Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu Əfəndiyev (5 oktyabr 1864, Ağdam, Şuşa qəzası – 21 fevral 1919, Ağdam, Gəncə quberniyası) — Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu Əfəndiyev 1864-cü il oktyabrın 5-də Ağdamda doğulmuşdu. 1919-cu il yanvar ayının 2-ci yarısından etibarən Ağdam qarnizonunun hissə və bölmələrində yayılmış səpmə yatalaq xəstəliyindən dünyasını dəyişmişdir.Qazax qəzasında indiki (Qazax rayonununda) dəfn edilmişdir.
| Süleyman bəy Əfəndiyev | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 5 oktyabr 1864 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 fevral 1919 (54 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Rusiya imperiyası |
| Qoşun növü | süvari |
| Rütbəsi | general |
| Təltifləri |  |
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mövcudluğu dövründə onun ordusu sıralarında 27 general xidmət etmişdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qərarı ilə general rütbəsinə layiq görülmüş ilk cümhuriyyət generallarından biri Süleyman bəy Əfəndiyev idi. O həm də cümhuriyyət ordusunun ilk şəhid generalı kimi tarixdə qalmışdır. O, 1899-cu ildə rotmistr rütbəsi, 1912-ci ildə isə polkovnik rütbəsi almışdı.
Həyatı
Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu1864-cü il oktyabrın 5-də Ağdamda dünyaya gəlmişdir. İlk təhsilini Gəncədəki progimnaziyada almışdır.
On altı yaşında həmin məktəbi bitirən Süleyman bəy 1880-ci ildə Yelizavetqrad süvari məktəbinə daxil olmuş və oranı 1885-ci ildə müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Hərbi xidmətə Qafqaz süvari ordusunun polis nəzarəti idarəsində başlayan gənc zabit Süleyman bəy iki il sonra, mayın 18-də kornet-zabit rütbəsi ilə təltif olunmuşdur.
Bundan sonra isə onun Rusiya ordusu tərkibində xidmət yolu başlandı. Süleyman bəyin xidmət yolu əsasən Qafqazla bağlı idi. Eskadron komandiri Süleyman bəy Əfəndiyev nümunəvi xidmətinə görə 1899-cu il martın 15-də rotmistr rütbəsinə layiq görülmüş və ona kavaler kimi fəxri ad verilmişdir. 1900-cü ildə isə üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni ilə təltif olunmuşdur.
Əsrimizin əvvəllərində xidmət yeri bir neçə dəfə dəyişdirilən Süleyman bəy 1907-ci il fevralın 28-dən Zaqafqaziya polis keşikçi dəstəsinin Kutaisi quberniyası üzrə baş nəzarətçisı təyin olunmuşdur.
Süleyman bəy Əfəndiyev yalnız hərbçi deyildi. O həm də xalqımızın maariflənməsində görkəmli ictimai xadim kimi fəal iştirak etmişdir. Tez-tez Qoriyə gələn, azərbaycanlı balalarının köməyini əsirgəməmişdir. Görkəmli maarifçi, ədəbiyyatşünas Firudin bəy Köçərli və Səfərəli bəy Vəlibəyovla dostlaşmış, Tiflisdə azərbaycanlıarın təşkil etdiyi mədəni-maarif cəmiyyətinin işində yaxından iştirak etmişdir. 1912-ci il dekabrın 6-da polkovnik rütbəsi alan Süleyman bəy Əfəndiyevin imperiya ordusundakı xidmətləri sonralar üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna", ikinci dərəcəli "Müqəddəs Stanislav", "Müqəddəs Anna" və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordenlərinə layiq görülmüşdür.
