Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Türkman soyqırımı işiD tərəfindən iraqda yaşayan türkmanlara qarşı törədilən sistematik qətl təcavüz edam qovulma və cin

Türkman soyqırımı

Türkman soyqırımı
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Türkman soyqırımı — İŞİD tərəfindən İraqda yaşayan türkmanlara qarşı törədilən sistematik qətl, təcavüz, edam, qovulma və cinsi köləliyə cəlb olunma halları. Bu, İŞİD-in türkmanların yaşadıqları əraziləri ələ keçirməsi ilə başlamış, onların İraqdakı bütün torpaqlarını itirməsinə qədər davam etmişdir. 2017-ci ildə soyqırım kimi tanınıb, 2018-ci ildə isə İraq türkmən qız və qadınlarının cinsi köləliyi Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən tanınıb. Bəzi türkman milli azlıq və insan haqları təşkilatları repressiyanın türkofob xarakteri daşıdığını bildirmişdir.

Türkman soyqırımı
Əsas münaqişə:
image
Qaratəpədə İŞİD=ə qarşı şiə türkmanların müqaviməti. 2017-ci il.
Ümumi məlumatlar
Yeri İraq
Hücumun hədəfi türkmanlar
Tarix
  • avqust 2014 – 31 avqust 2017
Hücum metodu , , , , seksual köləlik
Ölü sayı Ən azı 3,500 ölü, 600,000-dən çox nəfər məcburi köçkün olmuş, təxminən 4,900 nəfər itkin düşüb
Törədən(lər) image İŞİD

Zəmin

Türkmanlar İraqda üçüncü ən böyük etnik qrupdur. Onlar türk mənşəlidirlər və cənubdan ərəblər, şimaldan isə kürdlərlə əhatə olunmuş tarixi Türkməneli regionunda yaşayırlar. Onların əhalisi məzhəb baxımından sünni və şiə arasında demək olar ki, bərabər bölünür və bu, repressiyada rol oynayan əsas amillərdəndir. Həm sünni türkmənlər, həm də şiə türkmənlər İŞİD-in hədəfinə çevrilib. Türkmanlar əvvəllər Altınkörpü qətliamı, Gavurbağı qətliamı, 1924-cü il Kərkük qətliamı və 1959-cü il Kərkük qətliamı kimi repressiv hadisələrin hədəfi olmuşdular.

İŞİD-in 2014-cü ilin iyununda Şimali İraqa hücumu zamanı əhalisinin mühüm bir qismi türkman olan Mosul, Təlafər, Tikrit şəhərləri, Kərkük və Diyalə mühafəzələrinin bir hissəsi kimi bir çox ərazini ələ keçirmişdir.

Soyqırım

İŞİD 2014-cü ilin iyununda Təlafərini ilk dəfə ələ keçirərkən 700-ə yaxın kişi, 470-i qadın və 130-u uşaq olmaqla 1300 İraq türkmanını qaçırmışdı. İTC qeyd edib ki, 1300 nəfərdən yalnız 42-si geri qayıdıb, qalanları isə bir daha görülməyib. Türkmənlərin evləri yandırıldı, türkmən fermerlərinin heyvanları oğurlandı, bir çoxları qaçmağa məcbur oldu. Ən azı 350 min türkmən 2014-cü ilin sentyabrında əsasən Təlafərdən didərgin düşüb. Onları acından ölmək təhlükəsi gözləyirdi. Sakinlərin və yerli fəalların sözlərinə görə, Təlafərdəki türkmənlərin təxminən 90 faizi hücumlardan sonra qaçıb. Türkmənləri Xilasetmə Fondunun sözçüsü Mehdi əl-Beyati 2017-ci ilin fevralında türkmən qaçqınlarının sayının 600 minə çatdığını iddia edib.

İslam Dövləti yaraqlılarının çoxu İraq türkmənlərini qırğın və təqib edən keçmişi olan Səddam Hüseyn dövründə İraq Ordusunun keçmiş əsgərləri olub.

İyunun 9-da Mosulda Təlafərdən olan 15 türkmən əsir İŞİD tərəfindən öldürülüb. Həmin qəsəbədə şiə məscidinin bombalanmasından sonra çoxlu sayda insan şəhəri tərk edib və 9 qaçqın həlak olub. Mosuldakı Yezidi və türkmən icmalarından olan 65 uşaq valideynlərinin öldürülməsinə şahid olduqdan sonra uşaq evində qalıb. Bu uşaqların bəziləri cinsi istismara məruz qalıb.

