Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Trianon sülh müqaviləsi - I dünya müharibəsinin yekunlarına dair Paris Sülh Konfransının gedişində Antanta ölkələri ilə Macarıstan arasında imzalanmış sülh müqaviləsi.
Haqqında
1920-ci il 4 iyunda Macarıstanla Antanta arasında Parisin Trianon sarayında sülh müqaviləsi imzalandı. Müqaviləyə görə Macarıstandan slavyan malikanələri alındı. Macarıstan Çexoslovakiyanın müstəqilliyini tanıyır, Slovakiya və Zakarpat Ukraynasını ona, Serb-Xorvat-Sloven krallığının müstəqilliyini tanımaqla Xorvatiya, Baçka və Banatın qərb hissəsini isə ona verirdi. Həmçinin Macarıstan Rumıniyaya Transilvaniya və Banatın şərq hissəsini, Avstriyaya Burqenland əyalətini verirdi. Macarıstan özünün Dunaydakı bütün donanmasından məhrum edilirdi. O ancaq 35 min nəfərlik muzdlu qoşun saxlaya bilərdi. Macarıstan ərazisi belə parçalandığına görə İkinci Dünya müharibəsinə qədər onu “kəsilmiş dövlət” də adlandırırdılar.
Hazırlıq
Müttəfiq Dövlətlərin müharibədən sonra Macarıstana sülh müqaviləsinin şərtlərini göndərməsi çox gecikmişdi. Bunun səbəbi əvvəllər Macarıstanda Bela Kun rəhbərliyində kommunist rejimin mövcud olması və sonralar daha mülayim olan iqtidarların gəlməsinə baxmayaraq Rumıniyanın Budapeşt şəhərini işğal altında saxladığı müddət ərzində (Avqust - Noyabr 1919) mövcud olmuş siyasi qarışıqlıq idi. Sonda müttəfiqlər yeni bir hökuməti tanıdılar və 16 yanvar 1920-ci ildə müqavilənin ilkin şərtlərini Macar hökumətinin nümayəndələrinə təqdim etdilər.
Müqavilənin şərtləri
Torpaq itkisi
Bu müqavilə ilə Macarıstan əhalisinin və ərazisinin 3/2 hissəsini itirdi.. Bu müqavilənin şərtlərinə görə 2 milyona yaxın Macar, ölkə sərhədlərindən kənarda qaldı.
- Slovakiyaya, Ruthenianın Karpat Dağları altında qalan hissəsi (bu gün Zakarpatskaya adı ilə Ukraynanın bir bölgəsi), Pressburg (Bratislava) və bəzi xırda yerlər isə Çexoslovakiyaya verildi.
- Qərbi Macarıstan (Sopron istisna olmaqla Burgenlandın çox hissəsi) Avstriyaya verildi.
- Xorvatiya (Medimurje daxil olmaqla), Sloveniya (Prekomurje daxil olmaqla), Voyevodina və Banatın bir hissəsi Serb-Xorvat-Sloven Krallığına verildi.
- Banatın böyük bir hissəsi və Transilvaniya bölgəsi Rumıniyaya verildi.
- Fiume İtaliyaya verildi.
- Slovakiyanın şimalında yerləşən bir neçə kənd Polşaya verildi.
Digər şərtlər
- Millətlər Cəmiyyətinin şərtləri, müqaviləyə daxil edildi.
- Macarıstan ordusunun sayı, 35 min əsgər ilə məhdudlaşdırıldı. Yüngül silahlar ilə silahlanmış olan bu ordu yalnız daxili təhlükəsizlik və sərhəd mühafizəsi ilə məşğul olmalıydı.
- Macarıstanın verəcəyi ağır müharibə təzminatları müharibədən sonra müəyyənləşdiriləcəkdi.
İstinadlar
- Britannica|Treaty of Trianon
Mənbə
S.Mustafayeva. Avropa və Amerika ölkələrinin ən yeni tarixi. I hissə. Bakı,2010
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Trianon sulh muqavilesi I dunya muharibesinin yekunlarina dair Paris Sulh Konfransinin gedisinde Antanta olkeleri ile Macaristan arasinda imzalanmis sulh muqavilesi Haqqinda1920 ci il 4 iyunda Macaristanla Antanta arasinda Parisin Trianon sarayinda sulh muqavilesi imzalandi Muqavileye gore Macaristandan slavyan malikaneleri alindi Macaristan Cexoslovakiyanin musteqilliyini taniyir Slovakiya ve Zakarpat Ukraynasini ona Serb Xorvat Sloven kralliginin musteqilliyini tanimaqla Xorvatiya Backa ve Banatin qerb hissesini ise ona verirdi Hemcinin Macaristan Ruminiyaya Transilvaniya ve Banatin serq hissesini Avstriyaya Burqenland eyaletini verirdi Macaristan ozunun Dunaydaki butun donanmasindan mehrum edilirdi O ancaq 35 min neferlik muzdlu qosun saxlaya bilerdi Macaristan erazisi bele parcalandigina gore Ikinci Dunya muharibesine qeder onu kesilmis dovlet de adlandirirdilar HazirliqMuttefiq Dovletlerin muharibeden sonra Macaristana sulh muqavilesinin sertlerini gondermesi cox gecikmisdi Bunun sebebi evveller Macaristanda Bela Kun rehberliyinde kommunist rejimin movcud olmasi ve sonralar daha mulayim olan iqtidarlarin gelmesine baxmayaraq Ruminiyanin Budapest seherini isgal altinda saxladigi muddet erzinde Avqust Noyabr 1919 movcud olmus siyasi qarisiqliq idi Sonda muttefiqler yeni bir hokumeti tanidilar ve 16 yanvar 1920 ci ilde muqavilenin ilkin sertlerini Macar hokumetinin numayendelerine teqdim etdiler Muqavilenin sertleriTorpaq itkisi Bu muqavile ile Macaristan ehalisinin ve erazisinin 3 2 hissesini itirdi Bu muqavilenin sertlerine gore 2 milyona yaxin Macar olke serhedlerinden kenarda qaldi Slovakiyaya Ruthenianin Karpat Daglari altinda qalan hissesi bu gun Zakarpatskaya adi ile Ukraynanin bir bolgesi Pressburg Bratislava ve bezi xirda yerler ise Cexoslovakiyaya verildi Qerbi Macaristan Sopron istisna olmaqla Burgenlandin cox hissesi Avstriyaya verildi Xorvatiya Medimurje daxil olmaqla Sloveniya Prekomurje daxil olmaqla Voyevodina ve Banatin bir hissesi Serb Xorvat Sloven Kralligina verildi Banatin boyuk bir hissesi ve Transilvaniya bolgesi Ruminiyaya verildi Fiume Italiyaya verildi Slovakiyanin simalinda yerlesen bir nece kend Polsaya verildi Diger sertler Milletler Cemiyyetinin sertleri muqavileye daxil edildi Macaristan ordusunun sayi 35 min esger ile mehdudlasdirildi Yungul silahlar ile silahlanmis olan bu ordu yalniz daxili tehlukesizlik ve serhed muhafizesi ile mesgul olmaliydi Macaristanin vereceyi agir muharibe tezminatlari muharibeden sonra mueyyenlesdirilecekdi IstinadlarBritannica Treaty of TrianonMenbeS Mustafayeva Avropa ve Amerika olkelerinin en yeni tarixi I hisse Baki 2010