Polkovnik Süleyman bəy Əfəndiyevin imperiya ordusunda sonuncu vəzifəsi Əlahiddə Qafqaz ordusunda Zaqafqaziya poliskeşikçi dəstəsinin təftiş-yoxlama üzrə baş nəzarətçisi idi (1912-ci ildən). Öncə dediyimiz kimi, Süleyman bəy Əfəndiyevin çox böyük və danılmaz xidməti 1917-ci il iyul ayından başlayaraq Azərbaycan Milli ordusunu yaratmaq təşəbbüsüdür. 1919-cu il fevral ayının 24-də S. Əfəndiyevin tabutu Gəncə vağzalına gətirildi. Burada tabutu fəxri qarovul qarşıladı və böyük izdihamın müşayiəti ilə tabut Şah Abbas məscidinə aparıldı. Məsciddə S. Əfəndiyev üçün namaz qılındı və dualar oxundu. S. Əfəndiyevin Gəncə qəbiristanlığında dəfni nəzərdə tutulmuşdu. Ancaq Əli ağa Şıxlinskinin 1919-cu il fevral ayının 26-da imzaladığı əmrdən, habelə sonralar hərbi nazirin adına gəlmiş məktublardan aydın olur ki, həyat yoldaşı Laləndar xanım Süleyman bəyin Qazaxda dəfn olunmasını xahiş etmişdi. Hərbi Nazirliyin rəhbərliyi də ailəsinin istəyini nəzərə alaraq Süleyman bəyin Qazaxda dəfn olunmasına icazə vermişdi. Süleyman bəy Əfəndizadə Dağ Kəsəmən qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
Fəaliyyəti
1917-ci ilin fevral çevrilişindən sonra Qafqazdakı Rusiya ordusu buraxıldı və S. Əfəndiyev də bu ordudan istefa verməli oldu. O, Gəncəyə qayıtdı və burada azərbaycanlılardan ibarət könüllü silahlı dəstələrin formalaşdırılmasında fəal iştirak etdi.
1917-ci il dekabr ayının ortalarında Müsəlman korpusunun təşkilinə başlandı. Süleyman bəy bu korpusda 5-ci atıcı alayın komandiri idi. O bir müddət, hətta Müsəlman korpusunda ikinci diviziya komandirinin vəzifəsini də icra etmişdi. Süleyman bəy Qafqaz İslam Ordusunun tərkibində Azərbaycanın bolşevik – daşnak qoşunlarından təmizlənməsində də fəal iştirak etdi. 1918-ci il noyabr ayının 1-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbi Nazirliyi təşkil edilənə kimi, Süleyman bəy bir sıra vəzifələrdə xidmət etdi. Süleyman bəy haqqında az-çox məlumat onun AXC Hərbi Nazirliyinin bərpasından sonrakı dövrdəki xidmət yolu ilə bağlıdır. Bu xidmət isə təxminən 4 ay davam etdi. Mövcud sənədlərdən məlum olur ki, hərbi nazirlik bərpa olunanda polkovnik Süleyman bəy Əfəndiyev Tərtərdə yerləşən 2-ci Qarabağ süvari alayının komandiri idi. 1918-ci ilin sonlarında Azərbaycan Ordusu böhran içərisində idi. Belə bir vəziyətdə S. Əfəndiyev 2-ci Qarabağ süvari alayının formalaşdırılması üçün çox böyük fədakarlıq göstərirdi. 1918-ci il dekabr ayının sonlarına yaxın S. Mehmandarovun əmri ilə S. Əfəndiyev daha yüksək vəzifəyə təyin edildi. Həmin ayın 23-də S. Əfəndiyev özünün alaydaxili son əmrini imzaladı. Bu əmrini polkovnik S. Əfəndiyev 2-ci Qarabağ süvari alayının hərbi qulluqçularına müraciətlə belə tamamlayırdı: "Mən inanıram ki, siz gələcəkdə də məğrur olacaqsınız, nəzərləri möcüzə-bahadırlara dikilmiş bizim azad Vətənin və millətin bayrağını daşıyacaqsınız. Bu isə sizdən haradan gözlənilməsinə baxmayaraq Vətənin düşmənlərdən müdafiəsi üçün şüurlu və birgə iş tələb edir. Vətənin gələcəyi sizin əlinizdədir. Onun abadlaşması, çiçəklənməsi və ya asılı vəziyyətdə qalması bizim özümüzdən asılıdır". S. Mehmandarov Azərbaycan hökuməti qarşısında sədaqətli xidmətini nəzərə alaraq Süleyman bəy Əfəndiyevə general-mayor rütbəsi verilməsi haqqında vəsatət qaldırdı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin 29 dekabr 1918-ci il tarixli qərarı ilə Süleyman Əfəndiyevə mükəmməl xidmətinə görə general-mayor rütbəsi verildi. 1919-cu il yanvar ayının 7-dən Süleyman bəy Əfəndiyev AXC ordusunun 1-ci piyada diviziyasının komandiri vəzifəsinin icrasına başladı və özünəxas işgüzarlıqla, ardıcıllıqla və məsuliyyətlə bu diviziyanın formalaşdırılmasına girişdi. İstər hərbi nazirlik, istərsə də Azərbaycan hökuməti üçün bu diviziyanın formalaşdırılması və təşkilatlandırılması çox böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Çünki bu diviziya Qarabağda erməni təcavüzkarlığının qarşısını almaq üçün əsas qüvvə kimi görülürdü.
