilə Əli Müsyö ilə yaxın dost və daim əlaqədə olmuş və sonralar məşrutə inqilabında fəal iştirak etmişdir. Gizli, siyasi qrup vasitəsilə Əmirxiziyə və onlarla bu kimi adamlara çatdırılan siyasi vərəqələr bizcə, RSDFP-nın Bakı Komitəsi tərəfindən nəşr edilmiş vərəqələr və intibahnamələrdəndir. Çünki hələ 1901-ci ildə inqilabi ədəbiyyatın nəşr edilib Zaqafqaziyanın və Rusiyanın hər tərəfində yayılması işində mühüm rol oynayan "Bakının gizli mətbəəsinin fəaliyyəti 1903-cü ildə daha geniş dairəni əhatə etmişdi. Azərbaycan sosial-demokratlarının intibahnamələri və vərəqələri Azərbaycan, rus, erməni və gürcü dillərində nəşr edilirdi. Vərəqələr və intibahnamələr buraxılması 1903-cü ilin martından başlayaraq, xüsusilə geniş bir dairə almışdır"
1907-ci ildə Təbriz şəhərinin Əmirxiz məhəlləsinin fədailərinə rəhbərlik edən Səttar xan özünün qəhrəmanlığı və şücaəti ilə bütün fədailərin sevimli sərkərdəsinə çevrildi.
Şura Məclisi topa tutulduqdan sonra şahın 40 min nəfərlik silahlı qüvvəsi inqilabın beşiyi Təbriz şəhərinə hücum etdi. 1908-ci ilin iyun ayında Səttər xanın rəhbərliyi altında Ali Hərbi Şura yarandı. Ali Şuranın baş komandanı Səttar xan və onun müavini Bağır xan, üzvləri Əli Müsyo, Hacı Əli Davafuruş, Seyid Haşim xan təyin edildilər.
Qaleriya
- 'Əli Müsyo oğlanları Hacı xan və Hüseyn xan ilə
- Əli Müsyonun büstü,
- Əli Müsyo fədailərlə birlikdə, Təbriz
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Məşrutə ensiklopediyası. Bakı: 2011. 624 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eli Musyo Kerbelayi Eli Haci Mehemmedbagir oglu Tebrizi 1879 1910 Iran Mesrute herakatinin feal uzvu Eli MusyoKerbelayi Eli Haci Mehemmedbagir oglu TebriziDogum tarixi 1879Dogum yeri Tebriz Cenubi AzerbaycanVefat tarixi 1910Vefat yeri Tebriz Cenubi AzerbaycanFealiyyeti siyasetciHeyatiKerbelayi Eli Musyo Iran inqilabindan bir il evvel Haci Eli Davafurus ve ile birlikde Tebriz sosial demokrat qrupunu yaratmisdi Tebriz encumeni uzvleri ve Merkezi qeyb in feallari Eli Musyonun evinde yigincaq kecirirdiler Ikinci gizli siyasi qrupun gorkemli uzvlerinden olan Eli Musyo bir sira xarici olkelerde o cumleden Rusiyada Avropanin bezi olkelerinde olmus bir muddet Istanbulda yasamis mubariz ve tecrubeli ziyalilardan biri idi Eli Musyo Fransa inqilablari tarixini yaxsi bilirdi ve oz danisiqlarinda hemise Fransa zehmetkeslerinin mubarize tarixinden misallar getirirdi Ikinci gizli siyasi qrupun bu muhum fealiyyeti yeni RSDFP nin Qafqaz teskilati ile elaqe saxlamasi bu teskilatlarin nesr etdiyi gizli inqilabi vereqelerinin Tebrizde ve Iranin diger seherlerinde yayilmasi isinin heyata kecirilmesi ona gore qiymetli idi ki hemin bu vereqeler kutlelerin oyanmasinda onlarin heyecanlanmalarinda boyuk rol oynayirdi Qiyame Azerbaycan ve Settar xan eserinin muellifi ozunun tercumeyi halinda gosterir ki Rusiyadan getirilen siyasi vereqe ve beyannamelerden bir necesi Haci Mehdi Kuzekunani vasitesi le onun eline kecmis ona cox tesir bagislamisdi Melum oldugu kimi Haci Mehdi Kuzekunani Ikinci gizli siyasi qrupun uzvleri ile xususile Eli Musyo ile yaxin dost ve daim elaqede olmus ve sonralar mesrute inqilabinda feal istirak etmisdir Gizli siyasi qrup va sitesile Emirxiziye ve onlarla bu kimi adamlara catdirilan siyasi vereqeler bizce RSDFP nin Baki Komitesi te refinden nesr edilmis vereqeler ve intibahnamelerdendir Cunki hele 1901 ci ilde inqilabi edebiyyatin nesr edilib Zaqafqaziyanin ve Rusiyanin her terefinde yayilmasi isinde muhum rol oynayan Bakinin gizli metbeesinin fealiyyeti 1903 cu ilde daha genis daireni ehate etmisdi Azerbaycan sosial demokratlarinin intibahnameleri ve vereqeleri Azerbaycan rus ermeni ve gurcu dillerinde nesr edilirdi Vereqeler ve intibahnameler buraxilmasi 1903 cu ilin martindan baslayaraq xususile genis bir daire almisdir 1907 ci ilde Tebriz seherinin Emirxiz mehellesinin fedailerine rehberlik eden Settar xan ozunun qehremanligi ve sucaeti ile butun fedailerin sevimli serkerdesine cevrildi Sura Meclisi topa tutulduqdan sonra sahin 40 min neferlik silahli quvvesi inqilabin besiyi Tebriz seherine hucum etdi 1908 ci ilin iyun ayinda Setter xanin rehberliyi altinda Ali Herbi Sura yarandi Ali Suranin bas komandani Settar xan ve onun muavini Bagir xan uzvleri Eli Musyo Haci Eli Davafurus Seyid Hasim xan teyin edildiler Qaleriya Eli Musyo oglanlari Haci xan ve Huseyn xan ile Eli Musyonun bustu Eli Musyo fedailerle birlikde TebrizMenbeEnver Cingizoglu Mesrute ensiklopediyasi Baki 2011 624 seh Hemcinin baxIctimaiyyun Amiyyun teskilat