Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sallekhana (hind. सल्लेखना) - samlehna, santhara, samadhi-marana və ya sanyasana-marana kimi də tanınır, caynizmin etik davranış kodeksində yer almış ölüm orucu anddı. Sallekhana prosesi yemək və maye qəbulunu tərdicən azaltmaqla könüllü olaraq oruc tutmağı özündə ehtiva edir. Digər dinlərdə tətbiq edilən oruclardan fərqli olaraq burada oruc adətən dindar şəxsin ölüm halına qədər davam edir.Caynizmdə buna insan nəfsinin və bədəninin cilovlanması kimi baxılır və bütün fiziki və zehni fəaliyyətləri donduraraq yenidən doğuşa təsir edən karmanı məhv etmək üçün bir vasitə hesab olunur.
Caynizmlə məşğul olan din alimləri tərəfindən Sallekhana intihar hesab edilmir. Onların əsas arqumentlərindən biri budur ki, bu proses zamanı şəxs hər hansısa silahdan və ya kənar vasitədən istifadə etməklə özünə zərər vurmur və ya həyatını bir başa sonlandırmır. Sallekhana andını qəbul edilmiş bir cayinistin bu prosesə hazırlanması və ya oruc müddətini tamamaması bəzən bir necə ilə başa gələ bilər.
Hindistanda hər il 300 nəfərə yaxın caynizm dinin mənsubu Sallekhana vasitəsi ilə ölümü seçir və onların ölümləri lokal icmalar tərəfindən xüsusi rituallarla qeyd olunur. Aparılan araşdırma nəticəsində məlum olub ki, təkcə Mumbayın iki rayonunda 400 cayinist son 7 ildə Sallekhana vasitəsilə ölümü seçib. Hindistanda 4 milyondan çox ardıcılı olan dinin əsas mənsubları ölkənin Racastan, Qucarat, Madhya-Pradeş, Uttar-Pradeş və Karnataka ştatlarında yaşamaqdadırlar.
Sallekhana həm caynizmlə məşğul olan dindarlar, həm də dinlar olmayan ancaq özünü bu dinin mənsubu sayan şəxslər tərəfindən icra edilə bilən bir anddır. Nişidhi qravüraları kimi tarixi dəlillər sallekhananın caynizm tarixində həm kişilər, həm də qadınlar, o cümlədən kraliçalar tərəfindən tətbiq edildiyini göstərir. Ritualların kifayət qədər tarixi kökləri və əsasları olsa da, müasir Hindistanda kiminsə sallekhana ölüm orucu əsasında həyatına son verməsi qeyri-adi hadisə olaraq qəbul edilir və birmənalı qarşılanmır.
Sallekhana rituallının tətbiq edilməsi Hindistanda yaşamaq hüququ, ölüm hüququ və din azadlığı mövzularında müxtəlif mübahisələrə səbəb olmaqdadır. 2015-ci ildə Racastan Ali Məhkəməsi intihar hesab edərək bu əməli qadağan etmişdir. 2016-cı ildə Hindistanın Ali Məhkəməsi Racastan Ali Məhkəməsinin qərarını ləğv edərək, dini ritualla qoyulan qadağanı ləğv etmişdir.
1800 və 1992-ci illər arasında Caynizm ədəbiyyatlarında Sallekhana ilə ölümün ən azı 37 nümunəsi qeydə alınmışdır. 1993-2003-cü illər arasında Svetambara və Digambara caynistləri arasında müvafiq olaraq 260 və 90 Sallekhana ölümü qeydə alınıb. Əhmədabaddakı LD İndologiya İnstitutunun direktoru Citendra Şaha görə, Hindistanda hər il orta hesabla 240 caynist Sallekhana tətbiq edir və həyatlarına bu ritualla son verirlər. Onların əksəriyyəti qeydə alınmır və dövlət rəsmilərin bundan xəbəri olmur.
And
Caynizm dinin fəlsəfəsində bu dinin ardıcılları üçün təyin edilmiş beş böyük and mövcuddur. Bunlar; Ahimsa (zorakılıq etməmək), Satya (yalan danışmamaq), Asteya (oğurluq etməmək), Brahmacharya (iffətli davranmaq və ya iffət sahibi olmaq) və Aparigraha (mülkə sahib olmama - daha çox hər hansısa dünya malına göz dikməmək kimi başa düşülür) Üç Qunavrata (ləyaqət əhdi) və dörd Şikşa vratası (intizam andı) daxil olmaqla daha yeddi əlavə əhd dinin əsas fəlsəfə sistemini təşkil edir. Üç Qunavrata bunlardır; Diqvrata (məhdud hərəkətlər, insanın fəaliyyət sahəsini məhdudlaşdırmaq), Bhoqopabhoqaparimana (istehlak olunan və qeyri-istehlak olunan məhsulların istifadəsini məhdudlaşdırmaq) və Anartha-dandaviramana (məqsədsiz günahlardan çəkinmək). Şikşavratalara aşağıdakılar daxildir; Samayika (məhdud dövrlər üçün meditasiya etmək və konsentrə olmaq əhdi), Desavrata (məhdud dövrlər üçün hərəkət və fəaliyyət məkanını məhdudlaşdırmaq), Prosadhopavasa (məhdud müddətlər üçün oruc tutmaq) və Atithi-samvibhaq (asketə yemək təklif etmək).
