Aleksandr Yuriyeviç Yakubovski (20 yanvar (1 fevral) 1886 və ya 1886, Sankt-Peterburq – 21 mart 1953 və ya 1953, Leninqrad)—sovet şərqşünası.
Aleksandr Yakubovski | |
---|---|
rus. Александр Юрьевич Якубовский | |
Doğum tarixi | 20 yanvar (1 fevral) 1886 və ya 1886 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 21 mart 1953 və ya 1953 |
Vəfat yeri | |
Elm sahələri | tarix, şərqşünaslıq, arxeologiya |
İş yeri |
|
Təhsili |
|
Tanınmış yetirmələri | Lev Qumilyov |
Üzvlüyü | |
Mükafatları | |
Həyatı
Aleksandr Yuriyeviç Yakubovski 1 fevral 1886-cı ildə Sankt-Peterburq şəhərində anadan olmuşdu. 1913-cü ildə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin tarix-filologiya fakültəsini bitirmişdi. Tarix müəllimi kimi çalışmışdı. Elmlə sovet dövründə məşğul olmuşdu.
Aleksandr Yakubovskinin Qızıl Orda dövləti, Teymurlular sülaləsi ilə bağlı tədqiqatları vardı. O, Əmir Teymurun Orta Asiya tarixində oynadığı mütərəqqi rolu eynilə başqa xalqlara da şamil etməyə çalışırdı. Həmin fikrin Cənubi Qafqaza aid edilməsi özünü yalnız Əmir Teymurun Qızıl Ordaya münasibəti məsələsində doğrulda bilər. Belə ki, Volqaboyuna 1395-ci il yürüşü zamanı Qızıl Ordaya – Cuci ulusuna elə bir ağır zərbə vuruldu ki, bununla da Qızıl Ordanın Cənubi Qafqaza yürüşlərinə birdəfəlik son qoyuldu. Şübhəsiz ki, bu Əmir Teymurun Cənubi Qafqaz xalqları qarşısında ən böyük, həm də "yeganə" xidməti idi. Əmir Teymurun Qızıl Orda üzərində sonuncu qələbəsi onun ömrünü heç olmasa yarım əsr gödəltdi.
İnqilaba qədərki rus, həmçinin xarici ədəbiyyatda belə bir nöqteyi-nəzər hakim idi ki, bu baxışa görə "Özbək xalqının tarixini Orta Asiyada "özbək" adını daşıyan istilaçı tayfaların buraya gəldikləri XV–XVI əsrlərdən başlamaq lazımdır. Bu sahədə yeni prinsipial anlayışın əsası A. Y. Yakubovski tərəfindən qoyulmuşdur. O, bu nəticəyə gəlmişdir ki, gəlmə, istilaçı özbəklər yerli türk əhalisi daxilində ərimişdir. "Köçəri özbəklər müasir Özbəkistanın əgər bütün ərazisi olmasa da, hər halda onun olduqca böyük hissəsini sıx türkdilli, başqa sözlə, türk və türkləşdirilmiş əhalisi olan yerə gəlmişlər, bu əhali uzun illər (birgə) mədəni həyatla yaşamış, ən qədim dövrlərdən burada olan daha qədim xalqlara qarışmaq prosesində formalaşmışdır".
B. Q. Qafurov A. Yakubovskinin bu fikirlərini qəbul edir, vaxtilə məhz bu mövqedən əsər yazdığını söyləyir və özündən sitat gətirir. "VI əsrdən başlayaraq Orta Asiyaya türkdilli tayfaların və xalqların get-gedə artan gəlişi başlanır". Beləlikli. Yakubovskidə qeyri-müəyyənliklə ifadə olunan zaman anlayışı B. Q. Qafurovda "VI əsrlə" konkretləşdirilir. VI əsr böyük türk xaqanlığının yarandığı əsrdir. Eyni kökdən boy atmış bir çox tayfa və tayfa ittifaqlarının ümumi özünüadlandırmasına çevrilmiş türk sözü eyni zamanda saxtakar tarixçilərin əlində tarixi həqiqəti təhrif etmək üçün məkrli vasitəyə çevrildi.
Aleksandr Yakubovski 1945-ci ildə Soqdiya-Tacik arxeoloji ekspedisiyasına başçılıq etmişdi.
Aleksandr Yakubovski 21 mart 1953-cü ildə Leninqrad şəhərində vəfat edib.
Əsərləri
- Золотая Орда (Очерк истории Улуса Джучи в период сложения и расцвета в XIII–XIV вв.). Л., 1937 (1-е издание); Ташкент-Самарканд, 1940 (2-е издание); Л., 1941 (3-е издание). В соавторстве с
- Золотая Орда и её падение. Aкадемия Hаук CCCP, М.-Л., 1950. В соавторстве с
- О русско-хазарских и русско-кавказских отношениях в IX–X вв. Известия АН СССР. Серия истории и философии. № 5, 1946 г.
- История народов Узбекистана, в 2-х томах Изд. АН УзССР, Ташкент, 1950. Соавторы: Тревер К. В., Воронец М. Э.
- История Ирана с древнейших времен до конца XVIII века, 1958 В соавторстве с , , Строевой Л. В., Беленицким А. М.
