Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Santorini (yun. Σαντορίνη) — Egey dənizində yerləşən Tira adasında olan vulkan şəbəkəsinə aid kaldera. Bu kalderanın əmələ gəlməsi zamanı güçlü vulkan püskürməsi baş vermiş və nəticədə Egey sivilizasiyası, Krit, Tira adaları və Egey dənizi sahillərində olan yaşayış məntəqələrti məhv olmuşdur. Pürkürmənin b.e.ə 1645—1600 illərdə olması qeyd olunur. Partlayışın güçü 7 ball olaraq qiymətləndirilir. Bu isə Tambora və Krakatau vulkanlarının püskürməsindən 3 dəfə güçlü olması anlamına gəlir. Sunaminin hündürlüyü 100 metrə çatmnası ehtimal edilir. Nəticədə isə Krit adasında mövcud olan Minoy sivilizasiyası məhv olmuşdur. Vulkandan 200–1000 km aralıda yerləşən ərazilər küllə örtülmüşdür
| Santorini vulkanı | |
|---|---|
| yun. Σαντορίνη | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Vulkan forması | Stratovulkan |
| Kraterin diametri | 7500—11 000 m |
| Əmələgəlmə dövrü | Pleystosen |
| Son püskürmə | |
| Mütləq hündürlüyü | 1281 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Yunanıstan |
| |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Püskürmənin tarixi
Minoy sivilizasiyasında yaşayan insanlar yaxşı dənizçilər və tacirlər idilər. Onların donanması bir zamanlar Egey dənizində hakimlik edirdi. Tira adasında Santorini dağının ətəklərində paytaxt və digər iri yaşayış məntəqələri yayılmışdı. Dağın ətəyində isə əlverişli buxta vardı.
Tira adasında baş vermiş püskütrmədən öncə əhali öz gəmilərinə minərək adanı tərk etmişdi. Vulkan partlayışı nəticəsində dağın yerində dərin konus əmələ gəlmişdir. Bu konusa isə Egey dənizinin suları daxil olur. Bu püskürmənin nəticəsində sahilə yaxın ərazidə yerləşən şəhər və kəndlər yer üzündən silinir. Santorini dağı yer üzündən silinir. Bu kalderanı bu gündə kosmosdan izləmək mümkündür.
Zəlzələ
Tira adasında baş vermiş minoy püskürməsi b.e.ə 1628-ci ildə baş vermişdir.
İkinci ən güclü zəlzələ isə b.e.ə 1380-cu ildə baş verir.
Sonuncu püskürmə isə 1950-ci ilə aiddir.
Püskürmənin səbəbi
Püskürmənin səbəbi Tira adasının Afrika plitəsi ilə Avrasiya plitəsinin toqquşduğu yerdə yerləşməsindən qaynaqlanır.
Krit adasındakı sivilizasiyanın məhvi
Krit adasında aqrar gövlət hakim idi. onlar əsasən əkinçiliklə məşqul idilər. Püskürmədən sonra isə tarlaları qalın pkül təbəqəsi örtmüşdür. Sahildə yerləşən şəhərləri isə hündürlüyü 100 m, sürəti 200 km/saat (digər versiyaya görə hündürlüyü 200–260 m, bir digərinə görə 15 m) olan sunami vurmuşdur. B.e.ə 1450-ci ildə isə adanın şəhərlərində yanğınlar olmuşdur. Belə ehtimal edilir ki, Kritdəki sivilizasiyanı «Dəniz xalqı» məhv etmişdir.
İstinadlar
- Георгий Скарлато. Захватывающая география. Учебное пособие. — К.: «Альтерпресс», 1998. — 414 с., ил.
- Lilley, Harvey. "The wave that destroyed Atlantis". BBC Timewatch. 20 April 2007. 2007-05-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-03-09.
Mənbə
- "Institute for the Study and Monitoring of the Santorini Volcano (ISMOSAV)" (ingilis). İstifadə tarixi: 2017-08-21.
