Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stalin repressiyaları — SSRİ-də Stalin dövründə (1927–1953) həyata keçirilən kütləvi siyasi repressiyalardır.
"Böyük təmizləmə" dövrü adlanan kütləvi repressiyalar, N. İ. Yejovun NKVD rəhbəri vəzifəsinə təyin edilməsi ilə başladı. Yejov tərəfindən 1937-ci ilin iyulunda SSRİ NKVD-nin 00447 nömrəli əmrinin nəşri edildi. Bu müddət 1938-ci ilin sentyabr-noyabr aylarında N. İ. Yejovun himayəsində olan şəxslərin NKVD-də, polisdə və s.-də genişmiqyaslı həbsləri və onun Lavrenti Beriyanın NKVD-nin rəhbəri kimi əvəzlənməsi ilə başa çatdı. SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin və Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 17 noyabr 1938-ci il tarixli qərarı ilə NKVD-nin və prokurorluğun hər hansı kütləvi həbs və köçürmə əməliyyatları həyata keçirməsi qadağan edildi, SSRİ NKVD-nin xüsusi əmrləri ilə yaradılmış məhkəmə üçlükləri ləğv edildi və s.
1991-ci ildə tarixçi V. N. Zemskov "Sotsis" jurnalında diqqətlə öyrənilmiş arxivlərin məlumatlarını dərc etdi: ümumilikdə 1921-ci ildən 1954-cü il fevralın 1-dək 3.777.380 nəfər əks-inqilabi cinayətlərə görə, düşərgələrdə və həbsxanalarda bir müddət saxlanmağa məhkum edilmiş, 642.980 nəfər güllələnmə cəzasına məruz qalmışdır. SSRİ DTK-nın sədri V. A. Kryuçkov siyasi repressiyaların statistikasını göstərirdi: o, 1930–1953-cü illər üçün SSRİ DTK-da qeydiyyat haqqında məlumatlara dəfələrlə istinad etdi. — 3.778.234 siyasi məhbus, onlardan 786.098-i ölüm cəzasına məhkum edilib.
İdeoloji əsaslandırılması
Stalin repressiyalarının rəsmi ideoloji əsası — "sosializm quruculuğu başa çatdıqda sinfi mübarizənin kəskinləşməsi" konsepsiyası 1928-ci ilin iyulunda Ümumittifaq Bolşevik Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumunda Stalin tərəfindən formalaşdırıldı. 1938-ci ildən 1956-cı ilə qədər yenidən çap edilmiş "Sov. İKP (b) tarixinin qısa kursu"nda milyonlarla nüsxə və sinfi mübarizə, devrilmiş qüvvələrin qaçılmaz müqaviməti və onların yatırılması zərurəti haqqında ideoloji postulatlara əsaslanaraq Stalin rejiminin siyasi hərəkətlərinə tam haqq qazandırıldı — müxtəlif sosial ünsürlərə qarşı repressiyalar xalqın mənafeyi naminə həyata keçirilən tədbir və SSRİ-də sosializm quruculuğu üçün təbii və zəruri hesab edildi.
1930-cu illərin sonlarında Stalinin nəhayət partiya rəhbərliyinin xidmətinə verdiyi sovet tarix elmi, rus tədqiqatçısı M. Stepanovun fikrincə, "burjua sinifləri adlanan təbəqələrin məhv edilməsinin zəruriliyi üçün kifayət qədər məntiqi sübutlar silsiləsi yaratdı". Bu məntiqə görə, SSRİ kapitalist mühitində olan inkişaf etmiş kapitalist dövlətləri ilə müqayisədə iqtisadi və mədəni cəhətdən geridə qalmış bir dövlət idi, burjua-mülkədarlığını bərpa etmək məqsədi daşıyan xarici hərbi işğal təhlükəsi var idi. SSRİ-nin bütövlüyünü və müstəqilliyini qoruyub saxlamaq üçün yeganə etibarlı təminat yalnız "burjua ünsürlərinin" qalıqlarının qabaqlayıcı şəkildə məhv edilməsi ola bilərdi. Beləliklə, "Qısa kurs" konsepsiyasına əsaslanan repressiya sosializm sisteminin qorunması baxımından həyati zərurət edan edildi.
