Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sogd vilayəti (tacik - вилояти Суғд) — Tacikistan Respublikasının tərkibində inzibati ərazidir. 27 oktyabr 1939-cu ildə Leninabad vilayəti kimi formalaşmış, 2000-ci il noyabrın 10-da isə Soqd vilayəti adlandırılmışdır. Tacikistanın şimalında, Tyanşan və Hisar-Alay dağlarında yerləşir, şimal hissəsi Fərqanə vadisinin cənub-qərbini tutur. Ərazisi 26,100 kv.km. Əhalisi 1,870,000 nəfərdir.
| Soqd vilayəti | |
|---|---|
| Вилояти Суғд | |
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Xücənd |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 27 oktyabr 1939 |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | TJ-SU |
| Telefon kodu | 3422 |
| Poçt indeksi | 735700 |
| Avtomobil nömrəsi | 02РТ |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Soqd adı ilk dəfə müqəddəs “Avesta” kitabında çəkilmişdir. Bu sözün "müqəddəs", "yanan" və ya "təmiz" mənaları olduğu güman edilir. Eramızdan əvvəl V əsrdə Orieno (Arian) dağıldıqdan sonra Soqdiana dövlətinin əsası qoyuldu. Soqd eramızdan əvvəl 6-4-cü əsrlərdə, ən azından II Artakserksin hakimiyyətinə qədər qədim Fars Əhəmənilər dövlətinin tərkibində olmuşdur. Parfiya, Xarəzm və Aria ilə birlikdə Soqd onun 11-ci satraplığına daxil edildi. Soqd əhalisi gümüşlə böyük məbləğdə vergi ödəyir, qiymətli daşlar göndərir, fars şahlarının sərəncamına böyük hərbi kontingent verirdi.
Ellinizm dövrü
Eramızdan əvvəl 329-327-ci illərdə Spitamenin başçılığı ilə Soqd əhalisi (e.ə. 327-ci ildə öldürülmüşdür) Makedoniyalı İsgəndərə güclü müqavimət göstərirdi. Həlledici hadisələrdən biri yunan-makedoniya qoşunlarının yeddi illik hərbi yürüşdə ilk dəfə məğlubiyyətə uğradığı Politimet (Zərəfşan çayı) döyüşü oldu. Lakin sonda Soqd üsyanı yatırıldı. Makedoniyalı İsgəndər Soqdiana və Baktriyanı bir satraplığa birləşdirdi, onun hökmdarı III Filip Arridey təyin edildi. Bəzi mənbələrə görə, Xücənd Makedoniyalı İskəndər tərəfindən İsgəndəriyyə Esxata adlandırılmışdır.
Makedoniyalı İskəndərin vəfatından (e.ə. 323-cü il) iki il sonra Triparadisdə bağlanmış müqaviləyə əsasən Soqdiana Baktriya ilə birlikdə satrap Aria (adını dəyişdirərək Drangiana) Stasanora verildi. E.ə. 305-ci ildə bu mülklər Selevkilər çarlığı tərəfindən fəth edildi. E.ə. III əsrin ortalarında bu satraplıq Diodot (Soter) tərəfindən Yunan-Baqtriya çarlığına çevrildi. E.ə. II əsrə qədər varlığını sürdürən Yunan-Baqtriya çarlığı, köçəri tayfalar (skiflər və yueçjilər) tərəfindən zəiflədilir və Xarəzmə tabe edilir. Eramızın ilk əsrlərində Soqdiana, Orta Asiyadan Hindistana qədər əraziləri özündə birləşdirən Kuşan çarlığının bir hissəsi idi.
Orta əsrlərin başlanğıcı
Eramızın IV—V əsrlərinin sonlarında eftalitlər, VI—VII əsrlərdə Türk xaqanlığı tərəfindən işğal edilmişdir. Şimali Vey dövründə Çin salnaməçiləri Soqdiananın təsvirini yazdılar. Hiung-nuların Soqdianaya hücumundan (nə vaxt və hansının dəqiq olduğu bəlli deyil), şahzadəni öldürdüklərindən danışırdılar. İstiladan sonra dördüncü şahzadə Huni idi. Soqd tacirləri Liançjouya ticarətə gəlirdilər. Vuvey şəhərinin fəthi zamanı Şimali Vey qoşunları Soqd tacirlərini əsir götürdü. Soqda şahzadəsi onları almağa razı oldu, Vey xalqı buna razılaşdı, lakin tacirlər azad edildikdən sonra diplomatik əlaqələr kəsildi. Münasibətlər 564-cü ildə Şimali Çjou dövründə bərpa edildi.
IV-VIII əsrlərdə Soqd ərazisində çoxlu muxtar bəyliklər (ən mühümü Səmərqənd idi) mövcud idi. Soqd Şərqin iqtisadi və mədəni həyatında mühüm rol oynamışdır. Soqd tacirləri ipək ticarətinə nəzarət edirdilər. Monqolustan və Çindən Mərvə gedən bütün əsas karvan yollarında Soqdun ticarət və kənd təsərrüfatı koloniyaları mövcud idi. VII əsrdən VIII əsrin ortalarına qədər Səmərqənd Soqdunu ixşidlər sülaləsi idarə edirdi ki, onun məşhur hökmdarları Şişpir, Varhuman, Məstan-Navian, Tarxun, Qurək, Turqar idi.