Haqqında
Bakıda çıxan bir çox qəzetlər S. Əfəndiyevin vəfatı münasibətilə nekroloqlar çap etdilər. Hərbi nazirlik isə onun dəfninin təşkili ilə bağlı xüsusi bir əmr verdi. İstiqlal qəzetində çap olunmuş nekroloqda deyilirdi: Ey möhtərəm əsgər! Sən Azərbaycanın ən qəhrəman övladı idin. Sən öldün, fəqət sənin qəhrəmanlığın səndən sonra yetişəcək zabitlərimiz arasında ölməyəcəkdir. Səni Azərbaycanın hərb tarixində yad etmək Azərbaycan üçün böyük bir şərəfdir. Sənin ruhuna təzim və hörmətimizi ithaf edər ikən Vətən və millətimizə də bəyani-təziyyət eyləriz. Azərbaycan qəzetində çap olunmuş nekroloqda isə aşağıdakı cümlələr var idi: Mirliva Əfəndiyevin vəfatı nəinki mirlivanın əqrəba və mütəlliqatını məhzun və dilgir edəcəkdir. Bəlkə onu tanıyan, onun həqqinə arif, onun vətən və millət uğrundakı xidmət və fədakarlıqlarını bilmiş olan cümlə azərbaycanlıları dilxun və dağdar edəcəkdir. S. Əfəndiyev vəfat edəndə hərbi nazir ezamiyyətdə idi. Ona görə də hərbi nazirlik adından onun dəfninin təşkili ilə bağlı əmri general Əliağa Şıxlinski imzaladı. Həmin əmrin bir yerində deyilirdi: General Əfəndiyev indiki şəraitdə diviziyanın təşkil edilməsi kimi çətin işə başladı, istirahət bilmədən və rahatlıq görmədən indiki zamanda Azərbaycanın daha böyük vilayətində qanun-qaydanın yaradılması və hissələrin formalaşdırılması ilə məşğul oldu. Öz diviziyasının sanitar vəziyyətinin qayğısına qalaraq general Əfəndiyev tibb otağının yaradılmasına şəxsən rəhbərlik edir, daim xəstələrə baş çəkərək və onların arasında olaraq bəzən xeyirxah sözlərlə və bəzən də bir rəhbər kimi tələbləri ilə onların ağrılarını azaldırdı. Çoxlu qayğı içərisində onun özü barəsində düşünməyə macalı yox idi — səpmə yatalağa tutuldu və postda dayanan əsgər kimi vəzifə başındqa keçindi. Qəbrin nurla dolsun, Vətənin əsil oğlu və yorulmaz döyüşçü!.
Xarici keçidlər
- İlk ordu generalı qarabağlı Süleyman bəy Əlisüleyman oğlu Əfəndiyev 2017-10-22 at the Wayback Machine
- Süleyman bəy Əfəndiyev
İstinadlar
- Mehman Süleymanov "Həyatını Vətən yolunda qurban etmiş cümhuriyyət generalı".
- "Azərbaycan" qəzeti, (1918–1920). 20 cilddə, VI cild. (mart 1919). Bakı, ADA Universiteti, 2023. səh.223
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты (PDF). Bakı: Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. səh. 383. 2022-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-29.