Sallekhana yuxarıda göstərilmiş 12 iki əsas təlimə bir əlavə kimi baxılır. Bununla belə, Kundakunda, Devasena, Padmanandin və Vasunandin kimi bəzi caynist mütəffəkkirlər Sallekhananı Şikşavartasın alt qrupu olaraq qiymətləndirilir.Sallekhana Sanskrit dilindən tərcümədə şəxsin yavaş-yavaş yeməkdən və sudan çəkinməsi və zamanla tamamilə uzaqlaşması anlamına gəlir. Sözün dildəki müxtəlif mənaları isə arıtlamaq , zərifləşdirmək və yatəmizləyib, çıxarmaq kimi də başa düşülür. Sallekhana iki komponentə bölünür. Birinci komponent Kaşaya Sallekhana (nəfsin tərbiyə edilməsi) və ya Abhayantra Sallekhana (daxili zəriflik) adlanır. İkinci komponent isə Kaya Sallekhana (bədəni nazikləşdirmə) və ya Bahya Sallekhana (xarici incələmə) olaraq başa düşülür.Caynizm dini mətnlərnə görə Sallekhana prosesində olan asket Ahimsaya (zorakılıq etməmək və ya xəsarət yetirməmək) halında olur və beləliklə bu hal ona bəzi dünyavi ehtirasları və nəfsləri özünə tabe etməyə köməklik göstərir.
Şərtlər
Sallekhana həm ev sahibləri, həm də asketlər üçün təyin edilsə də, Caynizm mətnləri prosesin tətbiq edilməsi üçün uyğun şəraitin zəruriliyindən bəhs edir.Caynizmdə ev sahibi (Śrāvaka) deyildikdən bu dinlə peşəkar şəkildə məşğul olan və həyatını bu dinin fəlsəfəsinə və doğru şəkildə yaşanmasına, təbliğatına həsr etmiş şəxs başa düşülür. Dinin qoymuş olduğu qaydalara əsasən Sallekhana prosesi ev sahibinin nəzarəti altında keçirilməlidir və onun nəzarəti altında olmayan bir proses qəbul tövsiyə edilmir. Sallekhana hər zaman könüllü olaraq həyata keçirilir.
Caynizmdə şəxsin Sallekhanaya məcbur edilməsi böyük günah hesab olunmaqdadır. Özünü bu prosesə hazır hesab edən dinin mənsubu heç bir kimyavi maddə və ya bənzəri təsirlərə məruz qalmadan gündəlik qidadan imtina edir və bir necə gündən sonra su qəbulunu da dayandırır. Qida qəbulunun dayandırılması bir necə gündən sonra askentin çəki itirməsinə və bədənini incəlməsinə səbəb olur. Ölüm halı yaxınlaşdıqca Sallekhana prosesində olan dindar, ailə üzvləri və ruhani məsləhətçilərinin tam məlumatı və dualarının müşaiət altında qida və su qəbulunu tamamilə dayandırır.
Bəzi hallarda ölümcül xəstəliyi olan caynistlər sallekhana prosesinə müraciət edirlər və bu hallarda əhdlərinin qəbul edilməsi üçün ruhani məsləhətçilərindən icazə istəyirlər. Bunu daha çox həkimlər tərəfindən həyatlarına müəyyən bir müddət qoyulmuş ağır xəstələrin, həyatlarına Sallekhana ritualı əsasında son vermək istəyi kimi də başa düşmək mümkündür. Uğurlu bir sallekhana ritualı üçün şəxsin bu işdə tam könüllü olması və ruhunu sözügedən əhdə yönəltməsi mütləqdir. Yalnız könüllülük, paklık, sakitlik, dinclik və sevinc prinsipləri əsasında həyata keçirilmiş bir sallekhana ritualı tam şəkildə tamamlanmış hesab oluna bilər.
