Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Riçard Smolli (ing. Richard Errett Smalley; 6 iyun 1943[…], Akron[d], Ohayo – 28 oktyabr 2005[…], Hyuston, Texas[…]) — amerikalı fizik, 1996-cı ildə Robert Kerl və Harold Kroto ilə birlikdə Karbonun yeni formalarının — fullerenlərin kəşfinə görə aldı. Rays Universitetində universitet professoru, ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (1990 il).
| Riçard Smolli | |
|---|---|
| ing. Richard Smalley | |
 | |
| Doğum adı | Richard Errett Smalley |
| Doğum tarixi | 6 iyun 1943[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 oktyabr 2005[…](62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | üzvi kimya |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
O, Miçiqan Universitetində oxuyub və 1965-ci ildə bakalavr dərəcəsini alıb. 1973-cü ildə Prinston Universitetində fəlsəfə doktoru dərəcəsi almışdır. R. Smolli təhsilini və elmi dərslərini kimya sənayesindəki işiylə birləşdirdi, burada mühəndislik bacarıqları və idarəetmə təcrübəsi əldə etmişdir. Dissertasiyasını müdafiə etdikdən sonra Çikaqo Universitetinə daxil olan Smolli və həmkarları yeni bir istiqamət — səsdən sürətli axınlarda lazer spektroskopiyasını inkişaf etdirirlər. 1976-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Texas ştatının Hyuston şəhərinə köçürlər və Rays Universitetində dosent kimi işləməyə başlayır. Spektroskopiya sahəsində işini davam etdirən Smolli, müxtəlif maddələrin lazerlə buxarlanması və sonradan səsdən sürətli axınlarda soyuması zamanı əmələ gələn atom klasterlərinin tərkibini təhlil edir. Bu texnikadan istifadə edərək, 1985-ci ildə Britaniyanın Sasseks Universitetindən universitet həmkarı Robert Kerl və Harold Kroto ilə əməkdaşlıq edərək, o, karbonun sferaya bənzər yeni formalarını — fullerenləri kəşf etdi. Növbəti onillikdə Smolli fullerenləri (xüsusilə C28, C70 və endohedral fullerenlər) öyrənməyə davam etdi, həmçinin müxtəlif katalizatorların iştirakı ilə karbon nanoborucuqlarının sintezini də araşdırdı. Fullerenlərin kəşfinə görə alan Smolli rəhbərliyi universitetin rəhbərliyini Rays Nanoelm və Texnologiya Mərkəzini (CNST) açmağı təklif etdi. Onun qrupu yüksək təzyiq altında dəm qazından nanoborucuqların sintezi metodunu işləyib hazırlayır və texnologiyanı mərkəzdə yaradılmış "Carbon Nanotechnologies" şirkətinə ötürür. Nanotexnologiyanın inkişafı və populyarlaşmasının fəal tərəfdarı olan Smolli eyni zamanda molekulyar robot montajçılarının ideyalarını təbliğ edən nanotexnologiya fəalı Erik Dreksler ilə kəskin polemikləşdirilir. Smolli özünü çoxaldan robotların yaradılmasına mane olan fundamental problemlərə işarə edir və Drekslerin apokaliptik baxışlarının nanotexnologiyaya ictimai dəstəyi ciddi şəkildə zəiflədə biləcəyindən narahat olduğunu bildirır. Ömrünün son illərində leykemiyadan əziyyət çəkən Smolli elm adamlarının və cəmiyyətin diqqətini qlobal problemlərə ən əsası ucuz və təmiz enerji mənbələrinin axtarışına yönəltməyə çalışdı. Xəstəliyinə baxmayaraq, "Alim ol – dünyanı xilas et" devizi altında elmin və təhsilin təbliğində qüvvəsini əsirgəməmişdir. Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının (1991il), Elmin İnkişafı üzrə Amerika Assosiasiyasının və Amerika Fizika Cəmiyyətinin üzvlərinin (1986 il) üzvü olub.