- http://www.anl.az/down/meqale/kaspi_az/2016/sentyabr/506741.pdf Azərbaycanın ilk hərbi hissələrinin təşkilatçısı
- Azərbaycan" qəzetinin 3 mart 1919-cu il və İstiqlal qəzetinin 10 mart 1919-cu il
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suleyman bey Elisuleyman oglu Efendiyev 5 oktyabr 1864 Agdam Susa qezasi 21 fevral 1919 Agdam Gence quberniyasi Suleyman bey Elisuleyman oglu Efendiyev 1864 cu il oktyabrin 5 de Agdamda dogulmusdu 1919 cu il yanvar ayinin 2 ci yarisindan etibaren Agdam qarnizonunun hisse ve bolmelerinde yayilmis sepme yatalaq xesteliyinden dunyasini deyismisdir Qazax qezasinda indiki Qazax rayonununda defn edilmisdir Suleyman bey EfendiyevSexsi melumatlarDogum tarixi 5 oktyabr 1864 1864 10 05 Dogum yeri Agdam Susa qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 fevral 1919 1919 02 21 54 yasinda Vefat yeri Agdam Susa qezasi Gence quberniyasi AXCDefn yeri Dag KesemenHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Rusiya imperiyasiQosun novu suvariRutbesi generalTeltifleri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin movcudlugu dovrunde onun ordusu siralarinda 27 general xidmet etmisdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin qerari ile general rutbesine layiq gorulmus ilk cumhuriyyet generallarindan biri Suleyman bey Efendiyev idi O hem de cumhuriyyet ordusunun ilk sehid generali kimi tarixde qalmisdir O 1899 cu ilde rotmistr rutbesi 1912 ci ilde ise polkovnik rutbesi almisdi HeyatiSuleyman bey Elisuleyman oglu1864 cu il oktyabrin 5 de Agdamda dunyaya gelmisdir Ilk tehsilini Gencedeki progimnaziyada almisdir On alti yasinda hemin mektebi bitiren Suleyman bey 1880 ci ilde Yelizavetqrad suvari mektebine daxil olmus ve orani 1885 ci ilde muveffeqiyyetle bitirmisdir Herbi xidmete Qafqaz suvari ordusunun polis nezareti idaresinde baslayan genc zabit Suleyman bey iki il sonra mayin 18 de kornet zabit rutbesi ile teltif olunmusdur Bundan sonra ise onun Rusiya ordusu terkibinde xidmet yolu baslandi Suleyman beyin xidmet yolu esasen Qafqazla bagli idi Eskadron komandiri Suleyman bey Efendiyev numunevi xidmetine gore 1899 cu il martin 15 de rotmistr rutbesine layiq gorulmus ve ona kavaler kimi fexri ad verilmisdir 1900 cu ilde ise ucuncu dereceli Muqeddes Stanislav ordeni ile teltif olunmusdur Esrimizin evvellerinde xidmet yeri bir nece defe deyisdirilen Suleyman bey 1907 ci il fevralin 28 den Zaqafqaziya polis kesikci destesinin Kutaisi quberniyasi uzre bas nezaretcisi teyin olunmusdur Suleyman bey Efendiyev yalniz herbci deyildi O hem de xalqimizin maariflenmesinde gorkemli ictimai xadim kimi feal istirak etmisdir Tez tez Qoriye gelen azerbaycanli balalarinin komeyini esirgememisdir Gorkemli maarifci edebiyyatsunas Firudin bey Kocerli ve Sefereli bey Velibeyovla dostlasmis Tiflisde azerbaycanliarin teskil etdiyi medeni maarif cemiyyetinin isinde yaxindan istirak etmisdir 1912 ci il dekabrin 6 da polkovnik rutbesi alan Suleyman bey Efendiyevin imperiya ordusundaki xidmetleri sonralar ucuncu dereceli Muqeddes Anna ikinci dereceli Muqeddes Stanislav Muqeddes Anna ve ucuncu dereceli Muqeddes Vladimir ordenlerine layiq gorulmusdur Polkovnik