- Максим Борисов. "Извержение Санторина состарило греков на сотню лет". Грани.ру. 2006-05-03. İstifadə tarixi: 2017-08-21.
- santorini püskürməsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Santorini yun Santorinh Egey denizinde yerlesen Tira adasinda olan vulkan sebekesine aid kaldera Bu kalderanin emele gelmesi zamani guclu vulkan puskurmesi bas vermis ve neticede Egey sivilizasiyasi Krit Tira adalari ve Egey denizi sahillerinde olan yasayis menteqelerti mehv olmusdur Purkurmenin b e e 1645 1600 illerde olmasi qeyd olunur Partlayisin gucu 7 ball olaraq qiymetlendirilir Bu ise Tambora ve Krakatau vulkanlarinin puskurmesinden 3 defe guclu olmasi anlamina gelir Sunaminin hundurluyu 100 metre catmnasi ehtimal edilir Neticede ise Krit adasinda movcud olan Minoy sivilizasiyasi mehv olmusdur Vulkandan 200 1000 km aralida yerlesen eraziler kulle ortulmusdurSantorini vulkaniyun SantorinhUmumi melumatlarVulkan formasi StratovulkanKraterin diametri 7500 11 000 mEmelegelme dovru PleystosenSon puskurmeMutleq hundurluyu 1281 mYerlesmesi36 24 16 sm e 25 23 44 s u Olke YunanistanGVP 212040Santorini vulkani Vikianbarda elaqeli mediafayllarPuskurmenin tarixiEsas meqale Minoy sivilizasiyasinda yasayan insanlar yaxsi denizciler ve tacirler idiler Onlarin donanmasi bir zamanlar Egey denizinde hakimlik edirdi Tira adasinda Santorini daginin eteklerinde paytaxt ve diger iri yasayis menteqeleri yayilmisdi Dagin eteyinde ise elverisli buxta vardi Tira adasinda bas vermis puskutrmeden once ehali oz gemilerine minerek adani terk etmisdi Vulkan partlayisi neticesinde dagin yerinde derin konus emele gelmisdir Bu konusa ise Egey denizinin sulari daxil olur Bu puskurmenin neticesinde sahile yaxin erazide yerlesen seher ve kendler yer uzunden silinir Santorini dagi yer uzunden silinir Bu kalderani bu gunde kosmosdan izlemek mumkundur ZelzeleTira adasinda bas vermis minoy puskurmesi b e e 1628 ci ilde bas vermisdir Ikinci en guclu zelzele ise b e e 1380 cu ilde bas verir Sonuncu puskurme ise 1950 ci ile aiddir Puskurmenin sebebiPuskurmenin sebebi Tira adasinin Afrika plitesi ile Avrasiya plitesinin toqqusdugu yerde yerlesmesinden qaynaqlanir Krit adasindaki sivilizasiyanin mehviKrit adasinda aqrar govlet hakim idi onlar esasen ekincilikle mesqul idiler Puskurmeden sonra ise tarlalari qalin pkul tebeqesi ortmusdur Sahilde yerlesen seherleri ise hundurluyu 100 m sureti 200 km saat diger versiyaya gore hundurluyu 200 260 m bir digerine gore 15 m olan sunami vurmusdur B e e 1450 ci ilde ise adanin seherlerinde yanginlar olmusdur Bele ehtimal edilir ki Kritdeki sivilizasiyani Deniz xalqi mehv etmisdir IstinadlarGeorgij Skarlato Zahvatyvayushaya geografiya Uchebnoe posobie K Alterpress 1998 414 s il ISBN 966 542 036 4 Lilley Harvey The wave that destroyed Atlantis BBC Timewatch 20 April 2007 2007 05 01 tarixinde Istifade tarixi 2008 03 09 Menbe Institute for the Study and Monitoring of the Santorini Volcano ISMOSAV ingilis Istifade tarixi 2017 08 21 Maksim Borisov Izverzhenie Santorina sostarilo grekov na sotnyu let Grani ru 2006 05 03 Istifade tarixi 2017 08 21 santorini puskurmesi