Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süleyman Sani Axundov (3 oktyabr 1875, Şuşa – 29 mart 1939, Bakı) – Azərbaycan dramaturqu, nasir, maarif xadimi, Əmək Qəhrəmanı (1932). Ədəbiyyatda həmsoyadı Mirzə Fətəli Axundovdan fərqlənmək üçün ərəbcə "ikinci" mənasını daşıyan "sani" sözünü özünə ləqəb götürmüşdür.
| Süleyman Sani Axundov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şuşa, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Atası | Rzaqulu bəy Axundov |
| Anası | Dürnisə xanım Vəlibəyova |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | dramaturq, yazıçı, jurnalist, şair |
| Fəaliyyət illəri | 1899–1939 |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| Janrlar | dram, komediya |
| Mükafatları | Əmək Qəhrəmanı (1932) |
 Süleyman Sani Axundov Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Süleyman Sani Rzaqulu bəy oğlu Axundov 3 oktyabr 1875-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. O, uşaq yaşlarında atasını itirdiyi üçün dayısı Səfərəli bəy Vəlibəyovun himayəsində böyümüşdür. Süleyman Sani Axundov 1885–1894-cü illərdə Qori Müəllimlər Seminariyasında təhsil aldıqdan sonra III dərəcəli rus-tatar məktəbinə müəllim təyin edilmişdir. O, ömrünün sonuna kimi pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuş, yazıçı, jurnalist kimi tanınmışdır.
Süleyman Sani Axundov 1906-cı ildə Bakıda çağrılmış Azərbaycan müəllimlərinin I qurultayında iştirak etmişdir. 1920–1921-ci illərdə Qarabağ vilayətinin maarif şöbəsinin müdiri, 1922–1930-cu illərdə Bakıda məktəb müdiri vəzifələrində çalışmışdır. 1922-ci ildə Azərbaycan Ədib və Şairlər İttifaqının ilk sədri seçilmişdir. Ədəbi və pedaqoji fəaliyyətinə görə 1932-ci ildə ona "Əmək Qəhrəmanı" adı verilmişdir. 1921-ci ildən 1930-cu ilədək fasiləsiz Bakı Soveti üzvü, Bakı İcraiyyə Komitəsinin namizədi və Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin üzvü olmuşdur. "İkinci il" adlı dərs kitabının müəllifidir.
Süleyman Sani Axundov 29 mart 1939-cu ildə, 63 yaşında vəfat etmişdir.
Bədii yaradıcılığı
Süleyman Sani Axundovun ilk yaradıcılıq əsəri "Tamahkar" komediyasıdır. O bu əsərini Mirzə Fətəli Axundovun "Hacı Qara" əsərinin təsiri ilə 1899-cu ildə yazmışdır.
Bu komediyasında o, dövrün bir sıra mənfiliklərinə, o cümlədən xəsisliyə, tamahkarlığa, qadın əsarətinə qarşı çıxmış, İmran, Gülzar, Şərəf xanım kimi müsbət surətlər yaradaraq yeni nəsli həqiqətə, fədakarlığa sövq etməyə, oxucu və tamaşaçılarda gözəl həyat arzuları oyatmağa çalışmışdır. 1907-ci ildə qələmə aldığı "Dibdat bəy", "Türk birliyi" adlı komediyaları ilə Azərbaycan teatr səhnəsinə siyasi-ictimai mövzu gətirmişdir. "Laçın yuvası", "Qaranlıqdan işığa", "Şahsənəm və Gülpəri", "Səadət zəhmətdədir", "Molla Nəsrəddin Bakıda", "Eşq və intiqam" və s. pyeslərin müəllifidir.
Süleyman Sani Axundov həm də orijinal nasirdir. "Qonaqlıq" (1905), "Kövkəbi-hürriyyət" (1905), "Yuxu" (1905) onun ilk hekayələridir. O bu klassik əsərlərini 1905-ci il inqilabının təsiri ilə yazmışdır. Yazıçı "Tutuquşu" (1909) hekayəsində də aktual məsələyə toxunmuşdur. Ədib təxminən bir səhifə həcmində olan bu hekayəsində təqlidçiləri, ana dilinə xor baxanları tutuquşunun simasında ifşa etmişdir. Süleyman Sani Axundovun yazdığı "Qan bulağı" (1923), "Ümid çırağı" (1923), "Cəhalət qurbanı (1923), "Nə üçün" (1925), "Təbrik" (1925), "Sona xala" (1926), "Namus" (1926), "Mister Qreyin köpəyi" (1927), "Son ümid" (1927), "İki dost, iki düşmən" (1927), "Gənc maşinistka və qoca yazıçı" (1935) hekayələri Azərbaycan nəsrinin qiymətli nümunələrindəndir. XX əsr Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının formalaşmasında, inkişafında da onun böyük xidməti vardır. Ədib "Qorxulu nağıllar" (1912–1914) başlığı altında yazdığı "Əhməd və Məleykə", "Abbas və Zeynəb", "Nurəddin", "Qaraca qız", "Əşrəf" ilə Azərbaycan uşaq ədəbiyyatında forma, məzmun, üslub yenilikləri gətirmişdir.
Kitabları
- Əsərləri. Bakı: 1936.
- Seçilmiş əsərləri (tərtib edəni Abbas Zamanov). Bakı: 1951.
- Seçilmiş əsərləri (tərtib edəni Nadir Vəlixanov). I cild. Bakı: 1968.
- Seçilmiş əsərləri (tərtib edəni Nadir Vəlixanov). II cild, Bakı: 1968.
- Hekayələr və pyeslər (tərtib edəni Nadir Vəlixanov). Bakı: 1975.
- Seçilmiş əsərləri (tərtib edəni və ön sözün müəllifi: Nadir Vəlixanv). Bakı: 2005
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Ахундов Сулейман Сани // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- H. Əhmədov. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Elm və təhsil, 2014. — səh. 237–240.
Həmçinin oxu
- Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. 3 cilddə, III cild, Bakı, 1957.
- Azərbaycan sovet ədəbiyyatı tarixi. 2 cilddə, I cild, Bakı, 1967
- Azərbaycan sovet ədəbiyyatı. Bakı, 1966.
- Mir Cəlal, Firidun Hüseynov. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı, 1982.
- C.Hacıyev. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. Bakı, 1955.
- Məsud Vəliyev. S.S.Axundov. Bakı, 1956.
- C.Nağıyeva. S.S.Axundov arxivinin təsviri. Bakı, 1962.
- Nadir Vəlixanov. Süleyman Sani Axundov. Bakl, 1968.
- Nadir Vəlixanov. Süleyman Sani Axundov. Bakl, 1976.
- R.Şəmsiyeva. Süleyman Sani Axundov (metodiki-biblioqrafik ədəbiyyat göstəricisi). Bakı, 1975.
- Очерк истории Азербайджанской советской литературы. Москва, 1963
- Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, 2001.
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Qarabağın Seyidli oymağı. I kitab, Bakı, 2017
- Məmmədhüseyn Təhmasib. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. I cild. Bakı: Mütərcim, 2010. – səh. 466–469.
Xarici keçidlər
- Süleyman Sani Axundov nə üçün özünə qəsd etmişdi?
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Axundov Suleyman Sani Axundov 3 oktyabr 1875 Susa 29 mart 1939 Baki Azerbaycan dramaturqu nasir maarif xadimi Emek Qehremani 1932 Edebiyyatda hemsoyadi Mirze Feteli Axundovdan ferqlenmek ucun erebce ikinci menasini dasiyan sani sozunu ozune leqeb goturmusdur Suleyman Sani AxundovDogum tarixi 3 oktyabr 1875Dogum yeri Susa Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 29 mart 1939 63 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIAtasi Rzaqulu bey AxundovAnasi Durnise xanim VelibeyovaTehsili Susa real mektebi Zaqafqaziya Muellimler SeminariyasiFealiyyeti dramaturq yazici jurnalist sairFealiyyet illeri 1899 1939Eserlerinin dili Azerbaycan diliJanrlar dram komediyaMukafatlari Emek Qehremani 1932 Suleyman Sani Axundov Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSuleyman Sani Rzaqulu bey oglu Axundov 3 oktyabr 1875 ci ilde Susa seherinde anadan olmusdur O usaq yaslarinda atasini itirdiyi ucun dayisi Sefereli bey Velibeyovun himayesinde boyumusdur Suleyman Sani Axundov 1885 1894 cu illerde Qori Muellimler Seminariyasinda tehsil aldiqdan sonra III dereceli rus tatar mektebine muellim teyin edilmisdir O omrunun sonuna kimi pedaqoji fealiyyetle mesgul olmus yazici jurnalist kimi taninmisdir Suleyman Sani Axundov 1906 ci ilde Bakida cagrilmis Azerbaycan muellimlerinin I qurultayinda istirak etmisdir 1920 1921 ci illerde Qarabag vilayetinin maarif sobesinin mudiri 1922 1930 cu illerde Bakida mekteb mudiri vezifelerinde calismisdir 1922 ci ilde Azerbaycan Edib ve Sairler Ittifaqinin ilk sedri secilmisdir Edebi ve pedaqoji fealiyyetine gore 1932 ci ilde ona Emek Qehremani adi verilmisdir 1921 ci ilden 1930 cu iledek fasilesiz Baki Soveti uzvu Baki Icraiyye