Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qız Qalası — Azərbaycan və İran arasındakı dövlət sərhədində yerləşən Araz çayı üzərində tikilmiş su anbarı. Qız Qalası su anbarı Xudafərin hidroqovşağından 12 km aşağı hissədə yerləşir. Cəbrayıl rayonu ərazisini əhatə edir. 1993-cü ildən 2020-ci ilin 18 oktyabr tarixinə qədər su anbarı eyni adlı Su Elektrik Stansiyası ilə birlikdə Ermənistan Respublikasının nəzarəti altında olmuşdur. Su anbarı Araz çayı üzərində İranla Azərbaycan arasında imzalanmış razılaşmaya uyğun olaraq inşa edilib. Qız Qalası su anbarı vasitəsilə 12 min hektar ərazinin su ilə təmin olunması nəzərdə tutulur. Layihə, gücü 100 MVt olan “Xudafərin” və 40 MVt olan “Qız Qalası” su elektrik stansiyalarının tikintisini də nəzərdə tutur.
| Qız Qalası Su Anbarı Qız Qalası Su Anbarı | |
| Ölkələr |  Azərbaycan  İran |
| Yerləşməsi | Azərbaycan |
| Rayon | Cəbrayıl |
| Tikilmə tarixi | 1999 - 2008 |
| Həcmi | 1.6 milyard m³ |
| Tökülən çay | Araz |
| Axan çay | Araz |
| Su sistemi | Kür → Xəzər dənizi |
| Bəndi | Qız Qalası SES |
 | ? °C |
 | ? °C |
| Yanvarda orta t. | ? °C |
| İyulda orta t. | ? °C |
| İllik yağıntı | ? mm |
 | ? |
 | ? |
2024-cü il mayın 19-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin və İran İslam Respublikasının Prezidenti Seyid İbrahim Rəisinin iştirakı ilə “Qız Qalası” hidroqovşağının açılış mərasimi keçirilib.
Tarixi
Qız Qalası hidroqovşağının məqsədi hidroelektrik enerji istehsalı və suvarmadır. Sovet İttifaqı ilə İran arasında 1977-ci ilin oktyabrında baş tutan razılaşması ilə layihəsi hazırlanmışdır. Layihələndirmə 1982-ci ildə sona çatmış, 1990-cı illərin əvvəllərində yenidən işlənmişdi.. Ermənistan KİV-lərinin verdiyi məlumata görə, İran Ermənistanla layihəni başa çatdırmaq üçün gizli bir razılaşma imzalanmışdır.
1992-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin tapşırığı əsasında ekspert bu su qovşağı ilə bağlı texniki vəziyyətin qənaətbəxş olmaması səbəbindən təkmilləşdirmə işlərinə dair layihələr işləyib, hazırlayıb. Qarabağ müharibəsi nəticəsində Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan qoşunları tərəfindən işğalından sonra Azərbaycan Respublikası və İran İslam Respublikası arasında bu istiqamətdə əməkdaşlıq dayandırılıb. Sonrakı dövrlər ərzində "Qız Qalası" su qovşağının və su elektrik stansiyalarının tikintisi yalnız İran İslam Respublikası tərəfindən aparılıb.
Hidroqovşaq mövzusu 1993-cü ildə Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtmasından sonra yenidən gündəliyə çıxmışdı. 1994-cü ilin 28 iyun — 2 iyul tarixlərində H. Əliyevin İrana beş günlük ilk rəsmi səfəri zamanı layihənin həyata keçirilməsi haqqında memorandum imzalanmışdır.
