Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sevindik bəy Əfşar (1468, Ağqoyunlu dövləti – 1562, Təbriz) — I Şah Təhmasibin qorçubaşısı. 1561-62-ci ildə vəfat etdiyi güman edilən Sevindik bəy hələ uşaq ikən Şah İsmayılın yanında olmuş və Şah Təhmasib dövründə qorçubaşı vəzifəsinə təyin edilmişdir. Hər iki hökmdar dövrünü əhatə edən uzun ömür sürən Sevindik bəyin vəfat edəndə yaşı 90-dan çox idi.
| Sevindik bəy Əfşar | |
|---|---|
| 1534 – 1562 | |
| Əvvəlki | Şir Həsən Zülqədər |
| Sonrakı | ? |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1468 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1562 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Uşaqları | Hüseyn bəy Əfşar, Əlixan sultan Əfşar |
| Rütbəsi | general, qubernator |
Həyatı
Sevindik bəy Əfşar elinin Teymurlu oymağındandır. Atası Səfəvilər dövlətinin qurucularından olmuşdu. Gənc yaşlarından orduda xidmət etmişdi. Sıravi əsgərdən qorçubaşı vəzifəsinədək yüksəlmişdi.1538-ci ildən 1562-ci ilədək qorçubaşısı olmuşdu.
Sevindik bəy Əfşar I Şah Təhmasibə sədaqətlə xidmət etmişdi. O, sarayda olurdu. Şahın yanında bir çox döyüşlərə qatılmışdı.
nın müəllifi Sevindik bəy Əfşar haqqında 1521-ci ildə baş verən Ubeyd xanın yürüşündən bəhs edərkən məlumat verir. 1521-ci ildə Ubeyd xan 30 min atlı və süvari qoşunu ilə Xorasana doğru yürüş edir. Bu zaman Sərəxs hakimi olan Sevindik bəy Əfşar tələsik Herata qasid göndərib vəziyyət barədə məlumat verdi. Onun göndərdiyi qasid 24 may 1521-ci ildə Herata, Əmir xan Mosullunun yanına çatır.
Daha sonra Həsən bəy Rumlu Əhsən ət-Təvarix əsərində 1537-1538-ci ildə baş verən Şirvanşah Şahrux üzərinə yürüşdə onun adını çəkir. O yazır ki, hicri 944/m. 1537-38-ci illərdə Şah Təhmasib Şahruxun Şirvanda xalqın asayişini pozması xəbərini alanda Sevindik bəy Qorçubaşı Əfşarı, başqa bir Qızılbaş əmiri və Əlqas Mirzə ilə birlikdə Şirvana göndərdi. 1538–39-cu illərdə qızılbaşların ağır hücumlarına baxmayaraq, qalanı ələ keçirmək mümkün olmadı və mühasirə təxminən 4 aya yaxın davam etdi. Yenə eyni mənbədə, Sevindik bəy Əfşarın Şah Təhmasib tərəfindən şərab istifadəsinin qadağan edilməsinə baxmayaraq şərab içən və itaətsizlik göstərən Şüştər hakimi Mehdiqulu sultan Əfşar üzərinə göndərilməsi barədə məlumat öz əksini tapır. Mehdiqulu sultan Əfşar Sevindik bəyin doğma qardaşı idi. O 1540-cı ilin aprel ayının 28-də öz qardaşını öldürüb başını Şah Təhmasibə gətirir.
1544-1548-cı illərdə
Qazi Əhməd Qumi yazır ki, 19 avqust 1544-cü ildə Hümayun şahı qarşılamaq üçün təşkil olunan şahlıq ordusunun rəhbərlərindən biri məhz Sevindik bəy Əfşar idi.
1546-cı ildə Şirvan hakimi Əlqas Mirzə qardaşı Şah Təhmasibə qarşı üsyan qaldırır. Bu zaman Şah Təhmasib bu zaman Qəzvin qışlağında idi. Daha sonra Əlqas Mirzə çətin vəziyyətə düşdüyü anlayıb anası Xan Bəygü xanım və oğlu Əhməd Mirzəni Təhmasibin yanına göndərib ondan bağışlanma dilədi. Şah Təhmasib isə onun üzrünü qəbul edib, bir daha üsyan qaldırmamaq şərti ilə danışıq aparmaq üçün Sevindik bəy Əfşarı qızılbaşların öndə gələn əmirləri ilə Əlqas Mirzənin yanına göndərir. Seyid Hüseyn bin Murtuza Hüseyni Astrabadi h. 953 (1546)- cü il hadisələrindən bəhs edərkən zamanın ən nüfuzlu əmirlərindən Sevindik bəy Əfşarın qorçubaşı olduğunun və onun qeyd olunan ildə Əlqas Mirzənin itaətsizliyini aradan qaldırmaq üçün Şirvana göndərilən mötəbər əyanların tərkibində olduğunu yazır.
