Rəbab (ərəb. ربابة, həmçinin rebab, rebap, rəbap və rəbabə) və ya Cəvzə (ərəb. جوزه, həmçinin cuza) — Ərəbistanda yaranmış, müsəlman karvanları ilə Şimali Afrikada, Orta Şərqdə və Avropanın bəzi hissələrində yayılmış simli musiqi aləti. Rəbab təxminən XII əsrdə yaradılmışdır. Alətin alt hissəsində onu yerə qoymaq üçün iti bir çıxıntı olur. Buna baxmayaraq, rübab kimi iti çıxıntısı olmayan variasiyalar da var.
Rəbab | |
---|---|
Hornbostel–Zaks təsnifatı | 321.321-71 |
Əlaqəli alətlər | Rübab |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Alətin və kimi armudabənzər variasiyaları da mövcuddur. Krit lirası XI əsrdə Qərbi Avropaya yayılmış və adını almışdır.Rekonkistadan əvvəl – müsəlmanların Əndəlüsü idarə etdiyi dövrdə alət İspaniya və Portuqaliyada məşhurlaşmışdır.
Rəbab insan səsinə bənzər bir tona malik olduğuna görə dəyərli hesab olunur, lakin məhdudi səs tembrinə malikdir (dan biraz yuxarı). Ərəb dünyasında rəbab yerinə daha çox skripka və kamançadan istifadə edilir. Alətin İraqda yayılmış variantı (cəvzə) dörd simlidir.
Hazırlanması
Rəbabdan yayıldığı mühitdən asılı olaraq müxtəlif musiqi ansambllarında və janrlarında istifadə edilir. Həmçinin, alət müxtəlif regionlarda müxtəlif şəkildə hazırlanır və ifa olunur. İranda hazırlanan rəbab kimi nəhəng olur. Qərbə getdikcə rəbab daha kiçik və yüksək tembrli olur. Alətin bədəni Yavada olduğu kimi mürəkkəb və ya Misirdə olduğu kimi sadə ola bilər.
Yayılması
Orta Şərq
Rəbab bədəvi musiqisinin və ənənəvi İraq musiqisinin ayrılmaz bir parçasıdır. İran və Azərbaycan musiqi aləti olan kamança da struktur və formasına görə rəbaba çox oxşayır. Regionun tanınmış rəbabçalanları arasında , , Məhəmməd Ömər, və var.
Mərkəzi, Şimali və Şərqi Asiya
Rəbabın iti çıxıntısı olan variasiyaları çoxlu Asiya xalqları tərəfindən istifadə olunur. Bunlara Çinin , Monqolustanın və , Koreyanın , Qazaxıstanın , Qırğızıstanın , Tuvanın , Yaponiyanın və digərləri aiddir. Bu musiqi alətləri ilə adətən ənənəvi xalq melodiyaları ifa olunur, fəqət son illərdə klassik, caz və rok musiqilərində də ifa olunur.
Cənub-şərqi Asiya
Rəbab İndoneziyanın ənənəvi musiqi ansamblında mühüm rol oynayır. Hər ansamblda iki fərqli alət olur – və . Onlardan heç vaxt bir yerdə istifadə olunmur. Ansamblda rəbabdan istifadədə məhdudiyyət yoxdur və istənilən zaman ifa oluna bilər. Rəbab ansamblın parçası olanda adətən hissəsində istifadə olunur.
İstinadlar
- [1] dekabr 1, 2008, at the Wayback Machine
- "Arxivlənmiş surət". 2013-12-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-01.
- "rabab (musical instrument) - Encyclopædia Britannica". Britannica.com. 2015-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 4 noyabr 2018.
- Sachs, Curt. The History of Musical Instruments. New York: W. W. Norton & Company. 1940. 151-153.
- "Erhu - Chinese violin / fiddle with two strings - and Erhu music (audio & video demo)". Philmultic.com. 2014-01-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-08-17.
- Lindzi, Cennefer. Javanese Gamelan. 1992. 30–31. 2021-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-01.ISBN
- Sorrell, Nil. A Guide to the Gamelan. London: Faber and Faber. 1990. 97–98.
Xarici keçidlər
- Türkiyə rəbabçalanı İbrahim Mətin Uğur 2014-11-03 at the Wayback Machine
- – İran musiqi alətləri ensiklopediyası
- Rəbab – fiddlingaround.co.uk saytında (ing.)
- Rəbab – chandrakantha.com saytında (ing.)