Suleyman bey Efendiyevin imperiya ordusunda sonuncu vezifesi Elahidde Qafqaz ordusunda Zaqafqaziya poliskesikci destesinin teftis yoxlama uzre bas nezaretcisi idi 1912 ci ilden Once dediyimiz kimi Suleyman bey Efendiyevin cox boyuk ve danilmaz xidmeti 1917 ci il iyul ayindan baslayaraq Azerbaycan Milli ordusunu yaratmaq tesebbusudur 1919 cu il fevral ayinin 24 de S Efendiyevin tabutu Gence vagzalina getirildi Burada tabutu fexri qarovul qarsiladi ve boyuk izdihamin musayieti ile tabut Sah Abbas mescidine aparildi Mescidde S Efendiyev ucun namaz qilindi ve dualar oxundu S Efendiyevin Gence qebiristanliginda defni nezerde tutulmusdu Ancaq Eli aga Sixlinskinin 1919 cu il fevral ayinin 26 da imzaladigi emrden habele sonralar herbi nazirin adina gelmis mektublardan aydin olur ki heyat yoldasi Lalendar xanim Suleyman beyin Qazaxda defn olunmasini xahis etmisdi Herbi Nazirliyin rehberliyi de ailesinin isteyini nezere alaraq Suleyman beyin Qazaxda defn olunmasina icaze vermisdi Suleyman bey Efendizade Dag Kesemen qebiristanliginda defn edilmisdir Fealiyyeti1917 ci ilin fevral cevrilisinden sonra Qafqazdaki Rusiya ordusu buraxildi ve S Efendiyev de bu ordudan istefa vermeli oldu O Genceye qayitdi ve burada azerbaycanlilardan ibaret konullu silahli destelerin formalasdirilmasinda feal istirak etdi 1917 ci il dekabr ayinin ortalarinda Muselman korpusunun teskiline baslandi Suleyman bey bu korpusda 5 ci atici alayin komandiri idi O bir muddet hetta Muselman korpusunda ikinci diviziya komandirinin vezifesini de icra etmisdi Suleyman bey Qafqaz Islam Ordusunun terkibinde Azerbaycanin bolsevik dasnak qosunlarindan temizlenmesinde de feal istirak etdi 1918 ci il noyabr ayinin 1 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Herbi Nazirliyi teskil edilene kimi Suleyman bey bir sira vezifelerde xidmet etdi Suleyman bey haqqinda az cox melumat onun AXC Herbi Nazirliyinin berpasindan sonraki dovrdeki xidmet yolu ile baglidir Bu xidmet ise texminen 4 ay davam etdi Movcud senedlerden melum olur ki herbi nazirlik berpa olunanda polkovnik Suleyman bey Efendiyev Terterde yerlesen 2 ci Qarabag suvari alayinin komandiri idi 1918 ci ilin sonlarinda Azerbaycan Ordusu bohran icerisinde idi Bele bir veziyetde S Efendiyev 2 ci Qarabag suvari alayinin formalasdirilmasi ucun cox boyuk fedakarliq gosterirdi 1918 ci il dekabr ayinin sonlarina yaxin S Mehmandarovun emri ile S Efendiyev daha yuksek vezifeye teyin edildi Hemin ayin 23 de S Efendiyev ozunun alaydaxili son emrini imzaladi Bu emrini polkovnik S Efendiyev 2 ci Qarabag suvari alayinin herbi qulluqcularina muracietle bele tamamlayirdi Men inaniram ki siz gelecekde de megrur olacaqsiniz nezerleri mocuze bahadirlara dikilmis bizim azad Vetenin ve milletin bayragini dasiyacaqsiniz Bu ise sizden haradan gozlenilmesine baxmayaraq Vetenin dusmenlerden mudafiesi ucun suurlu ve birge is teleb edir Vetenin geleceyi sizin elinizdedir Onun abadlasmasi ciceklenmesi ve ya asili veziyyetde qalmasi bizim ozumuzden asilidir S Mehmandarov Azerbaycan hokumeti qarsisinda sedaqetli xidmetini nezere alaraq Suleyman bey Efendiyeve general mayor rutbesi verilmesi haqqinda vesatet qaldirdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti hokumetinin 29 dekabr 1918 ci il tarixli qerari ile Suleyman Efendiyeve mukemmel xidmetine gore general mayor rutbesi verildi 1919 cu il yanvar ayinin 7 den Suleyman bey Efendiyev AXC ordusunun 1 ci piyada diviziyasinin komandiri vezifesinin icrasina basladi ve ozunexas isguzarliqla ardicilliqla ve mesuliyyetle bu diviziyanin formalasdirilmasina girisdi Ister herbi nazirlik isterse de Azerbaycan hokumeti ucun bu diviziyanin formalasdirilmasi ve teskilatlandirilmasi cox boyuk ehemiyyet kesb edirdi Cunki bu diviziya Qarabagda ermeni tecavuzkarliginin qarsisini almaq ucun esas quvve kimi gorulurdu HaqqindaBakida cixan bir cox qezetler S Efendiyevin vefati munasibetile nekroloqlar cap etdiler Herbi nazirlik ise onun defninin teskili ile bagli xususi bir emr verdi Istiqlal qezetinde cap olunmus nekroloqda deyilirdi Ey mohterem esger Sen Azerbaycanin en qehreman ovladi idin Sen oldun feqet senin qehremanligin senden sonra yetisecek zabitlerimiz arasinda olmeyecekdir Seni Azerbaycanin herb tarixinde yad etmek Azerbaycan ucun boyuk bir serefdir Senin ruhuna tezim ve hormetimizi ithaf eder iken Veten ve milletimize de beyani teziyyet eyleriz Azerbaycan qezetinde cap olunmus nekroloqda ise asagidaki cumleler var idi Mirliva Efendiyevin vefati neinki mirlivanin eqreba ve mutelliqatini mehzun ve dilgir edecekdir Belke onu taniyan onun heqqine arif onun veten ve millet ugrundaki xidmet ve fedakarliqlarini bilmis olan cumle azerbaycanlilari dilxun ve dagdar edecekdir S Efendiyev vefat edende herbi nazir ezamiyyetde idi Ona gore de herbi nazirlik adindan onun defninin teskili ile bagli emri general Eliaga Sixlinski imzaladi Hemin emrin bir yerinde deyilirdi General Efendiyev indiki seraitde diviziyanin teskil edilmesi kimi cetin ise basladi istirahet bilmeden ve rahatliq gormeden indiki zamanda Azerbaycanin daha boyuk vilayetinde qanun qaydanin yaradilmasi ve hisselerin formalasdirilmasi ile mesgul oldu Oz diviziyasinin sanitar veziyyetinin qaygisina qalaraq general Efendiyev tibb otaginin yaradilmasina sexsen rehberlik edir daim xestelere bas cekerek ve onlarin arasinda olaraq bezen xeyirxah sozlerle ve bezen de bir rehber kimi telebleri ile onlarin agrilarini azaldirdi Coxlu qaygi icerisinde onun ozu baresinde dusunmeye macali yox idi sepme yatalaga tutuldu ve postda dayanan esger kimi vezife basindqa kecindi Qebrin nurla dolsun Vetenin esil oglu ve yorulmaz doyuscu Xarici kecidlerIlk ordu generali qarabagli Suleyman bey Elisuleyman oglu Efendiyev 2017 10 22 at the Wayback Machine Suleyman bey EfendiyevIstinadlarMehman Suleymanov Heyatini Veten yolunda qurban etmis cumhuriyyet generali Azerbaycan qezeti 1918 1920 20 cildde VI cild mart 1919 Baki ADA Universiteti 2023 seh 223 Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 zakonodatelnye akty PDF Baki Azerbaycan Nesriyyati 1998 seh 383 2022 07 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 08 29 http www anl az down meqale kaspi az 2016 sentyabr 506741 pdf Azerbaycanin ilk herbi hisselerinin teskilatcisi Azerbaycan qezetinin 3 mart 1919 cu il ve Istiqlal qezetinin 10 mart 1919 cu il