Şah Təhmasib Şərqi Anadoluda hərbi fəaliyyətlərini davam etdirərkən, baş komandan Sevindik bəyi tabeliyinə bir neçə əsgər cəlb edərək Şəkiyə göndərdi. Sevindik bəyin vəzifəsi dövlətə qarşı üsyan qaldırıb, Osmanlıya sığınan Əlqas Mirzənin yerinə Şirvan hakimi təyin edilən İsmayıl Mirzənin qüvvələri ilə birləşmək və Əlqas Mirzənin Həmədanda başlatdığı üsyanı yatırtmaq idi. Sultan Süleyman tərəfindən Bağdada göndərilən Əlqas Mirzə 1548-49-cu ildə Şəhrizordan Həmədana daxil olur, qardaşı Bəhram Mirzənin ailəsini əsir götürür və Həmədanda qarışıqlıq yaradır. Bu xəbəri eşidən Şah Təhmasib həmin zaman Şəki əyalətinə göndərilmiş Qorçubaşı Sevindik bəyə əmr edir ki, Şirvan hakimi İsmayıl Mirzəni özü ilə aparsın və Həmədanda Əlqas Mirzə üzərinə hücum etsin. Əlqas Mirzə isə Sultan Süleymanın gözündə zədələnmiş nüfuzunu xilas etmək üçün Həmədanda əsir götürdüyü Behram Mirzənin ailəsini sultanın yanına göndərmək qərarına gəlir. Lakin bu cəhd heç bir nəticə vermədi. Sultan əmir verdi ki, onu dərhal yaxalayıb həbs etsinlər. Əlqas Mirzə nə edəcəyini düşünərkən Sevindik bəy onu Senendec bölgəsindəki Ərdalan qalasında tutaraq Şah Təhmasibin hüzuruna gətirir. Yenidən qiyam cəhdinin qarşısını almaq üçün onu Qəhqəhə qalasında həbs edirlər.
Mənbələrdə biz Sevindik bəy Əfşarın adına Osmanlıya tabe kürd əmirlərindən Şahqulu sultanın üzərinə yürüş zamanı rast gəlirik. İsgəndər bəy Münşi “Tarixi aləmarayi Abbasi ”əsərində bu barədə yazır ki, İsmayıl Mirzə Ərzurum valisi İsgəndər paşa üzərində hicri 960-cı ildə qələbə çalmışdı. Bu qələbədən sonra Şah Təhmasib onu Sevindik bəy Qorçubaşı ilə birlikdə osmanlılara tabe olan kürd əmirlərindən Şahqulu sultanın qiyamını yatırmaq üçün göndərir. Onlar kürdlərdən bir çox şəxsi öldürüb, böyük qənimətlərlə geri qayıdıblar.
Şəkidə üsyanın yatırılmasında rolu
Şəki hakimi Dərviş Məhəmməd xan Əlqas Mirzənin Səfəvilərdən ayrılmaq cəhdini müdafiə etmiş və öz qardaşı Şahnəzəri qoşunla onun yanına göndərərək ona hərbi yardım göstərmişdi. Buna görə də Sultan Süleyman Azərbaycandan geri çəkilən kimi, Şah Təhmasib Kiş qalasına sığınmış Dərviş Məhəmməd xanı “cəzalandırmaq” üçün Qarabağdan Sevindik bəy Əfaşarı 2500 qorçi ilə Şəkiyə göndərdi. Qızılbaşlar Şəkini viran qoyub qənimət ələ keçirdikdən sonra geri döndülər.