20-ci illərdə repressiyalar
"Ziyanvericilər" ilə mübarizə
Sovet dövləti çarlıq dövründən miras qalmış texniki ziyalılardan asılı idi. Həmin ziyalıların əksəriyyəti isə kommunist şüarlarına şübhə ilə yanaşırdılar. Belə ziyalıların mümkün "xəyanəti" haqqında tezis marksizmin baniləri tərəfindən irəli sürülüb. Lenin RKP(b)-nin VIII qurultayında çıxışı zamanı kommunistləri burjua mütəxəssisləri haqqında xəbərdar edirdi ki, "…burjua psixologiyası hərtərəfli olaraq onların şüuruna hopmuş və onlar bizə xəyanət etmişlər və hələ illər sonra da bizə xəyanət edəcəklər". Bir sıra sabotaj məhkəmələrində, məsələn, aşağıdakı ittihamlar irəli sürülüb:
günəş tutulmalarının müşahidəsi sabotajı (Pulkovo işi);
SSRİ-nin maliyyə vəziyyəti haqqında onun beynəlxalq nüfuzunun sarsıdılmasına səbəb olan, düzgün olmayan hesabatların hazırlanması (Əməkçi kəndli partiyasının işi);
toxum materialının çirklənmə yolu ilə xarab edilməsi, ehtiyat hissələrinin kifayət qədər təmin edilməməsi ilə kənd təsərrüfatının mexanikləşdirilməsi sahəsində qəsdən dağıdılması (Əməkçi kəndli partiyasının işi);
toxuculuq fabriklərinin kifayət qədər inkişaf etdirilməməsi, SSRİ iqtisadiyyatının sarsıdılmasına və ümumi narazılığa səbəb olmalı olan yarımfabrikatlarda qeyri-mütənasibliklərin yaradılması yolu ilə xarici kəşfiyyat xidmətlərinin göstərişi ilə təxribat;
xarici kəşfiyyat orqanlarının tapşırığı ilə malların bölgələr üzrə qeyri-bərabər bölüşdürülməsi, bəzi yerlərdə izafiliyin, bəzi yerlərdə isə qıtlığın yaranmasına səbəb olurdu (menşevik "İttifaq Bürosu" işi).
1920–1930-cu illərin şəraitində belə ittihamlar cəmiyyət tərəfindən adekvat qəbul edilirdi. Sənaye partiyası, Fəhlə Kəndli Partiyası və "İttifaq Bürosu" işlərinin bir xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, istintaqa görə, bu üç məhkəmə prosesində məhkum olunanların hamısı bir sui-qəsdçi şəbəkəsində bir-birinə bağlıdır və üç göstərilən təşkilat iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində təxribat üçün "əmək bölgüsü" var idi
"Şaxta işi"
Şaxta işi 1928-ci ildə Donbassda baş vermiş açıq məhkəmədir. Burada texniki mütəxəssislər, o cümlədən əcnəbilər SSRİ-də casusluq və təxribatda ittiham olunurdular. 53 mühəndis və rəhbər qəsdən təxribatda, gizli təşkilatının yaradılmasında günahlandırılıb. 53 nəfərdən 4-nə bəraət verilib. Əvvəlcə 11 nəfər edam cəzasına məhkum edildi. Daha sonra MİK Rəyasət Heyəti onlardan altısını 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum etmə cəzası ilə əvəz edib. Maraqlıdır ki, partiya müzakirələri və ictimai çıxışlar zamanı "Şaxta işi" ilə bağlı ən sərt mövqeni gələcəkdə "sağ müxalifət" adlanan qrupun üzvləri – Buxarin, Rıkov və Tomski tutmuşlar. Amerikalı tarixçi və Stalinin bioqrafı Stiven Kotkin hesab edir ki, bunun səbəbi Stalinlə "Buxarin qrupu" arasında kollektivləşmənin başlanması ilə bağlı yaranan ziddiyyətlər idi. Stalin ilə "Şaxta işində" xətti ilə həmrəy olaraq, hətta onun sərtləşdirilməsi tərəfdarı olan sağlar Stalinə imkan verməməyə çalışırdılar ki, onları müxalif "antipartiya" fəaliyyətində ittiham etsinlər və bu bəhanə ilə onları bir il əvvəl olduğu kimi "sol müxalifət" liderləri adı altında Siyasi Bürodan və Sov. İKP (b) sıralarından qovdular.