16 iyun 2014-cü ildə İŞİD Kərkük şəhəri yaxınlığında 4 fərqli yerdən (Çardağlı, Qaranaz, Beşir, Biravcili) ən azı 40 türkməni öldürüb. İŞİD növbəti dəfə türkmənləri etnik mənsubiyyətinə görə hədəfə almaqda ittiham edilib. Bir gün sonra Bəşirdə daha 52 türkmən öldürüldü və yerli əhalinin dediyinə görə, qətliam etnik səbəblərə görə həyata keçirilib. İyunun 18-də və 20-21 iyun tarixləri arasında eyni yer növbəti dəfə zərər çəkmiş, 5, sonra isə 17 mülki vətəndaş həlak olmuşdur. Beşirdən olan bir şahid şəhərdə daha 700 türkmənin qətlə yetirildiyini iddia etdi. 2014-cü ilin iyununda İŞİD Şəmsiyyə kəndindən 26 şiə türkməni qaçırmışdı. Həmin ay şiə türkmənləri İŞİD-in təhdidləri ilə Əl-Kibba və Şirixandan qaçıblar. Təlafər, Beşir, Biravcili və Qaranaz kəndlərində yaşayan bir çox türkmən də cihadçılardan daha çox məktub aldıqdan sonra qaçıb.

İyunun 18-də Əmirli və Tuzxurmatu qəzaları arasında İŞİD ilə İraq Ordusu arasında baş verən toqquşmalarda ən azı 20 türkmən həlak olub. Əmirlinin mühasirəsi zamanı ağır şəraitdən 50-si uşaq, 10-u yeni doğulmuş 150 nəfər həlak olub. 2014-cü ildə Əmirlinin yıxılmasından sonra qəsəbənin işığı, qidası və suyu kəsilib. Onlarla insan, o cümlədən hamilə qadınlar humanitar yardım çatdırılana qədər dünyasını dəyişib. Qaranaz, Çardağlı və Biravcilidə evlər, məktəblər, məscidlər yandırılıb.

İyunun 23-də İŞİD Quba, Şirixan və Təlafər bölgələrindən azı 75 türkməni qaçırıb. Qubanın şimalındakı vadidə cəmi 2 cəsəd tapılıb. Yəqin ki, edam olundunuz. İŞİD-in bölgəni tərk etmələrini tələb etməsindən sonra 950 türkmən ailəsi bölgəni tərk edib. Eyni kəndlərdə üç şiə ibadət yeri bombalanıb, hücumlarda 25 nəfər həlak olub. Avqustun 7-də Sincarda 100 türkmən edam edilib.

2014-cü ilin iyun-oktyabr ayları arasında Mosulda müxtəlif mənşəli, o cümlədən türkmənlərdən olan 30 min insan İŞİD tərəfindən həbs edilib.

Ümumilikdə təxminən 600 türkmən qadını İŞİD tərəfindən əsir götürülərək seks köləsi kimi istifadə edilib. Onlardan təxminən 400-500 nəfəri İŞİD-in Suriyadakı müvəqqəti həbsxanalarına göndərilib. 2018-ci ilin fevralında bir qrup qadın Kərkükdə BMT-nin İnsan Haqları Ofisi qarşısında etiraz aksiyası keçirib. Onlar əllərində pankartlar qaldıraraq İraq hökumətindən itkin düşmüş 450-yə yaxın türkmən qadınını xilas etmək üçün nəsə etməyi tələb ediblər, lakin etiraza məhəl qoyulmayıb. ITC rəhbəri Həsən Turan türkmən qadınlarının geri qayıtdıqları təqdirdə ailələri tərəfindən namus cinayətlərinin qurbanı olacaqlarından ehtiyat edirdi. "Bir çox qızlar geri qayıtmayacaq və gəlsələr, ailələrinin onları qəbul edəcəyinə ümid etməkdən başqa çarəm yoxdur. Onlar qurbanlardır" dedi. Daha sonra 2018-ci ildə BMT nəhayət türkmən qadınlarının cinsi köləliyini tanıdı. İŞİD-dən sağ çıxan Tikrit yaxınlığındakı Əl-Aləm qəsəbəsindən olan adı açıqlanmayan türkmən qadın BBC Türkcəyə deyib ki, İŞİD subay qızları evli qadınlardan ayırıb və ictimai yerlərdə subay qızları zorlamağa başlayıb. İŞİD qəsəbənin türkmən dili müəlliminə də təcavüz edib və nəticədə dünyasını dəyişib. Bəzi İraq türkmənləri və insan haqları təşkilatları İslam Dövlətinin İraq türkmənlərinə qarşı soyqırımını Türkofobiya əhval-ruhiyyəsi ilə izah ediblər.

Uşaqlar da tez-tez maarifləndirici səbəblərdən qaçırılmanın qurbanı olurlar. Martın 13-də yaşları 10-17 arasında olan 25 türkmən uşaq Baram uşaq evindən Neynəvənın Tel-Afar şəhərindəki uşaq təhsil düşərgələrinə qaçırılıb.

Mart ayında Kərkük yaxınlığındakı Beşirdə 16 türkmənin kütləvi məzarlığı tapılıb. Mart ayında da İŞİD Ninevanın Qaraquyan şəhərində ərləri milislər tərəfindən öldürülən 9 türkmən dul qadını edam edib. Onların edam edilməsinə səbəb İŞİD döyüşçüləri ilə evlənməkdən imtina etmələri olub. Biravcili kəndində İŞİD kənddə yaşayan 23 nəfəri öldürdükdən sonra iki türkməni qaçırıb. Quba və Şirixanda 60 türkmən kişi və oğlanı qaçırıldı. Həmin ay Erhan Camcı adlı türkmən gənci Kərkükdəki evindən qaçırıblar.

