Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Rudolf Dizel (alm. Rudolf Christian Karl Diesel; 18 mart 1858[…], Paris – 30 sentyabr 1913, La Manş boğazı) — Dizel mühhərikini ixtira edərək (1897) avtomobilqayırmanın yaranmasında xüsusi rol oynamış alman mühəndis və ixtiraçı.
| Rudolf Dizel | |
|---|---|
| alm. Rudolf Diesel | |
 | |
| Doğum tarixi | 18 mart 1858[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 sentyabr 1913(55 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | boğulma |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | ixtiraçı, təşəbbüskar, mühəndis, esperantoçu |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Rudolf Dizel 1858-ci ildə anadan olmuşdur. Fransa-rus müharibəsi zamanı ailəsi ilə birlikdə İngiltərəyə qaçmışdır. Həmin vaxt o Almaniyaya təhsil almağa gedir. 1873-cü ildə real məktəbi əla qiymətlərlə və 1875-ci ildə Auqsburq politexnik məktəbini bitirir. Sonra o Münhen ali texniki məktəbinə dəvət olunur. Buranı Dizel ali məktəbin tarixində ilk dəfə olaraq ən yaxşı qiymətlərlə başa vurur.
27 fevral 1892-ci ildə Dizel "yeni rasional istilik mühərriki" üçün patent ərizəsi verir. 23 fevral 1893-cü ildə "Yüksək istiliyi işə çevirmək üçün üsul və avadanlıq" adı altında onun patenti imperatorluğun patent şöbəsində qeydə alınır. Onun modifikasiya olunmuş Karno tsikli üzrə ikinci patenti 29 noyabr 1893-cü ildə qeydiyyatdan keçir.
1893-cü ildən başlayaraq Auqsburq maşınqayırma zavodunda Fridrix Krupp və Zultser (Sulzer Brothers Ltd) qardaşlarının maliyyə köməyi ilə yeni mühərrikin yaradılması üzərində işlər görülür. İlk işləyən mühərrik Dizel tərəfindən 1897-cü ildə yaradılır. Bu mühərrikin gücü dəqiqədə 172 dövr etdikdə 20 a.q.-nə bərabər idi. F.İ.Ə. isə 26,2% təşkil edirdi. Bu mühərrik həmin dövrdə mövcud olan Otto mühərrikini (f.i.ə. 20%) və gəmi buxar mühərriklərini (f.i.ə. 20%) öz parametri ilə ötüb keçirdi ki, bu da sənayeçilərin böyük marağına səbəb olur. Onun mühərriki qısa zamanda öz tətbiqini tapır. Ancaq öz vətənində Dizel kifayət qədər ad qazana bilmir. Bu onu narahat edirdi.
1898-ci il yanvarın 1-də Dizel yaratdığı mühərriklərin istehsalı ilə məşğul olan öz şəxsi firmasını yaradır. Bu məqsədlə 1900-cü ildə Londonda şirkət qeydiyyatdan keçirilir. Dizel mhərriki ilə işləyən ilk gəmi 1903-cü ildə hazırlanır. 1908-ci ildə ilk yük avtomobili və lokomotiv bu mühərriklə təchiz olunur. 1936-cı ildə ilk minik avtomobili (Меrsedes Bens-260D)dizel mühərriki ilə hazırlanır.
Uzun sürən patent çəkişmələri Dizelin sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Bundan əlavə onun işlərinin maliyyə vəziyyəti yaxşı deyildi. Dizel yaxşı iş adamı keyfiyyətlərinə malik deyildi. 1913-cü ildə baş verən maliyyə böhranı onun tamamlilə müflisləşməsinə gətirib çıxarır.
19 sentyabr 1913-cü ildə Rudolf Dizel "drezden" paromunun tərkibində Antverpenaya yola düşür. O Londonda onun layihəsi əsasında mühərrik hazırlayan bir şirkətin açılışında iştirak etməyə gedirdi. Deyilənlərə görə yaxşı əhval-ruhiyyəyəy malik olan Dizel axşam öz kayutasına girdikdən sonra heç kim onu bir daha görməyib. Bir neçə həftə sonr alman balıqçıları tərəfindən tanınmaq üçün yaxşı geyinmiş bir cəsədən çıxarılmış iki üzük gətirlir. Dəniz adətinə görə onun cəsədi dənizə buraxılır. Dizelin oğlu atasının üzüklərini tanıyır. Buna baxmayaraq Dizelin ölümü müəmmalı qalır.
Mənbə
- Eugen Diesel: Diesel. Der Mensch, das Werk, das Schicksal. Hanseatische Verlagsanstalt, Hamburg 1937, Reclam, Heyne, München 1983.
