Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turpəng kəpənəyi (lat. Pieris rapae) — buğumayaqlılar tipinin pulcuqqanadlılar dəstəsinin fəsiləsinə aid olan növ
| Turpəng kəpənəyi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: ???: Turpəng kəpənəyi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Xarici quruluşu
Kiçik ölçülü ağ rəngli kəpənəklərdir.
Həyat tərzi
Növün arealından asılı olaraq nəsilvermə qabiliyyəti müxtəlifdir. Belə ki, Sankt-Peterburq və Moskva vilayətlərində bu zərərverici 2 nəsil verir. Aşağı və Qafqazda bu növ 4-5 nəsil verir. Zaqafqaziya və Qara dəniz sahillərinin subtropik zonasında 5 nəsil verməsi mümkün hüsab olunur. Baykal ətrafında 3 nəsil verir. Turpəng kəpənəyinin aparılan tədqiqatlar nəticəsində pup mərhələsində qışladığı müəyyən olunmuşdur.
Quba-Xaçmaz bölgəsində ilk kəpənəklər aprel ayının III ongünlüyündə uçmağa başlayır. Kəpənəklərin kütləvi uçuşu may ayının II yarısında müşahidə edilir. Mayın axırında isə I nəsil kəpənəklərinin uçuşu başa çatır. I nəsil kəpənəklərinin yumurtaqoyma prosesi may ayının II ongünlüyünə təsadüf edir və bu proses iyunun I ongünlüyündə başa çatır. Tırtılların yumurtadan çıxması may ayının 20-25-i arasında müşahidə edilir. Tırtılların yumurtadan çıxması may ayının sonu və iyun ayının I ongünlüyündə baş verir. Turpəng kəpənəyinin I nəsil puplaşması iyun ayının I ongüblüyündən başlayır və bu proses iyun ayının II ongünlüyünün sonunda başa çatır. I nəsilin dövriyyəsi 40-45 günə başa çatır. II nəsil kəpənəklər iyun ayının II ongünlüyündə uçmağa başlayır və bu proses iyulun I ongünlüyünə qədər davam edir. Bu nəslin kəpənəkləri iyun ayının III ongünlüyündə yumurta qoymağa başlayırlar və bu proses iyul ayının II ongünlüyünün sonuna qədər davam edir.
Yumurtadan tırtılların çıxması iyun ayının sonunda müşahidə edilir.
Tırtılların kütləvi yumurtadan çıxması isə iyul ayı ərzində olur. Tırtılların puplaşması iyun ayının II ongünlüyündə baş verir və bu proses iyul ayının sonuna qədər davam edir. Bəzən puplaşma avqust ayının I ongünlüyünə qədər uzana bilir. III nəslin inkişafı əsasən iyun-iyul aylarında müşahidə olunur və 40-45 gün çəkir. III nəsil əsasən avqust ayından görünməyə başlanılır və inkişaf prosesi 30-35 gün davam edir.
Yayılması
Turpəng kəpənəyi MDB məkanında ən geniş yayılmış növ olub, Rusiyanın Avropa hissəsində, Sankt-Peterburq, Moskva vilayətlərində, Aşağı , Qafqazda kütləvi halda çoxalır. Turpəng kəpənəyi Şimali Amerikada, , Böyük Britaniyadan və Kanar adalarından başlamış Çin və Yaponiyada, Cənubda isə Şimali Afrikada və Fələstində yayılmışdır. Azərbaycanda Gəncə-Qazax zonalarında, Quba-Xaçmaz bölgəsində yayılmışdır.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri, Gəncə, 2006, s. 54-57.
- Azərbaycan heyvanlar aləmi. II-Buğumayaqlılar. Bakı, Elm, 2004, -388 səh.
Ədəbiyyat
- Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri, Gəncə, 2006, s. 54-57.
- Azərbaycan heyvanlar aləmi. II-Buğumayaqlılar. Bakı, Elm, 2004, -388 səh.
