Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qeyri-zorakılıq — şiddəti qəbul etməmək və hər hansı məqsədə çatmaq üçün zorakılıqdan istifadə etməkdən imtinadan ibarət dəyər sistemi, etik və sosial anlayış.
Qeyri-zorakılığa yanaşmalar
Qeyri-zorakılıq özünü fundamental dini, etik, fəlsəfi inanc və praqmatik siyasi strategiya kimi göstərə bilər.
Dində qeyri-zorakılıq
Xristianlıqda zorakılıq etməmək əmrləri Dağdakı Xütbədə verilmişdir. Onlardan biri belə idi: “Kim səni sağ yanağına vursa, digər yanağını da ona çevir” (Mf. 5:39).
Buddizm, caynizm və hinduizmdə qeyri-zorakılıq anlayışı zorakılığın əksi olan və "canlı mövcudatlara zərər verməmək" mənasını verən ahimsa ideyasından irəli gəlir. Mahatma Qandinin ahimsa anlayışını qeyri-zorakılığın sinonimi kimi istifadə etdikdən sonra bu anlayış müasir Avropa mədəniyyətində bərqərar oldu. Bununla belə, ahimsa anlayışı Qandinin başa düşdüyü kimi, qeyri-zorakılığın aktiv, fəal tərəfini gizlədirdi. Qandi sonradan qeyri-zorakılığa dair fikirlərini ifadə etmək üçün hind fəlsəfəsində yeni “ ” konsepsiyasını işləyib hazırladı.
Siyasətdə qeyri-zorakılıq
Cəmiyyətə və hökumətə vətəndaş təsirinin bir yolu olaraq, sosial transformasiyaya aparan mübarizə strategiyası, qeyri-zorakılıq Hindistanda Britaniya hakimiyyətinə qarşı onilliklər boyu davam edən mübarizədə Mahatma Qandi tərəfindən həyata keçirildi. Martin Lüter Kinq daha sonra Qandinin fəlsəfəsini və metodlarını ABŞ-da afroamerikalıların vətəndaş hüquqları uğrunda qeyri-zorakı mübarizəsinə uyğunlaşdırdı və təbliğ etdi.
Qeyri-zorakılıq strategiyasının tərəfdarları hesab edirlər ki, istənilən hökumətin əsasını vətəndaşların əməkdaşlığı və itaətkarlığı təşkil edir və bu, istər bürokratik, istərsə də hərbiləşdirilmiş istənilən siyasi rejimlər və istənilən təşkilatlar üçün keçərlidir. Nəticə etibarı ilə, cəmiyyəti əhatə edən qeyri-zorakılıq strategiyası vətəndaşların onlarla əməkdaşlığını azaltmaqla hökmdarların gücünü azaltmağa və fikir ayrılıqlarını açıq şəkildə ifadə etməklə hakimiyyəti qeyri-qanuniləşdirməyə yönəldiləcək.
Qeyri-zorakılıq strategiyasının əleyhdarları əsas diqqəti müxalifətin mövcud hökuməti qanuniləşdirmək (demonizasiya) istəyinə yönəldirlər. Adətən bu proses hüquqi müstəvidə deyil, vətəndaşların şüurunda həyata keçirilir. Yəni, vətəndaşların bütün dərdləri (onların şüurunda) mövcud hakimiyyətin hərəkətləri ilə əlaqələndirilir (qanuni olub-olmaması əslində heç bir əhəmiyyət kəsb etmir) belə bir fikrə gətirib çıxarır ki, indiki hakimiyyətin/rejimi dəyişmək kifayətdir və hər kəs xoşbəxt və azad yaşayacaq. Baxmayaraq ki, çevriliş/inqilabdan sonra bu heç də həmişə baş vermir.
Qeyri-zorakılıq və pasifizm
Qeyri-zorakılıq tez-tez pasifizmlə əlaqələndirilir və bir-biri ilə qarışdırılır, bəzən onun sinonimi kimi istifadə olunur. Bununla belə, iki anlayış arasında nəzərəçarpacaq fərq var. Pasifizm dövlətlərarası zorakılıq (müharibə) məsələlərinə diqqət yetirir, lakin sosial və ya siyasi dəyişikliyə doğru hər hansı bir hərəkəti nəzərdə tutmur. Qeyri-zorakılıq, sosial etirazın fəlsəfəsi olaraq, nəyəsə nail olmaq üçün qeyri-zorakılıq ideyasının irəli sürüldüyü hansısa sosial və ya siyasi məqsədin mövcudluğunu nəzərdə tutur. Bundan əlavə, qeyri-zorakılıq müəyyən bir sahədə sosial etirazın strategiyası və aləti kimi bəzi digər sahələrdə zorakılığın tətbiqi ilə birləşdirilə bilər.
Həmçinin bax
Qeydlər
- Этика ненасилия. 2011-08-08 at the Wayback Machine // . 1992. № 3. С. 72—81.
- "Ненасилие в политических трансформациях на постсоветском пространстве". 2014-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-03-11.