- Patent DE 67207 Rudolf Diesel: "Arbeitsverfahren und Ausführungsart für şVerbrennungskraftmaschinen"
- Patent DE 82168 Rudolf Diesel: "Verbrennungskraftmaschine mit veränderlicher Dauer der unter wechselndem Überdruck stattfindenden Brennstoffeinführung"
- Rezo Əliyev. Maşınqayırmanın tarixinə dair. Bakı"Təhsil" NPM, 2008, 542 s.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Rudolf Christian Karl Diesel // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- Дизель Рудольф // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Rudolf Dizel ilə əlaqəli mediafayllar var.
 | Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Rudolf Dizel alm Rudolf Christian Karl Diesel 18 mart 1858 Paris 30 sentyabr 1913 La Mans bogazi Dizel muhherikini ixtira ederek 1897 avtomobilqayirmanin yaranmasinda xususi rol oynamis alman muhendis ve ixtiraci Rudolf Dizelalm Rudolf Diesel Dogum tarixi 18 mart 1858 1858 03 18 Dogum yeri Paris ParisVefat tarixi 30 sentyabr 1913 1913 09 30 55 yasinda Vefat yeri La Mans bogaziVefat sebebi bogulmaDefn yeri DenizTehsili Munhen Texniki Universiteti Munhen Ludviq Maksimilian UniversitetiFealiyyeti ixtiraci tesebbuskar muhendis esperantocu Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiRudolf Dizel 1858 ci ilde anadan olmusdur Fransa rus muharibesi zamani ailesi ile birlikde Ingiltereye qacmisdir Hemin vaxt o Almaniyaya tehsil almaga gedir 1873 cu ilde real mektebi ela qiymetlerle ve 1875 ci ilde Auqsburq politexnik mektebini bitirir Sonra o Munhen ali texniki mektebine devet olunur Burani Dizel ali mektebin tarixinde ilk defe olaraq en yaxsi qiymetlerle basa vurur 27 fevral 1892 ci ilde Dizel yeni rasional istilik muherriki ucun patent erizesi verir 23 fevral 1893 cu ilde Yuksek istiliyi ise cevirmek ucun usul ve avadanliq adi altinda onun patenti imperatorlugun patent sobesinde qeyde alinir Onun modifikasiya olunmus Karno tsikli uzre ikinci patenti 29 noyabr 1893 cu ilde qeydiyyatdan kecir 1893 cu ilden baslayaraq Auqsburq masinqayirma zavodunda Fridrix Krupp ve Zultser Sulzer Brothers Ltd qardaslarinin maliyye komeyi ile yeni muherrikin yaradilmasi uzerinde isler gorulur Ilk isleyen muherrik Dizel terefinden 1897 cu ilde yaradilir Bu muherrikin gucu deqiqede 172 dovr etdikde 20 a q ne beraber idi F I E ise 26 2 teskil edirdi Bu muherrik hemin dovrde movcud olan Otto muherrikini f i e 20 ve gemi buxar muherriklerini f i e 20 oz parametri ile otub kecirdi ki bu da senayecilerin boyuk maragina sebeb olur Onun muherriki qisa zamanda oz tetbiqini tapir Ancaq oz veteninde Dizel kifayet qeder ad qazana bilmir Bu onu narahat edirdi 1898 ci il yanvarin 1 de Dizel yaratdigi muherriklerin istehsali ile mesgul olan oz sexsi firmasini yaradir Bu meqsedle 1900 cu ilde Londonda sirket qeydiyyatdan kecirilir Dizel mherriki ile isleyen ilk gemi 1903 cu ilde hazirlanir 1908 ci ilde ilk yuk avtomobili ve lokomotiv bu muherrikle techiz olunur 1936 ci ilde ilk minik avtomobili Mersedes Bens 260D dizel muherriki ile hazirlanir 23 fevral 1893 ilde verilmis Dizel patentinin vesiqesi Patent DRP 67 207 Uzun suren patent cekismeleri Dizelin saglamligina menfi tesir gosterir Bundan elave onun islerinin maliyye veziyyeti yaxsi deyildi Dizel yaxsi is adami keyfiyyetlerine malik deyildi 1913 cu ilde bas veren maliyye bohrani onun tamamlile muflislesmesine getirib cixarir 19 sentyabr 1913 cu ilde Rudolf Dizel drezden paromunun terkibinde Antverpenaya yola dusur O Londonda onun layihesi esasinda muherrik hazirlayan bir sirketin acilisinda istirak etmeye gedirdi Deyilenlere gore yaxsi ehval ruhiyyeyey malik olan Dizel axsam oz kayutasina girdikden sonra hec kim onu bir daha gormeyib Bir nece hefte sonr alman baliqcilari terefinden taninmaq ucun yaxsi geyinmis bir ceseden cixarilmis iki uzuk getirlir Deniz adetine gore onun cesedi denize buraxilir Dizelin oglu atasinin uzuklerini taniyir Buna baxmayaraq Dizelin olumu muemmali qalir MenbeEugen Diesel Diesel Der Mensch das Werk das Schicksal Hanseatische Verlagsanstalt Hamburg 1937 Reclam Heyne Munchen 1983 ISBN 3 453 55109 5 Patent DE 67207 Rudolf Diesel Arbeitsverfahren und Ausfuhrungsart fur sVerbrennungskraftmaschinen Patent DE 82168 Rudolf Diesel Verbrennungskraftmaschine mit veranderlicher Dauer der unter wechselndem Uberdruck stattfindenden Brennstoffeinfuhrung Rezo Eliyev Masinqayirmanin tarixine dair Baki Tehsil NPM 2008 542 s IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Rudolf Christian Karl Diesel Brockhauz Ensiklopediyasi alm Mathematics Genealogy Project ing 1997 Dizel Rudolf Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Xarici kecidlerVikianbarda Rudolf Dizel ile elaqeli mediafayllar var Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin