Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Spam — kütləvi olaraq yayılan və eyni zamanda alınması arzuolunmaz olan reklam və ya digər məzmunlu məlumatdır. İlk növbədə spam termini elektron məktublara şamil olunur. Başqa sözlə, spam – tələb edilməmiş məlumatların kütləvi və anonim göndərilməsidir. Burada anonim yayma dedikdə məlumatların gizli və ya saxta əks ünvanla avtomatik yayılması başa düşülür. Hazırda elə spam göndərən yoxdur ki, o öz ünvanını və göndərmə yerini gizlətməsin.
Yaranma tarixi
SPAM sözünün yaranma tarixi 1937-ci ilə təsadüf edir. SPAM – şirkətinin məhsulu olan donuz konservlərinin adıdır. Spam – 1920-30-cu illərdə çox məşhur olan ət konservlərinin adıdır. Spam ingiliscə SPices hAM – "istiotlu vetçina" (qaxac edilmiş donuz əti) kimi izah edilir. Kütləvi reklam kampaniyaları və məhsulun ucuzluğu onu qısa zamanda bütün Amerikada istehlak edilən məhsula çevirmişdir. 80-ci illərdə çoxlu sayda reklam məzmunlu elektron ismarışlar yayılmağa başladıqda, onları 40-cı illərin kütləvi konserv reklamları ilə müqayisə edirdilər. Beləliklə "spam" sözü yeni məna qazanmış oldu.
Bu termin şirkəti tərəfindən icad edilmiş və ticarət markası kimi qeydiyyatdan keçirilmişdi, 1930-cu illərdə şirkətdə nəhəng miqdarda satılmayan köhnə ət yığılıb qalmışdı. 1937-ci ildə şirkət yığılıb qalmış ətin satışı üzrə marketinq kampaniyasına başladı. Spam termini belə meydana çıxdı.
"Spam" termini keçən əsrin sonlarında müxtəlif şirkətlər öz reklam məlumatları ilə yeniliklər konfransı "Usenet"ə hücuma başladıqda yenidən işlədilməyə başladı. Usenet texnologiyası məlumatların istənilən cür süzülməsini nəzərdə tutur, buna görə də Usenet administratorları tez reaksiya verirdilər – spam öz məqsədinə çatana kimi spamı silirdilər. "Usenet"də uğursuzluğa düçar olan spamerlər (spam fəaliyyəti ilə məşğul olanlar) reklamın ünvanlar qrupu üzrə göndərilməsinə keçdilər. Buna görə də bu gün öz e-poçt ünvanını qeydiyyatdan keçirən hər bir İnternet istifadəçisi tez və ya gec spamla qarşılaşır.
Spamın növləri
Elektron poçt
Spamın ən geniş yayılmış növü elektron məktublardır. Spamerlər xüsusi proqram robotlar vasitəsilə (və ya nadir hallarda əl ilə) elektron poçt ünvanlarını veb səhifələrdən, forumlardan, qonaq kitablarından, veb çatlardan və s. mənbələrdən toplayırlar. Bu tip robotlar bir saat ərzində minlərlə ünvan toplaya bilirlər. Ünvan toplamaq üçün istifadə edilən digər üsulda spam təsadüfi ünvana göndərilir və məktub server tərəfindən qəbul edildiyi halda o ünvan siyahıya əlavə edilir. Bəzi şirkətlər yalnız bu cür ünvanları toplayıb, ünvanlardan tərtib edilən bazanı digər spamerlərə satırlar. Beləliklə, elektron ünvana gələn spamın səbəbi həmin ünvanın hər hansı bir üsul ilə spamerlə məlum olmasıdır. Bu üsullardan bəziləri aşağıda göstərilmişdir:
- sahibi öz ünvanını inetnet səhifəsində – forumda və ya qonaq kitabında açıq şəkildə göstərmişdir. Robot bu ünvanı səhifədə taparaq spam bazasına əlavə etmişdir.
- sadə sözdən ibarət oldugundan spamerlər lüğət vasitəsilə onu tərtib etmişlər. Məsələn: driver@boz.az ünvanının birinci hissəsi lüğətdə mövcud olan söz olduğundan.
