Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taclı Bəyim və ya Şahbigə Sultan (1485, Mosul – 1540, Şiraz) — Şah İsmayıl Səfəvinin həyat yoldaşı,Səfəvi dövlətinin Şahbanusu, Naibəyi-Səfəviyyə[], Şah Təhmasibin anasıdır.
| Şahbigə Sultan | |
|---|---|
| Şahbigə sultan Mihmad bəy qızı Mosullu | |
| 1504 – 1524 | |
| Əvvəlki | Həlimə Sultan |
| Sonrakı | Məvzili Sultan |
| 1504 – 1540 | |
| Əvvəlki | Həlimə Sultan |
| Sonrakı | Məhinbanu Sultan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Anadolu |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Şiraz |
| Dəfn yeri | Bibi Duhtəran Məzarlığı |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Mihmad Bəy |
| Həyat yoldaşı | Şah İsmayıl Səfəvi |
| Uşaqları | oğlanları: , , Bəhram Mirzə qızları: Məhinbanu Sultan, Pəri Sultan |
| Dini | İslam |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | Ədəbiyyat |
| Tanınır | Şairə |
Həyatı
Taclı bəyim ağqoyunluların əsas gücünü təşkil edən mosullu tayfasına mənsubdur, onun əsl adı Şahbigə olmuşdur. Əksər mənbələrdə onun haqqında "Bigə xanım","Bigə bəyim" "Şah sultan" deyə bəhs edilir. Taclı ona Şah İsmayılla izdivacdan sonra böyük hökmdarın verdiyi ad idi. Saray içində və yazışmalarda ona "Taclı sultan" deyə müraciət edilirdi
Salnaməçilərin qeyd etdiyinə görə, Taclı Sultan Şah İsmayılla evlənərkən cəmi 14–15 yaşında idi. Şah İsmayıl Xətainin dövləti ilə bağlı verdiyi qərarlarda onun təsiri böyük idi. Mötəbər mənbələrə görə, Taclı Bəyim mosullu tayfasından Həmzə Bəy Bektaşlının oğlu Mihmad Bəyin qızı idi.
Səfəvi tarixçisi Budaq Münşi Qəzvini qeyd edirdi ki,Şah İsmayılın Herata əmir təyin etdiyi Əmir xan Mosullu Baburla gizli əlaqəyə girdiyi üçün dövrünün ən nüfuzlu ,böyük din alimlərindən hesab olunan Məhəmməd Miryusifi mərkəzlə məsləhətləşməmiş edam etdirdiyi üçün Şah İsmayılın qəzəbinə tuş gəlmişdir. Lakin Taclı bəyimin səyi nəticəsində hökmdar onun canını bağışlamışdır. Bir çoxları bunu Əmir xan Mosullu ilə Taclı bəyimin qohumluq bağlarının olması ilə əlaqələndirsələr də bunun heç bir məntiqi əsası yoxdur. Çünki, eyni jestdən Ustaclı tayfasından olan Cahanşah da yararlanmışdı.
Taclı bəyim 1514-cü ildə Osmanlı-Səfəvi arasında baş vermiş Çaldıran döyüşündə iştirak etmişdir. Bu döyüşdə onun əsir düşməsi ilə bağlı söhbətlər də istər osmanlı,istər digər mənbələrdə mübahisəli olaraq qalır.
Səfəvi mənbələri Taclı Bəyimin əsir alınmadığını, döyüşdən sonra itdiyini iddia edirlər. Türkiyəli məşhur tarixçi Faruk Sümer Osmanlı mənbələrinin iddialarının doğru olmadığını bildirərək, Taclı Bəyimin döyüşdən qaçıb Xoy hakiminin evində gizləndiyini, buradan Təbrizə gəldiyini bildirir. 1524-cü ildə Şah vəfat etdikdən sonra dövləti idarə etməyə başlayan Taclı Sultan taxta oğlu Təhmasib mirzəni çıxardır. Özü isə ara çəkişmələrlə 1540-a qədər dövlət iqtidarını əlində saxlamağı bacarır.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, Sayfa:108, 400 nolu dipnot
- Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. Baskı, Sayfa:132
- Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. Baskı, Sayfa:134
- . 2015-07-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-19.
- [http http://www.akademiktarihvedusunce.org/ 2015-08-01 at the Wayback Machine Taçlı Begüm’ ün Hayatı hakkında Yeni Olgular, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, Cilt:1/Sayı:4/Aralık/2014, Minahanım Tekleli, Feride Aliyeva]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tacli Beyim ve ya Sahbige Sultan 1485 Mosul 1540 Siraz Sah Ismayil Sefevinin heyat yoldasi Sefevi dovletinin Sahbanusu Naibeyi Sefeviyye menbe gosterin Sah Tehmasibin anasidir Sahbige SultanSahbige sultan Mihmad bey qizi MosulluSefeviler Dovletinin Sahbanusu1504 1524EvvelkiHelime SultanSonrakiMevzili SultanSefeviler Dovletinin Naibesi1504 1540EvvelkiHelime SultanSonrakiMehinbanu SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1488Dogum yeri AnadoluVefat tarixi 1540Vefat yeri SirazDefn yeri Bibi Duhteran MezarligiFealiyyeti siyasetciAtasi Mihmad BeyHeyat yoldasi Sah Ismayil SefeviUsaqlari oglanlari Behram Mirze qizlari Mehinbanu Sultan Peri SultanDini IslamElmi fealiyyetiElm sahesi EdebiyyatTaninir SaireHeyatiTacli beyim agqoyunlularin esas gucunu teskil eden mosullu tayfasina mensubdur onun esl adi Sahbige olmusdur Ekser menbelerde onun haqqinda Bige xanim Bige beyim Sah sultan deye behs edilir Tacli ona Sah Ismayilla izdivacdan sonra boyuk hokmdarin verdiyi ad idi Saray icinde ve yazismalarda ona Tacli sultan deye muraciet edilirdi Salnamecilerin qeyd etdiyine gore Tacli Sultan Sah Ismayilla evlenerken cemi 14 15 yasinda idi Sah Ismayil Xetainin dovleti ile bagli verdiyi qerarlarda onun tesiri boyuk idi Moteber menbelere gore Tacli Beyim mosullu tayfasindan Hemze Bey Bektaslinin oglu Mihmad Beyin qizi idi Sefevi tarixcisi Budaq Munsi Qezvini qeyd edirdi ki Sah Ismayilin Herata emir teyin etdiyi Emir xan Mosullu Baburla gizli elaqeye girdiyi ucun dovrunun en nufuzlu boyuk din alimlerinden hesab olunan Mehemmed Miryusifi merkezle meslehetlesmemis edam etdirdiyi ucun Sah Ismayilin qezebine tus gelmisdir Lakin Tacli beyimin seyi neticesinde hokmdar onun canini bagislamisdir Bir coxlari bunu Emir xan Mosullu ile Tacli beyimin qohumluq baglarinin olmasi ile elaqelendirseler de bunun hec bir mentiqi esasi yoxdur Cunki eyni jestden Ustacli tayfasindan olan Cahansah da yararlanmisdi Tacli beyim 1514 cu ilde Osmanli Sefevi arasinda bas vermis Caldiran doyusunde istirak etmisdir Bu doyusde onun esir dusmesi ile bagli sohbetler de ister osmanli ister diger menbelerde mubahiseli olaraq qalir Sefevi menbeleri Tacli Beyimin esir alinmadigini doyusden sonra itdiyini iddia edirler Turkiyeli meshur tarixci Faruk Sumer Osmanli menbelerinin iddialarinin dogru olmadigini bildirerek Tacli Beyimin doyusden qacib Xoy hakiminin evinde gizlendiyini buradan Tebrize geldiyini bildirir 1524 cu ilde Sah vefat etdikden sonra dovleti idare etmeye baslayan Tacli Sultan taxta oglu Tehmasib mirzeni cixardir Ozu ise ara cekismelerle 1540 a qeder dovlet iqtidarini elinde saxlamagi bacarir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Tufan Gunduz Son Kizilbas Sah Ismail Sayfa 108 400 nolu dipnot Tufan Gunduz Son Kizilbas Sah Ismail 5 Baski Sayfa 132 Tufan Gunduz Son Kizilbas Sah Ismail 5 Baski Sayfa 134 2015 07 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 02 19 http http www akademiktarihvedusunce org 2015 08 01 at the Wayback Machine Tacli Begum un Hayati hakkinda Yeni Olgular Akademik Tarih ve Dusunce Dergisi Cilt 1 Sayi 4 Aralik 2014 Minahanim Tekleli Feride Aliyeva