Mükafatları
- 1991 il- İrvinq Lenqmür Mükafatı
- 1991 il- Ernest Lourens mükafatı
- 1992 il-Yeni Materiallarda Araşdırmaya görə Ceyms Makqrudi Mükafatı
- 1993 il- Con Skott medalı
- 1993 il- Rixtmayer Memorial Mükafatı
- 1994 il- Hyüllett-Pakard Mükafatı
- 1996 il- Franklin medalı
- 1996 il- Kimya üzrə Nobel Mükafatı
İstinadlar
- Richard E. Smalley, 62, Dies; Chemistry Nobel Winner (ing.). // The New York Times / J. Kahn Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2005. ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
- Richard Smalley (ing.). // The Guardian.com 2005. ISSN 1756-3224; 1354-4322
- Weisman B. Richard E. Smalley (6 June 1943–28 October 2005) (ing.). // Physica Status Solidi B: Basic Solid State Physics Wiley-VCH, 2006. Vol. 243, Iss. 13. P. 2979–2979. ISSN 0370-1972; 1521-3951 doi:10.1002/PSSB.200690024
- Richard E. Smalley // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Richard Smalley. American Institute of Physics.
- Twenty Somethings (ing.). // Texas Monthly ATX: 1997. ISSN 0148-7736; 2163-3274
- U.S. Senate honors Rice’s Smalley with resolution. Rays Universiteti, 2005.
- Nanotech Pioneer, Nobel laureate Richard Smalley dead at 62. Baylor University, 2006. C. 7, burax. 1.
- в российской печати встречается вариант транслитерации Смелли
- Смолли, Ричард на сайте Национальной академии наук США (англ.)
- Смолли, Ричард "Словарь нанотехнологических терминов". Роснано. Дата обращения: 25 ноября 2011. Архивировано 5 февраля 2012 года
- "Arxivlənmiş surət". 2023-03-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-07.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ricard Smolli ing Richard Errett Smalley 6 iyun 1943 Akron d Ohayo 28 oktyabr 2005 Hyuston Texas amerikali fizik 1996 ci ilde Robert Kerl ve Harold Kroto ile birlikde Karbonun yeni formalarinin fullerenlerin kesfine gore Nobel mukafati aldi Rays Universitetinde universitet professoru ABS Milli Elmler Akademiyasinin uzvu 1990 il Ricard Smolliing Richard SmalleyDogum adi Richard Errett SmalleyDogum tarixi 6 iyun 1943 1943 06 06 Dogum yeri Akron d Ohayo ABSVefat tarixi 28 oktyabr 2005 2005 10 28 62 yasinda Vefat yeri Hyuston Texas ABS Elm sahesi uzvi kimyaIs yeri Rays UniversitetiTehsili Prinston Universiteti 1973 Cikaqo Universiteti Miciqan Universiteti 1965 Uzvluyu Amerika Fizik Cemiyyeti d Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1990 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyasiO Miciqan Universitetinde oxuyub ve 1965 ci ilde bakalavr derecesini alib 1973 cu ilde Prinston Universitetinde felsefe doktoru derecesi almisdir R Smolli tehsilini ve elmi derslerini kimya senayesindeki isiyle birlesdirdi burada muhendislik bacariqlari ve idareetme tecrubesi elde etmisdir Dissertasiyasini mudafie etdikden sonra Cikaqo Universitetine daxil olan Smolli ve hemkarlari yeni bir istiqamet sesden suretli axinlarda lazer spektroskopiyasini inkisaf etdirirler 1976 ci ilde ailesi ile birlikde Texas statinin Hyuston seherine kocurler ve Rays Universitetinde dosent kimi islemeye baslayir Spektroskopiya sahesinde isini davam etdiren Smolli muxtelif maddelerin lazerle buxarlanmasi ve sonradan sesden suretli