Partiyadaxili müxalifət ilə mübarizə
Cəmi iki ay yarım ərzində — 1927-ci il noyabrın ikinci yarısından 1928-ci il yanvarın sonunadək — 2288 nəfər "sol müxalifət"ə mənsub olduqlarına görə partiyadan xaric edildi (daha 970 müxalifətçi 1927-ci il noyabrın 15-dək xaric edildi). Müxalifətin partiyadan təmizlənməsi 1928-ci il boyunca davam etdi. Qovulanların əksəriyyəti ölkənin uzaq rayonlarına inzibati sürgünə göndərildi. 1928-ci il yanvarın ortalarında müxalifət lideri Lev Trotski Alma-Ataya, 1929-cu ildə isə xaricə sürgün edildi. Digər rəhbər Zinovyev də 1928-ci ildə sürgünə göndərilmiş, lakin elə həmin il tövbə edib "tərk-silah" etmiş, partiya sıralarına bərpa edilərək Kazan Universitetinin rektoru təyin edilmiş, sonra yenidən Moskvaya işləməyə başlamışdır.
1920-ci illərin sonu, 1930-cu illərin əvvəllərində "Sol müxalifət" və "Desistlər"in gizli qrupları işçilər arasında təbliğat aparmağa çalışırdılar. 1929-cu ilin yazında belə gizli qrupların üzvlərinin kütləvi həbsləri baş verdi. 1930-cu illərin əvvəllərində "Müxalifətin bülleteni"nə görə, sol müxalifətin 7000-dən çox tərəfdarı həbsxanalarda, sürgündə və nəzarət altında idi. Onların əhəmiyyətli bir hissəsi siyasi təcridçilər, keçmiş sosialist partiyalarının üzvləri — sosialist-inqilabçılar, menşeviklər, anarxistlərlə birlikdə yer aldı. "Təslim olmaq" üçün ərizə verməkdən imtina edən repressiyaya məruz qalan müxalifətçilərin həbs və ya sürgün müddətləri tez-tez uzadılır, daha da ucqar sürgün bölgələrinə göndərilirdi.
1932-ci ildə M. N. Ryutinin rəhbərliyi ilə Moskva və Xarkovdan olan 14 kommunist gizli Marksist-Leninistlər İttifaqı yaratdılar. Ryutin "Stalin və proletar diktaturasının böhranı" adlı sənədi və "sənayeləşmənin avantürist tempinin" fəlakətli nəticələrinə görə Stalini şəxsən məsuliyyət daşıyan "BKP(b)-nin bütün üzvlərinə" müraciəti hazırlayıb yaymışdı. avantürist kollektivləşmə". Təşkilatın bütün üzvləri OQPU-nin idarə heyətinin hökmü ilə 5 ildən 10 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum ediliblər. Sol müxalifətin keçmiş liderləri G. E. Zinovyev və L. B. Kamenev Marksist-Leninistlər İttifaqının işi ilə əlaqədar yenidən partiyadan xaric edilib və sürgün ediliblər. 1932-ci ilin sonu — 1933-cü ilin əvvəllərində İ. N. Smirnovun gizli təşkilatı darmadağın edildi.
Kənddə repressiyalar
1928–1932-ci illərdə SSRİ-də kənd təsərrüfatının məcburi kollektivləşdirilməsi zamanı dövlət siyasətinin istiqamətlərindən biri kəndlilərin antisovet hərəkətlərinin yatırılması və bununla bağlı "qolçomaqların bir sinif kimi ləğv edilməsi" – "mülkiyyətsizləşdirilməsi" idi. Muzdlu əməkdən, bütün istehsal vasitələrindən, torpaq və mülki hüquqlardan istifadə edən varlı kəndlilərin zorla və məhkəmədən kənar məhrum edilməsini və ölkənin ucqar rayonlarına köçürülməsini nəzərdə tuturdu. Təkcə varlı kəndlilər yox, orta kəndlilər, hətta kasıb kəndlilər də mülksüzləşməyə məruz qaldı. Belə vəziyyətlərdə qolçomaqlara rəğbət bəsləyən və ya onların müdafiəsinə qalxan kəndlilər repressiyaya məruz qalaraq podkulaniklər adlanırdılar. Mixail Kalinin yazırdı ki, sahibsiz qalanların çoxu Sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizə aparmışdılar, lakin indi sovetlərin sui-istifadəsinə etiraz edirdilər.
