Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qeysəriyyə və ya Ordubad zorxanası — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad şəhərində yerləşən 17-ci əsrin tarixi və memarlıq abidəsidir. Ordubad şəhərinin mərkəzi bazar meydanında yerləşən abidə Naxçıvanın Türk-İslam abidələrindən biridir. Qeysəriyyənin ümumi sahəsi 540 m²-dir. Böyük bir günbəzdən və ona bitişik 16 kiçik qübbədən ibarətdir. Abidə 10x10 m² olan mərkəzi səkkizbucaqlı zaldan və onun üzərini örtən dairəvi günbəzdən, günbəzi künclərdə saxlayan mürəkkəb quruluşlu dörd ədəd dayaqdan və dayaqlarla kənar divar taxçaları arasında yerləşən keçidlərdən ibarətdir. Abidə bişmiş kərpicdən inşa olunmuşdur. Divarının qalınlığı isə 80 sm-dir. Abidənin mərkəzi günbəzi də daxil olmaqla ümumi hündürlüyü 8,5 m-dir. Tarixi binanın pəncərələri şəbəkə metodu ilə hazırlanmışdır.
| Qeysəriyyə | |
|---|---|
 Qeysəriyyə abidəsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Ordubad |
| Yerləşir | Naxçıvan Muxtar Respublikası, Ordubad şəhəri |
| Tikilmə tarixi | XVII əsr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
"Qeysəriyyə" sözünün mənası keçmiş zamanlarda şahlara məxsus daş-qaş, ləl-cəvahirat satılması məqsədilə tikilmiş örtülü "Şərq bazarı" deməkdir. Burada əsasən qızıl zinət əşyaları satılırdı. Belə tikililərə dünyanın üç yerində rast gəlmək olar: Səmərqənd, Təbriz və Ordubad şəhərlərində. Hazırda ən görkəmlisi və abadı Ordubaddakıdır. Şahların bəzi əşyaları, məsələn, zinət əşyaları, qırmızı qiymətli daşlar da satışa çıxarıldı. Buna görə də bu abidə “Şah Bazarı” adlandırıldı.
Şah Abbas bu binanı həyat yoldaşı üçün tikdirmişdi. Binanın məqsədi Şah Abbasa məxsus qızıl və zinət əşyalarının satışı idi.
Sonrakı dövrlərdə bu abidədən “Zorxana” kimi istifadə edilmişdir. Belə ki, zalının döşəməsi nisbətən binanın döşəməsindən aşağılıq olduğu üçün döşək əvəzinə dağlardan yığılmış gəvən kollarını buraya doldurub üstünə narın torpaq tökərmişlər. İrandan, Türkiyədən, Həmədandan və başqa yerlərdən gələn pəhləvanlar burada öz güclərini sınayarmışlar. Kim qalib gəlirdisə, hücrələrdə əyləşən xandan mükafat kimi bir kisə qızıl alarmış. Təxminən 19-cu əsrin ortalarında Ordubadda yaradılan "Əncüməni-şüəra" ədəbi məclisinin yığıncaqları burda keçirilirdi. Belə ki, “Əncüməni-şüəra” ədəbi məclisinin üzvləri Hacıağa Fəqir Ordubadi, Məhəmməd Tağı Sidqi, Qüdsi Vənəndi, Aşıq Abbas Dəhri, Usta Zeynal Nəqqaş, Hacı Əhməd Bikəs və başqaları bu binaya yığışıb öz yazdıqları əsərləri oxuyaraq kimi daha güclü yazdığını bəyan edərmişlər.Qeysəriyyə binası Çar Rusiyasının hakimiyyəti dövründə üçtürləngəli feldşer Qasımın və pinəçi İbrahimin babaları və dayıları tərəfindən qızıl pulla alınaraq ipək sarıyan sexə çevrilmişdir. 20-ci əsrdə abidə ipək qanadlı bir emalatxana kimi fəaliyyət göstərdi və 1978-ci ildə memar Zakir Haşım oğlu Babayev tərəfindən bərpa edildi. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin tapşırığına uyğun olaraq 2010-cu ildə Qeysəriyyədə bərpa işləri aparılmışdır.