Bir il sonra, 2015-ci ilin avqustunda Mosulda İŞİD 700 iraq türkman nəfəri mürtədlikdə ittiham edərək açıq şəkildə edam etdi.

2015-ci ildə Səlahəddin mühafəzəsində İŞİD-in tək maşınını partlatması nəticəsində 40 türkmən həyatını itirmişdi. ITC bəyan edib ki, İŞİD-in İraq türkmənlərinə qarşı hücumları strateji etnik təmizləmə kampaniyası olub. Təlafərdən 125-i qadın olmaqla 540 mülki türkmən yenidən İŞİD-in əlində itkin düşüb, onlardan yalnız 22-si yenidən tapılıb.

2015-ci ilin yayında 3000 türkmən Amirli qəsəbəsini tərk edib. 2015-ci ilin sonlarında 1500 türkmən ailəsi (7500 nəfər) Kərbəlada sığınıb.

Martın 8-də Taza Xurmatu kimyəvi silahla hücuma məruz qalıb, 3 nəfər ölüb, 1500 nəfər yaralanıb. 25.000 insan şəhəri tərk etdi. Həmin il Beşir kəndi kimyəvi silahla hücuma məruz qaldı. 2016-cı ildə geri alınması zamanı Bəşirin 90%-i, o cümlədən 250 ev dağıdılıb. Türkmənelinin Beşir kəndində 9 qadın qaçırılıb, zorlanıb və ictimai elektrik dirəklərinə asılıb. Həmin kənddə 12 yaşlı qız qrup şəklində zorlanıb və işıq dirəyindən asılıb. Türkmən sakinləri onun cəsədini gətirmək istəyərkən İŞİD-in snayper atəşi nəticəsində 15 nəfər həlak olub. İyun ayında Tuzxurmatunun süqutundan sonra zorlama halları da qeydə alınıb.

İraq Silahlı Qüvvələri yanvarda Mosul yaxınlığındakı Rəşidiyyədə kütləvi məzarlıq aşkarlayıb. Qəbir öldürülmüş 27 türkmən kişi və uşağına məxsus olub. Onların bədənlərində işgəncə izləri var idi. 2017-ci ildə itkin düşən türkmən qadın, qız və uşaqlarının sayı 1200 nəfər olub. 2018-ci ildə 1300 türkmən itkin düşüb.

Türkmən irsinin məhv edilməsi

İŞİD əhəmiyyətli tarixi binaların dağıdılmasına görə məsuliyyət daşıyır. Bir çox əsrlik məscidlər, istər sünni, istər şiə, eləcə də kitabxanalar dağıdılıb. Təlafərdəki ən qədim kitabxana partladılıb, Diyalada 1500-dən çox tarixi kitabdan ibarət daha bir kitabxana dağıdılıb. Dağıdılan artefaktlar arasında Yəhya Əbül-Qasimin məqbərəsi (1293-cü ildə Zəngilər tərəfindən tikilib, 2014-cü ildə dağıdılıb), İmam Avnəddinin məqbərəsi (1248-ci ildə Zəngilər tərəfindən tikilib, 2014-cü ildə dağıdılıb), Məqbərə də var. Qadib Əl-Ban Mosuli (Mosul Atabəyləri tərəfindən tikilib, 2014-cü ildə dağıdılıb), Əl-İmam Muhsin məscidi (Səlcuqilər tərəfindən tikilib, 2015-ci ildə ciddi zədələnib), ən-Nuri Böyük Məscidi (1172-ci ildə Zəngilər tərəfindən tikilib) , 2017-ci ildə dağıdılıb), İmam əl-Baher məscidi (1259-cu ildə tikilib, 2014-cü ildə dağıdılıb) və Paşa məscidi (1881-ci ildə Osmanlılar tərəfindən tikilib, dağıdılıb).