İstinadlar
- Согласно Закону РФ № 1761–1 "О реабилитации жертв политических репрессий" от 18 октября 1991 года Arxivləşdirilib 2022-04-07 at the Wayback Machine, политическими репрессиями признаны различные меры принуждения, применяемые государством по политическим мотивам, в виде лишения жизни или свободы, помещения на принудительное лечение в психиатрические лечебные учреждения, выдворения из страны и лишения гражданства, выселения групп населения из мест проживания, направления в ссылку, высылку и на спецпоселение, привлечения к принудительному труду в условиях ограничения свободы, а также иное лишение или ограничение прав и свобод лиц, признававшихся социально опасными для государства или политического строя по классовым, социальным, национальным, религиозным или иным признакам, осуществлявшееся по решениям судов и других органов, наделявшихся судебными функциями, либо в административном порядке органами исполнительной власти и должностными лицами и общественными организациями или их органами, наделявшимися административными полномочиями (Закон Российской Федерации № 1761–1 "О реабилитации жертв политических репрессий" от 18 октября 1991 года (с изменениями и дополнениями на 10.09.2004) 2010-01-25 at the Wayback Machine)
- mylnikovdm. "Количество зеков при Сталине, в РФ и США сегодня. Тюремное рабство". Дмитрий Мыльников. 2015-06-28. 2021-11-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-28.
- "В.Н.Земсков". www.hrono.ru. 2014-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-28.
- "1. Завещание Виктора Земскова. 2. Ложь о количестве репрессированных в СССР. 3. Лживая«Демократическая» статистика - Мы из Советского Союза - медиаплатформа МирТесен". Мы из Советского Союза - МирТесен (rus). 2022-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-28.
- Henry Rousso, Richard Joseph Golsan. Stalinism and Nazism: History and Memory Compared. U of Nebraska Press. 2004-01-01. ISBN .
- Stephen Kotkin. Stalin: Volume I: Paradoxes of Power, 1878–1928. Penguin Press. 2005. 118. ISBN .
- "XX век: Краткая историческая энциклопедия" под редакцией А. О. Чубарьяна. — M: Институт всеобщей истории РАН. — . — С. 121.
- "Тоталитаризм в Европе XX века: из истории идеологий, движений, режимов и их преодоления". — M: Институт всеобщей истории РАН, 1996. — С. 37.
- Лопатин Л. Н., Лопатина Н. Л. Коллективизация как национальная катастрофа. Воспоминания её очевидцев и архивные документы 2013-02-23 at the Wayback Machine. — M, 2001 г
- Избранные произведения, Том 2. — M : Государственное издательство политической литературы, 1960. — С. 542.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stalin repressiyalari SSRI de Stalin dovrunde 1927 1953 heyata kecirilen kutlevi siyasi repressiyalardir Boyuk temizleme dovru adlanan kutlevi repressiyalar N I Yejovun NKVD rehberi vezifesine teyin edilmesi ile basladi Yejov terefinden 1937 ci ilin iyulunda SSRI NKVD nin 00447 nomreli emrinin nesri edildi Bu muddet 1938 ci ilin sentyabr noyabr aylarinda N I Yejovun himayesinde olan sexslerin NKVD de polisde ve s de genismiqyasli hebsleri ve onun Lavrenti Beriyanin NKVD nin rehberi kimi evezlenmesi ile basa catdi SSRI Xalq Komissarlari Sovetinin ve Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin 17 noyabr 1938 ci il tarixli qerari ile NKVD nin ve prokurorlugun her hansi kutlevi hebs ve kocurme emeliyyatlari heyata kecirmesi qadagan edildi SSRI NKVD nin xususi emrleri ile yaradilmis mehkeme uclukleri legv edildi ve s 1991 ci ilde tarixci V N Zemskov Sotsis jurnalinda diqqetle oyrenilmis arxivlerin melumatlarini derc