Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiberi Semproni Qrakx (lat. Tiberius Sempronius Gracchus; e.ə.162 - e.ə.133) — məşhur Qədim Roma siyasi xadimi. Qədim Romada torpaq islahatların təşəbbüskarı olan iki qardaşdan biri. Qay Semproni Qrakxın böyük qardaşı.
| Tiberi Semproni Qrakx | |
|---|---|
| Tiberius Sempronius Gracchus | |
 | |
| Doğum tarixi | e.ə.162 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | e.ə.133 |
| Vəfat yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tiberinin tribunatı
Tiberi Qrakxın ilk tribunatı böhranın kəskinləşməsi ilə səciyələndi. xalq tribunu seçilən Tiberi Qrakx, məqsədi, qismən erkən respublika dövrünün polis bərabərliyinin bərpası olan aqrar islahatı təklif etdi. Hər ager publicus sahibinə 500 (125 ha) artıq olmayaraq torpaq saxlamaq icazə verilirdi; bundan başqa o hər yetkin yaşlı oğluna görə daha 250 yuqer torpaq saxlaya bilərdi ki, hər ailəyə düşən ümumi torpaq payı 1000 yuqerdən artıq olmasın. Bu paydan artıq torpaq dövlətin sərəncamına qaytarılırdı. Onlardan hərəsi 30 yuqer olmaqla topaq sahələri yaradılmalı idi və yoxsullara paylanmalı idi. Keçmiş sahiblərə torpağın əvəzinə pul ödənilməli idi. Sahələri satmaq qadağan olunurdu. Aqrara islahatın keçirilməsi üçün üç nəfərdən ibarət kommisiya yaradılmalı idi. Qanun əhəmiyətli dərəcədə, hələ plebeylərin patrisilərlə mübarizəsi zamanına aid, Litsini-Seksti aqrar qanununu təkrarlayırdı və kiçik torpaq sahibkarlığının bərpasını nəzərdə tuturdu. Lakin Tiberi Qrakx islahatın nobilitet üçün az ağrılı olmasını təmin etmək üçün çalışırdı. Buna baxmayaraq iri torpaq sahibləri bu islahata qarşı çıxdılar. Onlar Qrağusun həmkarı tribun öz tərəfinə çəkə bildilər və o layihə üzərinə veto qoydu. Uzun mübarizədən sonra Tiberi komisiyalar qarşısında sual qoydu: "xalqın iradəsinə qarşı gedən tribunun öz vəzifəsində qalmaq hüququ varmı?"
Səsvermə nəticəsində Oktavi vəzifəsindən kənarlaşdırıldı. Bu, xalqı daha üstün vəziyətdə olmasına dəlalət edən, çox böyük mahiyətə malik bir addım idi. Oktavinin kənarlaşdırılmasından sonra qanun qəbul olundu. Aqrar komissiyaya Tiberinin özü və onun qohumları daxil oldu. Komissiya, sahələrin bölüşdürülməsi və iri müqaviməti ilə bağlı, bir sıra çətinliklərlə qarşılaşdı. Çox kəskin olaraq maliyə məsələsi qalxdı. Perqamın birləşdirilməsindən istifadə edən Qrakx, əldə olunan maliyənin islahatın keçirilməsi üçün istifadə olunmasına nail oldu. Qrakx ikinci dəfə öz namizədliyini irəli sürərkən, varlıların ciddi müqaviməti ilə qarşılaşdı. Seçkiqabağı yığıncaqların birində toqquşma baş verdi. Şaiyə yayıldı ki Tiberi çar hakimiyətini tələb edir. Onda birbaşa senatın iclasından yığıncaq yerinə getdilər; əllərinə keçən skamyalarla senatorlar Qrağusun tərəfdarlarını döyməyə başladılar. Toqquşmada Qrakxın özü və onun 300 tərəfdarı öldürüldü.Öldürüldükdən sonra Tibr çayına atılır.
İtaliklərin tam Roma hüququ uğrunda mübarizəsi
İslahatın təşəbüskarının öldürülməsindən sonra varlı posessorlar torpaq paylarının bölüşdürülməsinin qarşısını almaq üçün mübarizəyə başladılar. Onlara bu vəzifələrini yerinə yetirməyə, islahatdan, onların torpaq mülkiyətinə toxunduğuna görə, narazı qalan italik müttəfiqləri yardım etdilər. Qrakxın tərəfdarları italiklərlə münasibətləri yoluna qoymağa cəhd etdilər. Konsul müttəfiqlərə Roma vətəndaşlığı verən qanun layihəsini təqdim etdi. Flavinin layihəsini dəstəklədilər, lakin Romada o keçmədi. Hazırkı durumda qanuna qarşı, öz hüquqlarını paylaşmaq istəməyən, xalq yığıncağı çıxdı. Romanın qərarına cavab olaraq, latın koloniyası Freqelladaki üsyan baş verdi, hansı ki tezliklə yatırıldı. O vaxtdan tam Roma hüququ italik müttəfiqlərin əsas tələbi oldu.
İstinadlar
- https://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Tiberius_Sempronius_Gracchus/122012.
- CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
- Tiberius Sempronius Gracchus // Encyclopædia Britannica (ing.).
- История древнего мира. Упадок древних обществ. Главная редакция восточной литература. Москва 1989
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tiberi Semproni Qrakx lat Tiberius Sempronius Gracchus e e 162 e e 133 meshur Qedim Roma siyasi xadimi Qedim Romada torpaq islahatlarin tesebbuskari olan iki qardasdan biri Qay Semproni Qrakxin boyuk qardasi Tiberi Semproni QrakxTiberius Sempronius GracchusDogum tarixi e e 162Dogum yeri Roma Roma respublikasiVefat tarixi e e 133Vefat yeri Roma Roma respublikasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTiberinin tribunatiTiberi Qrakxin ilk tribunati bohranin keskinlesmesi ile seciyelendi xalq tribunu secilen Tiberi Qrakx meqsedi qismen erken respublika dovrunun polis beraberliyinin berpasi olan aqrar islahati teklif etdi Her ager publicus sahibine 500 125 ha artiq olmayaraq torpaq saxlamaq icaze verilirdi bundan basqa o her yetkin yasli ogluna gore daha 250 yuqer torpaq saxlaya bilerdi ki her aileye dusen umumi torpaq payi 1000 yuqerden artiq olmasin Bu paydan artiq torpaq dovletin serencamina qaytarilirdi Onlardan heresi 30 yuqer olmaqla topaq saheleri yaradilmali idi ve yoxsullara paylanmali idi Kecmis sahiblere torpagin evezine pul odenilmeli idi Saheleri satmaq qadagan olunurdu Aqrara islahatin kecirilmesi ucun uc neferden ibaret kommisiya yaradilmali idi Qanun ehemiyetli derecede hele plebeylerin patrisilerle mubarizesi zamanina aid Litsini Seksti aqrar qanununu tekrarlayirdi ve kicik torpaq sahibkarliginin berpasini nezerde tuturdu Lakin Tiberi Qrakx islahatin nobilitet ucun az agrili olmasini temin etmek ucun calisirdi Buna baxmayaraq iri torpaq sahibleri bu islahata qarsi cixdilar Onlar Qragusun hemkari tribun oz terefine ceke bildiler ve o layihe uzerine veto qoydu Uzun mubarizeden sonra Tiberi komisiyalar qarsisinda sual qoydu xalqin iradesine qarsi geden tribunun oz vezifesinde qalmaq huququ varmi Sesverme neticesinde Oktavi vezifesinden kenarlasdirildi Bu xalqi daha ustun veziyetde olmasina delalet eden cox boyuk mahiyete malik bir addim idi Oktavinin kenarlasdirilmasindan sonra qanun qebul olundu Aqrar komissiyaya Tiberinin ozu ve onun qohumlari daxil oldu Komissiya sahelerin bolusdurulmesi ve iri muqavimeti ile bagli bir sira cetinliklerle qarsilasdi Cox keskin olaraq maliye meselesi qalxdi Perqamin birlesdirilmesinden istifade eden Qrakx elde olunan maliyenin islahatin kecirilmesi ucun istifade olunmasina nail oldu Qrakx ikinci defe oz namizedliyini ireli surerken varlilarin ciddi muqavimeti ile qarsilasdi Seckiqabagi yigincaqlarin birinde toqqusma bas verdi Saiye yayildi ki Tiberi car hakimiyetini teleb edir Onda birbasa senatin iclasindan yigincaq yerine getdiler ellerine kecen skamyalarla senatorlar Qragusun terefdarlarini doymeye basladilar Toqqusmada Qrakxin ozu ve onun 300 terefdari olduruldu Olduruldukden sonra Tibr cayina atilir Italiklerin tam Roma huququ ugrunda mubarizesiIslahatin tesebuskarinin oldurulmesinden sonra varli posessorlar torpaq paylarinin bolusdurulmesinin qarsisini almaq ucun mubarizeye basladilar Onlara bu vezifelerini yerine yetirmeye islahatdan onlarin torpaq mulkiyetine toxunduguna gore narazi qalan italik muttefiqleri yardim etdiler Qrakxin terefdarlari italiklerle munasibetleri yoluna qoymaga cehd etdiler Konsul muttefiqlere Roma vetendasligi veren qanun layihesini teqdim etdi Flavinin layihesini desteklediler lakin Romada o kecmedi Hazirki durumda qanuna qarsi oz huquqlarini paylasmaq istemeyen xalq yigincagi cixdi Romanin qerarina cavab olaraq latin koloniyasi Freqelladaki usyan bas verdi hansi ki tezlikle yatirildi O vaxtdan tam Roma huququ italik muttefiqlerin esas telebi oldu Istinadlarhttps www larousse fr encyclopedie personnage Tiberius Sempronius Gracchus 122012 CERL Thesaurus ing Consortium of European Research Libraries Tiberius Sempronius Gracchus Encyclopaedia Britannica ing Istoriya drevnego mira Upadok drevnih obshestv Glavnaya redakciya vostochnoj literatura Moskva 1989Xarici kecidler