İstinadlar

  1. "Arxivlənmiş surət". 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-15.
  2. Shams, Alex. "Iraq's Turkmen mobilise for a post-ISIL future". www.aljazeera.com (ingilis). 2020-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  3. "IŞİD'ın Irak'ta Türkmen Coğrafyasındaki Katliamları". 21yyte.org. 2023-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-10-11.
  6. McKay, Hollie. "The ISIS War Crime Iraqi Turkmen Won't Talk About". New Lines Magazine (ingilis). 2021-03-05. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  7. "Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS". Kirkuknow (ingilis). 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  8. "Iraqi MP: ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens". Daily Sabah. 2015-07-28. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  9. "ISIS genocide of Yezidis and Christians - Department of Information Technology, KRG". us.gov.krd (ingilis). 2023-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  10. Oğuzlu, 2004
  11. Urban, Mark. "Iraq crisis: Where next in the struggle for the country?". BBC News. 23 June 2014. 28 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 15 February 2023.
  12. "Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS". Kirkuknow (ingilis). 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  13. "UNPO: Iraqi Turkmen: Intense Summer Heat Poses Danger for Refugees in Iraq". unpo.org. 2014-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-02.
  14. AA. "Turkmen refugees in danger of starvation: Turkmen MP". Daily Sabah (ingilis). 2014-09-21. 2015-09-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  15. "Iraq: ISIS Kidnaps Shia Turkmen, Destroys Shrines". Human Rights Watch (ingilis). 2014-06-27. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  16. Shams, Alex. "Iraq's Turkmen mobilise for a post-ISIL future". www.aljazeera.com (ingilis). 2020-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  17. "How Saddam's men help Islamic State rule". 2018-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-30.
  18. Bruno, Alessandro. "The Ba'athist Roots of Islamic State". Geopolitical Monitor (ingilis). 2015-08-31. 2023-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-30.
  19. "Saddam's Ex-Officer: We've Played Key Role In Helping Militants". 2024-03-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-30.
  20. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-01-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.
  21. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-08-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.
  22. "Shiite villagers describe "massacre" in northern Iraq". The Washington Post. June 16, 2014. August 8, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: February 15, 2023.
  23. "ISIS genocide of Yezidis and Christians – Department of Information Technology, KRG". us.gov.krd (ingilis). 2023-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  24. "Iraq crisis: Islamic State accused of ethnic cleansing". BBC News (ingilis). 2014-09-02. 2014-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  25. Institute (GPPi), Global Public Policy. "Iraq after ISIL: Kirkuk". www.gppi.net (ingilis). 2020-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-02.
  26. "Report on Human Rights in Iraq: January-June 2014" (PDF). UNAMI Human Rights Office/OHCHR. 2014. 2022-11-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.
  27. "Women and children among massacred Iraqi Turkmen". www.aa.com.tr. 2023-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-02.
  28. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-01-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.
  29. "UNPO: Iraqi Turkmen: Minorities Face Discrimination And Violence In ISIS-controlled Areas". unpo.org. 2014-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  30. "UNPO: Urgent Action For Iraq's Vulnerable Components Needed: June 2014". unpo.org. 2019-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  31. "Turkmens of Iraq: The Third Ethnic Component of Iraq" (PDF). 2015. 2015-09-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.
  32. "UNPO: Iraqi Turkmen: Intense Summer Heat Poses Danger for Refugees in Iraq". webcache.googleusercontent.com. İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  33. "Iraq: ISIS Abducting, Killing, Expelling Minorities". Human Rights Watch (ingilis). 2014-07-19. 2019-02-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  34. Between the Millstones: The State of Iraq's Minorities Since the Fall of Mosul (English) (1st). Brussels, Belgium: IILHR, MRG, NPWJ and UNPO. 2015. ISBN .
  35. "Iraq: ISIS Kidnaps Shia Turkmen, Destroys Shrines". Human Rights Watch (ingilis). 2014-06-27. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  36. "UNITED NATIONS Assistance Mission for Iraq (UNAMI) Human Rights Office" (PDF). Report on the Protection of Civilians in the Non International Armed Conflict in Iraq: 5 June – 5 July 2014. 19. 2 August 2023 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 11 August 2023.
  37. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-08-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.