Sallekhana caynizmdə mövcud olan digər ölüm rituallarından fərqlənir. Caynizmin ölüm rituallarından bəhs edən Beş Böyük nəzir fəlsəfəsinin bəndlərinə görə ölüm ritualları ilə yalnız dini inancını düzgün formada yaşamış şəxslər həyata keçirdə bilər. Nisəbətən günah əməllərlə məşğul olmuş şəxslər; məsələn zorlama, oğurluq və ya bənzəri günahlara görə askentərin zəhər içərək həyatlarına son verməsi tələb edilir. Bu baxımdan Sallekhana ritualının nəticəsində həyatına son vermiş şəxs daha böyük ehtirama və hörmətə layiq bilinir.
Tətbiq edilməsi
Sallekhana ritualının tətbiq edilməsi bir necə gündən, bir necə aya qədər dəyişə bilər. Ratnakaran Şravakaçaranın altıncı hissəsində Sallekhananı və onun prosedurunu aşağıdakı kimi təsvir edilmişdir;
 | Qatı qidalardan tədricən imtina edərək, süd məhsulları qəbul etməli, sonra isti və ya ədviyyatlı sudan imtina etməlisiniz. Sonradan isti sudan da imtina edərək və tam qətiyyətlə oruc tutmalısınız.
|  |
Caynizm mətnləri əhdin beş pozuntusundan (Aticara) bəhs edir: insan kimi yenidən doğulmaq arzusu, ilahi olaraq yenidən doğulmaq istəyi, yaşamağa davam etmək istəyi, tez ölmək istəyi və varlı bir həyat yaşamaq istəyi. sonrakı həyatda. Digər günahlara aşağıdakılar daxildir: dostlara olan məhəbbəti xatırlamaq, həzz aldığı ləzzətləri xatırlamaq və gələcəkdə ləzzətlərdən həzz almaq arzusu.
Eramızdan əvvəl III və ya II əsrə aid qədim Svetambara Caynizm mətni Açaranqa Sutrada Sallekhananın üç forması təsvir olunur;
- Bhaktapratyakhyana - yazılarına görə əhdi yerinə yetirmək istəyən şəxs buludlardan düzəldilmiş çarpayıda uzandığı, əzalarını tərpətmədiyi, ölənə qədər yemək-içməkdən çəkindiyi təcrid yeri seçir.
- İnqita-marana - insan quru yerdə yatır. O, otura, dayana, yeriyə və ya hərəkət edə bilər, lakin ölənə qədər yemək yeməməlidir.
- Padapopaqamana - insan ölənə qədər yeyib-içmədən imtina edir və həyatına bu formada son verir.
Sallekhananın başqa bir variantı, məhdud bir məkanda könüllü olaraq özünü məhdudlaşdırmaq, təcrid etmək və sonra ölüm halına qədər oruc tutmaqdan ibarət olan İtvaradır.
Tarixi
Mətn
Arxeoloji
Cənubi Hindistanda, xüsusən də Karnataka ştatında, Sallekhananı metodu ilə həyatına son verən şəxsi yad etmək üçün xatirə daşı və ya nişanə qoyulur. Bu daş Nişidhi, Nişidige və ya Nişhadiqa kimi tanınır. Termin sanskrit kökü olan Sid və ya Sad sözündən götürülmüşdür, bu da əldə etmək və ya boşa çıxarmaq mənalarına gəlir. Nişidhilər əsasən gələcək nəsillərə Sallekhana ritualını həyata keçirmiş şəxslər haqqında məlumat vermək məqsədi ilə qoyulmuşdur. Xatirə daşlarının üzərində əhdi yerinə yetirən şəxsin adı, doğulduğu yer və ya ailəsinin gəlmiş olduğu bölgə, əhdin müddəti və əhdin hansı ərazidə baş tutması ilə bağlı müxtəlif informativ məlumatlar əks olunmuşdur. Karnataka ştatının inzibati ərazilərində aşkarlanmış ən qədim Nişidhi daşlarının eramızın VI və ya VIII əsrlərinə aid olduğu ehtimal olunur.
Bu üslub X əsrə qədər davam etmişdir. X əsrdən etibarən xatirə daşının yanına ayaq izləri əlavə edildi. XI əsrdən etibarən isə Nişidhi yazılarına lövhələr və sütunlar üzərində rast gəlinmişdir. Bu plitələr və ya sütunlar tez-tez mandapalarda (sütunlu köşklərdə), basadi (məbədlər) yaxınlığında və ya bəzən məbədin qapı çərçivəsinə və ya sütunlarına naxış kimi tikilirdi.