T. Gəncəliyevin sözlərinə görə, 2016-cı ilin fevralında isə Azərbaycan Respublikası və İran İslam Respublikası Hökumətləri arasında Araz çayı üzərində "Xudafərin" və "Qız Qalası" su qovşaqlarının və su elektrik stansiyalarının tikintisinin davam etdirilməsi, istismarı, energetika və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş imzalanıb və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazi bütövlüyünə hörmət bu sazişdə ən yüksək səviyyədə əks olunub:
2016-cı ildə su anbarı məsələsi yenidən gündəmə gəlmiş və həmən ilin fevral ayında Azərbaycan ilə İran arasında beynəlxalq saziş imzalanmışdır. Bu sazişlə Azərbaycan Respublikası ilə İran İslam Respublikası Araz çayı üzərində "Xudafərin" və "Qız qalası" hidroqovşaqlarının və su elektrik stansiyalarının tikintisinin davam etdirilməsi, istismarı, energetika və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlığın əsası qoyulmuşdur.
2020-ci ilin 18 oktyabr tarixində su anbarı eyni adlı Su Elektrik Stansiyası Azərbaycan ordusu tərəfindən Ermənistan Respublikasının işğalından azad olunmuşdur.
İranın Şərqi Azərbaycan vilayətində sərhəddə Araz çayı üzərində yerləşən su anbarının inşası ilə əlaqədar 3,65 trilyon rial (təxminən 86,9 milyon dollar) vəsait ayrılması nəzərdə tutulmuşdur. İran tərəfi 21 mart 2021-ci il martın 21-nə qədər anbarı su ilə doldurmaq fikrindədir. Hazırda Qız Qalası su anbarının ətrafında betonlama və sairə işlər həyata keçirilməkdədir. Su anbarında inşa işlərində 90% irəliləyiş var.
2024-cü il mayın 19-da "Qız Qalası" hidroqovşağının açılış mərasimi baş tutub. Açılış Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin və İran İslam Respublikasının Prezidenti Seyid İbrahim Rəisinin iştirakı ilə olub.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Reducing Transboundary Degradation of Kura-Aras River Basin" (PDF). National Report of Islamic Republic of Iran. National TDA-Islamic Republic of Iran. June 2006. 8. 26 February 2014 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 21 April 2012.
- ""Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə İran İslam Respublikası Hökuməti arasında Araz çayı üzərində "Xudafərin" və "Qız Qalası" hidroqovşaqlarının və su elektrik stansiyalarının tikintisinin davam etdirilməsi, istismarı, energetika və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlıq haqqında" Sazişin təsdiq edilməsi barədə" (PDF). 2021-09-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- "İran Qız Qalası su anbarından istifadəyə hazırlaşır". 2021-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-15.
- Azərbaycan və İran prezidentlərinin iştirakı ilə “Xudafərin” hidroqovşağının istismara verilməsi və “Qız Qalası” hidroqovşağının açılış mərasimi keçirilib YENİLƏNİB-2 VİDEO
- Hayrumyan, Naira. "На что намекает Иран". lragir.am (rus). 24 April 2016. 15 March 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 December 2020.
Напомним, что Худаферинская ГЭС строится на реке Аракс, на границе Ирана и Карабаха, в соответствии с договором между Ираном и Арменией, заключенным в 2007 году.
- . 2020-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- . 2020-10-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- ""Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə İran İslam Respublikası Hökuməti arasında Araz çayı üzərində "Xudafərin" və "Qız Qalası" hidroqovşaqlarının və su elektrik stansiyalarının tikintisinin davam etdirilməsi, istismarı, energetika və su ehtiyatlarından istifadə sahəsində əməkdaşlıq haqqında" Sazişin təsdiq edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU". 2021-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- "Araz çayı üzərində Xudafərin və Qız Qalası hidroqovşaqların tikintisi davam etdiriləcək". 2017-03-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-17.
