Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Salarilər — 941–981-ci illərdə hökm sürmüş deyləm əsilli müsəlman xanədanlıq.
| Tarixi dövlət | |||
| Salarilər | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| | |||
| Paytaxt | Ərdəbil | ||
| Ən böyük şəhər | Təbriz Dəbil | ||
| Rəsmi dilləri | ərəb dili, fars dili, deyləm dili, türk dili | ||
| Dövlət dini | İslam | ||
| Valyuta | Dirhəm, Dinar | ||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||
| Sülalə | Salarilər | ||
| Davamiyyət | |||
| → | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Yaranması
X əsr İran, İraq və Azərbaycanın siyasi tarixində mövcud xanədanlıqların möhkəmlənməsi və yenilərinin yaranması dövrü olmuşdur. Burada hakimlik edən sülalələr müsəlmanların mənəvi-siyasi rəhbəri xəlifəyə zahiri itaətlərini saxlayır, lakin bir sıra hallarda siyasi hakimiyyəti ələ keçirirdilər. Əslən Tarım hakimi Məhəmməd ibn Müsafir Cüstanilərlə ittifaq yaradıb 919-cu ildə Deyləmdə öz dövlətini qurmuşdu.
Salarilərin Azərbaycanı ələ keçirməsi
- Azərbaycanın Salarilərin hakimiyyətinə keçməsi dövrü Mərzban ibn Məhəmmədin hakimiyyətinə təsadüf edir. O, çətin mübarizə şəraitində Sacilər dövlətinin hakimiyyəti altında olan Azərbaycan torpaqlarına sahib olaraq öz səltənətini möhkəmləndirməyə çalışırdı. Azərbaycandakı Salarilər dövlətinin paytaxtı Ərdəbil şəhəri idi. Mərzbanın qardaşı Vəhsudan isə öz dövlətini Deyləmdə qurmuşdu. Salarilər, çox keçmədən, Azərbaycanın şimal-qərb torpaqlarını və Şirvanşahlar dövlətini də özlərindən asılı hala saldılar, Dərbəndi ələ keçirdilər. Salarilərin qoşunu maaşla saxlanlan süvari və piyada dəstələrindən ibarət idi.
Ərazisi
Beləliklə, Salarilər dövləti şimalda Dərbənd keçidindən başlayaraq, cənubda Dəclə və Fərat çaylarının yuxarılarına qədər, şərqdə Gilan da daxil olmaqla Xəzər sahillərindən, qərbdə Ermənistan və Şərqi Gürcüstan da daxil olmaqla geniş əraziləri əhatə edən bir dövlətə çevrildi. Bu da təbii olaraq, bütün ölkə miqyasında iqtisadi əlaqələrin inkişafına, sənətkarlıq və ticarətin tərəqqisinə, xarici ticarət əlaqələrinin genişlənməsinə müsbət təsir göstərdi. Salarilərin hakimiyyəti illərində Xəzər dənizində ticarət gəmiləri üzməyə başladı. Bütün Yaxın və Orta Şərqdə iqtisadi və hərbi-siyasi rolu daha da artdı, müxtəlif etnik qrupların Azərbaycan xalqı ilə qaynayıb-qarışması prosesi daha sürətləndi.
Mərzbandan sonra
Mərzban ibn Məhəmmədin ölümündən sonra onun oğulları ilə qardaşı Vəhsudan arasında Azərbaycan uğrunda gedən çəkişmələr sülalənin zəifləməsinə səbəb oldu. Azərbaycan Salariləri iki yerə bölündü, Deyləm Salariləri isə bir qədər uzun hökmranlıq sürüb 962-ci ildə Xaşxaşilərə məğlub oldular.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual by Clifford Edmund Bosworth, Columbia University, 1996. pg. 148. (ing.)
- V. Minorsky, Studies in Caucasian history, Cambridge University Press, 1957. pg 112. (ing.)