etdi umumilikde 1921 ci ilden 1954 cu il fevralin 1 dek 3 777 380 nefer eks inqilabi cinayetlere gore dusergelerde ve hebsxanalarda bir muddet saxlanmaga mehkum edilmis 642 980 nefer gullelenme cezasina meruz qalmisdir SSRI DTK nin sedri V A Kryuckov siyasi repressiyalarin statistikasini gosterirdi o 1930 1953 cu iller ucun SSRI DTK da qeydiyyat haqqinda melumatlara defelerle istinad etdi 3 778 234 siyasi mehbus onlardan 786 098 i olum cezasina mehkum edilib Ideoloji esaslandirilmasiStalin repressiyalarinin resmi ideoloji esasi sosializm quruculugu basa catdiqda sinfi mubarizenin keskinlesmesi konsepsiyasi 1928 ci ilin iyulunda Umumittifaq Bolsevik Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin plenumunda Stalin terefinden formalasdirildi 1938 ci ilden 1956 ci ile qeder yeniden cap edilmis Sov IKP b tarixinin qisa kursu nda milyonlarla nusxe ve sinfi mubarize devrilmis quvvelerin qacilmaz muqavimeti ve onlarin yatirilmasi zerureti haqqinda ideoloji postulatlara esaslanaraq Stalin rejiminin siyasi hereketlerine tam haqq qazandirildi muxtelif sosial unsurlere qarsi repressiyalar xalqin menafeyi namine heyata kecirilen tedbir ve SSRI de sosializm quruculugu ucun tebii ve zeruri hesab edildi 1930 cu illerin sonlarinda Stalinin nehayet partiya rehberliyinin xidmetine verdiyi sovet tarix elmi rus tedqiqatcisi M Stepanovun fikrince burjua sinifleri adlanan tebeqelerin mehv edilmesinin zeruriliyi ucun kifayet qeder mentiqi subutlar silsilesi yaratdi Bu mentiqe gore SSRI kapitalist muhitinde olan inkisaf etmis kapitalist dovletleri ile muqayisede iqtisadi ve medeni cehetden geride qalmis bir dovlet idi burjua mulkedarligini berpa etmek meqsedi dasiyan xarici herbi isgal tehlukesi var idi SSRI nin butovluyunu ve musteqilliyini qoruyub saxlamaq ucun yegane etibarli teminat yalniz burjua unsurlerinin qaliqlarinin qabaqlayici sekilde mehv edilmesi ola bilerdi Belelikle Qisa kurs konsepsiyasina esaslanan repressiya sosializm sisteminin qorunmasi baximindan heyati zeruret edan edildi 20 ci illerde repressiyalar Ziyanvericiler ile mubarize Sovet dovleti carliq dovrunden miras qalmis texniki ziyalilardan asili idi Hemin ziyalilarin ekseriyyeti ise kommunist suarlarina subhe ile yanasirdilar Bele ziyalilarin mumkun xeyaneti haqqinda tezis marksizmin banileri terefinden ireli surulub Lenin RKP b nin VIII qurultayinda cixisi zamani kommunistleri burjua mutexessisleri haqqinda xeberdar edirdi ki burjua psixologiyasi herterefli olaraq onlarin suuruna hopmus ve onlar bize xeyanet etmisler ve hele iller sonra da bize xeyanet edecekler Bir sira sabotaj mehkemelerinde meselen asagidaki ittihamlar ireli surulub gunes tutulmalarinin musahidesi sabotaji Pulkovo isi SSRI nin maliyye veziyyeti haqqinda onun beynelxalq nufuzunun sarsidilmasina sebeb olan duzgun olmayan hesabatlarin hazirlanmasi Emekci kendli partiyasinin isi toxum materialinin cirklenme yolu ile xarab edilmesi ehtiyat hisselerinin kifayet qeder temin edilmemesi ile kend teserrufatinin mexaniklesdirilmesi sahesinde qesden dagidilmasi Emekci kendli partiyasinin isi toxuculuq fabriklerinin kifayet qeder inkisaf etdirilmemesi SSRI iqtisadiyyatinin sarsidilmasina ve umumi naraziliga sebeb olmali olan yarimfabrikatlarda qeyri mutenasibliklerin yaradilmasi yolu ile xarici kesfiyyat xidmetlerinin gosterisi ile texribat xarici kesfiyyat orqanlarinin tapsirigi ile mallarin bolgeler uzre qeyri beraber bolusdurulmesi bezi yerlerde izafiliyin bezi yerlerde ise qitligin yaranmasina sebeb olurdu mensevik Ittifaq Burosu isi 1920 1930 cu illerin seraitinde bele ittihamlar