Karnataka ştatındakı Şravanabelqolada təxminən VI əsrdən XIX əsrə qədər 93 Nişidiyə rast gəlinir. Onlardan 54-ü təxminən VI - VII əsrlərə aiddir. antik şəhərində aşkarlanmış çoxlu sayda Nişidhi xatirə daşında keçmiş ənənələrə əməl edildiyi aşkarlanmışdır. VI əsrdə Mauriya imperiyasının qurucusu öz müəllimi Bhadrabahu ilə birlikdə şəhərində yerləşən Çandragiri təpəsində Sallekhana ritualını icra etdiyi güman edilir. Tarixi mənbələrdə bu barədə kifayət qədər dəlil olmasa da, Radha Kumud Mokerji kimi tarixçilər bunu inandırıcı ehtimal olduğunu qeyd ediblər.
Karnataka ştatının məbədlər şəhəri kimi tanınan Tirumakudalu Narasipura şəhəri yaxınlığında qədim Kannada yazısı ilə yazılmış tarixsiz bir Nişidhi aşkarlanıb. J. F. Fleet, I. K. Sarma kimi tarixçilər aşkarlanmış xatirə daşının eramızın 840 və ya 869-cu illərdən birinə aid ola biləcəyini bildiriblər.
Xatirə daşında Qərbi Qanqa sülaləsinin kralı I Ereqanqa Nitimarqanın Sallekhana ilə həyatına son verdiyi təsvir edilmişdir. aşkarlanmış Kuge Brahmadeva sütununda digər Qərb Qanqa kralı Marasimhanın xatirəsinə həsr olunmuş bir Nişidhi daha mövcuddur. Qandhavarna Basadinin qarşısındakı sütunun üzərindəki yazı, ritualı yerinə yetirdikdən sonra 982-ci ildə vəfat edən Raştrakuta Kralı III Krişnanın nəvəsi İndraracanın xatirəsini yad edir.
Cənubi Hindistanda aşkarlanmış yazılardan çıxan nəticəyə görə Sallekhana ritualı ilə ölüm orta əsrlərdə yaşamış caynizm ardıcılları arasında belə geniş yayılmamışdır. Bu ölüm metodunu seçən şəxslər əsasən şəhəri və ya əyaləti idarə edən krallar və ya ev sahibləri olaraq adlandırılan, caynizm dini ilə peşəkar şəkildə məşğul olmuş askent rahiblər olmuşdular. Sallekhana Hindistanın cənubunda öz əhəmiyyətini XII əsrdə yavaş-yavaş itirməyə başlayır və zamanla unudulur. 1955-ci ildə Digambara rahibi Açarya Santisaqara tərəfindən yenidən dircəldilməsindən sonra əvvəlki əhəmiyyətinə yaxın bir mövqeyə qayıtmışdır.
Müasir dövr
Sallekhana bu gün belə Caynizm ardıcılları tərəfindən hörmətli və xüsusi bir ritual olaraq qəbul olunur.
İstinadlar
- Dundas, 2002. səh. 179–181
- Vijay K. Jain, 2012. səh. 115
- Soutik Biswas. "Hindistan tartışıyor: İbadet olarak ölüm seçilebilir mi?". bbc.com (Türk dili). BBC. 22.08.2015. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 avq 2023.
- Battin, 2015. səh. 47
- Dundas, 2002. səh. 181
- "Over 200 Jains embrace death every year", Express India, 30 September 2006, 14 July 2015 tarixində arxivləşdirilib
- Tukol, 1976. səh. 4
- Vijay K. Jain, 2012. səh. 87-91
- Tukol, 1976. səh. 5
- Pravin K. Shah, Twelve Vows of Layperson Arxivləşdirilib 11 may 2016 at the Wayback Machine, Jainism Literature Center, Harvard University
- Williams, 1991. səh. 166
- Settar, 1989. səh. 113
- Vijay K. Jain, 2012. səh. 116
- Wiley, 2009. səh. 181
- Tukol, 1976. səh. 7–8
- Jaini, 1998. səh. 231
- Jaini, 2000. səh. 16
- Battin, 2015. səh. 46
- Battin, 2015. səh. 48
- Mascarenhas, Anuradha, "Doc firm on Santhara despite HC ban: I too want a beautiful death", The Indian Express, 25 avqust 2015, 4 dekabr 2015 tarixində arxivləşdirilib
- Champat Rai Jain, 1917. səh. 58–64
- Williams, 1991. səh. 170
- Tukol, 1976. səh. 10
- Vijay K. Jain, 2011. səh. 111
- A . Sundara. "Nishidhi Stones and the ritual of Sallekhana". Dept. of Archeology and Museums (ingilis dili). : This article has taken from Homage to Shravana Belagola, Marg Publication. 10.20.2020. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib (PDF) (#archive_missing_url). (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- Mookerji, 1988. səh. 39–41
- Tukol, 1976. səh. 19–20
