Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Reqressiya analizi — bir və ya bir neçə asılı olmayan dəyişənin digər asılı dəyişənə təsirinin statistik analiz üsulu. Məqsədi bir asılı olan, və bir və ya bir neçə asılı olmayan dəyişənlər arasındakı münasibəti araşdırmaqdır. Burada asılı dəyişənlərin sistematik təsiri nəticəsində asılı olmayan dəyişənlərin özlərini aparmasını izah etmək və onları təsadüfi təsirlərdən ayırd etmək əsas məsələlərdəndir.
Asılı olmayan dəyişənlərə reqressorlar və ya prediktorlar, asılı olan dəyişənlər isə kriterial dəyişənlər adlanır. Tədqiqatda yalnız riyazi asılılıq nəzərdə tutulur.
Araşdırılan prosesə misal kimi mexaniki emalda kəsmə qüvvəsinin dəyişməsi (asılı olan dəyişən) ilə prosesin gedişini müəyyənləşdirən kəsmə parametrləri (asılı olmayan dəyişən) arasındakı asılılığın təyinini göstərmək olar. Dəyişənlər arasındakı münasibət birölçülü halda
- , formada,
n-ölçülü halda isə
formada axtarılır. Burada y asılı olan dəyişən (parametr), x isə asılı olmayan dəyişənlərdir (parametrlər). f axtarılan və ya qəbul olunmuş funksiyadır. e ilə xətanı təsvir edirlər. Reqressiya analizi nəticəsində axtarılan funksiya e qiymətinin verməlidir. Axtrılan funksiyanın seçilməsi üçün ilkin məlumat ölçmə nəticələrinin paylanma diaqramından almaq olur.
Funksiyaların tapılması iki yolla aparılır: xətti reqressiya, məntiqi reqressiya və robust reqresiya. Xətti reqressiya zamanı modell asılı olan dəyişən asılı olmayan dəyişənlərin xətti komninasiyası şəklində təşkil olunur. Məsələn, ən sadə xətti reqressiya bir x dəyişənindən asılılığı belə modelləşdirir:
burada β xətti düsturun əmsallarıdır.
Məntiqi reqressiya baş verən hadisənin məntiqi əyriyə uyğunlaşdırılması yolu ilə yaranma ehtimalının əvvəlcədən aşkar edilməsi üçün tətbiq olunan statistik üsuldur. Əvvəlcədən proqnoz etmək hadisənin bir neçə göstəricisinin qiymətləri əsasında aparılır. Bunun üçün məntiqi olaraq “0” və ya “1” qiymətlərin ala bilən asılı dəyişən (y) və göstəricilər çoxluğundan ibarət asılı olmayan dəyişənlər (x1,x2,...,xn,) daxil edilir. Bunların əsasında asılı olan dəyişənin bu və ya digər qiymət alması ehtimalı tapılır.
Reqressiya analizinin məqsədi
- Kriterial dəyişənlərin prediktorlar vasitəsilə variasiyalarının determinasiya dərəcəsinin müəyyən edilməsi
- Asılı olmayan dəyişənlərin köməyi ilə asılı dəyişənlərin qiymətlərinin əvvəlcədən müəyyən edilməsi
- Asılı dəyişənlərin variasiyalarında asılı olmayan dəyişənlərin töhfələrinin təyin edilməsi.
Ən kiçik kvadratlar üsulu
Ən kiçik kvadratlar üsulu ölçmənin nəticələrinin kəskin səpələnmələrinə qarşı həssasdır. Bu çatışmazlığı aradan qaldırmaq üçün robust (yəni kobud) reqressiya üsulu işlənmişdir. O, robustluğu artırmaq üçün əlavə olaraq M-qiymətləndiricisini daxil edir. Reqressiya analizi fizika, iqtisadiyyat, texnika və digər sahələrdə ölçmələrin nəticələrinin emalında geniş istifadə olunan üsullardan biridir. Maşınqayırmada istifadə olunan dispersiya analizi və eksperimentin planlanması reqresiya modellərinə əsaslanır.