cemiyyet terefinden adekvat qebul edilirdi Senaye partiyasi Fehle Kendli Partiyasi ve Ittifaq Burosu islerinin bir xususiyyeti ondan ibaretdir ki istintaqa gore bu uc mehkeme prosesinde mehkum olunanlarin hamisi bir sui qesdci sebekesinde bir birine baglidir ve uc gosterilen teskilat iqtisadiyyatin muxtelif sahelerinde texribat ucun emek bolgusu var idi Saxta isi Saxta isi 1928 ci ilde Donbassda bas vermis aciq mehkemedir Burada texniki mutexessisler o cumleden ecnebiler SSRI de casusluq ve texribatda ittiham olunurdular 53 muhendis ve rehber qesden texribatda gizli teskilatinin yaradilmasinda gunahlandirilib 53 neferden 4 ne beraet verilib Evvelce 11 nefer edam cezasina mehkum edildi Daha sonra MIK Reyaset Heyeti onlardan altisini 10 il muddetine azadliqdan mehrum etme cezasi ile evez edib Maraqlidir ki partiya muzakireleri ve ictimai cixislar zamani Saxta isi ile bagli en sert movqeni gelecekde sag muxalifet adlanan qrupun uzvleri Buxarin Rikov ve Tomski tutmuslar Amerikali tarixci ve Stalinin bioqrafi Stiven Kotkin hesab edir ki bunun sebebi Stalinle Buxarin qrupu arasinda kollektivlesmenin baslanmasi ile bagli yaranan ziddiyyetler idi Stalin ile Saxta isinde xetti ile hemrey olaraq hetta onun sertlesdirilmesi terefdari olan saglar Staline imkan vermemeye calisirdilar ki onlari muxalif antipartiya fealiyyetinde ittiham etsinler ve bu behane ile onlari bir il evvel oldugu kimi sol muxalifet liderleri adi altinda Siyasi Burodan ve Sov IKP b siralarindan qovdular Partiyadaxili muxalifet ile mubarize Cemi iki ay yarim erzinde 1927 ci il noyabrin ikinci yarisindan 1928 ci il yanvarin sonunadek 2288 nefer sol muxalifet e mensub olduqlarina gore partiyadan xaric edildi daha 970 muxalifetci 1927 ci il noyabrin 15 dek xaric edildi Muxalifetin partiyadan temizlenmesi 1928 ci il boyunca davam etdi Qovulanlarin ekseriyyeti olkenin uzaq rayonlarina inzibati surgune gonderildi 1928 ci il yanvarin ortalarinda muxalifet lideri Lev Trotski Alma Ataya 1929 cu ilde ise xarice surgun edildi Diger rehber Zinovyev de 1928 ci ilde surgune gonderilmis lakin ele hemin il tovbe edib terk silah etmis partiya siralarina berpa edilerek Kazan Universitetinin rektoru teyin edilmis sonra yeniden Moskvaya islemeye baslamisdir 1920 ci illerin sonu 1930 cu illerin evvellerinde Sol muxalifet ve Desistler in gizli qruplari isciler arasinda tebligat aparmaga calisirdilar 1929 cu ilin yazinda bele gizli qruplarin uzvlerinin kutlevi hebsleri bas verdi 1930 cu illerin evvellerinde Muxalifetin bulleteni ne gore sol muxalifetin 7000 den cox terefdari hebsxanalarda surgunde ve nezaret altinda idi Onlarin ehemiyyetli bir hissesi siyasi tecridciler kecmis sosialist partiyalarinin uzvleri sosialist inqilabcilar mensevikler anarxistlerle birlikde yer aldi Teslim olmaq ucun erize vermekden imtina eden repressiyaya meruz qalan muxalifetcilerin hebs ve ya surgun muddetleri tez tez uzadilir daha da ucqar surgun bolgelerine gonderilirdi 1932 ci ilde M N Ryutinin rehberliyi ile Moskva ve Xarkovdan olan 14 kommunist gizli Marksist Leninistler Ittifaqi yaratdilar Ryutin Stalin ve proletar diktaturasinin bohrani adli senedi ve senayelesmenin avanturist tempinin felaketli neticelerine gore Stalini sexsen mesuliyyet dasiyan BKP b nin butun uzvlerine muracieti hazirlayib yaymisdi avanturist kollektivlesme Teskilatin butun uzvleri OQPU nin idare heyetinin hokmu ile 5 ilden 10 iledek muddete azadliqdan mehrum edilibler Sol muxalifetin kecmis liderleri G E Zinovyev ve L B Kamenev Marksist Leninistler Ittifaqinin isi ile elaqedar yeniden partiyadan xaric edilib