T-80 Sovet istehsalı, üçüncü nəsil əsas döyüş tankıdır. Bu tankın daha da inkişaf etdirilmiş variantı sayılan T-84 hazırda Ukraynada istehsal olunur. T-80 və onun müxtəlif variantları hal-hazırda Belarus, Kipr, Misir, Qazaxıstan, Pakistan, Rusiya, Cənubi Koreya və Ukrayna silahlı qüvvələrinin silahlanmasına daxildir. T-80-nin baş konstruktoru rusiyalı mühəndis Nikolay Popovdur.
T-80 | |
---|---|
Tipi | Əsas döyüş tankı |
Ölkə | |
İstismar tarixçəsi | |
İstismar illəri | 1976 – davam edir |
İstismara başlanması | 1976 |
İstismar edənlər | İstifadəçilər bölməsinə bax |
İstifadə edilən döyüşlər | Birinci çeçen müharibəsi İkinci çeçen müharibəsi Donbass müharibəsi |
İstehsal tarixçəsi | |
Konstruktor | Nikolay Popov, Kirov zavodu (T-80) KMDB (T-80UD) |
Konstruksiya tarixi | 1967–1975 |
İstehsalçı | Kirov zavodu və Omsktransmaş (Rusiya) Malışev zavodu (Ukrayna) |
İstehsal illəri | 1976–1992 |
İstehsal sayı | 5404 |
Xüsusiyyətləri | |
Ağırlığı | 42.5 ton (T-80B) 46 ton (T-80U) |
Uzunluğu | 9.9 metr (T-80B) 9.6 metr (T-80U) |
Eni | 3.4 m (T-80B) 3.6 metr (T-80U) |
Hündürlüyü | 2.2 metr |
Ekipaj | 3 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İstehsal tarixçəsi
Əvvəllər bir çox Qərb analitikləri T-80 və T-72 tanklarını bir-birindən fərqləndirə bilmirdi. Lakin, həmin tanklar müxtəlif dizayn büroları tərəfindən istehsal olunurdu. T-80 tankı Leninqradda yerləşən Kirov zavodunun SKB-2 dizayn bürosu tərəfindən istehsal olunduğu halda, T-72 tankları Nijni Tagil şəhərində yerləşən Uralvaqonzavod tərəfindən istehsal olunurdu. Xarici görünüşləri oxşar olan bu tanklardan T-80 tankı T-64 tankının əsasında dizayn olunmuşdu. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, T-64 tankları öz dövrünün yüksək texnologiyaları ilə təchiz olunmuşdu və daha köhnə T-54, T-55, həmçinin T-62-ləri əvəz etmək məqsədilə silahlanmaya qəbul olunurdu.
Bir sıra oxşarlıqlara baxmayaraq, T-80 və T-72 mexaniki cəhətdən bir-birindən fərqlənir. T-72 mexaniki cəhətdən sadə, asan istehsal olunan və rahatlıqla texniki qulluq göstərilən tank hesab olunur. Məhz bu cür xüsusiyyətlərinə görə də T-72 tankları hələ Sovet İttifaqı zamanında ordunun motoatıcı hərbi hissələrini təmin etmək və xarici ölkələrə ixrac edilməsi məqsədilə genişmiqyaslı istehsala cəlb olunmuşdur.
T-80 isə T-64-ün ilkin istehsal olunmuş variantlarından fərqli olaraq qaz turbin mühərriki (bəzi Qərb analitikləri uzun illər boyunca bunu təkzib edirdi) və T-72-nin əyləc komponentləri ilə təchiz olunmuşdu. Nəticədə, tankın güc-çəki nisbəti yüksəlmiş və T-80-ni silahlanmada olan ən mobil tank halına gətirmişdi. Buna baxmayaraq, tankın kəskin məsafə problemləri mövcud idi. T-80 tankları 9K112 “Kobra” tank əleyhinə idarəolunan mərmilərindən də atəş açmaq imkanına sahibdir.
İstifadəçilər
Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə T-80 heç bir xarici ölkəyə ixrac olunmamışdır. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra bu tanklar Rusiya tərəfindən bir neçə xarici dövlətə ixrac olunmuşdur.
Cari istifadəçilər
- Anqola
- Kipr: 1996-cı ildə Rusiyadan 27 ədəd T80U və 14 ədəd T-80UK satın alınıb. 2010-cu ildə əlavə olaraq 27 ədəd T-80U və 14 ədəd T-80UK idxal olunub.
- Misir: 1997-ci ildə 14 ədəd T-80UK və 20 ədəd T-80U satın alınıb.
- Qazaxıstan: Karaqanda şəhərində yerləşən hərbi məktəbdə təlim məqsədilə istifadə etmək üçün satın alınıb.
- Pakistan: 320 ədəd T-80UD tankı Ukraynadan idxal olunub.
- ÇXR: 50 ədəd T80U idxal edilib. Döyüş birliklərində istifadə olunmur. Type-96 tankının istehsalı zamanı tədqiqat məqsədilə istifadə edilib.