  38. "Iraqis rally to free abducted Turkmen women in Syria". www.aa.com.tr. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  39. McKay, Hollie. "The ISIS War Crime Iraqi Turkmen Won't Talk About". New Lines Magazine (ingilis). 2021-03-05. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  40. "Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS". Kirkuknow (ingilis). 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  41. "Iraqi Turkmen woman recalls horrors of IS captivity". BBC News (ingilis). 2017-10-15. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  42. "Iraqi MP: ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens". Daily Sabah. 2015-07-28. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  43. "ISIS genocide of Yezidis and Christians – Department of Information Technology, KRG". us.gov.krd (ingilis). 2023-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  44. Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | Report on the Protection of Civilians in the Armed Conflict in Iraq: 1 November 2015 – 30 September 2016". Refworld (ingilis). 27 January 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  45. Agency, Anadolu. "Mass grave of Turkmen fighters killed by ISIS discovered near Kirkuk". Daily Sabah (ingilis). 2015-03-15. 2015-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  46. "d11681 :: Mar 13: Nine widows killed in Qara Quean village, Ninewa :: Iraq Body Count". www.iraqbodycount.org. 2016-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-02.
  47. "UNPO: Urgent Action For Iraq's Vulnerable Components Needed: June 2014". unpo.org. 2019-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  48. "UNPO: Iraqi Turkmen: ISIS Massacre in Mosul Goes Unnoticed by the International Community". unpo.org. 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  49. "Iraqi MP: ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens". Daily Sabah. 2015-07-28. 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  50. "The untold tragedy of Iraq's Turkmen women abducted by Islamic State". Middle East Eye (ingilis). 2023-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  51. "Shiite Militias Are Crashing the Mosul Offensive". The Washington Institute (ingilis). 2021-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  52. "Daesh shells Turkmen village with chemical weapons". www.aa.com.tr. 2021-07-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  53. "UNPO: Iraqi Turkmen: Inside Taza Village after the Chemical Attacks". unpo.org. 2016-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  54. "Iraqi Turkmen village struggles after expulsion of Daesh". www.aa.com.tr. 2016-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  55. Puttick, Miriam. "No Place to Turn: Violence against women in the Iraq conflict" (PDF). CESAFIRE center for civilian rights. 2015. 2022-09-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11 – Minority Rights Group International vasitəsilə.
  56. "Army forces find mass grave containing remains of 27 Turkmens near Mosul". Iraqi News (ingilis). 2017-01-29. 2017-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  57. "UNPO: Iraqi Turkmen: Looking Ahead to the Future after Daesh". unpo.org. 2017-02-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-28.
  58. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-08-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-11.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Turkman soyqirimi ISID terefinden Iraqda yasayan turkmanlara qarsi toredilen sistematik qetl tecavuz edam qovulma ve cinsi koleliye celb olunma hallari Bu ISID in turkmanlarin yasadiqlari erazileri ele kecirmesi ile baslamis onlarin Iraqdaki butun torpaqlarini itirmesine qeder davam etmisdir 2017 ci ilde soyqirim kimi taninib 2018 ci ilde ise Iraq turkmen qiz ve qadinlarinin cinsi koleliyi Birlesmis Milletler Teskilati terefinden taninib Bezi turkman milli azliq ve insan haqlari teskilatlari repressiyanin turkofob xarakteri dasidigini bildirmisdir Turkman soyqirimiEsas munaqise Qaratepede ISID e qarsi sie turkmanlarin muqavimeti 2017 ci il Umumi melumatlarYeri IraqHucumun hedefi turkmanlarTarix avqust 2014 31 avqust 2017Hucum metodu seksual kolelikOlu sayi En azi 3 500 olu 600 000 den cox nefer mecburi kockun olmus texminen 4 900 nefer itkin dusubToreden ler ISIDZeminTurkmanlar Iraqda ucuncu en boyuk etnik qrupdur Onlar turk menselidirler ve cenubdan erebler simaldan ise kurdlerle ehate olunmus tarixi Turkmeneli regionunda yasayirlar Onlarin ehalisi mezheb baximindan sunni ve sie arasinda demek olar ki beraber bolunur ve bu repressiyada rol oynayan esas amillerdendir Hem sunni turkmenler hem de sie turkmenler ISID in hedefine cevrilib Turkmanlar evveller Altinkorpu qetliami Gavurbagi qetliami 1924 cu il Kerkuk qetliami ve 1959 cu il Kerkuk qetliami kimi repressiv hadiselerin hedefi olmusdular ISID in 2014 cu ilin iyununda Simali Iraqa hucumu zamani ehalisinin muhum bir qismi turkman olan Mosul Telafer Tikrit seherleri Kerkuk ve Diyale muhafezelerinin bir hissesi kimi bir cox erazini ele kecirmisdir SoyqirimISID 2014 cu ilin iyununda Telaferini ilk defe ele kecirerken 700 e yaxin kisi 470 i qadin ve 130 u usaq olmaqla 1300 Iraq turkmanini qacirmisdi ITC qeyd edib ki 1300 neferden yalniz 42 si geri qayidib qalanlari ise bir daha gorulmeyib Turkmenlerin evleri yandirildi turkmen fermerlerinin heyvanlari ogurlandi bir coxlari qacmaga mecbur oldu En azi 350 min turkmen 2014 cu ilin sentyabrinda esasen Telaferden didergin dusub Onlari acindan olmek tehlukesi gozleyirdi Sakinlerin ve yerli feallarin sozlerine gore Telaferdeki turkmenlerin texminen 90 faizi hucumlardan sonra qacib Turkmenleri Xilasetme Fondunun sozcusu Mehdi el Beyati 2017 ci ilin fevralinda turkmen qacqinlarinin sayinin 600 mine catdigini iddia edib Islam Dovleti yaraqlilarinin coxu Iraq turkmenlerini qirgin ve teqib eden kecmisi olan Seddam Huseyn dovrunde Iraq Ordusunun kecmis esgerleri olub Iyunun 9 da Mosulda Telaferden olan 15 turkmen esir ISID terefinden oldurulub Hemin qesebede sie mescidinin bombalanmasindan sonra coxlu sayda insan seheri terk edib ve 9 qacqin helak olub Mosuldaki Yezidi ve turkmen icmalarindan olan 65 usaq valideynlerinin oldurulmesine sahid olduqdan sonra usaq evinde qalib Bu usaqlarin bezileri cinsi istismara meruz qalib 16 iyun 2014 cu ilde ISID Kerkuk seheri yaxinliginda 4 ferqli yerden Cardagli Qaranaz Besir Biravcili en azi 40 turkmeni oldurub ISID novbeti defe turkmenleri etnik mensubiyyetine gore hedefe almaqda ittiham edilib Bir gun sonra Besirde daha 52 turkmen olduruldu ve yerli ehalinin dediyine gore qetliam etnik sebeblere gore heyata kecirilib Iyunun 18 de ve 20 21 iyun tarixleri arasinda eyni yer novbeti defe zerer cekmis 5 sonra ise 17 mulki vetendas helak olmusdur Besirden olan bir sahid seherde daha 700 turkmenin qetle yetirildiyini iddia etdi 2014 cu ilin iyununda ISID Semsiyye kendinden 26 sie turkmeni qacirmisdi Hemin ay sie turkmenleri ISID in tehdidleri ile El Kibba ve Sirixandan qaciblar Telafer Besir Biravcili ve Qaranaz kendlerinde yasayan bir cox turkmen de cihadcilardan daha cox mektub aldiqdan sonra qacib Iyunun 18 de Emirli ve Tuzxurmatu qezalari arasinda ISID ile Iraq Ordusu arasinda bas veren toqqusmalarda en azi 20 turkmen helak olub Emirlinin muhasiresi zamani agir seraitden 50 si usaq 10 u yeni dogulmus 150 nefer helak olub 2014 cu ilde Emirlinin yixilmasindan sonra qesebenin isigi qidasi ve suyu kesilib Onlarla insan o cumleden hamile qadinlar humanitar yardim catdirilana qeder dunyasini deyisib Qaranaz Cardagli ve Biravcilide evler mektebler mescidler yandirilib Iyunun 23 de ISID Quba Sirixan ve Telafer bolgelerinden azi 75 turkmeni qacirib Qubanin simalindaki vadide cemi 2 cesed tapilib Yeqin ki edam olundunuz ISID in bolgeni terk etmelerini teleb etmesinden sonra 950 turkmen ailesi bolgeni terk edib Eyni kendlerde uc sie ibadet yeri bombalanib hucumlarda 25 nefer helak olub Avqustun 7 de Sincarda 100 turkmen edam edilib 2014 cu ilin iyun oktyabr aylari arasinda Mosulda muxtelif menseli o cumleden turkmenlerden olan 30 min insan ISID terefinden hebs edilib Umumilikde texminen 600 turkmen qadini ISID terefinden esir goturulerek seks kolesi kimi istifade edilib Onlardan texminen 400 500 neferi ISID in Suriyadaki muveqqeti hebsxanalarina gonderilib 2018 ci ilin fevralinda bir qrup qadin Kerkukde BMT nin Insan Haqlari Ofisi qarsisinda etiraz aksiyasi kecirib Onlar ellerinde pankartlar qaldiraraq Iraq hokumetinden itkin dusmus 450 ye yaxin turkmen qadinini xilas etmek ucun nese etmeyi teleb edibler lakin etiraza mehel qoyulmayib ITC rehberi Hesen Turan turkmen qadinlarinin geri qayitdiqlari teqdirde aileleri terefinden namus cinayetlerinin qurbani olacaqlarindan ehtiyat edirdi Bir cox qizlar geri qayitmayacaq ve gelseler ailelerinin onlari qebul edeceyine umid etmekden basqa carem yoxdur Onlar qurbanlardir dedi Daha sonra 2018 ci ilde BMT nehayet turkmen qadinlarinin cinsi koleliyini tanidi ISID den sag cixan Tikrit yaxinligindaki El Alem qesebesinden olan adi aciqlanmayan turkmen qadin BBC Turkceye deyib ki ISID subay qizlari evli qadinlardan ayirib ve ictimai yerlerde subay qizlari zorlamaga baslayib ISID qesebenin turkmen dili muellimine de tecavuz edib ve neticede dunyasini deyisib Bezi Iraq turkmenleri ve insan haqlari teskilatlari Islam Dovletinin Iraq turkmenlerine qarsi soyqirimini Turkofobiya ehval ruhiyyesi ile izah edibler Usaqlar da tez tez maariflendirici sebeblerden qacirilmanin qurbani olurlar Martin 13 de yaslari 10 17 arasinda olan 25 turkmen usaq Baram usaq evinden Neynevenin Tel Afar seherindeki usaq tehsil dusergelerine qacirilib Mart ayinda Kerkuk yaxinligindaki Besirde 16 turkmenin kutlevi mezarligi tapilib Mart ayinda da ISID Ninevanin Qaraquyan seherinde erleri milisler terefinden oldurulen 9 turkmen dul qadini edam edib Onlarin edam edilmesine sebeb ISID doyusculeri ile evlenmekden imtina etmeleri olub Biravcili kendinde ISID kendde yasayan 23 neferi oldurdukden sonra iki turkmeni qacirib Quba ve Sirixanda 60 turkmen kisi ve oglani qacirildi Hemin ay Erhan Camci adli turkmen genci Kerkukdeki evinden qaciriblar Bir il sonra 2015 ci ilin avqustunda Mosulda ISID 700 iraq turkman neferi murtedlikde ittiham ederek aciq sekilde edam etdi 2015 ci ilde Selaheddin muhafezesinde ISID in tek masinini partlatmasi neticesinde 40 turkmen heyatini itirmisdi