Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tulunbəy(tatar. Толынбәк, ? — 1386)—Qızıl Orda hakimi Bərdibəy xanın qızı, Qıpçaq əsilli Qızıl Orda sərkərdəsi Mamayın xanımı.
| Tulunbəy | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | XIV əsr |
| Vəfat tarixi | 1386 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Bərdibəy xan |
| Həyat yoldaşı | |
| Ailəsi | Çingizlilər |
Həyatı
Tulunbəy Saray Bərkə şəhərində anadan olmuşdu. Ailə təlim-tərbiyəsi almışdı.
Tulunbəy Qıpçaq əsilli Qızıl Orda sərkərdəsi Mamayın baş hərəmi olmuşdu. Xan nəslindən olmadığına baxmayaraq Qızıl Orda hakimi Berdibəyin qızı ilə (qeyd: Berdi bəy Cani bəyin, Cani bəy də qüdrətli Özbək xanın oğludur) evləndikdən sonra dağılmağa üz qoymuş bu hakimiyyəti ələ keçirmiş, bununla çarpışma meydanına atılmışdı: bu mübarizədə Abdul, Məhəmməd Sultan, Tülübək və s. xanları yenmişdi. Qızıl Orda dövlətini gücləndirmək, onu qoruyub saxlamaq məqsədilə böyük işlər həyata keçirmişdir. Mamay xan misilsiz hünərlərə sahib olmuş, keçirdiyi döyüşlərdə həmişə qələbə qazanmış, böyük ad qoymuşdur. Sonuncu döyüşü Kulikova çölündə olan döyüş (1380) oldu. Müharibə meydanında məğlub olub qaçan Mamayın Azov boyunda qarşısını kəsdilər. Burada tarixən döyüş yeri olan Kalka (Kalçık) çayı boyunda onun Toxtamış xanla son döyüşü oldu. Qıpçaqlara birləşən ruslar onların böyük yardımı ilə Mamayı yendilər. Mamay bu uğursuz döyüşdən canını zorla qurtarıb Krıma qaça bildi. Krım torpaqlarına çəkilən Mamayı uğursuzluq burada da izləməkdəydi. Az sonra Kafa şəhərində (indiki adı Feodosiya) xaincəsinə öldürüldü.
Mamay öldükdən sonra onun bütün hərəmxanası Toxtamış xana qaldı. Toxtamış xan onunla evləndi.
1386-cı ildə arvadının çevriliş xəyanətindən şübhələnən Toxtamış Tulunbəyi öldürdü.
Ədəbiyyat
- Р. Ю. Почекаев. «Цари ордынские» — Санкт-Петербург. Евразия. 2010
- Григорьев, А. П. Золотоордынские ханы 60—70-х годов XIV в.: хронология правлений 2012-05-18 at the Wayback Machine
- Греков Б. Д., Якубовский А. Ю.. «Золотая Орда и её падение» Москва, Ленинград. Издательство АН СССР, 1950
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tulunbey tatar Tolynbәk 1386 Qizil Orda hakimi Berdibey xanin qizi Qipcaq esilli Qizil Orda serkerdesi Mamayin xanimi TulunbeySexsi melumatlarDogum tarixi XIV esrVefat tarixi 1386Vefat yeri Saray Berke Qizil OrdaFealiyyeti siyasetciAtasi Berdibey xanHeyat yoldasi Mamay xanAilesi CingizlilerHeyatiTulunbey Saray Berke seherinde anadan olmusdu Aile telim terbiyesi almisdi Tulunbey Qipcaq esilli Qizil Orda serkerdesi Mamayin bas heremi olmusdu Xan neslinden olmadigina baxmayaraq Qizil Orda hakimi Berdibeyin qizi ile qeyd Berdi bey Cani beyin Cani bey de qudretli Ozbek xanin ogludur evlendikden sonra dagilmaga uz qoymus bu hakimiyyeti ele kecirmis bununla carpisma meydanina atilmisdi bu mubarizede Abdul Mehemmed Sultan Tulubek ve s xanlari yenmisdi Qizil Orda dovletini guclendirmek onu qoruyub saxlamaq meqsedile boyuk isler heyata kecirmisdir Mamay xan misilsiz hunerlere sahib olmus kecirdiyi doyuslerde hemise qelebe qazanmis boyuk ad qoymusdur Sonuncu doyusu Kulikova colunde olan doyus 1380 oldu Muharibe meydaninda meglub olub qacan Mamayin Azov boyunda qarsisini kesdiler Burada tarixen doyus yeri olan Kalka Kalcik cayi boyunda onun Toxtamis xanla son doyusu oldu Qipcaqlara birlesen ruslar onlarin boyuk yardimi ile Mamayi yendiler Mamay bu ugursuz doyusden canini zorla qurtarib Krima qaca bildi Krim torpaqlarina cekilen Mamayi ugursuzluq burada da izlemekdeydi Az sonra Kafa seherinde indiki adi Feodosiya xaincesine olduruldu Mamay oldukden sonra onun butun heremxanasi Toxtamis xana qaldi Toxtamis xan onunla evlendi 1386 ci ilde arvadinin cevrilis xeyanetinden subhelenen Toxtamis Tulunbeyi oldurdu EdebiyyatR Yu Pochekaev Cari ordynskie Sankt Peterburg Evraziya 2010 Grigorev A P Zolotoordynskie hany 60 70 h godov XIV v hronologiya pravlenij 2012 05 18 at the Wayback Machine Grekov B D Yakubovskij A Yu Zolotaya Orda i eyo padenie Moskva Leningrad Izdatelstvo AN SSSR 1950