- Ünvanın sahibi və ya yazışdığı adamın kompyuterində virus və ya troyan mövcud olduğuna görə. Bu halda virus/ həmin adamın bütün ünvan kitabçasını spamerin istifadəsi üçün göndərə bilər.
- Şirkətin işçilərinin ünvanları bir işçi tərəfindən spamerlərə satıldığından.
Elektron poçt spamları adətən bu xüsusiyyətlərə malik olur:
- Anonim göndəriş: məlumatlar gizli və ya saxta əks ünvanla avtomatik göndərilir. Hazırda öz ünvanını və göndəriş yerini gizlətməyən spamer yoxdur.
- Kütləvi göndəriş: məlumatlar yüzlərlə, minlərlə, hətta milyonlarla ünvana göndərilir. Məhz kütləvi göndəriş spamerlər üçün əsil biznes və istifadəçilər üşün həqiqi problemdir. Səhvən göndərilmiş azsaylı məlumatlar spam deyil, arzuolunmaz poçt hesab edilir.
- Tələb edilməmiş göndəriş: məlumat alan şəxsin istəyinin əksinə olaraq onun ünvanına göndərilir. Lakin konfranslar və abunə üzrə göndərişlər «spam» kateqoriyasına düşməməlidir.
Ani ismarışlar
İCQ, MSN və ! kimi ani ismarış xidmətlərinin geniş istifadəsi ilə, spamerlər bu şəbəkələrdən də istifadə etməyə başladılar. Spamerlər bu xidmətlərin istifadəçi axtarış sistemindən istifadə edərək onlara reklam xarakterli ismarışlar göndərir.
Bloq və Vikilər
Son zamanlar internetdə məşhurlaşan Bloq və Vikilərin xüsusiyyəti onların səhifələrinin asanlıqla redaktə olunmasındadır. Spamerlər bundan istifadə edərək reklam məzmunlu yazıları bu səhifələrə əlavə edirlər.
SMS ismarışları
Spam yalnız internet vasitəsilə deyil, həmçinin mobil telefonlara qısa mesaj (SMS) vasitəsilə göndərilə bilər.
Spamın məqsədləri
- Əmtəənin reklamı. Bu növ məktublar hər hansı əmtəəni tərifləyir və əmtəə ilə ətraflı tanış olmaq və əmtəəni sifariş etmək üçün sayta istinadlar və ya telefon nömrəsi göstərilir.
- Saytın "raskrutka"sı. İnformasiya müxtəlif ola bilər, lakin əsasən çox yaxşı və/və ya pulsuz nə isə reklam edilir. İstinad isə bu informasiya ilə heç bir əlaqəsi olmayan sayta aparır. Saytın reytinqi aldadılmış qonaqların hesabına artır. Bəzən istinad tamam boş ola bilər, proqram isə sayğac olan səhifəni yeni pəncərədə açır.
- Pullu zənglər. Əmtəə reklam edilir və telefon nömrəsi göstərilr. Zəng edərək siz ancaq avtocavab eşidirsiniz, sonra isə zəngə görə sizə ödəniş hesabı gəlir.
- Pul piramidalarının reklamı. Misli görünməmiş qazanc vəd edirlər, ancaq əvvəlcə siz kiçik bir məbləği göstərilən ünvana göndərməlisiniz.
- İnformasiyanın toplanması. Sorğu və ya sifariş adı altında anketi doldurmanızı və Sizin məlumatları göstərilən ünvana göndərmənizi xahiş edirlər.
- göndərilməsi. Troyan lazımi informasiyanı sizin kompyuterdən toplayır (parollar, telefon nömrələri və s.) və onu lazımi yerə göndərir.
- Sair. Viruslar və ya daha nə isə sadəcə dəcəllik üçün göndərilir.
Mübarizə üsulları
Spamın yaratdığı təhdidləri üç kateqoriyaya bölmək olar:
- vətəndaşlar üçün təhdidlər;
- təşkilatlar üçün təhdidlər;
- qlobal infrastruktura təhdidlər.