Nəhayət, hicri 958 (1551)-ci ildə I Şah Təhmasib Şəkinin müstəqilliyinə son qoymaq qərarına gəldi. Şah Təhmasib Şəki hakiminin üsyankar rəftarına qarşı cavab vermək məqsədilə 1551-ci ildə Şəki üzərinə yürüşə başlayır. Bu zaman Dərviş Məhəmməd xana nifrət bəsləyən gürcülər də I Təhmasibin yanına gəlib öz itaətlərini bildirirlər. Səfəvi ordusunun gəldiyi xəbərini eşidən Dərviş xan Gələsən-Görəsən qalasına sığınır. Digər əyanlar isə Kiş qalasında idilər. Şah Təhmasib qorçubaşı Sevindik bəyə Kiş qalasına hücum etməyi tapşırır. Sevindik bəyin səyləri nəticəsində bir müddət sonra qala ələ keçirilir. Daha sonra isə Sevindik bəy digər qızılbaş əmirləri ilə birlikdə Elbrus dağlarına sığınan şəkililəri təqib edir. Dağa sığınan üsyançılar Sevindik bəyin qüvvələrinə təslim olduqdan sonra Gelesen Görəsən qalasında özünü müdafiə edən Dərviş Məhəmməd xan bölgədə tərəfdarının olmadığını anlayıb ümidsizliyə qapılır. Qaladan çıxıb qaçmaq istəyərkən Səfəvi ordusunun tələsinə düşür. Səfəvi ordusu ilə könülsüz döyüşə girən Dərviş Məhəmməd xan döyüş meydanında öldürüldü. Beləliklə, 1551-ci ildə qorçubaşı Sevindik bəyin səyləri nəticəsində Şəki üsyan yatırıldı.
Hicri 967/1559-60-cı illərdə Şahzadə Bəyazid Qəzvinə aparılarkən onu qarşılamaqçün Şah Təhmasibin göndərdiyi dəstədə Sevindik bəy Əfşar da var idi. I Təhmasib Bəyazidin oğullarını ondan ayırdı və hər birini məşhur əmirlərindən birinə tapşırdı. Mahmudu Sevindik bəy qorçubaşına tapşırmışdı.
Hicri 968 / 1561-62-ci illərdə Şahzadə Bəyazidin həbsdə olarkən Osmanlı və Səfəvi sarayı yüksək rütbəli şəxsləri, hətta sərhəd boyu paşalar arasında ciddi yazışmalar həyata keçirilmişdi. Bu istiqamətdə h. 968/1561-62-ci illərdə Şah Təhmasibin göstərişi ilə Səfəvi əyanlarının birgə yazdığı məktub Osmanlı əyanlarına göndərildi. Məktubda adı çəkilən şəxslərdən biri də Sevindik bəy Əfşar idi.
Faruq Sümer yazır: "Onlardan qorçubaşı Sevindik bəy 969-cu ildə (1561–1562) ölərkən yaşı 90-ı keçmişdi.
Ailəsi
Oğlu Hüseyn bəy I Şah Təhmasibin və onun xələfi II Şah İsmayıl Səfəvinin dövründə Xorasanda, müxtəlif sancaqlarda vali olmuş, Şah Sultan Məhəmməd Xudabəndə zamanında isə vali olduğu üsyan qaldırdığı üçün Həmzə Mirzənin əmri ilə yaxalanıb edam edilmişdir.
Sevindik bəy Əfşar Xorasanda dəfn edilib.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ənvər Çingizoğlu, Aydın Avşar. Avşarlar. Bakı: Şuşa, 2008.
- Anonim, 1986. səh. 592
- Rumlu, 2004. səh. 280
- Qumi, 1359. səh. 313
- Bayramlı, 2015. səh. 97
- Sarıçiçək, 2016. səh. 43
- Rumlu, 2004. səh. 77
- Əfəndiyev, 2007. səh. 98
- Sarıçiçek, 2016. səh. 43
- Sarıçiçek, 2016. səh. 44
- Münşi, 2019. səh. 523
Mənbə
- İsgəndər bəy Münşi Türkman. Tarix-i Aləmara-yi Abbasi. I. Ankara: TTK. Türk Tarih Kurumu yayınları. 2019.
- Zabil Həsrət oğlu Bayramlı. AZƏRBAYCAN SƏFƏVİ DÖVLƏTİNİN QURULUŞU VƏ İDARƏ OLUNMASINDA TÜRK QIZILBAŞ ƏYANLARININ ROLU. Bakı: «AVROPA» nəşriyyatı. 2015. səh. 348.