1991-ci ildən bu binada Ordubad rayonunun Tarix-Diyarşünaslıq muzeyi fəaliyyət göstərir. 14 yanvar 2011-ci ildə bərpa edildikdən sonra Qeysəriyyə tarixi abidəsinin açılışı oldu. Binanın dam örtüyü təmir edildi, şəbəkə sistemi və daxili divarlar bərpa edildi. Binanın daxili hissəsi kərpiclə bəzədilmiş, fond bölmələri, muzey işçiləri üçün ofislər açılmış və ekspozisiya salonuna uyğun işıqlandırma sistemi quraşdırılmışdır.
Eksponatlar
Muzeydə qədim dövrlərin sənət əsərləri, o cümlədən ipəkçilik əsərləri nümayiş olunur. 150 sənət əsəri ilə fəaliyyətə başlayan muzeydə 4 mindən çox sənət əsəri qorunub saxlanılmışdır. 2016-cı ildə muzeydə XIV-XV əsr silahları, mis qablar və tarixi ədəbiyyata aid 30-dan çox yeni sənət əsəri var idi. Muzeydə bəzi dəmir alətlər də var. Rayonun yaşlı sakinlərinin dediklərinə görə XVII əsrdə Ordubaddakı evlərin qapılarına iki fərqli dəmir alət asılmışdır. O sakinlərdən biri ilə qapını döyərkən, bir qadının qapını döydüyünün şahidi oldum. Evin qadını qapını açırdı. Qapını başqa bir vasitə ilə döyərkən onun kişi olduğu bilinirdi.
Eramızdan əvvəl II-I minilliklərə aid Gamiqaya qranit daşları muzeydəki ən qədim sənət əsərləridir. Burada həmçinin Quranın 32 əlyazma nüsxəsi qorunub saxlanılır. Ordubad Muzeyində zəngli bir sinə də var. Sinə 347 kiloqramdır. Qızıl saxlamaq üçün seyflər də var. Bağlar sinənin oğurlanmasının qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Ərbub adlı varlı bir Ordubad sakinii, qiymətli əşyalarını saxlamaq üçün Fransadan muzeyə gətirmişdir.
Şəkillər
- Bərpadan əvvəl
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
- Bərpadan sonra
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Ədəbiyyat
- Naxçıvan abidələri ensiklopediyası. Naxçıvan, 2008, səh. 267-269
İstinadlar
- "Historical and architectural monuments" (ing. ). imp.nakhchivan.az. 8 oktyabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 8 oktyabr 2019.
- "Ordubadın incisi: Qeysəriyyə tarixi abidəsi" (az.). naxcivantv.az. 6 May 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2018.
- (az.). zeka.az. 7 February 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 February 2018.
- "Ordubadın incisi: Qeysəriyyə abidəsi" (az.). medeniyyet.az. 12 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qeyseriyye ve ya Ordubad zorxanasi Naxcivan Muxtar Respublikasinin Ordubad seherinde yerlesen 17 ci esrin tarixi ve memarliq abidesidir Ordubad seherinin merkezi bazar meydaninda yerlesen abide Naxcivanin Turk Islam abidelerinden biridir Qeyseriyyenin umumi sahesi 540 m dir Boyuk bir gunbezden ve ona bitisik 16 kicik qubbeden ibaretdir Abide 10x10 m olan merkezi sekkizbucaqli zaldan ve onun uzerini orten dairevi gunbezden gunbezi kunclerde saxlayan murekkeb quruluslu dord eded dayaqdan ve dayaqlarla kenar divar taxcalari arasinda yerlesen kecidlerden ibaretdir Abide bismis kerpicden insa olunmusdur Divarinin qalinligi ise 80 sm dir Abidenin merkezi gunbezi de daxil olmaqla umumi hundurluyu 8 5 m dir Tarixi binanin pencereleri sebeke metodu ile hazirlanmisdir QeyseriyyeQeyseriyye abidesiOlke AzerbaycanSeher OrdubadYerlesir Naxcivan Muxtar Respublikasi Ordubad seheriTikilme tarixi XVII esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi Qeyseriyye sozunun menasi kecmis zamanlarda sahlara mexsus das qas lel cevahirat satilmasi meqsedile tikilmis ortulu Serq bazari demekdir Burada esasen qizil zinet esyalari satilirdi Bele tikililere dunyanin uc yerinde rast gelmek olar Semerqend Tebriz ve Ordubad seherlerinde Hazirda en gorkemlisi ve abadi Ordubaddakidir Sahlarin