Spamın artan həcmi internet-provayderlərin göstərdiyi xərclərin artmasına səbəb olur: onlar kanalların buraxma qabiliyyətini artırmağa, böyük həcmdə informasiyanın saxlanması üçün daşıyıcıların miqdarını və tutumunu artırmağa məcbur olurlar. Eyni zamanda böyük həcmdə lazımsız poçt məlumatlarının emalı üçün zəruri texniki dəstəyin həcmi də artır.
Spam texnologiyaları onlarla mübarizə vasitələri mürəkkəbləşdikcə daha da incə olurlar. Qadağanedici və təşkilati əks-tədbirlər istifadəçi səviyyəsində, texnoloji həllər – korporativ səviyyədə, qanunvericilik həlləri isə – qlobal, beynəlxalq səviyyədə daha səmərəlidir.
Spam – İnternetin mərkəzləşdirilməmiş və təbiətinə görə kökünü tamam kəsmək mümkün olmayan problemdir. Buna baxmayaraq qanunvericilik əks-tədbirləri elə hüquqi sistem yaratmağı təmin edər ki, spam alan onun çərçivəsində ziyanın ödənilməsini tələb edə bilər.
Texnoloji həllərə misal RFC 2821-ə uyğunluğun yoxlanması, kontentin yoxlanması, "qara" və "ağ" siyahıların tərtibi və yoxlanması ola bilər. Məsələn, RFC 2821 elektron poçt məlumatlarını aşağıdakı hallarda çıxdaş edir:
- mənbənin IP-ünvanı göndərənin qurğusunun adına uyğun gəlmir;
- tərs ünvan müəyyən edilə bilmir;
- məlumatın gəldiyi server hostunun adı tam domen adı deyil.
Spamla mübarizə proqramı Anti-Spamer məktubların başlığını – göndərənin ünvanını və məktubun mövzusunu oxuyur. Sonra göndərənin ünvanı "ağ siyahı" ilə müqayisə edilir – əgər beləsi varsa, məktub buraxılır, əks halda ünvan "qara siyahı"ya salınır, məktub silinir və cavab göndərilir ki, məktub bloka alınıb. Əgər ünvan sizin verdiyiniz mövzudan gəlirsə, onda ünvan avtomatik "ağ siyahı"ya salınır. "Qara siyahı"dan olan hər bir ünvan üçün təkrarlar sayğacı var, təkrarların sayı verdiyiniz limiti keçməyə başlayırsa, proqram bu ünvanla nə etmək lazım olduğunu yoxlayır: "ağ siyahı"ya salmalı, yoxsa belə məktubları dərhal məhv etməli.
Məsləhətlər
Spamerlər öz qurbanlarının e-poçt ünvanlarını müxtəlif üsullarla tapırlar:
- veb-saytlar axtarırlar;
- elan lövhələri, forumlar, çatlar, Usenet News və s. axtarırlar;
- xüsusi adlar və çox işlənən sözlər lüğəti üzrə «asan» ünvanlar seçilir (jonh@, mary@, alex@, info@, sales@, support@);
- sadə sınaqlarla «qısa» ünvanlar (aa@, an@, bb@, abc@) seçilir.
Bunları nəzərə alaraq aşağıda izah edilən qaydalara əməl edilməsi spamın miqdarını minimuma endirə bilər:
- Bir neçə elektron poçt ünvanından istifadə etmək: birindən şəxsi yazışmalar üçün və ən azı birindən isə forumlarda, çatlarda, göndəriş siyahılarında və digər ümumi servis və saytlarda qeydiyyatdan keçmək üçün istifadə etmək.
- Şəxsi yazışma üçün çətin güman edilən elektron poçt ünvanı seçmək. aşkar adların, sözlərin və ədədlərin köməyi ilə mümkün ünvanlar qururlar. Bu məsələnin həllinə yaradıcı yanaşın (və ünvanda ad və familiyanızdan istifadə etməmək).
- Ümumi resurslarda istifadə edilən e-poçt ünvanını müvəqqəti hesab etmək. Bu ünvana spam gəlməyə başladıqda sadəcə onu dəyişdirmək.
- Spam-məlumatlara cavab verməmək. Spamerlər çox zaman işlək elektron poçt ünvanını aşkarlamaq üçün bu cavabları qeydə alırlar. Beləliklə, spam-məktuba cavab ancaq sizin gələcəkdə spam almaq riskinizi artırır.
- Guya "göndəriş siyahısından çıxmağı" təklif edən istinadlara əl vurmamaq, çünki bununla elektron poçt ünvanınızın işlək olduğunu spamerə bildirilir. Spamerlər onu öz göndərişlərinə yenə daxil edəcəklər.
- Şəxsi yazışmalar üçün olan elektron poçt ünvanını ümumi resurlarda göstərməmək. Əgər bu ünvanı ümumi resurslarda göstərmək lazım gəlirsə, onu elə yazmaq lazımdır ki, spamerlərin tətbiq etdikləri avtomatik ünvan yığan vasitələr onu aşkarlaya bilməsinlər (məsələn, joe.smith@mydomain.com. əvəzinə "joe-dot-smith-at-mydomain-dot-com").
Statistik məlumatlar
Bəzi dəyərləndirmələrə görə son zamanlarda spam və virus məzmunlu elektron məktubların sayı bütün göndərilən məktubların 85%-95%-ni təşkil etməkdədir. Digər spam növlərində bu rəqəm nisbətən azdır.
- 1978 – spam 600 ünvana göndərilmişdir
- 1994 – ilk genişmiqyaslı spam 6000 xəbər qrupuna göndərilərə, milyonlarla insanlara çatmışdır
- 2005 – (İyun) gündə 30 milyard
- 2006 – (İyun) gündə 55 milyard
- 2006 – (Dekabr) gündə 85 milyard
Azərbaycanda poçt xidməti göstərən Box.az saytının statistikasına əsasən 2009-cu ildə Box.az-a daxil olan məktubların təqribən 90%-i məhz spam olub.
Spam məktublarında ən çox reklam ediləm məhsul və xidmətlər: pornoqrafik saytlar, müxtəlif dərmanlar, printer kartricləri, proqram təminatları və mövcud olmayan Universitetlərin saxta diplomları, Mərkəzi Afrikada (əsasən Nigeriya) vəsiyyət edilmiş milyardlarla dollar.
İstinadlar
- "Cert.az – Spamdan mühafizə". 2021-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-11-26.
- "Arxivlənmiş surət". 2012-07-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-01-05.
- "Arxivlənmiş surət". 2007-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-01-05.
- "Arxivlənmiş surət". 2008-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-01-05.
- . 2010-01-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-31.
Xarici Keçidlər
- Spam nədir? (Sayt İngiliscədir (What is SPAM?)) 2011-05-09 at the Wayback Machine
- Spam kimə və nəyə görə lazımdır? (Sayt Ruscadır (Кому и для чего нужен СПАМ?)) 2007-03-20 at the Wayback Machine
 | İnternet ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Spam kutlevi olaraq yayilan ve eyni zamanda alinmasi arzuolunmaz olan reklam ve ya diger mezmunlu melumatdir Ilk novbede spam termini elektron mektublara samil olunur Basqa sozle spam teleb edilmemis melumatlarin kutlevi ve anonim gonderilmesidir Burada anonim yayma dedikde melumatlarin gizli ve ya saxta eks unvanla avtomatik yayilmasi basa dusulur Hazirda ele spam gonderen yoxdur ki o oz unvanini ve gonderme yerini gizletmesin Yaranma tarixiSPAM sozunun yaranma tarixi 1937 ci ile tesaduf edir SPAM sirketinin mehsulu olan donuz konservlerinin adidir Spam 1920 30 cu illerde cox meshur olan et konservlerinin adidir Spam ingilisce SPices hAM istiotlu vetcina qaxac edilmis donuz eti kimi izah edilir Kutlevi reklam kampaniyalari ve mehsulun ucuzlugu onu qisa zamanda butun Amerikada istehlak edilen mehsula cevirmisdir 80 ci illerde