- БСЭ, Салариды(rusca)
- Алиярлы С. История Азербайджана. С древнейших времен до 70-х гг. XIX в., Баку, 2008., с. 209–210.
- Мусафириды [ölü keçid] (rusca)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Salariler 941 981 ci illerde hokm surmus deylem esilli muselman xanedanliq Tarixi dovletSalarilerBayraq 941 981Paytaxt ErdebilEn boyuk seher Tebriz DebilResmi dilleri ereb dili fars dili deylem dili turk diliDovlet dini IslamValyuta Dirhem DinarIdareetme formasi MonarxiyaSulale SalarilerDavamiyyet Azerbaycan Gurcustan Turkiye Ermenistan Iran Rusiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaranmasiEsas meqale Mehemmed ibn Musafir X esr Iran Iraq ve Azerbaycanin siyasi tarixinde movcud xanedanliqlarin mohkemlenmesi ve yenilerinin yaranmasi dovru olmusdur Burada hakimlik eden sulaleler muselmanlarin menevi siyasi rehberi xelifeye zahiri itaetlerini saxlayir lakin bir sira hallarda siyasi hakimiyyeti ele kecirirdiler Eslen Tarim hakimi Mehemmed ibn Musafir Custanilerle ittifaq yaradib 919 cu ilde Deylemde oz dovletini qurmusdu Salarilerin Azerbaycani ele kecirmesi Esas meqale Merzban ibn MehemmedAzerbaycanin Salarilerin hakimiyyetine kecmesi dovru Merzban ibn Mehemmedin hakimiyyetine tesaduf edir O cetin mubarize seraitinde Saciler dovletinin hakimiyyeti altinda olan Azerbaycan torpaqlarina sahib olaraq oz seltenetini mohkemlendirmeye calisirdi Azerbaycandaki Salariler dovletinin paytaxti Erdebil seheri idi Merzbanin qardasi Vehsudan ise oz dovletini Deylemde qurmusdu Salariler cox kecmeden Azerbaycanin simal qerb torpaqlarini ve Sirvansahlar dovletini de ozlerinden asili hala saldilar Derbendi ele kecirdiler Salarilerin qosunu maasla saxlanlan suvari ve piyada destelerinden ibaret idi ErazisiBelelikle Salariler dovleti simalda Derbend kecidinden baslayaraq cenubda Decle ve Ferat caylarinin yuxarilarina qeder serqde Gilan da daxil olmaqla Xezer sahillerinden qerbde Ermenistan ve Serqi Gurcustan da daxil olmaqla genis erazileri ehate eden bir dovlete cevrildi Bu da tebii olaraq butun olke miqyasinda iqtisadi elaqelerin inkisafina senetkarliq ve ticaretin tereqqisine xarici ticaret elaqelerinin genislenmesine musbet tesir gosterdi Salarilerin hakimiyyeti illerinde Xezer denizinde ticaret gemileri uzmeye basladi Butun Yaxin ve Orta Serqde iqtisadi ve herbi siyasi rolu daha da artdi muxtelif etnik qruplarin Azerbaycan xalqi ile qaynayib qarismasi prosesi daha suretlendi Merzbandan sonraMerzban ibn Mehemmedin olumunden sonra onun ogullari ile qardasi Vehsudan arasinda Azerbaycan ugrunda geden cekismeler sulalenin zeiflemesine sebeb oldu Azerbaycan Salarileri iki yere bolundu Deylem Salarileri ise bir qeder uzun hokmranliq surub 962 ci ilde Xasxasilere meglub oldular IstinadlarXarici kecidlerThe New Islamic Dynasties A Chronological and Genealogical Manual by Clifford Edmund Bosworth Columbia University 1996 pg 148 ing V Minorsky Studies in Caucasian history Cambridge University Press 1957 pg 112 ing BSE Salaridy rusca Aliyarly S Istoriya Azerbajdzhana S drevnejshih vremen do 70 h gg XIX v Baku 2008 s 209 210 Musafiridy olu kecid rusca