- Sebastian, Pradeep, "The nun's tale", The Hindu, 15 sentyabr 2010 [1 November 2009], 14 yanvar 2016 tarixində arxivləşdirilib
- Mallick, Anuradha; Ganapathy, Priya, "On a spiritual quest", Deccan Herald, 29 mart 2015, 24 sentyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib
- Rice, 1982. səh. 13
- Sarma, 1992. səh. 17
- Sarma, 1992. səh. 204
- Kakar, 2014. səh. 173
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sallekhana hind सल ल खन samlehna santhara samadhi marana ve ya sanyasana marana kimi de taninir caynizmin etik davranis kodeksinde yer almis olum orucu anddi Sallekhana prosesi yemek ve maye qebulunu terdicen azaltmaqla konullu olaraq oruc tutmagi ozunde ehtiva edir Diger dinlerde tetbiq edilen oruclardan ferqli olaraq burada oruc adeten dindar sexsin olum halina qeder davam edir Caynizmde buna insan nefsinin ve bedeninin cilovlanmasi kimi baxilir ve butun fiziki ve zehni fealiyyetleri donduraraq yeniden dogusa tesir eden karmani mehv etmek ucun bir vasite hesab olunur Hindistanin Karnataka statinin Tavanandi mesesinde askarlanmis XIV esre aid xatire dasinda qedim kannada yazisi ile Sallekhana olum orucuna riayet edilmesi tesvir edilmisdir Caynizmle mesgul olan din alimleri terefinden Sallekhana intihar hesab edilmir Onlarin esas arqumentlerinden biri budur ki bu proses zamani sexs her hansisa silahdan ve ya kenar vasiteden istifade etmekle ozune zerer vurmur ve ya heyatini bir basa sonlandirmir Sallekhana andini qebul edilmis bir cayinistin bu prosese hazirlanmasi ve ya oruc muddetini tamamamasi bezen bir nece ile basa gele biler Hindistanda her il 300 nefere yaxin caynizm dinin mensubu Sallekhana vasitesi ile olumu secir ve onlarin olumleri lokal icmalar terefinden xususi rituallarla qeyd olunur Aparilan arasdirma neticesinde melum olub ki tekce Mumbayin iki rayonunda 400 cayinist son 7 ilde Sallekhana vasitesile olumu secib Hindistanda 4 milyondan cox ardicili olan dinin esas mensublari olkenin Racastan Qucarat Madhya Prades Uttar Prades ve Karnataka statlarinda yasamaqdadirlar Sallekhana hem caynizmle mesgul olan dindarlar hem de dinlar olmayan ancaq ozunu bu dinin mensubu sayan sexsler terefinden icra edile bilen bir anddir Nisidhi qravuralari kimi tarixi deliller sallekhananin caynizm tarixinde hem kisiler hem de qadinlar o cumleden kralicalar terefinden tetbiq edildiyini gosterir Rituallarin kifayet qeder tarixi kokleri ve esaslari olsa da muasir Hindistanda kiminse sallekhana olum orucu esasinda heyatina son vermesi qeyri adi hadise olaraq qebul edilir ve birmenali qarsilanmir Sallekhana rituallinin tetbiq edilmesi Hindistanda yasamaq huququ olum huququ ve din azadligi movzularinda muxtelif mubahiselere sebeb olmaqdadir 2015 ci ilde Racastan Ali Mehkemesi intihar hesab ederek bu emeli qadagan etmisdir 2016 ci ilde Hindistanin Ali Mehkemesi Racastan Ali Mehkemesinin qerarini legv ederek dini ritualla qoyulan qadagani legv etmisdir 1800 ve 1992 ci iller arasinda Caynizm edebiyyatlarinda Sallekhana ile olumun en azi 37 numunesi qeyde alinmisdir 1993 2003 cu iller arasinda Svetambara ve Digambara caynistleri arasinda muvafiq olaraq 260 ve 90 Sallekhana olumu qeyde alinib Ehmedabaddaki LD Indologiya Institutunun direktoru Citendra Saha gore Hindistanda her il orta hesabla 240 caynist Sallekhana tetbiq edir ve heyatlarina bu ritualla son verirler Onlarin ekseriyyeti qeyde alinmir ve dovlet resmilerin bundan xeberi olmur AndCaynizm dinin felsefesinde bu dinin ardicillari ucun teyin edilmis bes boyuk and movcuddur Bunlar Ahimsa zorakiliq etmemek Satya yalan danismamaq Asteya ogurluq etmemek Brahmacharya iffetli davranmaq ve