Ədəbiyyat
- Opfer, Gerhard: Numerische Mathematik für Anfänger, 2. Auflage, 1994, Vieweg Verlag
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Reqressiya analizi bir ve ya bir nece asili olmayan deyisenin diger asili deyisene tesirinin statistik analiz usulu Meqsedi bir asili olan ve bir ve ya bir nece asili olmayan deyisenler arasindaki munasibeti arasdirmaqdir Burada asili deyisenlerin sistematik tesiri neticesinde asili olmayan deyisenlerin ozlerini aparmasini izah etmek ve onlari tesadufi tesirlerden ayird etmek esas meselelerdendir Tesvir edilmis verilenlerin xetti reqressiyasi Asili olmayan deyisenlere reqressorlar ve ya prediktorlar asili olan deyisenler ise kriterial deyisenler adlanir Tedqiqatda yalniz riyazi asililiq nezerde tutulur Arasdirilan prosese misal kimi mexaniki emalda kesme quvvesinin deyismesi asili olan deyisen ile prosesin gedisini mueyyenlesdiren kesme parametrleri asili olmayan deyisen arasindaki asililigin teyinini gostermek olar Deyisenler arasindaki munasibet birolculu halda y f x e displaystyle y f x e quad formada n olculu halda ise y f x1 x2 xn e displaystyle y f x 1 x 2 dotsc x n e quad formada axtarilir Burada y asili olan deyisen parametr x ise asili olmayan deyisenlerdir parametrler f axtarilan ve ya qebul olunmus funksiyadir e ile xetani tesvir edirler Reqressiya analizi neticesinde axtarilan funksiya e qiymetinin vermelidir Axtrilan funksiyanin secilmesi ucun ilkin melumat olcme neticelerinin paylanma diaqramindan almaq olur Funksiyalarin tapilmasi iki yolla aparilir xetti reqressiya mentiqi reqressiya ve robust reqresiya Xetti reqressiya zamani modell asili olan deyisen asili olmayan deyisenlerin xetti komninasiyasi seklinde teskil olunur Meselen en sade xetti reqressiya bir x deyiseninden asililigi bele modellesdirir y b0 b1x e displaystyle y beta 0 beta 1 x e burada b xetti dusturun emsallaridir Mentiqi reqressiya bas veren hadisenin mentiqi eyriye uygunlasdirilmasi yolu ile yaranma ehtimalinin evvelceden askar edilmesi ucun tetbiq olunan statistik usuldur Evvelceden proqnoz etmek hadisenin bir nece gostericisinin qiymetleri esasinda aparilir Bunun ucun mentiqi olaraq 0 ve ya 1 qiymetlerin ala bilen asili deyisen y ve gostericiler coxlugundan ibaret asili olmayan deyisenler x1 x2 xn daxil edilir Bunlarin esasinda asili olan deyisenin bu ve ya diger qiymet almasi ehtimali tapilir Reqressiya analizinin meqsediKriterial deyisenlerin prediktorlar vasitesile variasiyalarinin determinasiya derecesinin mueyyen edilmesi Asili olmayan deyisenlerin komeyi ile asili deyisenlerin qiymetlerinin evvelceden mueyyen edilmesi Asili deyisenlerin variasiyalarinda asili olmayan deyisenlerin tohfelerinin teyin edilmesi En kicik kvadratlar usuluEn kicik kvadratlar usulu olcmenin neticelerinin keskin sepelenmelerine qarsi hessasdir Bu catismazligi aradan qaldirmaq ucun robust yeni kobud reqressiya usulu islenmisdir O robustlugu artirmaq ucun elave olaraq M qiymetlendiricisini daxil edir Reqressiya analizi fizika iqtisadiyyat texnika ve diger sahelerde olcmelerin neticelerinin emalinda genis istifade olunan usullardan biridir Masinqayirmada istifade olunan dispersiya analizi ve eksperimentin planlanmasi reqresiya modellerine esaslanir EdebiyyatOpfer Gerhard Numerische Mathematik fur Anfanger 2 Auflage 1994 Vieweg VerlagXarici kecidlerVikianbarda elaqeli media fayllar