coxlu sayda reklam mezmunlu elektron ismarislar yayilmaga basladiqda onlari 40 ci illerin kutlevi konserv reklamlari ile muqayise edirdiler Belelikle spam sozu yeni mena qazanmis oldu Bu termin sirketi terefinden icad edilmis ve ticaret markasi kimi qeydiyyatdan kecirilmisdi 1930 cu illerde sirketde neheng miqdarda satilmayan kohne et yigilib qalmisdi 1937 ci ilde sirket yigilib qalmis etin satisi uzre marketinq kampaniyasina basladi Spam termini bele meydana cixdi Spam termini kecen esrin sonlarinda muxtelif sirketler oz reklam melumatlari ile yenilikler konfransi Usenet e hucuma basladiqda yeniden isledilmeye basladi Usenet texnologiyasi melumatlarin istenilen cur suzulmesini nezerde tutur buna gore de Usenet administratorlari tez reaksiya verirdiler spam oz meqsedine catana kimi spami silirdiler Usenet de ugursuzluga ducar olan spamerler spam fealiyyeti ile mesgul olanlar reklamin unvanlar qrupu uzre gonderilmesine kecdiler Buna gore de bu gun oz e poct unvanini qeydiyyatdan keciren her bir Internet istifadecisi tez ve ya gec spamla qarsilasir Spamin novleriElektron poct Spam mektublari Spamin en genis yayilmis novu elektron mektublardir Spamerler xususi proqram robotlar vasitesile ve ya nadir hallarda el ile elektron poct unvanlarini veb sehifelerden forumlardan qonaq kitablarindan veb catlardan ve s menbelerden toplayirlar Bu tip robotlar bir saat erzinde minlerle unvan toplaya bilirler Unvan toplamaq ucun istifade edilen diger usulda spam tesadufi unvana gonderilir ve mektub server terefinden qebul edildiyi halda o unvan siyahiya elave edilir Bezi sirketler yalniz bu cur unvanlari toplayib unvanlardan tertib edilen bazani diger spamerlere satirlar Belelikle elektron unvana gelen spamin sebebi hemin unvanin her hansi bir usul ile spamerle melum olmasidir Bu usullardan bezileri asagida gosterilmisdir sahibi oz unvanini inetnet sehifesinde forumda ve ya qonaq kitabinda aciq sekilde gostermisdir Robot bu unvani sehifede taparaq spam bazasina elave etmisdir sade sozden ibaret oldugundan spamerler luget vasitesile onu tertib etmisler Meselen driver boz az unvaninin birinci hissesi lugetde movcud olan soz oldugundan Unvanin sahibi ve ya yazisdigi adamin kompyuterinde virus ve ya troyan movcud olduguna gore Bu halda virus hemin adamin butun unvan kitabcasini spamerin istifadesi ucun gondere biler Sirketin iscilerinin unvanlari bir isci terefinden spamerlere satildigindan Elektron poct spamlari adeten bu xususiyyetlere malik olur Anonim gonderis melumatlar gizli ve ya saxta eks unvanla avtomatik gonderilir Hazirda oz unvanini ve gonderis yerini gizletmeyen spamer yoxdur Kutlevi gonderis melumatlar yuzlerle minlerle hetta milyonlarla unvana gonderilir Mehz kutlevi gonderis spamerler ucun esil biznes ve istifadeciler usun heqiqi problemdir Sehven gonderilmis azsayli melumatlar spam deyil arzuolunmaz poct hesab edilir Teleb edilmemis gonderis melumat alan sexsin isteyinin eksine olaraq onun unvanina gonderilir Lakin konfranslar ve abune uzre gonderisler spam kateqoriyasina dusmemelidir Ani ismarislar ICQ MSN ve kimi ani ismaris xidmetlerinin genis istifadesi ile spamerler bu sebekelerden de istifade etmeye basladilar Spamerler bu xidmetlerin istifadeci axtaris sisteminden istifade ederek onlara reklam xarakterli ismarislar gonderir Bloq ve Vikiler Son zamanlar internetde