ya iffet sahibi olmaq ve Aparigraha mulke sahib olmama daha cox her hansisa dunya malina goz dikmemek kimi basa dusulur Uc Qunavrata leyaqet ehdi ve dord Siksa vratasi intizam andi daxil olmaqla daha yeddi elave ehd dinin esas felsefe sistemini teskil edir Uc Qunavrata bunlardir Diqvrata mehdud hereketler insanin fealiyyet sahesini mehdudlasdirmaq Bhoqopabhoqaparimana istehlak olunan ve qeyri istehlak olunan mehsullarin istifadesini mehdudlasdirmaq ve Anartha dandaviramana meqsedsiz gunahlardan cekinmek Siksavratalara asagidakilar daxildir Samayika mehdud dovrler ucun meditasiya etmek ve konsentre olmaq ehdi Desavrata mehdud dovrler ucun hereket ve fealiyyet mekanini mehdudlasdirmaq Prosadhopavasa mehdud muddetler ucun oruc tutmaq ve Atithi samvibhaq askete yemek teklif etmek Sallekhana yuxarida gosterilmis 12 iki esas telime bir elave kimi baxilir Bununla bele Kundakunda Devasena Padmanandin ve Vasunandin kimi bezi caynist muteffekkirler Sallekhanani Siksavartasin alt qrupu olaraq qiymetlendirilir Sallekhana Sanskrit dilinden tercumede sexsin yavas yavas yemekden ve sudan cekinmesi ve zamanla tamamile uzaqlasmasi anlamina gelir Sozun dildeki muxtelif menalari ise aritlamaq zeriflesdirmek ve yatemizleyib cixarmaq kimi de basa dusulur Sallekhana iki komponente bolunur Birinci komponent Kasaya Sallekhana nefsin terbiye edilmesi ve ya Abhayantra Sallekhana daxili zeriflik adlanir Ikinci komponent ise Kaya Sallekhana bedeni naziklesdirme ve ya Bahya Sallekhana xarici inceleme olaraq basa dusulur Caynizm dini metnlerne gore Sallekhana prosesinde olan asket Ahimsaya zorakiliq etmemek ve ya xesaret yetirmemek halinda olur ve belelikle bu hal ona bezi dunyavi ehtiraslari ve nefsleri ozune tabe etmeye komeklik gosterir SertlerSallekhana hem ev sahibleri hem de asketler ucun teyin edilse de Caynizm metnleri prosesin tetbiq edilmesi ucun uygun seraitin zeruriliyinden behs edir Caynizmde ev sahibi Sravaka deyildikden bu dinle pesekar sekilde mesgul olan ve heyatini bu dinin felsefesine ve dogru sekilde yasanmasina tebligatina hesr etmis sexs basa dusulur Dinin qoymus oldugu qaydalara esasen Sallekhana prosesi ev sahibinin nezareti altinda kecirilmelidir ve onun nezareti altinda olmayan bir proses qebul tovsiye edilmir Sallekhana her zaman konullu olaraq heyata kecirilir Caynizmde sexsin Sallekhanaya mecbur edilmesi boyuk gunah hesab olunmaqdadir Ozunu bu prosese hazir hesab eden dinin mensubu hec bir kimyavi madde ve ya benzeri tesirlere meruz qalmadan gundelik qidadan imtina edir ve bir nece gunden sonra su qebulunu da dayandirir Qida qebulunun dayandirilmasi bir nece gunden sonra askentin ceki itirmesine ve bedenini incelmesine sebeb olur Olum hali yaxinlasdiqca Sallekhana prosesinde olan dindar aile uzvleri ve ruhani meslehetcilerinin tam melumati ve dualarinin musaiet altinda qida ve su qebulunu tamamile dayandirir Bezi hallarda olumcul xesteliyi olan caynistler sallekhana prosesine muraciet edirler ve bu hallarda ehdlerinin qebul edilmesi ucun ruhani meslehetcilerinden icaze isteyirler Bunu daha cox hekimler terefinden heyatlarina mueyyen bir muddet qoyulmus agir xestelerin heyatlarina Sallekhana rituali esasinda son vermek isteyi kimi de basa dusmek mumkundur Ugurlu bir sallekhana rituali ucun sexsin bu isde tam konullu olmasi ve ruhunu sozugeden ehde yoneltmesi mutleqdir Yalniz konulluluk paklik sakitlik dinclik ve sevinc prinsipleri esasinda heyata kecirilmis bir sallekhana rituali tam sekilde tamamlanmis hesab oluna biler Doddahundi Nisidhi kitabesi Sallekhana rituali ile heyatina son veren Qerbi Qanq krali I Nitimarqanin serefine 