Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qavrilo Prinsip (serb-kiril. Гаврило Принцип; 13 (25) iyul 1894 – 28 aprel 1918[…]) – 1914-cü il iyunun 28-də Sarayevoda Avstriya taxt-tacının vəliəhdi, ershersoq Frans Ferdinandı və onun xanımı Sofiya Hohenberqi qətlə yetirmiş serb milliyyətçisi. Bu qətl Birinci dünya müharibəsinin başlanması üçün bəhanə rolunu oynamışdır.
| Qavrilo Prinsip | |
|---|---|
| serb. Гаврило Принцип | |
 | |
| Doğum tarixi | 13 (25) iyul 1894 |
| Vəfat tarixi | 28 aprel 1918[…](23 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Fəaliyyəti | inqilabçı |
| Üzvlüyü | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Milliyyətcə serb olan (üzərində qurulmuş məhkəmə prosesinin stenoqrafik hesabatına görə, yəhudi) Prinsip Bosniya və Herseqovinanın Oblyay kəndində kasıb poçtalyon ailəsində anadan olmuşdu. Doğulduğu ailədə 9 uşaqdan 6-sı erkən yaşda xəstəlikdən ölmüşdü. Özü isə hələ körpə vaxtlarından vərəm xəstəliyindən əziyyət çəkirdi. Sarayevo və Tuzlada orta məktəbi bitirdikdən sonra 1912-ci ilin mayında Belqrada gəlir və Serbiyada gizli fəaliyyət göstərən anarxist-millətçi "Mlada Bosna" (Gənc Bosniya) təşkilatına üzv olur. Bu təşkilat Serbiyada fəaliyyət göstərən "Çerna Ruka" (Qara əl) cəmiyyətinin bir qolu idi.
Qətl
1914-cü il iyunun 28-də ershersoq Frans Ferdinand və xanımı Sofiya Hohenberq Avstriya-Macarıstan imperiyasının Bosniya və Herseqovinadakı canişini general Oskar Potiorekin dəvəti ilə hərbi təlimlərin gedişini izləmək məqsədilə Sarayevoya gəldilər. Dəmir yolu vağzalından şəhərin mərkəzinə doğru irəliləyən avtomobil korteji qabaqcadan onları gözləyən və aralarında Qavrilo Prinsipin də olduğu 6 nəfərdən ibarət terrorçu qrupun hücumuna məruz qaldı. Qrup üzvlərindən biri, Nedelko Çabrinoviç əlindəki qumbaranı avtomobil karvanına tərəf atdı, lakin qumbara ershersoqun və xanımının əyləşdiyi ikinci avtomobilə yox, üçüncüsünə dəydi və sürücü ilə yanaşı ətrafdakı bir neçə polisin və mülki şəxsin ölümünə səbəb oldu. Uğursuzluğu görən Çabrinoviç dərhal üzərindəki kalium-sianidi içdi və özünü yaxınlıqdakı çaya atmaq istədi, ancaq zəhər ona heç bir təsir etmədi və tezliklə o ətrafdakı kütlə tərəfindən yaxalanıb polisə təhvil verildi. Sui-qəsd baş tutmadı.
Vəliəhd şəhər bələdiyyəsində çıxış etmək üçün bura gəldi. Çıxışdan sonra ona şəhəri tərk etmək təklif olunsa da o, qumbaranın partlamasından zərər çəkmiş şəxslərə baş çəkmək üçün şəhər xəstəxanasına yollandı. Onu və xanımı Sofiyanı daşıyan üstüaçıq avtomobil Frans İosif küçəsindən keçərkən, təsadüfən bu küçədə yerləşən kafedə oturmuş Qavrilo Prinsip onları gördü. O, qaçaraq avtomobilə yaxınlaşdı və onun üzərinə çıxaraq Frans Ferdinandın və xanımının başına və qarnına bir neçə dəfə "Brauninq" tipli tapançadan atəş açdı. Onları tibbi yardım göstərmək üçün dərhal general Potiorekin malikanəsinə çatdırmağa çalışsalar da güllə yaraları çox ağır olduğundan əvvəlcə Frans Ferdinand, 10 dəqiqə sonra isə xanımı Sofiya Hohenberq yoldaca vəfat etdilər. Üstəlik Sofiya hamilə idi.
Q. Prinsip isə yaxalanmamaq üçün üzərindəki zəhəri içsə də, qusaraq qaytardı. Tapançada qalan güllələrlə özünü öldürmək istəyərkən yaxınlıqdakı adamlar tərəfindən yaxalandı. Bu zaman onu elə döymüşdülər ki, həbsxanada əlini amputasiya etmək məcburiyyətində qalınmışdı.
Məhkəmə
Avstriya-Macarıstan qanunlarına görə 20 yaşı olmadığı üçün Qavrilo Prinsipə ölüm cəzası tətbiq olunmadı və mümkün olan maksimum müddətə, 20 il həbs cəzasına məhkum edildi. Lakin o, 28 aprel 1918-ci ildə həbsxanada vərəm xəstəliyindən vəfat etdi.
Məhkəmə işinin gedişində bu qətlin arxasında Serbiya hökumətinin dayandığı aşkar edildi və nəticədə Avstriya-Macarıstan Serbiyaya elan etdi. Ultimatumun şərtləri ilə tam razılaşmadığına görə 1914-ci il iyulun 28-də Avstriya-Macarıstan İmperiyası Serbiyaya müharibə elan etdi. Avqustun ilk həftəsində müharibəyə Almaniya, Rusiya, Böyük Britaniya və Fransanın da qoşulması ilə bu müharibə Birinci dünya müharibəsinə çevrildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Gavrilo Princip // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Burns, Tracy. "'June 28, 1914: The first attempt'". www.private-prague-guide.com/. 27 January 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 January 2015.
- Shapiro, Ari. "A Century Ago In Sarajevo: A Plot, A Farce And A Fateful Shot". NPR.org (ingilis). 27 June 2014. 2019-07-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-08.
- Butcher, Tim. . Daily Telegraph. 30 August 2013. 16 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 November 2013.
- Butcher, Tim. "The man who started WWI: 7 things you didn't know". CNN. 29 June 2014. 2020-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qavrilo Prinsip serb kiril Gavrilo Princip 13 25 iyul 1894 28 aprel 1918 1914 cu il iyunun 28 de Sarayevoda Avstriya taxt tacinin veliehdi ershersoq Frans Ferdinandi ve onun xanimi Sofiya Hohenberqi qetle yetirmis serb milliyyetcisi Bu qetl Birinci dunya muharibesinin baslanmasi ucun behane rolunu oynamisdir Qavrilo Prinsipserb Gavrilo PrincipDogum tarixi 13 25 iyul 1894Vefat tarixi 28 aprel 1918 1918 04 28 23 yasinda Vefat sebebi veremFealiyyeti inqilabciUzvluyu Mlada Bosna Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMilliyyetce serb olan uzerinde qurulmus mehkeme prosesinin stenoqrafik hesabatina gore yehudi Prinsip Bosniya ve Herseqovinanin Oblyay kendinde kasib poctalyon ailesinde anadan olmusdu Doguldugu ailede 9 usaqdan 6 si erken yasda xestelikden olmusdu Ozu ise hele korpe vaxtlarindan verem xesteliyinden eziyyet cekirdi Sarayevo ve Tuzlada orta mektebi bitirdikden sonra 1912 ci ilin mayinda Belqrada gelir ve Serbiyada gizli fealiyyet gosteren anarxist milletci Mlada Bosna Genc Bosniya teskilatina uzv olur Bu teskilat Serbiyada fealiyyet gosteren Cerna Ruka Qara el cemiyyetinin bir qolu idi Qetl1914 cu il iyunun 28 de ershersoq Frans Ferdinand ve xanimi Sofiya Hohenberq Avstriya Macaristan imperiyasinin Bosniya ve Herseqovinadaki canisini general Oskar Potiorekin deveti ile herbi telimlerin gedisini izlemek meqsedile Sarayevoya geldiler Demir yolu vagzalindan seherin merkezine dogru irelileyen avtomobil korteji qabaqcadan onlari gozleyen ve aralarinda Qavrilo Prinsipin de oldugu 6 neferden ibaret terrorcu qrupun hucumuna meruz qaldi Qrup uzvlerinden biri Nedelko Cabrinovic elindeki qumbarani avtomobil karvanina teref atdi lakin qumbara ershersoqun ve xaniminin eylesdiyi ikinci avtomobile yox ucuncusune deydi ve surucu ile yanasi etrafdaki bir nece polisin ve mulki sexsin olumune sebeb oldu Ugursuzlugu goren Cabrinovic derhal uzerindeki kalium sianidi icdi ve ozunu yaxinliqdaki caya atmaq istedi ancaq zeher ona hec bir tesir etmedi ve tezlikle o etrafdaki kutle terefinden yaxalanib polise tehvil verildi Sui qesd bas tutmadi Veliehd seher belediyyesinde cixis etmek ucun bura geldi Cixisdan sonra ona seheri terk etmek teklif olunsa da o qumbaranin partlamasindan zerer cekmis sexslere bas cekmek ucun seher xestexanasina yollandi Onu ve xanimi Sofiyani dasiyan ustuaciq avtomobil Frans Iosif kucesinden kecerken tesadufen bu kucede yerlesen kafede oturmus Qavrilo Prinsip onlari gordu O qacaraq avtomobile yaxinlasdi ve onun uzerine cixaraq Frans Ferdinandin ve xaniminin basina ve qarnina bir nece defe Brauninq tipli tapancadan ates acdi Onlari tibbi yardim gostermek ucun derhal general Potiorekin malikanesine catdirmaga calissalar da gulle yaralari cox agir oldugundan evvelce Frans Ferdinand 10 deqiqe sonra ise xanimi Sofiya Hohenberq yoldaca vefat etdiler Ustelik Sofiya hamile idi Q Prinsip ise yaxalanmamaq ucun uzerindeki zeheri icse de qusaraq qaytardi Tapancada qalan gullelerle ozunu oldurmek isteyerken yaxinliqdaki adamlar terefinden yaxalandi Bu zaman onu ele doymusduler ki hebsxanada elini amputasiya etmek mecburiyyetinde qalinmisdi MehkemeAvstriya Macaristan qanunlarina gore 20 yasi olmadigi ucun Qavrilo Prinsipe olum cezasi tetbiq olunmadi ve mumkun olan maksimum muddete 20 il hebs cezasina mehkum edildi Lakin o 28 aprel 1918 ci ilde hebsxanada verem xesteliyinden vefat etdi Mehkeme isinin gedisinde bu qetlin arxasinda Serbiya hokumetinin dayandigi askar edildi ve neticede Avstriya Macaristan Serbiyaya elan etdi Ultimatumun sertleri ile tam razilasmadigina gore 1914 ci il iyulun 28 de Avstriya Macaristan Imperiyasi Serbiyaya muharibe elan etdi Avqustun ilk heftesinde muharibeye Almaniya Rusiya Boyuk Britaniya ve Fransanin da qosulmasi ile bu muharibe Birinci dunya muharibesine cevrildi Hemcinin baxSarayevo qetliIstinadlarGavrilo Princip Encyclopaedia Britannica ing Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Burns Tracy June 28 1914 The first attempt www private prague guide com 27 January 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 January 2015 Shapiro Ari A Century Ago In Sarajevo A Plot A Farce And A Fateful Shot NPR org ingilis 27 June 2014 2019 07 04 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 08 Butcher Tim Daily Telegraph 30 August 2013 16 December 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 November 2013 Butcher Tim The man who started WWI 7 things you didn t know CNN 29 June 2014 2020 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 08