Komitesinin namizedi ve Azerbaycan Merkezi Icraiyye Komitesinin uzvu olmusdur Ikinci il adli ders kitabinin muellifidir Suleyman Sani Axundov 29 mart 1939 cu ilde 63 yasinda vefat etmisdir Bedii yaradiciligiSuleyman Sani Axundovun ilk yaradiciliq eseri Tamahkar komediyasidir O bu eserini Mirze Feteli Axundovun Haci Qara eserinin tesiri ile 1899 cu ilde yazmisdir Bu komediyasinda o dovrun bir sira menfiliklerine o cumleden xesisliye tamahkarliga qadin esaretine qarsi cixmis Imran Gulzar Seref xanim kimi musbet suretler yaradaraq yeni nesli heqiqete fedakarliga sovq etmeye oxucu ve tamasacilarda gozel heyat arzulari oyatmaga calismisdir 1907 ci ilde qeleme aldigi Dibdat bey Turk birliyi adli komediyalari ile Azerbaycan teatr sehnesine siyasi ictimai movzu getirmisdir Lacin yuvasi Qaranliqdan isiga Sahsenem ve Gulperi Seadet zehmetdedir Molla Nesreddin Bakida Esq ve intiqam ve s pyeslerin muellifidir Suleyman Sani Axundov hem de orijinal nasirdir Qonaqliq 1905 Kovkebi hurriyyet 1905 Yuxu 1905 onun ilk hekayeleridir O bu klassik eserlerini 1905 ci il inqilabinin tesiri ile yazmisdir Yazici Tutuqusu 1909 hekayesinde de aktual meseleye toxunmusdur Edib texminen bir sehife hecminde olan bu hekayesinde teqlidcileri ana diline xor baxanlari tutuqusunun simasinda ifsa etmisdir Suleyman Sani Axundovun yazdigi Qan bulagi 1923 Umid ciragi 1923 Cehalet qurbani 1923 Ne ucun 1925 Tebrik 1925 Sona xala 1926 Namus 1926 Mister Qreyin kopeyi 1927 Son umid 1927 Iki dost iki dusmen 1927 Genc masinistka ve qoca yazici 1935 hekayeleri Azerbaycan nesrinin qiymetli numunelerindendir XX esr Azerbaycan usaq edebiyyatinin formalasmasinda inkisafinda da onun boyuk xidmeti vardir Edib Qorxulu nagillar 1912 1914 basligi altinda yazdigi Ehmed ve Meleyke Abbas ve Zeyneb Nureddin Qaraca qiz Esref ile Azerbaycan usaq edebiyyatinda forma mezmun uslub yenilikleri getirmisdir KitablariEserleri Baki 1936 Secilmis eserleri tertib edeni Abbas Zamanov Baki 1951 Secilmis eserleri tertib edeni Nadir Velixanov I cild Baki 1968 Secilmis eserleri tertib edeni Nadir Velixanov II cild Baki 1968 Hekayeler ve pyesler tertib edeni Nadir Velixanov Baki 1975 Secilmis eserleri tertib edeni ve on sozun muellifi Nadir Velixanv Baki 2005IstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Ahundov Sulejman Sani Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 H Ehmedov Azerbaycan mekteb ve pedaqoji fikir tarixi Baki Elm ve tehsil 2014 seh 237 240 Hemcinin oxuVikianbarda Suleyman Sani Axundov ile elaqeli mediafayllar var Vikimenbede Muellif Suleyman Sani Axundov ile elaqeli melumatlar var Azerbaycan edebiyyati tarixi 3 cildde III cild Baki 1957 Azerbaycan sovet edebiyyati tarixi 2 cildde I cild Baki 1967 Azerbaycan sovet edebiyyati Baki 1966 Mir Celal Firidun Huseynov XX esr Azerbaycan edebiyyati Baki 1982 C Haciyev XX esr Azerbaycan edebiyyati tarixi Baki 1955 Mesud Veliyev S S Axundov Baki 1956 C Nagiyeva S S Axundov arxivinin tesviri Baki 1962 Nadir Velixanov Suleyman Sani Axundov Bakl 1968 Nadir Velixanov Suleyman Sani Axundov Bakl 1976 R Semsiyeva Suleyman Sani Axundov metodiki biblioqrafik edebiyyat gostericisi Baki 1975 Ocherk istorii Azerbajdzhanskoj sovetskoj literatury Moskva 1963 Orxan Memmedov Baharli Agdamin adli sanli pedaqoqlari alimleri Baki 2001 Orxan Zakiroglu Baharli Qarabagin Seyidli oymagi I kitab Baki 2017 Memmedhuseyn Tehmasib Secilmis eserleri 2 cildde I cild Baki Mutercim 2010 seh 466 469 Xarici kecidlerSuleyman Sani Axundov ne ucun ozune qesd etmisdi