İstinadlar
- .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sogd vilayeti tacik viloyati Sugd Tacikistan Respublikasinin terkibinde inzibati erazidir 27 oktyabr 1939 cu ilde Leninabad vilayeti kimi formalasmis 2000 ci il noyabrin 10 da ise Soqd vilayeti adlandirilmisdir Tacikistanin simalinda Tyansan ve Hisar Alay daglarinda yerlesir simal hissesi Ferqane vadisinin cenub qerbini tutur Erazisi 26 100 kv km Ehalisi 1 870 000 neferdir Soqd vilayetiViloyati Sugd39 30 sm e 69 00 s u Olke TacikistanInzibati merkez XucendTarixi ve cografiyasiYaradilib 27 oktyabr 1939Sahesi 25 400 km Saat qursagi UTC 05 00EhalisiEhalisi 2 823 900 nef 1 yanvar 2022 Reqemsal identifikatorlarISO kodu TJ SUTelefon kodu 3422Poct indeksi 735700Avtomobil nomresi 02RT Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiSoqd adi ilk defe muqeddes Avesta kitabinda cekilmisdir Bu sozun muqeddes yanan ve ya temiz menalari oldugu guman edilir Eramizdan evvel V esrde Orieno Arian dagildiqdan sonra Soqdiana dovletinin esasi qoyuldu Soqd eramizdan evvel 6 4 cu esrlerde en azindan II Artakserksin hakimiyyetine qeder qedim Fars Ehemeniler dovletinin terkibinde olmusdur Parfiya Xarezm ve Aria ile birlikde Soqd onun 11 ci satrapligina daxil edildi Soqd ehalisi gumusle boyuk meblegde vergi odeyir qiymetli daslar gonderir fars sahlarinin serencamina boyuk herbi kontingent verirdi Ellinizm dovruEramizdan evvel 329 327 ci illerde Spitamenin basciligi ile Soqd ehalisi e e 327 ci ilde oldurulmusdur Makedoniyali Isgendere guclu muqavimet gosterirdi Helledici hadiselerden biri yunan makedoniya qosunlarinin yeddi illik herbi yurusde ilk defe meglubiyyete ugradigi Politimet Zerefsan cayi doyusu oldu Lakin sonda Soqd usyani yatirildi Makedoniyali Isgender Soqdiana ve Baktriyani bir satrapliga birlesdirdi onun hokmdari III Filip Arridey teyin edildi Bezi menbelere gore Xucend Makedoniyali Iskender terefinden Isgenderiyye Esxata adlandirilmisdir Makedoniyali Iskenderin vefatindan e e 323 cu il iki il sonra Triparadisde baglanmis muqavileye esasen Soqdiana Baktriya ile birlikde satrap Aria adini deyisdirerek Drangiana Stasanora verildi E e 305 ci ilde bu mulkler Selevkiler carligi terefinden feth edildi E e III esrin ortalarinda bu satrapliq Diodot Soter terefinden Yunan Baqtriya carligina cevrildi E e II esre qeder varligini surduren Yunan Baqtriya carligi koceri tayfalar skifler ve yuecjiler terefinden zeifledilir ve Xarezme tabe edilir Eramizin ilk esrlerinde Soqdiana Orta Asiyadan Hindistana qeder erazileri ozunde birlesdiren Kusan carliginin bir hissesi idi Orta esrlerin baslangiciEramizin IV V esrlerinin sonlarinda eftalitler VI VII esrlerde Turk xaqanligi terefinden isgal edilmisdir Simali Vey dovrunde Cin salnamecileri Soqdiananin tesvirini yazdilar Hiung nularin Soqdianaya hucumundan ne vaxt ve hansinin deqiq oldugu belli deyil sahzadeni oldurduklerinden danisirdilar Istiladan sonra dorduncu sahzade Huni idi Soqd tacirleri Liancjouya ticarete gelirdiler Vuvey seherinin fethi zamani Simali Vey qosunlari Soqd tacirlerini esir goturdu Soqda sahzadesi onlari almaga razi oldu Vey xalqi buna razilasdi lakin tacirler azad edildikden sonra diplomatik elaqeler kesildi Munasibetler 564 cu ilde Simali Cjou dovrunde berpa edildi IV VIII esrlerde Soqd erazisinde coxlu muxtar beylikler en muhumu Semerqend idi movcud idi Soqd Serqin iqtisadi ve medeni heyatinda muhum rol oynamisdir Soqd tacirleri ipek ticaretine nezaret edirdiler Monqolustan ve Cinden Merve geden butun esas karvan yollarinda Soqdun ticaret ve kend teserrufati koloniyalari movcud idi VII esrden VIII esrin ortalarina qeder Semerqend Soqdunu ixsidler sulalesi idare edirdi ki onun meshur hokmdarlari Sispir Varhuman Mestan Navian Tarxun Qurek Turqar idi Istinadlar