ve surgun edilibler 1932 ci ilin sonu 1933 cu ilin evvellerinde I N Smirnovun gizli teskilati darmadagin edildi Kendde repressiyalar1928 1932 ci illerde SSRI de kend teserrufatinin mecburi kollektivlesdirilmesi zamani dovlet siyasetinin istiqametlerinden biri kendlilerin antisovet hereketlerinin yatirilmasi ve bununla bagli qolcomaqlarin bir sinif kimi legv edilmesi mulkiyyetsizlesdirilmesi idi Muzdlu emekden butun istehsal vasitelerinden torpaq ve mulki huquqlardan istifade eden varli kendlilerin zorla ve mehkemeden kenar mehrum edilmesini ve olkenin ucqar rayonlarina kocurulmesini nezerde tuturdu Tekce varli kendliler yox orta kendliler hetta kasib kendliler de mulksuzlesmeye meruz qaldi Bele veziyyetlerde qolcomaqlara regbet besleyen ve ya onlarin mudafiesine qalxan kendliler repressiyaya meruz qalaraq podkulanikler adlanirdilar Mixail Kalinin yazirdi ki sahibsiz qalanlarin coxu Sovet hakimiyyeti ugrunda mubarize aparmisdilar lakin indi sovetlerin sui istifadesine etiraz edirdiler IstinadlarSoglasno Zakonu RF 1761 1 O reabilitacii zhertv politicheskih repressij ot 18 oktyabrya 1991 goda Arxivlesdirilib 2022 04 07 at the Wayback Machine politicheskimi repressiyami priznany razlichnye mery prinuzhdeniya primenyaemye gosudarstvom po politicheskim motivam v vide lisheniya zhizni ili svobody pomesheniya na prinuditelnoe lechenie v psihiatricheskie lechebnye uchrezhdeniya vydvoreniya iz strany i lisheniya grazhdanstva vyseleniya grupp naseleniya iz mest prozhivaniya napravleniya v ssylku vysylku i na specposelenie privlecheniya k prinuditelnomu trudu v usloviyah ogranicheniya svobody a takzhe inoe lishenie ili ogranichenie prav i svobod lic priznavavshihsya socialno opasnymi dlya gosudarstva ili politicheskogo stroya po klassovym socialnym nacionalnym religioznym ili inym priznakam osushestvlyavsheesya po resheniyam sudov i drugih organov nadelyavshihsya sudebnymi funkciyami libo v administrativnom poryadke organami ispolnitelnoj vlasti i dolzhnostnymi licami i obshestvennymi organizaciyami ili ih organami nadelyavshimisya administrativnymi polnomochiyami Zakon Rossijskoj Federacii 1761 1 O reabilitacii zhertv politicheskih repressij ot 18 oktyabrya 1991 goda s izmeneniyami i dopolneniyami na 10 09 2004 2010 01 25 at the Wayback Machine mylnikovdm Kolichestvo zekov pri Staline v RF i SShA segodnya Tyuremnoe rabstvo Dmitrij Mylnikov 2015 06 28 2021 11 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 28 V N Zemskov www hrono ru 2014 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 28 1 Zaveshanie Viktora Zemskova 2 Lozh o kolichestve repressirovannyh v SSSR 3 Lzhivaya Demokraticheskaya statistika My iz Sovetskogo Soyuza mediaplatforma MirTesen My iz Sovetskogo Soyuza MirTesen rus 2022 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 28 Henry Rousso Richard Joseph Golsan Stalinism and Nazism History and Memory Compared U of Nebraska Press 2004 01 01 ISBN 978 0 8032 9000 6 Stephen Kotkin Stalin Volume I Paradoxes of Power 1878 1928 Penguin Press 2005 118 ISBN 978 1 59420 379 4 XX vek Kratkaya istoricheskaya enciklopediya pod redakciej A O Chubaryana M Institut vseobshej istorii RAN ISBN 978 5 02 008741 5 S 121 Totalitarizm v Evrope XX veka iz istorii ideologij dvizhenij rezhimov i ih preodoleniya M Institut vseobshej istorii RAN 1996 S 37 Lopatin L N Lopatina N L Kollektivizaciya kak nacionalnaya katastrofa Vospominaniya eyo ochevidcev i arhivnye dokumenty 2013 02 23 at the Wayback Machine M 2001 g Izbrannye proizvedeniya Tom 2 M Gosudarstvennoe izdatelstvo politicheskoj literatury 1960 S 542