869 cu ilde ucadilmisdir Sallekhana caynizmde movcud olan diger olum rituallarindan ferqlenir Caynizmin olum rituallarindan behs eden Bes Boyuk nezir felsefesinin bendlerine gore olum rituallari ile yalniz dini inancini duzgun formada yasamis sexsler heyata kecirde biler Nisebeten gunah emellerle mesgul olmus sexsler meselen zorlama ogurluq ve ya benzeri gunahlara gore askenterin zeher icerek heyatlarina son vermesi teleb edilir Bu baximdan Sallekhana ritualinin neticesinde heyatina son vermis sexs daha boyuk ehtirama ve hormete layiq bilinir Tetbiq edilmesiSallekhana ritualinin tetbiq edilmesi bir nece gunden bir nece aya qeder deyise biler Ratnakaran Sravakacaranin altinci hissesinde Sallekhanani ve onun prosedurunu asagidaki kimi tesvir edilmisdir Qati qidalardan tedricen imtina ederek sud mehsullari qebul etmeli sonra isti ve ya edviyyatli sudan imtina etmelisiniz Sonradan isti sudan da imtina ederek ve tam qetiyyetle oruc tutmalisiniz Ratnakaranda sravakacara 127 128 Caynizm metnleri ehdin bes pozuntusundan Aticara behs edir insan kimi yeniden dogulmaq arzusu ilahi olaraq yeniden dogulmaq isteyi yasamaga davam etmek isteyi tez olmek isteyi ve varli bir heyat yasamaq isteyi sonraki heyatda Diger gunahlara asagidakilar daxildir dostlara olan mehebbeti xatirlamaq hezz aldigi lezzetleri xatirlamaq ve gelecekde lezzetlerden hezz almaq arzusu Eramizdan evvel III ve ya II esre aid qedim Svetambara Caynizm metni Acaranqa Sutrada Sallekhananin uc formasi tesvir olunur Bhaktapratyakhyana yazilarina gore ehdi yerine yetirmek isteyen sexs buludlardan duzeldilmis carpayida uzandigi ezalarini terpetmediyi olene qeder yemek icmekden cekindiyi tecrid yeri secir Inqita marana insan quru yerde yatir O otura dayana yeriye ve ya hereket ede biler lakin olene qeder yemek yememelidir Padapopaqamana insan olene qeder yeyib icmeden imtina edir ve heyatina bu formada son verir Sallekhananin basqa bir varianti mehdud bir mekanda konullu olaraq ozunu mehdudlasdirmaq tecrid etmek ve sonra olum halina qeder oruc tutmaqdan ibaret olan Itvaradir TarixiMetn Sallekhana rituali ile heyatina son vermis Vinayadevasenanin xatiresine qoyulmus Nisidhi xatire dasi Mezarin VII esre aid oldugu ehtimal edilir ve uzerinde qedim kannada dilinde metnler var Xatire dasi Hindistanin Karnataka statinin seheri yaxinliginda tapilmisdir Arxeoloji Cenubi Hindistanda xususen de Karnataka statinda Sallekhanani metodu ile heyatina son veren sexsi yad etmek ucun xatire dasi ve ya nisane qoyulur Bu das Nisidhi Nisidige ve ya Nishadiqa kimi taninir Termin sanskrit koku olan Sid ve ya Sad sozunden goturulmusdur bu da elde etmek ve ya bosa cixarmaq menalarina gelir Nisidhiler esasen gelecek nesillere Sallekhana ritualini heyata kecirmis sexsler haqqinda melumat vermek meqsedi ile qoyulmusdur Xatire daslarinin uzerinde ehdi yerine yetiren sexsin adi doguldugu yer ve ya ailesinin gelmis oldugu bolge ehdin muddeti ve ehdin hansi erazide bas tutmasi ile bagli muxtelif informativ melumatlar eks olunmusdur Karnataka statinin inzibati erazilerinde askarlanmis en qedim Nisidhi daslarinin eramizin VI ve ya VIII esrlerine aid oldugu ehtimal olunur Bu uslub X esre qeder davam etmisdir X esrden etibaren xatire dasinin yanina ayaq izleri elave edildi XI esrden etibaren ise Nisidhi yazilarina lovheler ve sutunlar uzerinde rast gelinmisdir Bu pliteler ve ya sutunlar tez tez mandapalarda sutunlu kosklerde basadi mebedler yaxinliginda ve ya bezen mebedin qapi cercivesine ve ya sutunlarina naxis kimi tikilirdi Karnataka statindaki Sravanabelqolada texminen VI esrden XIX esre qeder 93 Nisidiye rast