meshurlasan Bloq ve Vikilerin xususiyyeti onlarin sehifelerinin asanliqla redakte olunmasindadir Spamerler bundan istifade ederek reklam mezmunlu yazilari bu sehifelere elave edirler SMS ismarislari Spam yalniz internet vasitesile deyil hemcinin mobil telefonlara qisa mesaj SMS vasitesile gonderile biler Spamin meqsedleriEmteenin reklami Bu nov mektublar her hansi emteeni terifleyir ve emtee ile etrafli tanis olmaq ve emteeni sifaris etmek ucun sayta istinadlar ve ya telefon nomresi gosterilir Saytin raskrutka si Informasiya muxtelif ola biler lakin esasen cox yaxsi ve ve ya pulsuz ne ise reklam edilir Istinad ise bu informasiya ile hec bir elaqesi olmayan sayta aparir Saytin reytinqi aldadilmis qonaqlarin hesabina artir Bezen istinad tamam bos ola biler proqram ise saygac olan sehifeni yeni pencerede acir Pullu zengler Emtee reklam edilir ve telefon nomresi gosterilr Zeng ederek siz ancaq avtocavab esidirsiniz sonra ise zenge gore size odenis hesabi gelir Pul piramidalarinin reklami Misli gorunmemis qazanc ved edirler ancaq evvelce siz kicik bir meblegi gosterilen unvana gondermelisiniz Informasiyanin toplanmasi Sorgu ve ya sifaris adi altinda anketi doldurmanizi ve Sizin melumatlari gosterilen unvana gondermenizi xahis edirler gonderilmesi Troyan lazimi informasiyani sizin kompyuterden toplayir parollar telefon nomreleri ve s ve onu lazimi yere gonderir Sair Viruslar ve ya daha ne ise sadece decellik ucun gonderilir Mubarize usullariSpamin yaratdigi tehdidleri uc kateqoriyaya bolmek olar vetendaslar ucun tehdidler teskilatlar ucun tehdidler qlobal infrastruktura tehdidler Spamin artan hecmi internet provayderlerin gosterdiyi xerclerin artmasina sebeb olur onlar kanallarin buraxma qabiliyyetini artirmaga boyuk hecmde informasiyanin saxlanmasi ucun dasiyicilarin miqdarini ve tutumunu artirmaga mecbur olurlar Eyni zamanda boyuk hecmde lazimsiz poct melumatlarinin emali ucun zeruri texniki desteyin hecmi de artir Spam texnologiyalari onlarla mubarize vasiteleri murekkeblesdikce daha da ince olurlar Qadaganedici ve teskilati eks tedbirler istifadeci seviyyesinde texnoloji heller korporativ seviyyede qanunvericilik helleri ise qlobal beynelxalq seviyyede daha semerelidir Spam Internetin merkezlesdirilmemis ve tebietine gore kokunu tamam kesmek mumkun olmayan problemdir Buna baxmayaraq qanunvericilik eks tedbirleri ele huquqi sistem yaratmagi temin eder ki spam alan onun cercivesinde ziyanin odenilmesini teleb ede biler Texnoloji hellere misal RFC 2821 e uygunlugun yoxlanmasi kontentin yoxlanmasi qara ve ag siyahilarin tertibi ve yoxlanmasi ola biler Meselen RFC 2821 elektron poct melumatlarini asagidaki hallarda cixdas edir menbenin IP unvani gonderenin qurgusunun adina uygun gelmir ters unvan mueyyen edile bilmir melumatin geldiyi server hostunun adi tam domen adi deyil Spamla mubarize proqrami Anti Spamer mektublarin basligini gonderenin unvanini ve mektubun movzusunu oxuyur Sonra gonderenin unvani ag siyahi ile muqayise edilir eger belesi varsa mektub buraxilir eks halda unvan qara siyahi ya salinir mektub silinir ve cavab gonderilir ki mektub bloka alinib Eger unvan sizin verdiyiniz movzudan gelirse onda unvan avtomatik ag siyahi ya salinir Qara siyahi dan olan her bir unvan ucun tekrarlar saygaci var tekrarlarin sayi verdiyiniz limiti kecmeye baslayirsa proqram