axinlarda soyumasi zamani emele gelen atom klasterlerinin terkibini tehlil edir Bu texnikadan istifade ederek 1985 ci ilde Britaniyanin Sasseks Universitetinden universitet hemkari Robert Kerl ve Harold Kroto ile emekdasliq ederek o karbonun sferaya benzer yeni formalarini fullerenleri kesf etdi Novbeti onillikde Smolli fullerenleri xususile C28 C70 ve endohedral fullerenler oyrenmeye davam etdi hemcinin muxtelif katalizatorlarin istiraki ile karbon nanoborucuqlarinin sintezini de arasdirdi Fullerenlerin kesfine gore Nobel mukafati alan Smolli rehberliyi universitetin rehberliyini Rays Nanoelm ve Texnologiya Merkezini CNST acmagi teklif etdi Onun qrupu yuksek tezyiq altinda dem qazindan nanoborucuqlarin sintezi metodunu isleyib hazirlayir ve texnologiyani merkezde yaradilmis Carbon Nanotechnologies sirketine oturur Nanotexnologiyanin inkisafi ve populyarlasmasinin feal terefdari olan Smolli eyni zamanda molekulyar robot montajcilarinin ideyalarini teblig eden nanotexnologiya feali Erik Dreksler ile keskin polemiklesdirilir Smolli ozunu coxaldan robotlarin yaradilmasina mane olan fundamental problemlere isare edir ve Drekslerin apokaliptik baxislarinin nanotexnologiyaya ictimai desteyi ciddi sekilde zeiflede bileceyinden narahat oldugunu bildirir Omrunun son illerinde leykemiyadan eziyyet ceken Smolli elm adamlarinin ve cemiyyetin diqqetini qlobal problemlere en esasi ucuz ve temiz enerji menbelerinin axtarisina yoneltmeye calisdi Xesteliyine baxmayaraq Alim ol dunyani xilas et devizi altinda elmin ve tehsilin tebliginde quvvesini esirgememisdir Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasinin 1991il Elmin Inkisafi uzre Amerika Assosiasiyasinin ve Amerika Fizika Cemiyyetinin uzvlerinin 1986 il uzvu olub Mukafatlari1991 il Irvinq Lenqmur Mukafati 1991 il Ernest Lourens mukafati 1992 il Yeni Materiallarda Arasdirmaya gore Ceyms Makqrudi Mukafati 1993 il Con Skott medali 1993 il Rixtmayer Memorial Mukafati 1994 il Hyullett Pakard Mukafati 1996 il Franklin medali 1996 il Kimya uzre Nobel MukafatiIstinadlarRichard E Smalley 62 Dies Chemistry Nobel Winner ing The New York Times J Kahn Manhattan NYC New York Times Company A G Sulzberger 2005 ed size 443000 ISSN 0362 4331 1553 8095 1542 667X Richard Smalley ing The Guardian com2005 ISSN 1756 3224 1354 4322 Weisman B Richard E Smalley 6 June 1943 28 October 2005 ing Physica Status Solidi B Basic Solid State PhysicsWiley VCH 2006 Vol 243 Iss 13 P 2979 2979 ISSN 0370 1972 1521 3951 doi 10 1002 PSSB 200690024 Richard E Smalley Encyclopaedia Britannica ing Richard Smalley American Institute of Physics Twenty Somethings ing Texas MonthlyATX 1997 ISSN 0148 7736 2163 3274 U S Senate honors Rice s Smalley with resolution Rays Universiteti 2005 Nanotech Pioneer Nobel laureate Richard Smalley dead at 62 Baylor University 2006 C 7 burax 1 v rossijskoj pechati vstrechaetsya variant transliteracii Smelli Smolli Richard na sajte Nacionalnoj akademii nauk SShA angl Smolli Richard Slovar nanotehnologicheskih terminov Rosnano Data obrasheniya 25 noyabrya 2011 Arhivirovano 5 fevralya 2012 goda Arxivlenmis suret 2023 03 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 03 07