Xarici keçidlər
- Cabbage White Pieris rapae (Linnaeus, 1758)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turpeng kepeneyi lat Pieris rapae bugumayaqlilar tipinin pulcuqqanadlilar destesinin fesilesine aid olan novTurpeng kepeneyiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip Bugumayaqlilar Turpeng kepeneyiBeynelxalq elmi adiPieris rapae L 1758Sekil axtarisiITIS 188541NCBI 64459EOL 176683Xarici qurulusuKicik olculu ag rengli kepeneklerdir Heyat terziNovun arealindan asili olaraq nesilverme qabiliyyeti muxtelifdir Bele ki Sankt Peterburq ve Moskva vilayetlerinde bu zererverici 2 nesil verir Asagi ve Qafqazda bu nov 4 5 nesil verir Zaqafqaziya ve Qara deniz sahillerinin subtropik zonasinda 5 nesil vermesi mumkun husab olunur Baykal etrafinda 3 nesil verir Turpeng kepeneyinin aparilan tedqiqatlar neticesinde pup merhelesinde qisladigi mueyyen olunmusdur Pup Quba Xacmaz bolgesinde ilk kepenekler aprel ayinin III ongunluyunde ucmaga baslayir Kepeneklerin kutlevi ucusu may ayinin II yarisinda musahide edilir Mayin axirinda ise I nesil kepeneklerinin ucusu basa catir I nesil kepeneklerinin yumurtaqoyma prosesi may ayinin II ongunluyune tesaduf edir ve bu proses iyunun I ongunluyunde basa catir Tirtillarin yumurtadan cixmasi may ayinin 20 25 i arasinda musahide edilir Tirtillarin yumurtadan cixmasi may ayinin sonu ve iyun ayinin I ongunluyunde bas verir Turpeng kepeneyinin I nesil puplasmasi iyun ayinin I ongubluyunden baslayir ve bu proses iyun ayinin II ongunluyunun sonunda basa catir I nesilin dovriyyesi 40 45 gune basa catir II nesil kepenekler iyun ayinin II ongunluyunde ucmaga baslayir ve bu proses iyulun I ongunluyune qeder davam edir Bu neslin kepenekleri iyun ayinin III ongunluyunde yumurta qoymaga baslayirlar ve bu proses iyul ayinin II ongunluyunun sonuna qeder davam edir Yumurta Yumurtadan tirtillarin cixmasi iyun ayinin sonunda musahide edilir Tirtil Tirtillarin kutlevi yumurtadan cixmasi ise iyul ayi erzinde olur Tirtillarin puplasmasi iyun ayinin II ongunluyunde bas verir ve bu proses iyul ayinin sonuna qeder davam edir Bezen puplasma avqust ayinin I ongunluyune qeder uzana bilir III neslin inkisafi esasen iyun iyul aylarinda musahide olunur ve 40 45 gun cekir III nesil esasen avqust ayindan gorunmeye baslanilir ve inkisaf prosesi 30 35 gun davam edir YayilmasiTurpeng kepeneyi MDB mekaninda en genis yayilmis nov olub Rusiyanin Avropa hissesinde Sankt Peterburq Moskva vilayetlerinde Asagi Qafqazda kutlevi halda coxalir Turpeng kepeneyi Simali Amerikada Boyuk Britaniyadan ve Kanar adalarindan baslamis Cin ve Yaponiyada Cenubda ise Simali Afrikada ve Felestinde yayilmisdir Azerbaycanda Gence Qazax zonalarinda Quba Xacmaz bolgesinde yayilmisdir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Seferova I M Quba Xacmaz bolgesinde kelemin zerervericileri ve baslica zerervericilere qarsi kompleks mubarize tedbirleri Gence 2006 s 54 57 Azerbaycan heyvanlar alemi II Bugumayaqlilar Baki Elm 2004 388 seh EdebiyyatSeferova I M Quba Xacmaz bolgesinde kelemin zerervericileri ve baslica zerervericilere qarsi kompleks mubarize tedbirleri Gence 2006 s 54 57 Azerbaycan heyvanlar alemi II Bugumayaqlilar Baki Elm 2004 388 seh Xarici kecidlerCabbage White Pieris rapae Linnaeus 1758 Hemcinin baxKepenekler