- Oqtay Əfəndiyev. Azərbaycan Səfəvilər dövləti. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 344. ISBN .
- Sertaç Sarıçiçek. SAFEVİLER DÖNEMİNDE İRAN'DA AVŞARLAR. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı. 2016.
- Ənvər Çingizoğlu. Avşarlar. Bakı: Şuşa nəşriyyatı. 2008. səh. 368.
- Anonim. Tarixi Cahaqoşa. Merkez-i Tahkikat Farsi-yi İran ve Pakistan, İslam-abad, Rawlpendi. 1986.
- Həsən bəy Rumlu (tərcümə Cevat Cevan). Əhsən-ət Təvarix. Ardıç yayınları. 2004.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sevindik bey Efsar 1468 Agqoyunlu dovleti 1562 Tebriz I Sah Tehmasibin qorcubasisi 1561 62 ci ilde vefat etdiyi guman edilen Sevindik bey hele usaq iken Sah Ismayilin yaninda olmus ve Sah Tehmasib dovrunde qorcubasi vezifesine teyin edilmisdir Her iki hokmdar dovrunu ehate eden uzun omur suren Sevindik beyin vefat edende yasi 90 dan cox idi Sevindik bey EfsarQorcubasi1534 1562EvvelkiSir Hesen ZulqederSonraki Sexsi melumatlarDogum tarixi 1468Dogum yeri Agqoyunlu dovletiVefat tarixi 1562Vefat yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranDefn yeri XorasanUsaqlari Huseyn bey Efsar Elixan sultan EfsarRutbesi general qubernatorHeyatiSevindik bey Efsar elinin Teymurlu oymagindandir Atasi Sefeviler dovletinin qurucularindan olmusdu Genc yaslarindan orduda xidmet etmisdi Siravi esgerden qorcubasi vezifesinedek yukselmisdi 1538 ci ilden 1562 ci iledek qorcubasisi olmusdu Sevindik bey Efsar I Sah Tehmasibe sedaqetle xidmet etmisdi O sarayda olurdu Sahin yaninda bir cox doyuslere qatilmisdi nin muellifi Sevindik bey Efsar haqqinda 1521 ci ilde bas veren Ubeyd xanin yurusunden behs ederken melumat verir 1521 ci ilde Ubeyd xan 30 min atli ve suvari qosunu ile Xorasana dogru yurus edir Bu zaman Serexs hakimi olan Sevindik bey Efsar telesik Herata qasid gonderib veziyyet barede melumat verdi Onun gonderdiyi qasid 24 may 1521 ci ilde Herata Emir xan Mosullunun yanina catir Daha sonra Hesen bey Rumlu Ehsen et Tevarix eserinde 1537 1538 ci ilde bas veren Sirvansah Sahrux uzerine yurusde onun adini cekir O yazir ki hicri 944 m 1537 38 ci illerde Sah Tehmasib Sahruxun Sirvanda xalqin asayisini pozmasi xeberini alanda Sevindik bey Qorcubasi Efsari basqa bir Qizilbas emiri ve Elqas Mirze ile birlikde Sirvana gonderdi 1538 39 cu illerde qizilbaslarin agir hucumlarina baxmayaraq qalani ele kecirmek mumkun olmadi ve muhasire texminen 4 aya yaxin davam etdi Yene eyni menbede Sevindik bey Efsarin Sah Tehmasib terefinden serab istifadesinin qadagan edilmesine baxmayaraq serab icen ve itaetsizlik gosteren Suster hakimi Mehdiqulu sultan Efsar uzerine gonderilmesi barede melumat oz eksini tapir Mehdiqulu sultan Efsar Sevindik beyin dogma qardasi idi O 1540 ci ilin aprel ayinin 28 de oz qardasini oldurub basini Sah Tehmasibe getirir 1544 1548 ci illerde Qazi Ehmed Qumi yazir ki 19 avqust 1544 cu ilde Humayun sahi qarsilamaq ucun teskil olunan sahliq ordusunun rehberlerinden biri mehz Sevindik bey Efsar idi 1546 ci ilde Sirvan hakimi Elqas Mirze qardasi Sah Tehmasibe qarsi usyan qaldirir Bu zaman Sah Tehmasib