ITC beyan edib ki ISID in Iraq turkmenlerine qarsi hucumlari strateji etnik temizleme kampaniyasi olub Telaferden 125 i qadin olmaqla 540 mulki turkmen yeniden ISID in elinde itkin dusub onlardan yalniz 22 si yeniden tapilib 2015 ci ilin yayinda 3000 turkmen Amirli qesebesini terk edib 2015 ci ilin sonlarinda 1500 turkmen ailesi 7500 nefer Kerbelada siginib Martin 8 de Taza Xurmatu kimyevi silahla hucuma meruz qalib 3 nefer olub 1500 nefer yaralanib 25 000 insan seheri terk etdi Hemin il Besir kendi kimyevi silahla hucuma meruz qaldi 2016 ci ilde geri alinmasi zamani Besirin 90 i o cumleden 250 ev dagidilib Turkmenelinin Besir kendinde 9 qadin qacirilib zorlanib ve ictimai elektrik direklerine asilib Hemin kendde 12 yasli qiz qrup seklinde zorlanib ve isiq direyinden asilib Turkmen sakinleri onun cesedini getirmek isteyerken ISID in snayper atesi neticesinde 15 nefer helak olub Iyun ayinda Tuzxurmatunun suqutundan sonra zorlama hallari da qeyde alinib Iraq Silahli Quvveleri yanvarda Mosul yaxinligindaki Residiyyede kutlevi mezarliq askarlayib Qebir oldurulmus 27 turkmen kisi ve usagina mexsus olub Onlarin bedenlerinde isgence izleri var idi 2017 ci ilde itkin dusen turkmen qadin qiz ve usaqlarinin sayi 1200 nefer olub 2018 ci ilde 1300 turkmen itkin dusub Turkmen irsinin mehv edilmesiISID ehemiyyetli tarixi binalarin dagidilmasina gore mesuliyyet dasiyir Bir cox esrlik mescidler ister sunni ister sie elece de kitabxanalar dagidilib Telaferdeki en qedim kitabxana partladilib Diyalada 1500 den cox tarixi kitabdan ibaret daha bir kitabxana dagidilib Dagidilan artefaktlar arasinda Yehya Ebul Qasimin meqberesi 1293 cu ilde Zengiler terefinden tikilib 2014 cu ilde dagidilib Imam Avneddinin meqberesi 1248 ci ilde Zengiler terefinden tikilib 2014 cu ilde dagidilib Meqbere de var Qadib El Ban Mosuli Mosul Atabeyleri terefinden tikilib 2014 cu ilde dagidilib El Imam Muhsin mescidi Selcuqiler terefinden tikilib 2015 ci ilde ciddi zedelenib en Nuri Boyuk Mescidi 1172 ci ilde Zengiler terefinden tikilib 2017 ci ilde dagidilib Imam el Baher mescidi 1259 cu ilde tikilib 2014 cu ilde dagidilib ve Pasa mescidi 1881 ci ilde Osmanlilar terefinden tikilib dagidilib Istinadlar Arxivlenmis suret 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 15 Shams Alex Iraq s Turkmen mobilise for a post ISIL future www aljazeera com ingilis 2020 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 ISID in Irak ta Turkmen Cografyasindaki Katliamlari 21yyte org 2023 10 12 tarixinde Istifade tarixi 2023 10 11 McKay Hollie The ISIS War Crime Iraqi Turkmen Won t Talk About New Lines Magazine ingilis 2021 03 05 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS Kirkuknow ingilis 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Iraqi MP ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens Daily Sabah 2015 07 28 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 ISIS genocide of Yezidis and Christians Department of Information Technology KRG us gov krd ingilis 2023 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Oguzlu 2004 Urban Mark Iraq crisis Where next in the struggle for the country BBC News 23 June 2014 28 March 2019 tarixinde Istifade tarixi 15 February 2023 Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS Kirkuknow ingilis 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 UNPO Iraqi Turkmen Intense Summer Heat Poses Danger for Refugees in Iraq unpo org 2014 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 02 AA Turkmen refugees in danger of starvation Turkmen MP Daily Sabah ingilis 2014 09 21 2015 09 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Iraq ISIS Kidnaps Shia Turkmen Destroys Shrines Human Rights Watch ingilis 2014 06 27 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Shams Alex Iraq s Turkmen mobilise for a post ISIL future www aljazeera com ingilis 2020 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 How Saddam s men help Islamic State rule 2018 05 11 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 30 Bruno Alessandro The Ba athist Roots of Islamic State Geopolitical Monitor ingilis 2015 08 31 2023 10 03 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 30 Saddam s Ex Officer We ve Played Key Role In Helping Militants 2024 03 16 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 30 Arxivlenmis suret PDF 2023 01 26 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 Arxivlenmis suret PDF 2023 08 13 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 Shiite villagers describe massacre in northern Iraq The Washington Post June 16 2014 August 8 2019 tarixinde Istifade tarixi February 15 2023 ISIS genocide of Yezidis and Christians Department of Information Technology KRG us gov krd ingilis 2023 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Iraq crisis Islamic State accused of ethnic cleansing BBC News ingilis 2014 09 02 2014 10 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Institute GPPi Global Public Policy Iraq after ISIL Kirkuk www gppi net ingilis 2020 08 15 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 02 Report on Human Rights in Iraq January June 2014 PDF UNAMI Human Rights Office OHCHR 2014 2022 11 