Xarici keçidlər
- Xudafərin Su Anbarı 2
- “XUDAFƏRİN” VƏ “QIZ QALASI” HİDROQOVŞAQLARI
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qiz Qalasi Azerbaycan ve Iran arasindaki dovlet serhedinde yerlesen Araz cayi uzerinde tikilmis su anbari Qiz Qalasi su anbari Xudaferin hidroqovsagindan 12 km asagi hissede yerlesir Cebrayil rayonu erazisini ehate edir 1993 cu ilden 2020 ci ilin 18 oktyabr tarixine qeder su anbari eyni adli Su Elektrik Stansiyasi ile birlikde Ermenistan Respublikasinin nezareti altinda olmusdur Su anbari Araz cayi uzerinde Iranla Azerbaycan arasinda imzalanmis razilasmaya uygun olaraq insa edilib Qiz Qalasi su anbari vasitesile 12 min hektar erazinin su ile temin olunmasi nezerde tutulur Layihe gucu 100 MVt olan Xudaferin ve 40 MVt olan Qiz Qalasi su elektrik stansiyalarinin tikintisini de nezerde tutur Qiz Qalasi Su Anbari Qiz Qalasi Su AnbariOlkeler Azerbaycan IranYerlesmesiAzerbaycanRayonCebrayilTikilme tarixi1999 2008Hecmi1 6 milyard m Tokulen cayArazAxan cayArazSu sistemiKur Xezer deniziBendiQiz Qalasi SES C CYanvarda orta t CIyulda orta t CIllik yaginti mm 2024 cu il mayin 19 da Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyevin ve Iran Islam Respublikasinin Prezidenti Seyid Ibrahim Reisinin istiraki ile Qiz Qalasi hidroqovsaginin acilis merasimi kecirilib TarixiQiz Qalasi hidroqovsaginin meqsedi hidroelektrik enerji istehsali ve suvarmadir Sovet Ittifaqi ile Iran arasinda 1977 ci ilin oktyabrinda bas tutan razilasmasi ile layihesi hazirlanmisdir Layihelendirme 1982 ci ilde sona catmis 1990 ci illerin evvellerinde yeniden islenmisdi Ermenistan KIV lerinin verdiyi melumata gore Iran Ermenistanla layiheni basa catdirmaq ucun gizli bir razilasma imzalanmisdir 1992 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Nazirler Kabinetinin tapsirigi esasinda ekspert bu su qovsagi ile bagli texniki veziyyetin qenaetbexs olmamasi sebebinden tekmillesdirme islerine dair layiheler isleyib hazirlayib Qarabag muharibesi neticesinde Azerbaycan torpaqlarinin Ermenistan qosunlari terefinden isgalindan sonra Azerbaycan Respublikasi ve Iran Islam Respublikasi arasinda bu istiqametde emekdasliq dayandirilib Sonraki dovrler erzinde Qiz Qalasi su qovsaginin ve su elektrik stansiyalarinin tikintisi yalniz Iran Islam Respublikasi terefinden aparilib Hidroqovsaq movzusu 1993 cu ilde Heyder Eliyevin hakimiyyete qayitmasindan sonra yeniden gundeliye cixmisdi 1994 cu ilin 28 iyun 2 iyul tarixlerinde H Eliyevin Irana bes gunluk ilk resmi seferi zamani layihenin heyata kecirilmesi haqqinda memorandum imzalanmisdir T Genceliyevin sozlerine gore 2016 ci ilin fevralinda ise Azerbaycan Respublikasi ve Iran Islam Respublikasi Hokumetleri arasinda Araz cayi uzerinde Xudaferin ve Qiz Qalasi su qovsaqlarinin ve su elektrik stansiyalarinin tikintisinin davam etdirilmesi istismari energetika ve su ehtiyatlarindan istifade sahesinde emekdasliq haqqinda Sazis imzalanib ve Azerbaycan Respublikasinin beynelxalq seviyyede taninmis erazi butovluyune hormet bu sazisde en yuksek seviyyede eks olunub 2016 ci ilde su anbari meselesi yeniden gundeme gelmis ve hemen ilin fevral ayinda Azerbaycan ile Iran arasinda beynelxalq sazis imzalanmisdir Bu sazisle Azerbaycan Respublikasi ile Iran Islam Respublikasi Araz cayi uzerinde Xudaferin ve Qiz qalasi hidroqovsaqlarinin ve su elektrik stansiyalarinin tikintisinin davam etdirilmesi istismari energetika ve su ehtiyatlarindan istifade sahesinde emekdasligin esasi qoyulmusdur 2020 ci ilin 18 oktyabr tarixinde su anbari eyni adli Su Elektrik Stansiyasi Azerbaycan ordusu terefinden Ermenistan Respublikasinin isgalindan azad olunmusdur Iranin Serqi Azerbaycan vilayetinde serhedde Araz cayi uzerinde yerlesen su anbarinin insasi ile elaqedar 3 65 trilyon rial texminen 86 9 milyon dollar vesait ayrilmasi nezerde tutulmusdur Iran terefi 21 mart 2021 ci il martin 21 ne qeder anbari su ile doldurmaq fikrindedir Hazirda Qiz Qalasi su anbarinin etrafinda betonlama ve saire isler heyata kecirilmekdedir Su anbarinda insa islerinde 90 irelileyis var 2024 cu il mayin 19 da Qiz Qalasi hidroqovsaginin acilis merasimi bas tutub Acilis Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyevin ve Iran Islam Respublikasinin Prezidenti Seyid Ibrahim Reisinin istiraki ile olub Prezidentler Reisi solda ve Eliyev sagda Azerbaycan Iran serhedindeHemcinin baxAzerbaycan su anbarlari Xudaferin su anbari Qiz Qalasi SES Xudaferin korpuleri Xudaferin SESIstinadlar Reducing Transboundary Degradation of Kura Aras River Basin PDF National Report of Islamic Republic of Iran National TDA Islamic Republic of Iran June 2006 8 26 February 2014 tarixinde PDF Istifade tarixi 21 April 2012 Azerbaycan Respublikasi Hokumeti ile Iran Islam Respublikasi Hokumeti arasinda Araz cayi uzerinde Xudaferin ve Qiz Qalasi hidroqovsaqlarinin ve su elektrik stansiyalarinin tikintisinin davam etdirilmesi istismari energetika ve su ehtiyatlarindan istifade sahesinde emekdasliq haqqinda Sazisin tesdiq edilmesi barede PDF 2021 09 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 12 17 Iran Qiz Qalasi su anbarindan istifadeye hazirlasir 2021 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 15 Azerbaycan ve Iran prezidentlerinin istiraki ile Xudaferin hidroqovsaginin istismara verilmesi ve Qiz Qalasi hidroqovsaginin acilis merasimi kecirilib YENILENIB 2 VIDEO Hayrumyan Naira Na chto namekaet Iran lragir am rus 24 April 2016 15 March 2018 tarixinde Istifade tarixi 17 December 2020 Napomnim chto Hudaferinskaya GES stroitsya na reke Araks na granice Irana i Karabaha v sootvetstvii s dogovorom mezhdu Iranom i Armeniej zaklyuchennym v 2007 godu 2020 05 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 17 2020 10 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 17 Azerbaycan Respublikasi Hokumeti ile Iran Islam Respublikasi Hokumeti arasinda Araz cayi uzerinde Xudaferin ve Qiz Qalasi hidroqovsaqlarinin ve su elektrik stansiyalarinin tikintisinin davam etdirilmesi istismari energetika ve su ehtiyatlarindan istifade sahesinde emekdasliq haqqinda Sazisin tesdiq edilmesi barede AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QANUNU 2021 10 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 17 Araz cayi uzerinde Xudaferin ve Qiz Qalasi hidroqovsaqlarin tikintisi davam etdirilecek 2017 03 09 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 17 Xarici kecidlerXudaferin Su Anbari 2 XUDAFERIN VE QIZ QALASI HIDROQOVSAQLARI