bu zaman Qezvin qislaginda idi Daha sonra Elqas Mirze cetin veziyyete dusduyu anlayib anasi Xan Beygu xanim ve oglu Ehmed Mirzeni Tehmasibin yanina gonderib ondan bagislanma diledi Sah Tehmasib ise onun uzrunu qebul edib bir daha usyan qaldirmamaq serti ile danisiq aparmaq ucun Sevindik bey Efsari qizilbaslarin onde gelen emirleri ile Elqas Mirzenin yanina gonderir Seyid Huseyn bin Murtuza Huseyni Astrabadi h 953 1546 cu il hadiselerinden behs ederken zamanin en nufuzlu emirlerinden Sevindik bey Efsarin qorcubasi oldugunun ve onun qeyd olunan ilde Elqas Mirzenin itaetsizliyini aradan qaldirmaq ucun Sirvana gonderilen moteber eyanlarin terkibinde oldugunu yazir Sah Tehmasib Serqi Anadoluda herbi fealiyyetlerini davam etdirerken bas komandan Sevindik beyi tabeliyine bir nece esger celb ederek Sekiye gonderdi Sevindik beyin vezifesi dovlete qarsi usyan qaldirib Osmanliya siginan Elqas Mirzenin yerine Sirvan hakimi teyin edilen Ismayil Mirzenin quvveleri ile birlesmek ve Elqas Mirzenin Hemedanda baslatdigi usyani yatirtmaq idi Sultan Suleyman terefinden Bagdada gonderilen Elqas Mirze 1548 49 cu ilde Sehrizordan Hemedana daxil olur qardasi Behram Mirzenin ailesini esir goturur ve Hemedanda qarisiqliq yaradir Bu xeberi esiden Sah Tehmasib hemin zaman Seki eyaletine gonderilmis Qorcubasi Sevindik beye emr edir ki Sirvan hakimi Ismayil Mirzeni ozu ile aparsin ve Hemedanda Elqas Mirze uzerine hucum etsin Elqas Mirze ise Sultan Suleymanin gozunde zedelenmis nufuzunu xilas etmek ucun Hemedanda esir goturduyu Behram Mirzenin ailesini sultanin yanina gondermek qerarina gelir Lakin bu cehd hec bir netice vermedi Sultan emir verdi ki onu derhal yaxalayib hebs etsinler Elqas Mirze ne edeceyini dusunerken Sevindik bey onu Senendec bolgesindeki Erdalan qalasinda tutaraq Sah Tehmasibin huzuruna getirir Yeniden qiyam cehdinin qarsisini almaq ucun onu Qehqehe qalasinda hebs edirler Menbelerde biz Sevindik bey Efsarin adina Osmanliya tabe kurd emirlerinden Sahqulu sultanin uzerine yurus zamani rast gelirik Isgender bey Munsi Tarixi alemarayi Abbasi eserinde bu barede yazir ki Ismayil Mirze Erzurum valisi Isgender pasa uzerinde hicri 960 ci ilde qelebe calmisdi Bu qelebeden sonra Sah Tehmasib onu Sevindik bey Qorcubasi ile birlikde osmanlilara tabe olan kurd emirlerinden Sahqulu sultanin qiyamini yatirmaq ucun gonderir Onlar kurdlerden bir cox sexsi oldurub boyuk qenimetlerle geri qayidiblar Sekide usyanin yatirilmasinda rolu Seki hakimi Dervis Mehemmed xan Elqas Mirzenin Sefevilerden ayrilmaq cehdini mudafie etmis ve oz qardasi Sahnezeri qosunla onun yanina gondererek ona herbi yardim gostermisdi Buna gore de Sultan Suleyman Azerbaycandan geri cekilen kimi Sah Tehmasib Kis qalasina siginmis Dervis Mehemmed xani cezalandirmaq ucun Qarabagdan Sevindik bey Efasari 2500 qorci ile Sekiye gonderdi Qizilbaslar Sekini viran qoyub qenimet ele kecirdikden sonra geri donduler Nehayet hicri 958 1551 ci ilde I Sah Tehmasib Sekinin musteqilliyine son qoymaq qerarina geldi Sah Tehmasib Seki hakiminin usyankar reftarina qarsi cavab vermek meqsedile 1551 ci ilde Seki uzerine yuruse baslayir Bu zaman Dervis Mehemmed xana nifret besleyen gurculer de I Tehmasibin yanina gelib oz itaetlerini bildirirler Sefevi ordusunun geldiyi xeberini esiden Dervis xan Gelesen Goresen qalasina siginir Diger eyanlar ise Kis qalasinda idiler Sah Tehmasib qorcubasi Sevindik beye Kis qalasina hucum etmeyi tapsirir Sevindik beyin seyleri neticesinde bir muddet sonra qala ele kecirilir Daha sonra ise Sevindik bey diger qizilbas emirleri ile birlikde Elbrus daglarina siginan sekilileri teqib edir Daga siginan usyancilar Sevindik beyin quvvelerine teslim olduqdan sonra Gelesen Goresen qalasinda ozunu mudafie eden Dervis Mehemmed xan bolgede terefdarinin olmadigini anlayib umidsizliye qapilir Qaladan cixib qacmaq isteyerken Sefevi ordusunun telesine dusur Sefevi ordusu ile konulsuz doyuse giren Dervis Mehemmed xan doyus meydaninda olduruldu Belelikle 1551 ci ilde qorcubasi Sevindik beyin seyleri neticesinde Seki usyan yatirildi Hicri 967 1559 60 ci illerde Sahzade Beyazid Qezvine aparilarken onu qarsilamaqcun Sah Tehmasibin gonderdiyi destede Sevindik bey Efsar da var idi I Tehmasib Beyazidin ogullarini ondan ayirdi ve her birini meshur emirlerinden birine tapsirdi Mahmudu Sevindik bey qorcubasina tapsirmisdi Hicri 968 1561 62 ci illerde Sahzade Beyazidin hebsde olarken Osmanli ve Sefevi sarayi yuksek rutbeli sexsleri hetta serhed boyu pasalar arasinda ciddi yazismalar heyata kecirilmisdi Bu istiqametde h 968 1561 62 ci illerde Sah Tehmasibin gosterisi ile Sefevi eyanlarinin birge yazdigi mektub Osmanli eyanlarina gonderildi Mektubda adi cekilen sexslerden biri de Sevindik bey Efsar idi Faruq Sumer yazir Onlardan qorcubasi Sevindik bey 969 cu ilde 1561 1562 olerken yasi 90 i kecmisdi AilesiOglu Huseyn bey I Sah Tehmasibin ve onun xelefi II Sah Ismayil Sefevinin dovrunde Xorasanda muxtelif sancaqlarda vali olmus Sah Sultan Mehemmed Xudabende zamaninda ise vali oldugu usyan qaldirdigi ucun Hemze Mirzenin emri ile yaxalanib edam edilmisdir Sevindik bey Efsar Xorasanda defn edilib Hemcinin baxEfsar eliIstinadlarEnver Cingizoglu Aydin Avsar Avsarlar Baki Susa 2008 Anonim 1986 seh 592 Rumlu 2004 seh 280 Qumi 1359 seh 313 Bayramli 2015 seh 97 Saricicek 2016 seh 43 Rumlu 2004 seh 77 Efendiyev 2007 seh 98 Saricicek 2016 seh 43 Saricicek 2016 seh 44 Munsi 2019 seh 523MenbeIsgender bey Munsi Turkman Tarix i Alemara yi Abbasi I Ankara TTK Turk Tarih Kurumu yayinlari 2019 Zabil Hesret oglu Bayramli AZERBAYCAN SEFEVI DOVLETININ QURULUSU VE IDARE OLUNMASINDA TURK QIZILBAS EYANLARININ ROLU Baki AVROPA nesriyyati 2015 seh 348 Oqtay Efendiyev Azerbaycan Sefeviler dovleti Baki Serq Qerb 2007 seh 344 ISBN 978 9952 34 101 0 Sertac Saricicek SAFEVILER DONEMINDE IRAN DA AVSARLAR Ankara Hacettepe Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Tarih Anabilim Dali 2016 Enver Cingizoglu Avsarlar Baki Susa nesriyyati 2008 seh 368 Anonim Tarixi Cahaqosa Merkez i Tahkikat Farsi yi Iran ve Pakistan Islam abad Rawlpendi 1986 Hesen bey Rumlu tercume Cevat Cevan Ehsen et Tevarix Ardic yayinlari 2004 Xarici kecidler