gelinir Onlardan 54 u texminen VI VII esrlere aiddir antik seherinde askarlanmis coxlu sayda Nisidhi xatire dasinda kecmis enenelere emel edildiyi askarlanmisdir VI esrde Mauriya imperiyasinin qurucusu oz muellimi Bhadrabahu ile birlikde seherinde yerlesen Candragiri tepesinde Sallekhana ritualini icra etdiyi guman edilir Tarixi menbelerde bu barede kifayet qeder delil olmasa da Radha Kumud Mokerji kimi tarixciler bunu inandirici ehtimal oldugunu qeyd edibler Karnataka statinin mebedler seheri kimi taninan Tirumakudalu Narasipura seheri yaxinliginda qedim Kannada yazisi ile yazilmis tarixsiz bir Nisidhi askarlanib J F Fleet I K Sarma kimi tarixciler askarlanmis xatire dasinin eramizin 840 ve ya 869 cu illerden birine aid ola bileceyini bildiribler Xatire dasinda Qerbi Qanqa sulalesinin krali I Ereqanqa Nitimarqanin Sallekhana ile heyatina son verdiyi tesvir edilmisdir askarlanmis Kuge Brahmadeva sutununda diger Qerb Qanqa krali Marasimhanin xatiresine hesr olunmus bir Nisidhi daha movcuddur Qandhavarna Basadinin qarsisindaki sutunun uzerindeki yazi rituali yerine yetirdikden sonra 982 ci ilde vefat eden Rastrakuta Krali III Krisnanin nevesi Indraracanin xatiresini yad edir Cenubi Hindistanda askarlanmis yazilardan cixan neticeye gore Sallekhana rituali ile olum orta esrlerde yasamis caynizm ardicillari arasinda bele genis yayilmamisdir Bu olum metodunu secen sexsler esasen seheri ve ya eyaleti idare eden krallar ve ya ev sahibleri olaraq adlandirilan caynizm dini ile pesekar sekilde mesgul olmus askent rahibler olmusdular Sallekhana Hindistanin cenubunda oz ehemiyyetini XII esrde yavas yavas itirmeye baslayir ve zamanla unudulur 1955 ci ilde Digambara rahibi Acarya Santisaqara terefinden yeniden dirceldilmesinden sonra evvelki ehemiyyetine yaxin bir movqeye qayitmisdir Muasir dovr Sallekhana bu gun bele Caynizm ardicillari terefinden hormetli ve xususi bir ritual olaraq qebul olunur IstinadlarDundas 2002 seh 179 181 Vijay K Jain 2012 seh 115 Soutik Biswas Hindistan tartisiyor Ibadet olarak olum secilebilir mi bbc com Turk dili BBC 22 08 2015 archive missing date tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 avq 2023 Battin 2015 seh 47 Dundas 2002 seh 181 Over 200 Jains embrace death every year Express India 30 September 2006 14 July 2015 tarixinde arxivlesdirilib Tukol 1976 seh 4 Vijay K Jain 2012 seh 87 91 Tukol 1976 seh 5 Pravin K Shah Twelve Vows of Layperson Arxivlesdirilib 11 may 2016 at the Wayback Machine Jainism Literature Center Harvard University Williams 1991 seh 166 Settar 1989 seh 113 Vijay K Jain 2012 seh 116 Wiley 2009 seh 181 Tukol 1976 seh 7 8 Jaini 1998 seh 231 Jaini 2000 seh 16 Battin 2015 seh 46 Battin 2015 seh 48 Mascarenhas Anuradha Doc firm on Santhara despite HC ban I too want a beautiful death The Indian Express 25 avqust 2015 4 dekabr 2015 tarixinde arxivlesdirilib Champat Rai Jain 1917 seh 58 64 Williams 1991 seh 170 Tukol 1976 seh 10 Vijay K Jain 2011 seh 111 A Sundara Nishidhi Stones and the ritual of Sallekhana Dept of Archeology and Museums ingilis dili This article has taken from Homage to Shravana Belagola Marg Publication 10 20 2020 archive missing date tarixinde arxivlesdirilib PDF archive missing url cite web url accessdate missing url Mookerji 1988 seh 39 41 Tukol 1976 seh 19 20 Sebastian Pradeep The nun s tale The Hindu 15 sentyabr 2010 1 November 2009 14 yanvar 2016 tarixinde arxivlesdirilib Mallick Anuradha Ganapathy Priya On a spiritual quest Deccan Herald 29 mart 2015 24 sentyabr 2015 tarixinde arxivlesdirilib Rice 1982 seh 13 Sarma 1992 seh 17 Sarma 1992 seh 204 Kakar 2014 seh 173