- Rusiya: 450 ədəd T-80BV və T-80U aktiv xidmətdədir. 3000 ədəd T-80B, T-80BV, T-80U ehtiyatda saxlanılır.
- Cənubi Koreya: 1990-cı illərdə Rusiyadan T-80U tankları satın alınsa da, hazırda tankların texniki xidmətinin olduqca baha olması səbəbilə T-80-lər ehtiyatda saxlanılır.
- Ukrayna: 22 ədəd T-80BV aktiv xidmətdədir. 143 ədəd T-80B, T-80BV və T-80UD ehtiyatda saxlanılır.
- Yəmən: Belarusdan 66 ədəd T-80 idxal edilib.
T-80 tankı. 1976-cı ildə Omsk Tranmash firması tərəfindən istehsal olunan tank. Bu tanklar T-72-lərin əvəzinə istehsal olunmuşdur. Ancaq T-80-ların sınaqları uğurlu keçmədiyindən 1994-cü ildə istehsalı dayanmışıdır. Buna baxmayaraq T-80 tankları dağlıq ərazilərdə çox effektiv tankdır. Dünyadakı istifadəçiləri:
Azərbaycan x 44 (1994-cü ildə Ukraynadan 20 ədəd T-80B, 2008-ci ildə isə Belarusdan 22 ədəd T-80BV tankı alınmışdır)
Ermənistan x 15 (Rusiya tərəfindən verilib)
Belarusiya x 125
Kipr x 27
Misir x 37
İraq x 67 (2012-ci ildə Rusiyadan alınıb)
Qazaxıstan x 40
Cənubi Koreya x 35
Pakistan x 460
Çin x 321
Rusiya x 3.500
Ukrayna x 456
Yəmən x 32
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Умер создатель "летающего танка"". Lenta.ru. 6 fevral 2008. 2016-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
- "Procurement: 2002". Strategypage.com. 2013-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
- "T-80UD". www.deagel.com. 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-22.
- "T-80UD" 2008-08-01 at the Wayback Machine Global Security
- "JED The Military Equipment Directory". 14 dekabr 2007 tarixində .
- John Pike. "Global Security T-80". 2014-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
- John Pike. "ROK Army Equipment- South Korea". 2014-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
- . 18 oktyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
- John Pike. "Global Security.org: Ukraine". 2017-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
- "Конфликт в Йемене стал третьей войной для "летающего танка" Т-80БВ". 20 dekabr 2017. 2017-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-22.
Xarici keçidlər
- Минобороны возвращает в строй «реактивные» танки (rus.)
- T-80BV Walkaround (ing.)
- Список модификаций танка Т-80 (rus.)
- Main Battle Tank T-80U (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
T 80 Sovet istehsali ucuncu nesil esas doyus tankidir Bu tankin daha da inkisaf etdirilmis varianti sayilan T 84 hazirda Ukraynada istehsal olunur T 80 ve onun muxtelif variantlari hal hazirda Belarus Kipr Misir Qazaxistan Pakistan Rusiya Cenubi Koreya ve Ukrayna silahli quvvelerinin silahlanmasina daxildir T 80 nin bas konstruktoru rusiyali muhendis Nikolay Popovdur T 80Tipi Esas doyus tankiOlke SSRIIstismar tarixcesiIstismar illeri 1976 davam edirIstismara baslanmasi 1976Istismar edenler Istifadeciler bolmesine baxIstifade edilen doyusler Birinci cecen muharibesi Ikinci cecen muharibesi Donbass muharibesiIstehsal tarixcesiKonstruktor Nikolay Popov Kirov zavodu T 80 KMDB T 80UD Konstruksiya tarixi 1967 1975Istehsalci Kirov zavodu ve Omsktransmas Rusiya Malisev zavodu Ukrayna Istehsal illeri 1976 1992Istehsal sayi 5404XususiyyetleriAgirligi 42 5 ton T 80B 46 ton T 80U Uzunlugu 9 9 metr T 80B 9 6 metr T 80U Eni 3 4 m T 80B 3 6 metr T 80U Hundurluyu 2 2 metrEkipaj 3 Vikianbarda elaqeli mediafayllarIstehsal tarixcesiEvveller bir cox Qerb analitikleri T 80 ve T 72 tanklarini bir birinden ferqlendire bilmirdi Lakin hemin tanklar muxtelif dizayn burolari terefinden istehsal olunurdu T 80 tanki Leninqradda yerlesen Kirov zavodunun SKB 2 dizayn burosu terefinden istehsal olundugu halda T 72 tanklari Nijni Tagil seherinde yerlesen Uralvaqonzavod terefinden istehsal olunurdu Xarici gorunusleri oxsar olan bu tanklardan T 80 tanki T 64 tankinin esasinda dizayn olunmusdu Onu da qeyd etmek lazimdir ki T 64 tanklari oz dovrunun yuksek texnologiyalari ile techiz olunmusdu ve daha kohne T 54 T 55 hemcinin T 62 leri evez etmek meqsedile