bezi esyalari meselen zinet esyalari qirmizi qiymetli daslar da satisa cixarildi Buna gore de bu abide Sah Bazari adlandirildi Sah Abbas bu binani heyat yoldasi ucun tikdirmisdi Binanin meqsedi Sah Abbasa mexsus qizil ve zinet esyalarinin satisi idi Sonraki dovrlerde bu abideden Zorxana kimi istifade edilmisdir Bele ki zalinin dosemesi nisbeten binanin dosemesinden asagiliq oldugu ucun dosek evezine daglardan yigilmis geven kollarini buraya doldurub ustune narin torpaq tokermisler Irandan Turkiyeden Hemedandan ve basqa yerlerden gelen pehlevanlar burada oz guclerini sinayarmislar Kim qalib gelirdise hucrelerde eylesen xandan mukafat kimi bir kise qizil alarmis Texminen 19 cu esrin ortalarinda Ordubadda yaradilan Encumeni suera edebi meclisinin yigincaqlari burda kecirilirdi Bele ki Encumeni suera edebi meclisinin uzvleri Haciaga Feqir Ordubadi Mehemmed Tagi Sidqi Qudsi Venendi Asiq Abbas Dehri Usta Zeynal Neqqas Haci Ehmed Bikes ve basqalari bu binaya yigisib oz yazdiqlari eserleri oxuyaraq kimi daha guclu yazdigini beyan edermisler Qeyseriyye binasi Car Rusiyasinin hakimiyyeti dovrunde ucturlengeli feldser Qasimin ve pineci Ibrahimin babalari ve dayilari terefinden qizil pulla alinaraq ipek sariyan sexe cevrilmisdir 20 ci esrde abide ipek qanadli bir emalatxana kimi fealiyyet gosterdi ve 1978 ci ilde memar Zakir Hasim oglu Babayev terefinden berpa edildi Naxcivan Muxtar Respublikasi Ali Meclisi Sedrinin tapsirigina uygun olaraq 2010 cu ilde Qeyseriyyede berpa isleri aparilmisdir 1991 ci ilden bu binada Ordubad rayonunun Tarix Diyarsunasliq muzeyi fealiyyet gosterir 14 yanvar 2011 ci ilde berpa edildikden sonra Qeyseriyye tarixi abidesinin acilisi oldu Binanin dam ortuyu temir edildi sebeke sistemi ve daxili divarlar berpa edildi Binanin daxili hissesi kerpicle bezedilmis fond bolmeleri muzey iscileri ucun ofisler acilmis ve ekspozisiya salonuna uygun isiqlandirma sistemi qurasdirilmisdir EksponatlarMuzeyde qedim dovrlerin senet eserleri o cumleden ipekcilik eserleri numayis olunur 150 senet eseri ile fealiyyete baslayan muzeyde 4 minden cox senet eseri qorunub saxlanilmisdir 2016 ci ilde muzeyde XIV XV esr silahlari mis qablar ve tarixi edebiyyata aid 30 dan cox yeni senet eseri var idi Muzeyde bezi demir aletler de var Rayonun yasli sakinlerinin dediklerine gore XVII esrde Ordubaddaki evlerin qapilarina iki ferqli demir alet asilmisdir O sakinlerden biri ile qapini doyerken bir qadinin qapini doyduyunun sahidi oldum Evin qadini qapini acirdi Qapini basqa bir vasite ile doyerken onun kisi oldugu bilinirdi Eramizdan evvel II I minilliklere aid Gamiqaya qranit daslari muzeydeki en qedim senet eserleridir Burada hemcinin Quranin 32 elyazma nusxesi qorunub saxlanilir Ordubad Muzeyinde zengli bir sine de var Sine 347 kiloqramdir Qizil saxlamaq ucun seyfler de var Baglar sinenin ogurlanmasinin qarsisini almaq meqsedi dasiyir Erbub adli varli bir Ordubad sakinii qiymetli esyalarini saxlamaq ucun Fransadan muzeye getirmisdir SekillerBerpadan evvel Berpadan sonraEdebiyyatNaxcivan abideleri ensiklopediyasi Naxcivan 2008 seh 267 269Istinadlar Historical and architectural monuments ing imp nakhchivan az 8 oktyabr 2019 tarixinde Istifade tarixi 8 oktyabr 2019 Ordubadin incisi Qeyseriyye tarixi abidesi az naxcivantv az 6 May 2020 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2018 az zeka az 7 February 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 February 2018 Ordubadin incisi Qeyseriyye abidesi az medeniyyet az 12 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2018