- – nilecommerce.net saytında (ing.)
- Rəbab 2019-05-06 at the Wayback Machine – nuke.liuteriaetnica.it saytında (ital.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rebab ereb ربابة hemcinin rebab rebap rebap ve rebabe ve ya Cevze ereb جوزه hemcinin cuza Erebistanda yaranmis muselman karvanlari ile Simali Afrikada Orta Serqde ve Avropanin bezi hisselerinde yayilmis simli musiqi aleti Rebab texminen XII esrde yaradilmisdir Aletin alt hissesinde onu yere qoymaq ucun iti bir cixinti olur Buna baxmayaraq rubab kimi iti cixintisi olmayan variasiyalar da var RebabHornbostel Zaks tesnifati 321 321 71Elaqeli aletler Rubab Vikianbarda elaqeli mediafayllar Aletin ve kimi armudabenzer variasiyalari da movcuddur Krit lirasi XI esrde Qerbi Avropaya yayilmis ve adini almisdir Rekonkistadan evvel muselmanlarin Endelusu idare etdiyi dovrde alet Ispaniya ve Portuqaliyada meshurlasmisdir Rebab insan sesine benzer bir tona malik olduguna gore deyerli hesab olunur lakin mehdudi ses tembrine malikdir dan biraz yuxari Ereb dunyasinda rebab yerine daha cox skripka ve kamancadan istifade edilir Aletin Iraqda yayilmis varianti cevze dord simlidir HazirlanmasiRebab ifa eden bir bedevi Ikinci Dunya muharibesi dovru Rebabdan yayildigi muhitden asili olaraq muxtelif musiqi ansambllarinda ve janrlarinda istifade edilir Hemcinin alet muxtelif regionlarda muxtelif sekilde hazirlanir ve ifa olunur Iranda hazirlanan rebab kimi neheng olur Qerbe getdikce rebab daha kicik ve yuksek tembrli olur Aletin bedeni Yavada oldugu kimi murekkeb ve ya Misirde oldugu kimi sade ola biler YayilmasiOrta Serq Rebab bedevi musiqisinin ve enenevi Iraq musiqisinin ayrilmaz bir parcasidir Iran ve Azerbaycan musiqi aleti olan kamanca da struktur ve formasina gore rebaba cox oxsayir Regionun taninmis rebabcalanlari arasinda Mehemmed Omer ve var Merkezi Simali ve Serqi Asiya meshur Indoneziya rebabcalani Rebabin iti cixintisi olan variasiyalari coxlu Asiya xalqlari terefinden istifade olunur Bunlara Cinin Monqolustanin ve Koreyanin Qazaxistanin Qirgizistanin Tuvanin Yaponiyanin ve digerleri aiddir Bu musiqi aletleri ile adeten enenevi xalq melodiyalari ifa olunur feqet son illerde klassik caz ve rok musiqilerinde de ifa olunur Cenub serqi Asiya Rebab Indoneziyanin enenevi musiqi ansamblinda muhum rol oynayir Her ansamblda iki ferqli alet olur ve Onlardan hec vaxt bir yerde istifade olunmur Ansamblda rebabdan istifadede mehdudiyyet yoxdur ve istenilen zaman ifa oluna biler Rebab ansamblin parcasi olanda adeten hissesinde istifade olunur Istinadlar 1 dekabr 1 2008 at the Wayback Machine Arxivlenmis suret 2013 12 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 01 rabab musical instrument Encyclopaedia Britannica Britannica com 2015 04 16 tarixinde Istifade tarixi 4 noyabr 2018 Sachs Curt The History of Musical Instruments New York W W Norton amp Company 1940 151 153 Erhu Chinese violin fiddle with two strings and Erhu music audio amp video demo Philmultic com 2014 01 10 tarixinde Istifade tarixi 2013 08 17 Lindzi Cennefer Javanese Gamelan 1992 30 31 2021 04 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 01 ISBN 0 19 588582 1 Sorrell Nil A Guide to the Gamelan London Faber and Faber 1990 97 98 Xarici kecidlerVikianbarda Rebab ile elaqeli mediafayllar var Turkiye rebabcalani Ibrahim Metin Ugur 2014 11 03 at the Wayback Machine Iran musiqi aletleri ensiklopediyasi Rebab fiddlingaround co uk saytinda ing Rebab chandrakantha com saytinda ing nilecommerce net saytinda ing Rebab 2019 05 06 at the Wayback Machine nuke liuteriaetnica it saytinda ital