- Медитация является «формой духовной практики, снимающей привычные штампы и стереотипы, навязывающие образ врага, „враждебного иного“». — Петренко В. Ф. "Духовные психопрактики в создании атмосферы толерантности, веротерпимости и ненасилия". 2011. 2022-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qeyri zorakiliq siddeti qebul etmemek ve her hansi meqsede catmaq ucun zorakiliqdan istifade etmekden imtinadan ibaret deyer sistemi etik ve sosial anlayis Karl Reytersverdin Qeyri zorakiliq heykeli BMT nin Nyu Yorkdaki menzil qerargahinin qarsisindaQeyri zorakiliga yanasmalarMahatma Qandi qeyri zorakiliq ideoloqu Qeyri zorakiliq ozunu fundamental dini etik felsefi inanc ve praqmatik siyasi strategiya kimi gostere biler Dinde qeyri zorakiliq Xristianliqda zorakiliq etmemek emrleri Dagdaki Xutbede verilmisdir Onlardan biri bele idi Kim seni sag yanagina vursa diger yanagini da ona cevir Mf 5 39 Buddizm caynizm ve hinduizmde qeyri zorakiliq anlayisi zorakiligin eksi olan ve canli movcudatlara zerer vermemek menasini veren ahimsa ideyasindan ireli gelir Mahatma Qandinin ahimsa anlayisini qeyri zorakiligin sinonimi kimi istifade etdikden sonra bu anlayis muasir Avropa medeniyyetinde berqerar oldu Bununla bele ahimsa anlayisi Qandinin basa dusduyu kimi qeyri zorakiligin aktiv feal terefini gizledirdi Qandi sonradan qeyri zorakiliga dair fikirlerini ifade etmek ucun hind felsefesinde yeni konsepsiyasini isleyib hazirladi Siyasetde qeyri zorakiliq Cemiyyete ve hokumete vetendas tesirinin bir yolu olaraq sosial transformasiyaya aparan mubarize strategiyasi qeyri zorakiliq Hindistanda Britaniya hakimiyyetine qarsi onillikler boyu davam eden mubarizede Mahatma Qandi terefinden heyata kecirildi Martin Luter Kinq daha sonra Qandinin felsefesini ve metodlarini ABS da afroamerikalilarin vetendas huquqlari ugrunda qeyri zoraki mubarizesine uygunlasdirdi ve teblig etdi Qeyri zorakiliq strategiyasinin terefdarlari hesab edirler ki istenilen hokumetin esasini vetendaslarin emekdasligi ve itaetkarligi teskil edir ve bu ister burokratik isterse de herbilesdirilmis istenilen siyasi rejimler ve istenilen teskilatlar ucun kecerlidir Netice etibari ile cemiyyeti ehate eden qeyri zorakiliq strategiyasi vetendaslarin onlarla emekdasligini azaltmaqla hokmdarlarin gucunu azaltmaga ve fikir ayriliqlarini aciq sekilde ifade etmekle hakimiyyeti qeyri qanunilesdirmeye yoneldilecek Qeyri zorakiliq strategiyasinin eleyhdarlari esas diqqeti muxalifetin movcud hokumeti qanunilesdirmek demonizasiya isteyine yoneldirler Adeten bu proses huquqi mustevide deyil vetendaslarin suurunda heyata kecirilir Yeni vetendaslarin butun derdleri onlarin suurunda movcud hakimiyyetin hereketleri ile elaqelendirilir qanuni olub olmamasi eslinde hec bir ehemiyyet kesb etmir bele bir fikre getirib cixarir ki indiki hakimiyyetin rejimi deyismek kifayetdir ve her kes xosbext ve azad yasayacaq Baxmayaraq ki cevrilis inqilabdan sonra bu hec de hemise bas vermir Qeyri zorakiliq ve pasifizmQeyri zorakiliq tez tez pasifizmle elaqelendirilir ve bir biri ile qarisdirilir bezen onun sinonimi kimi istifade olunur Bununla bele iki anlayis arasinda nezerecarpacaq ferq var Pasifizm dovletlerarasi zorakiliq muharibe meselelerine diqqet yetirir lakin sosial ve ya siyasi deyisikliye dogru her hansi bir hereketi nezerde tutmur Qeyri zorakiliq sosial etirazin felsefesi olaraq neyese nail olmaq ucun qeyri zorakiliq ideyasinin ireli surulduyu hansisa sosial ve ya siyasi meqsedin movcudlugunu nezerde tutur Bundan elave qeyri zorakiliq mueyyen bir sahede sosial etirazin strategiyasi ve aleti kimi bezi diger sahelerde zorakiligin tetbiqi ile birlesdirile biler Hemcinin baxPasifizm Beynelxalq Qeyri Zorakiliq Gunu MeditasiyaQeydlerEtika nenasiliya 2011 08 08 at the Wayback Machine 1992 3 S 72 81 Nenasilie v politicheskih transformaciyah na postsovetskom prostranstve 2014 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2014 03 11 Meditaciya yavlyaetsya formoj duhovnoj praktiki snimayushej privychnye shtampy i stereotipy navyazyvayushie obraz vraga vrazhdebnogo inogo Petrenko V F Duhovnye psihopraktiki v sozdanii atmosfery tolerantnosti veroterpimosti i nenasiliya 2011 2022 11 25 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 25