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 Women and children among massacred Iraqi Turkmen www aa com tr 2023 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 02 Arxivlenmis suret PDF 2023 01 26 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 UNPO Iraqi Turkmen Minorities Face Discrimination And Violence In ISIS controlled Areas unpo org 2014 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 UNPO Urgent Action For Iraq s Vulnerable Components Needed June 2014 unpo org 2019 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Turkmens of Iraq The Third Ethnic Component of Iraq PDF 2015 2015 09 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 UNPO Iraqi Turkmen Intense Summer Heat Poses Danger for Refugees in Iraq webcache googleusercontent com Istifade tarixi 2023 07 28 Iraq ISIS Abducting Killing Expelling Minorities Human Rights Watch ingilis 2014 07 19 2019 02 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Between the Millstones The State of Iraq s Minorities Since the Fall of Mosul English 1st Brussels Belgium IILHR MRG NPWJ and UNPO 2015 ISBN 978 1 907919 58 9 Iraq ISIS Kidnaps Shia Turkmen Destroys Shrines Human Rights Watch ingilis 2014 06 27 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 UNITED NATIONS Assistance Mission for Iraq UNAMI Human Rights Office PDF Report on the Protection of Civilians in the Non International Armed Conflict in Iraq 5 June 5 July 2014 19 2 August 2023 tarixinde PDF Istifade tarixi 11 August 2023 Arxivlenmis suret PDF 2023 08 13 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 Iraqis rally to free abducted Turkmen women in Syria www aa com tr 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 McKay Hollie The ISIS War Crime Iraqi Turkmen Won t Talk About New Lines Magazine ingilis 2021 03 05 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS Kirkuknow ingilis 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Iraqi Turkmen woman recalls horrors of IS captivity BBC News ingilis 2017 10 15 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Iraqi MP ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens Daily Sabah 2015 07 28 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 ISIS genocide of Yezidis and Christians Department of Information Technology KRG us gov krd ingilis 2023 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Refugees United Nations High Commissioner for Refworld Report on the Protection of Civilians in the Armed Conflict in Iraq 1 November 2015 30 September 2016 Refworld ingilis 27 January 2017 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Agency Anadolu Mass grave of Turkmen fighters killed by ISIS discovered near Kirkuk Daily Sabah ingilis 2015 03 15 2015 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 d11681 Mar 13 Nine widows killed in Qara Quean village Ninewa Iraq Body Count www iraqbodycount org 2016 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 02 UNPO Urgent Action For Iraq s Vulnerable Components Needed June 2014 unpo org 2019 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 UNPO Iraqi Turkmen ISIS Massacre in Mosul Goes Unnoticed by the International Community unpo org 2022 09 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Iraqi MP ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens Daily Sabah 2015 07 28 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 The untold tragedy of Iraq s Turkmen women abducted by Islamic State Middle East Eye ingilis 2023 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 14 Shiite Militias Are Crashing the Mosul Offensive The Washington Institute ingilis 2021 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Daesh shells Turkmen village with chemical weapons www aa com tr 2021 07 30 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 UNPO Iraqi Turkmen Inside Taza Village after the Chemical Attacks unpo org 2016 03 22 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Iraqi Turkmen village struggles after expulsion of Daesh www aa com tr 2016 05 12 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Puttick Miriam No Place to Turn Violence against women in the Iraq conflict PDF CESAFIRE center for civilian rights 2015 2022 09 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11 Minority Rights Group International vasitesile Army forces find mass grave containing remains of 27 Turkmens near Mosul Iraqi News ingilis 2017 01 29 2017 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 UNPO Iraqi Turkmen Looking Ahead to the Future after Daesh unpo org 2017 02 15 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 28 Arxivlenmis suret PDF 2023 08 13 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 11

Nəşr tarixi: İyun 18, 2024, 11:21 am
Ən çox oxunan
  • September 10, 2024

    Qəşəng deysiya

  • Oktyabr 21, 2024

    Qəzza-İsrail münaqişəsi

  • September 12, 2024

    Qəvoy

  • Noyabr 28, 2024

    Qəribə velviçiya

  • Avqust 31, 2024

    Qərbə Səyahət

Gündəlik

  • İstanbul

  • ABŞ Prezidenti

  • Aleksandr Kalyaninov

  • Alyoşa (mahnı)

  • Sex with Hitler

  • Adolf Hitler

  • Folklend adaları

  • Bruklin körpüsü

  • Rusiya imperiyası

  • Çin

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı