Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Pəri Sultan (1506, Təbriz – 1543, Şəki) — Səfəvi Sultanı, Şirvan Məleykəsi, Şah I İsmayıl ilə Şah (Taclı) Sultanın qızı olmuşdur. Şah ismayıl xətainin ən sevimli qızı olan Pərixan sultan dövlətdə öz mənafeyini yaxşı tutmuşdur
| Pəri Sultan | |
|---|---|
| Pəri Sultan Şah İsmayıl qızı Səfəvi | |
| 1506 – 1540 | |
  | |
| 1521 – 1543 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Təbriz |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Şəki |
| Atası | Şah I İsmayıl |
| Anası | Şah Sultan |
| Həyat yoldaşları | II Xəlilullah, Dərvişməhəmməd xan |
| Uşağı | yoxdur |
| Dini | İslam |
Həyatı
Pəri Sultan Şah I İsmayıl ilə Behruzə Sultanın ilk övladı olaraq dünaya göz açmışdır. Təhsilli, savadlı bir xanım olan Pəri Sultan 1521-ci ildə gənc yaşda atasının da istəyi ilə siyasi evliliyə qədəm qoymuşdur. Saray intigalarıdan uzaq olsa da, 1 il bu xənədan mübarizəsində iştirak etmişdir.İki evlilik etməsinə baxmayaraq, övladı olmamış 1540 cı ildə Şəki xan bağında qəfil vəziyyəti pisləşərək vəfat etmişdir.
Fəaliyyəti
Şirvanşahlarla Səfəvilərin əlaqələrinin yaxşılaşması məhz Pəri Sultanın adı ilə bağlıdır. Lakin Şah I İsmayılın ölümündən sonra münasibətlər dəyişir. Şirvan sarayı hələ ilk gündən Pəri Sultanla yola getmirdi. Çünki Pəri Sultan bir növ Şirvan hakimi kimi paytaxt Təbrizdən bura göndərilmişdi. Şeyxşahdan övladı olmayan və onla yaxınlıq qurmayan Pəri Sultanı atasından sonra da buraya bağlayan bir şey yox idi. Pəri Sultan şeyxşahdan olduqca şübhəli idi. Çünki şeyxşah Osmanlıya meyl edir, Sultan Süleymana vədlər verirdi. Bunu qardaşına bildirən Pəri Sultan onda da şübhə toxumları səpmişdi. Bir dəfəsində Şeyxşahın divanını gizli dinləyən Pəri Sultan hislərində yanılmadığını Şeyxşahın Osmanlıların gələcəyi təqdirdə onlara kömək edəcəyini artıq öyrənmişdir. Araları soyuq olan ər arvad bu əhvalatdan sonra daha gərgin söz davasına qalxırlar.
 | Pəri Sultan'ın Şah II Xəlilullahla danışığı: 1535 - cü il Pəri Sultan: Şah həzrətləri, bu Rumilərin burda nə işi var? Şah II Xəlilullah : Önəmli bir şey deyil, siz hərəmə dönün. Pəri Sultan : Önəmli bir şey olduğu aşikar, yoxsa, xəncərli xəritələr olmaz divanda. Şah II Xəlilullah : Sizə dedim ki, hərəmə dönün. Yaxşısı bu işlərə qarışmayın. Pəri Sultan : Hər şeydən xəbərdaram, şah. Siz bu cürəti hardan alırsız. Şah II Xəlilullah : Sözlərinizə fikir verin, mən bu dövlətin hökmüdarıyam tutacağım işi mən bilərəm. Etdiyim işin sorğusu olmaz! Pəri Sultan : Sizin dövlət dediyiniz mənəm, Şah. Dəfələrlə sizə dedim, əgər qardaşım Şah Təhmasib sizə toxunmursa, bunun tək səbəbi mənəm. Fəqət siz bizim düşmənlərimizlə əlbir olub, sizə verilən bu fürsəti heçə saydınız. Şah II Xəlilullah : Nə siz, nədə bir başqası mənə əmr verə bilməz! Heç kəs mənim başımın ağası deyil! Səbr kasamı, doldurmayın! Pəri Sultan : Dolsa, nə olar? Söyləyin nə? Mən ömrümdə sizin kimi naşükür adam görməmişəm.Siz həqiqətən də kim olduğunuzu unutmsunuz, Şah. Bu dövlət, bu ad, bu san hamsı mənim mərhum atamın sizə mərhəmətdir. Hansı ki, qardaşım da o əməli yerinə yetirir. Unutmayın siz bu məqamdasınızsa bunun tək səbəbi mənəm. Bunların hamsı mənə görə sizə bəxş olunub. Mən yoxamsa, siz bir heçsiniz! Bu sözlərdən sonra o mənim üzərimə yeridi. Fəqət qapı ağaları güclə də olsa onu geri oturdular. Qardaşım Şah Təhmasib müdafiə ilə əlaqədər Şirvana gəlmişdi. Bütün əhvalatın sonrası onun gözünün önündə oldu. O çox əsəbi idi. Mənlə də danışıb hadisədən xəbər tutdu. Sonra Adamlarına əmr etdi ki, Şeyxşahı dustaq etsinlər. Şeyxşahın anası getməyimizə az qala məndən xahiş etdiki, oğlunu dustaqlıqdan qurtarım. Qardaşımı yola gətirdim. Onu azad etdi. Sonra mən onla birgə payitaxa getdim. Bir ay sonra xəbər gəldi ki, Şeyxşah varis qoymadan qəfil ölüb. Və Mən yenidən qardaşımın da istəyi ilə Şirvana döndüm.
|  |
Üç il müddətində Şirvanda qalan Pəri Sultan bir bəhanə ilə buraları birdəfəlik tərk etmək istəyirdi. Çünki o hələ də Şirvan Məleykəsi idi. Fürsət 1538 ci ildə Şirvandaki gərginlik böyük fürsət oldu. Üsyanın böyüməsində Pəri Sultanın da əli vardı.Elə həmin günün səhəri Pəri Sultan anasın göndərdiyi Səfəvi atlı alayı ilə doğru payitaxda yola düşdü. Qardaşı I Təhmasib uzun zaman idi ki, Şirvanı işğal etmək istəyirdi, lakin Pəri Sultana görə bunu edə bilmirdi. Paytaxda varan Pəri Sultanın qardaşına Şirvanla bağlı istihrabat verdi və onun tam da işğal üçün uyğun olduğu fikrini ona çatdırı. Şah bu məlumatdan sonra həmin il Şirvana qoşun yeritdi. Və Şirvan Səfəvi mülklərinə qarışdı. Bir il müddətində Sarayda qalan Pəri Sultan çəkişmələrdə təbii olaraq bacısı Məhinbanu Sultan və anası Behruzə Sultanın yanında Gülzar Sultana və ögey bacılarına qarşı cəbhə yaradır. Lakin saray həyatı uzun sürmür bu səfər o ikinci bir siyasi evliliyə qədəm qoyur. Amma bu evliliyin digərindən fərqi Pəri Sultanın Şəki hakimi Dərviş xanı tamıması onu az - çox Şirvan sarayında olarkən bilməsi və könül verməsi idi.1538 ci ildən Şəki hakimin Şirvana dəstək olması Şahı qıcıqlandırmışdı. Fəqət bu evlilik münasibətilərin düzəlmısinə səbəb oldu. 1540 ci il Pəri Sultamın ölümünə qədər. Uzun zaman siyasi füqur olan Pəri Sultan artıq əsl sevgiyi dadmışdı. Lakin tale bu dəfə də bu bəxtsiz Sultana gülmədi bu izdivacdan da övladı olmayan Pəri Sultan cəmi 2 ildən sonra Şəki xan bağında anidən vəziyyətinin pisləşməsi ilə vəfat etdi.
Adlıq varisi
Ögey qardaşı olmasına baxmayaraq Şah I Təhmasib bu bacısını çox sevirdi. Uşaqikən bir-birlərini çox az görsələrdə xətrini çox sevirdi. Hətta deyilənə görə 1521-ci ildə hələ Pəri Sultan evlənərkən uşaq olan Təhmasib ağlıyaraq onu buraxmırmış. Bu xatirəni özündə yaşadan Şah bacısın ölümündən sonra onun adını 1548-ci ildə doğulan Pərixan Sultana qoydu.
- " Ali - Səfəviyyə" ( Safavi royal ark )
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Peri Sultan 1506 Tebriz 1543 Seki Sefevi Sultani Sirvan Meleykesi Sah I Ismayil ile Sah Tacli Sultanin qizi olmusdur Sah ismayil xetainin en sevimli qizi olan Perixan sultan dovletde oz menafeyini yaxsi tutmusdurPeri SultanPeri Sultan Sah Ismayil qizi SefeviSefevi Sultani1506 1540Sirvan Meleykesi1521 1543Sexsi melumatlarDogum tarixi 1506Dogum yeri TebrizVefat tarixi 1543Vefat yeri SekiAtasi Sah I IsmayilAnasi Sah SultanHeyat yoldaslari II Xelilullah Dervismehemmed xanUsagi yoxdurDini IslamHeyatiPeri Sultan Sah I Ismayil ile Behruze Sultanin ilk ovladi olaraq dunaya goz acmisdir Tehsilli savadli bir xanim olan Peri Sultan 1521 ci ilde genc yasda atasinin da isteyi ile siyasi evliliye qedem qoymusdur Saray intigalaridan uzaq olsa da 1 il bu xenedan mubarizesinde istirak etmisdir Iki evlilik etmesine baxmayaraq ovladi olmamis 1540 ci ilde Seki xan baginda qefil veziyyeti pisleserek vefat etmisdir FealiyyetiSirvansahlarla Sefevilerin elaqelerinin yaxsilasmasi mehz Peri Sultanin adi ile baglidir Lakin Sah I Ismayilin olumunden sonra munasibetler deyisir Sirvan sarayi hele ilk gunden Peri Sultanla yola getmirdi Cunki Peri Sultan bir nov Sirvan hakimi kimi paytaxt Tebrizden bura gonderilmisdi Seyxsahdan ovladi olmayan ve onla yaxinliq qurmayan Peri Sultani atasindan sonra da buraya baglayan bir sey yox idi Peri Sultan seyxsahdan olduqca subheli idi Cunki seyxsah Osmanliya meyl edir Sultan Suleymana vedler verirdi Bunu qardasina bildiren Peri Sultan onda da subhe toxumlari sepmisdi Bir defesinde Seyxsahin divanini gizli dinleyen Peri Sultan hislerinde yanilmadigini Seyxsahin Osmanlilarin geleceyi teqdirde onlara komek edeceyini artiq oyrenmisdir Aralari soyuq olan er arvad bu ehvalatdan sonra daha gergin soz davasina qalxirlar Peri Sultan in Sah II Xelilullahla danisigi 1535 cu il Peri Sultan Sah hezretleri bu Rumilerin burda ne isi var Sah II Xelilullah Onemli bir sey deyil siz hereme donun Peri Sultan Onemli bir sey oldugu asikar yoxsa xencerli xeriteler olmaz divanda Sah II Xelilullah Size dedim ki hereme donun Yaxsisi bu islere qarismayin Peri Sultan Her seyden xeberdaram sah Siz bu cureti hardan alirsiz Sah II Xelilullah Sozlerinize fikir verin men bu dovletin hokmudariyam tutacagim isi men bilerem Etdiyim isin sorgusu olmaz Peri Sultan Sizin dovlet dediyiniz menem Sah Defelerle size dedim eger qardasim Sah Tehmasib size toxunmursa bunun tek sebebi menem Feqet siz bizim dusmenlerimizle elbir olub size verilen bu furseti hece saydiniz Sah II Xelilullah Ne siz nede bir basqasi mene emr vere bilmez Hec kes menim basimin agasi deyil Sebr kasami doldurmayin Peri Sultan Dolsa ne olar Soyleyin ne Men omrumde sizin kimi nasukur adam gormemisem Siz heqiqeten de kim oldugunuzu unutmsunuz Sah Bu dovlet bu ad bu san hamsi menim merhum atamin size merhemetdir Hansi ki qardasim da o emeli yerine yetirir Unutmayin siz bu meqamdasinizsa bunun tek sebebi menem Bunlarin hamsi mene gore size bexs olunub Men yoxamsa siz bir hecsiniz Bu sozlerden sonra o menim uzerime yeridi Feqet qapi agalari gucle de olsa onu geri oturdular Qardasim Sah Tehmasib mudafie ile elaqeder Sirvana gelmisdi Butun ehvalatin sonrasi onun gozunun onunde oldu O cox esebi idi Menle de danisib hadiseden xeber tutdu Sonra Adamlarina emr etdi ki Seyxsahi dustaq etsinler Seyxsahin anasi getmeyimize az qala menden xahis etdiki oglunu dustaqliqdan qurtarim Qardasimi yola getirdim Onu azad etdi Sonra men onla birge payitaxa getdim Bir ay sonra xeber geldi ki Seyxsah varis qoymadan qefil olub Ve Men yeniden qardasimin da isteyi ile Sirvana dondum Peri Sultan Uc il muddetinde Sirvanda qalan Peri Sultan bir behane ile buralari birdefelik terk etmek isteyirdi Cunki o hele de Sirvan Meleykesi idi Furset 1538 ci ilde Sirvandaki gerginlik boyuk furset oldu Usyanin boyumesinde Peri Sultanin da eli vardi Ele hemin gunun seheri Peri Sultan anasin gonderdiyi Sefevi atli alayi ile dogru payitaxda yola dusdu Qardasi I Tehmasib uzun zaman idi ki Sirvani isgal etmek isteyirdi lakin Peri Sultana gore bunu ede bilmirdi Paytaxda varan Peri Sultanin qardasina Sirvanla bagli istihrabat verdi ve onun tam da isgal ucun uygun oldugu fikrini ona catdiri Sah bu melumatdan sonra hemin il Sirvana qosun yeritdi Ve Sirvan Sefevi mulklerine qarisdi Bir il muddetinde Sarayda qalan Peri Sultan cekismelerde tebii olaraq bacisi Mehinbanu Sultan ve anasi Behruze Sultanin yaninda Gulzar Sultana ve ogey bacilarina qarsi cebhe yaradir Lakin saray heyati uzun surmur bu sefer o ikinci bir siyasi evliliye qedem qoyur Amma bu evliliyin digerinden ferqi Peri Sultanin Seki hakimi Dervis xani tamimasi onu az cox Sirvan sarayinda olarken bilmesi ve konul vermesi idi 1538 ci ilden Seki hakimin Sirvana destek olmasi Sahi qiciqlandirmisdi Feqet bu evlilik munasibetilerin duzelmisine sebeb oldu 1540 ci il Peri Sultamin olumune qeder Uzun zaman siyasi fuqur olan Peri Sultan artiq esl sevgiyi dadmisdi Lakin tale bu defe de bu bextsiz Sultana gulmedi bu izdivacdan da ovladi olmayan Peri Sultan cemi 2 ilden sonra Seki xan baginda aniden veziyyetinin pislesmesi ile vefat etdi Adliq varisiOgey qardasi olmasina baxmayaraq Sah I Tehmasib bu bacisini cox sevirdi Usaqiken bir birlerini cox az gorselerde xetrini cox sevirdi Hetta deyilene gore 1521 ci ilde hele Peri Sultan evlenerken usaq olan Tehmasib agliyaraq onu buraxmirmis Bu xatireni ozunde yasadan Sah bacisin olumunden sonra onun adini 1548 ci ilde dogulan Perixan Sultana qoydu Ali Sefeviyye Safavi royal ark Istinadlar