- Из истории изучения монголов периода XI–XIII вв.(Посвящается академику Борису Дмитриевичу Грекову) (ссылка)
İstinadlar
- Jakubovskij, Aleksandr Jur‘jevič // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Якубовский Александр Юрьевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Гафуров Б. Г. Таджики. М., 1972, c. 542
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandr Yuriyevic Yakubovski 20 yanvar 1 fevral 1886 ve ya 1886 Sankt Peterburq 21 mart 1953 ve ya 1953 Leninqrad sovet serqsunasi Aleksandr Yakubovskirus Aleksandr Yurevich YakubovskijDogum tarixi 20 yanvar 1 fevral 1886 ve ya 1886Dogum yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 mart 1953 1953 03 21 ve ya 1953Vefat yeri Leninqrad RSFSR SSRIElm saheleri tarix serqsunasliq arxeologiyaIs yeri Maddi Medeniyyet Tarixi Institutu d Tehsili Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin Serqsunasliq fakultesi d 1924 Taninmis yetirmeleri Lev QumilyovUzvluyu SSRI Elmler AkademiyasiMukafatlariHeyatiAleksandr Yuriyevic Yakubovski 1 fevral 1886 ci ilde Sankt Peterburq seherinde anadan olmusdu 1913 cu ilde Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin tarix filologiya fakultesini bitirmisdi Tarix muellimi kimi calismisdi Elmle sovet dovrunde mesgul olmusdu Aleksandr Yakubovskinin Qizil Orda dovleti Teymurlular sulalesi ile bagli tedqiqatlari vardi O Emir Teymurun Orta Asiya tarixinde oynadigi mutereqqi rolu eynile basqa xalqlara da samil etmeye calisirdi Hemin fikrin Cenubi Qafqaza aid edilmesi ozunu yalniz Emir Teymurun Qizil Ordaya munasibeti meselesinde dogrulda biler Bele ki Volqaboyuna 1395 ci il yurusu zamani Qizil Ordaya Cuci ulusuna ele bir agir zerbe vuruldu ki bununla da Qizil Ordanin Cenubi Qafqaza yuruslerine birdefelik son qoyuldu Subhesiz ki bu Emir Teymurun Cenubi Qafqaz xalqlari qarsisinda en boyuk hem de yegane xidmeti idi Emir Teymurun Qizil Orda uzerinde sonuncu qelebesi onun omrunu hec olmasa yarim esr godeltdi Inqilaba qederki rus hemcinin xarici edebiyyatda bele bir noqteyi nezer hakim idi ki bu baxisa gore Ozbek xalqinin tarixini Orta Asiyada ozbek adini dasiyan istilaci tayfalarin buraya geldikleri XV XVI esrlerden baslamaq lazimdir Bu sahede yeni prinsipial anlayisin esasi A Y Yakubovski terefinden qoyulmusdur O bu neticeye gelmisdir ki gelme istilaci ozbekler yerli turk ehalisi daxilinde erimisdir Koceri ozbekler muasir Ozbekistanin eger butun erazisi olmasa da her halda onun olduqca boyuk hissesini six turkdilli basqa sozle turk ve turklesdirilmis ehalisi olan yere gelmisler bu ehali uzun iller birge medeni heyatla yasamis en qedim dovrlerden burada olan daha qedim xalqlara qarismaq prosesinde formalasmisdir B Q Qafurov A Yakubovskinin bu fikirlerini qebul edir vaxtile mehz bu movqeden eser yazdigini soyleyir ve ozunden sitat getirir VI esrden baslayaraq Orta Asiyaya turkdilli tayfalarin ve xalqlarin get gede artan gelisi baslanir Belelikli Yakubovskide qeyri mueyyenlikle ifade olunan zaman anlayisi B Q Qafurovda VI esrle konkretlesdirilir VI esr boyuk turk xaqanliginin yarandigi esrdir Eyni kokden boy atmis bir cox tayfa ve tayfa ittifaqlarinin umumi ozunuadlandirmasina cevrilmis turk sozu eyni zamanda saxtakar tarixcilerin elinde tarixi heqiqeti tehrif etmek ucun mekrli vasiteye cevrildi Aleksandr Yakubovski 1945 ci ilde Soqdiya Tacik arxeoloji ekspedisiyasina basciliq etmisdi Aleksandr Yakubovski 21 mart 1953 cu ilde Leninqrad seherinde vefat edib EserleriZolotaya Orda Ocherk istorii Ulusa Dzhuchi v period slozheniya i rascveta v XIII XIV vv L 1937 1 e izdanie Tashkent Samarkand 1940 2 e izdanie L 1941 3 e izdanie V soavtorstve s Zolotaya Orda i eyo padenie Akademiya Hauk CCCP M L 1950 V soavtorstve s O russko hazarskih i russko kavkazskih otnosheniyah v IX X vv Izvestiya AN SSSR Seriya istorii i filosofii 5 1946 g Istoriya narodov Uzbekistana v 2 h tomah Izd AN UzSSR Tashkent 1950 Soavtory Trever K V Voronec M E Istoriya Irana s drevnejshih vremen do konca XVIII veka 1958 V soavtorstve s Stroevoj L V Belenickim A M Iz istorii izucheniya mongolov perioda XI XIII vv Posvyashaetsya akademiku Borisu Dmitrievichu Grekovu ssylka IstinadlarJakubovskij Aleksandr Jur jevic Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Yakubovskij Aleksandr Yurevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Gafurov B G Tadzhiki M 1972 c 542Xarici kecidler