silahlanmaya qebul olunurdu Bir sira oxsarliqlara baxmayaraq T 80 ve T 72 mexaniki cehetden bir birinden ferqlenir T 72 mexaniki cehetden sade asan istehsal olunan ve rahatliqla texniki qulluq gosterilen tank hesab olunur Mehz bu cur xususiyyetlerine gore de T 72 tanklari hele Sovet Ittifaqi zamaninda ordunun motoatici herbi hisselerini temin etmek ve xarici olkelere ixrac edilmesi meqsedile genismiqyasli istehsala celb olunmusdur T 80 ise T 64 un ilkin istehsal olunmus variantlarindan ferqli olaraq qaz turbin muherriki bezi Qerb analitikleri uzun iller boyunca bunu tekzib edirdi ve T 72 nin eylec komponentleri ile techiz olunmusdu Neticede tankin guc ceki nisbeti yukselmis ve T 80 ni silahlanmada olan en mobil tank halina getirmisdi Buna baxmayaraq tankin keskin mesafe problemleri movcud idi T 80 tanklari 9K112 Kobra tank eleyhine idareolunan mermilerinden de ates acmaq imkanina sahibdir T 80 tanki Boyuk Veten muharibesinde Fasist Almaniyasi uzerinde qazanilmis qelebenin 60 illiyi munasibetile Moskvada 2005 ci ilde teskil edilmis olan herbi parad zamanIstifadecilerSovet Ittifaqinin movcud oldugu dovrde T 80 hec bir xarici olkeye ixrac olunmamisdir Sovet Ittifaqinin dagilmasindan sonra bu tanklar Rusiya terefinden bir nece xarici dovlete ixrac olunmusdur Cari istifadeciler Anqola Kipr 1996 ci ilde Rusiyadan 27 eded T80U ve 14 eded T 80UK satin alinib 2010 cu ilde elave olaraq 27 eded T 80U ve 14 eded T 80UK idxal olunub Misir 1997 ci ilde 14 eded T 80UK ve 20 eded T 80U satin alinib Qazaxistan Karaqanda seherinde yerlesen herbi mektebde telim meqsedile istifade etmek ucun satin alinib Pakistan 320 eded T 80UD tanki Ukraynadan idxal olunub CXR 50 eded T80U idxal edilib Doyus birliklerinde istifade olunmur Type 96 tankinin istehsali zamani tedqiqat meqsedile istifade edilib Rusiya 450 eded T 80BV ve T 80U aktiv xidmetdedir 3000 eded T 80B T 80BV T 80U ehtiyatda saxlanilir Cenubi Koreya 1990 ci illerde Rusiyadan T 80U tanklari satin alinsa da hazirda tanklarin texniki xidmetinin olduqca baha olmasi sebebile T 80 ler ehtiyatda saxlanilir Ukrayna 22 eded T 80BV aktiv xidmetdedir 143 eded T 80B T 80BV ve T 80UD ehtiyatda saxlanilir Yemen Belarusdan 66 eded T 80 idxal edilib T 80 tanki 1976 ci ilde Omsk Tranmash firmasi terefinden istehsal olunan tank Bu tanklar T 72 lerin evezine istehsal olunmusdur Ancaq T 80 larin sinaqlari ugurlu kecmediyinden 1994 cu ilde istehsali dayanmisidir Buna baxmayaraq T 80 tanklari dagliq erazilerde cox effektiv tankdir Dunyadaki istifadecileri Azerbaycan x 44 1994 cu ilde Ukraynadan 20 eded T 80B 2008 ci ilde ise Belarusdan 22 eded T 80BV tanki alinmisdir Ermenistan x 15 Rusiya terefinden verilib Belarusiya x 125 Kipr x 27 Misir x 37 Iraq x 67 2012 ci ilde Rusiyadan alinib Qazaxistan x 40 Cenubi Koreya x 35 Pakistan x 460 Cin x 321 Rusiya x 3 500 Ukrayna x 456 Yemen x 32Hemcinin baxT 72 T 90Istinadlar Umer sozdatel letayushego tanka Lenta ru 6 fevral 2008 2016 03 10 tarixinde Istifade tarixi 22 aprel 2018 Procurement 2002 Strategypage com 2013 09 27 tarixinde Istifade tarixi 22 aprel 2018 T 80UD www deagel com 2016 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 22 T 80UD 2008 08 01 at the Wayback Machine Global Security JED The Military Equipment Directory 14 dekabr 2007 tarixinde John Pike Global Security T 80 2014 10 07 tarixinde Istifade tarixi 22 aprel 2018 John Pike ROK Army Equipment South Korea 2014 10 09 tarixinde Istifade tarixi 22 aprel 2018 18 oktyabr 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 aprel 2018 John Pike Global Security org Ukraine 2017 07 07 tarixinde Istifade tarixi 22 aprel 2018 Konflikt v Jemene stal tretej vojnoj dlya letayushego tanka T 80BV 20 dekabr 2017 2017 12 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 22 Xarici kecidlerVikianbarda T 80 ile elaqeli mediafayllar var Minoborony vozvrashaet v stroj reaktivnye tanki rus T 80BV Walkaround ing Spisok modifikacij tanka T 80 rus Main Battle Tank T 80U ing