bu unvanla ne etmek lazim oldugunu yoxlayir ag siyahi ya salmali yoxsa bele mektublari derhal mehv etmeli Meslehetler Spamerler oz qurbanlarinin e poct unvanlarini muxtelif usullarla tapirlar veb saytlar axtarirlar elan lovheleri forumlar catlar Usenet News ve s axtarirlar xususi adlar ve cox islenen sozler lugeti uzre asan unvanlar secilir jonh mary alex info sales support sade sinaqlarla qisa unvanlar aa an bb abc secilir Bunlari nezere alaraq asagida izah edilen qaydalara emel edilmesi spamin miqdarini minimuma endire biler Bir nece elektron poct unvanindan istifade etmek birinden sexsi yazismalar ucun ve en azi birinden ise forumlarda catlarda gonderis siyahilarinda ve diger umumi servis ve saytlarda qeydiyyatdan kecmek ucun istifade etmek Sexsi yazisma ucun cetin guman edilen elektron poct unvani secmek askar adlarin sozlerin ve ededlerin komeyi ile mumkun unvanlar qururlar Bu meselenin helline yaradici yanasin ve unvanda ad ve familiyanizdan istifade etmemek Umumi resurslarda istifade edilen e poct unvanini muveqqeti hesab etmek Bu unvana spam gelmeye basladiqda sadece onu deyisdirmek Spam melumatlara cavab vermemek Spamerler cox zaman islek elektron poct unvanini askarlamaq ucun bu cavablari qeyde alirlar Belelikle spam mektuba cavab ancaq sizin gelecekde spam almaq riskinizi artirir Guya gonderis siyahisindan cixmagi teklif eden istinadlara el vurmamaq cunki bununla elektron poct unvaninizin islek oldugunu spamere bildirilir Spamerler onu oz gonderislerine yene daxil edecekler Sexsi yazismalar ucun olan elektron poct unvanini umumi resurlarda gostermemek Eger bu unvani umumi resurslarda gostermek lazim gelirse onu ele yazmaq lazimdir ki spamerlerin tetbiq etdikleri avtomatik unvan yigan vasiteler onu askarlaya bilmesinler meselen joe smith mydomain com evezine joe dot smith at mydomain dot com Statistik melumatlarBezi deyerlendirmelere gore son zamanlarda spam ve virus mezmunlu elektron mektublarin sayi butun gonderilen mektublarin 85 95 ni teskil etmekdedir Diger spam novlerinde bu reqem nisbeten azdir 1978 spam 600 unvana gonderilmisdir 1994 ilk genismiqyasli spam 6000 xeber qrupuna gonderilere milyonlarla insanlara catmisdir 2005 Iyun gunde 30 milyard 2006 Iyun gunde 55 milyard 2006 Dekabr gunde 85 milyard Azerbaycanda poct xidmeti gosteren Box az saytinin statistikasina esasen 2009 cu ilde Box az a daxil olan mektublarin teqriben 90 i mehz spam olub Spam mektublarinda en cox reklam edilem mehsul ve xidmetler pornoqrafik saytlar muxtelif dermanlar printer kartricleri proqram teminatlari ve movcud olmayan Universitetlerin saxta diplomlari Merkezi Afrikada esasen Nigeriya vesiyyet edilmis milyardlarla dollar Istinadlar Cert az Spamdan muhafize 2021 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2011 11 26 Arxivlenmis suret 2012 07 16 tarixinde Istifade tarixi 2007 01 05 Arxivlenmis suret 2007 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2007 01 05 Arxivlenmis suret 2008 02 28 tarixinde Istifade tarixi 2007 01 05 2010 01 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 12 31 Xarici KecidlerSpam nedir Sayt Ingiliscedir What is SPAM 2011 05 09 at the Wayback Machine Spam kime ve neye gore lazimdir Sayt Ruscadir Komu i dlya chego nuzhen SPAM 2007 03 20 at the Wayback Machine Internet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin