Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Qatır — atla uzunqulağı cütləşdirməklə əldə edilmiş, təsərrüfatda mühüm əhəmiyyət kəsb etmiş, əhliləşdirilmiş heyvan.
Qatır nəqliyyat vasitəsi kimi
Azərbaycanın dağlıq və dağətəyi bölgələrində minik vasitəsi kimi hələ qədim zamanlardan qatırdan da geniş istifadə olunmuşdur. Çoxlu yükgötürmə qabiliyyəti, sıldırımlı dağ yoları üçün daha münasibliyi, aclığa və susuzluğa daha davamlı olması onun əhəmiyyətli nəqliyyat vasitələrindən birinə çevrilməsinə şərait yaratmışdır. Qatır Qafqazda ən azı ilk sinifli cəmiyyət dövründən əsas nəqliyyat vasitələrindən biri olmuşdur.
Qatırı, atla uzunqulağı cütləşdirməklə də əldə edirdilər. Aşşur və Urartu, həmçinin orta əsr mənbələrinə əsasən, hələ qədim zamanlardan Cənubi Qafqazın dağlıq bölgələrində yük daşımaq üçün qatırdan istifadə edilmişdir. Vaxtilə Azərbaycanda olmuş, X əsr ərəb coğrafiyaşünas səyyahı İbn Hövqəl yazırdı ki, "burada sağlam gövdəli, güclü, dözümlü qatır cinsləri yetişdirilir". Bərdə də yetişdirilən qatır cinsləri o qədər şöhrət qazanmışdılar ki, onları Xorasan, Suriyaya və başqa ölkələrə aparırdılar. Avropa səyyahı L.Çempenin yazdığına görə, hər il 500, bəzən də 1000 baş qatıra yüklənmiş Azərbaycan ipəyi ölkənin sərhədlərində uzaqlara aprılırdı.
XIX-XX əsrlərin əvvəllərində Azərbaycanda qatırdan geniş istifad olunması davam edirdi. XIX əsrin 50-ci illərində Şamaxı, Nuxa, Şuşa və Lənkəranda 18 min baş, həmin əsrin 60-cı illərində isə 32500-dən çox qatır və uzunqulaq olmuşdur.
Qatır yetişdirmək çətin olduğundan, onları baha qiymətə satırdılar. XIX əsrin sonlarında Yelizavetpol quberniyasında yetişdirilən iri və güclü qatırların hər biri 200-300 rubla satılrıdı. 28 Buna görə də quberniyanın Qazax qəzasında XIX əsrin 80-ci illərində cəmi 97 baş qatır qeydə alınmışdı.
XIX əsrdə yük nəqliyyatı vasitəsi kimi qatırdan xarici kaptalistlər geniş istifadə edirdilər. Şəmkirdə Şərab istehsalı ilə məşğul olan alman Forer qardaşları iş heyvanı kimi qatıra yüksək qiymət verirdilər. 1879-cu ilə kimi Simens qardaşları şirkəti də mis zavodlarını odun kömürü ilə təchiz etmək, Bakı və Batumidən gətirilən dəmir qırınıtılarını almaq və istehsal olunmuş məhsulu daşımaq üçün 200 baş at və qatırdan istifadə etmişdir.
Mənbə
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
 | Heyvanlar ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Qatir atla uzunqulagi cutlesdirmekle elde edilmis teserrufatda muhum ehemiyyet kesb etmis ehlilesdirilmis heyvan Qatir neqliyyat vasitesi kimiAzerbaycanin dagliq ve dageteyi bolgelerinde minik vasitesi kimi hele qedim zamanlardan qatirdan da genis istifade olunmusdur Coxlu yukgoturme qabiliyyeti sildirimli dag yolari ucun daha munasibliyi acliga ve susuzluga daha davamli olmasi onun ehemiyyetli neqliyyat vasitelerinden birine cevrilmesine serait yaratmisdir Qatir Qafqazda en azi ilk sinifli cemiyyet dovrunden esas neqliyyat vasitelerinden biri olmusdur Qatiri atla uzunqulagi cutlesdirmekle de elde edirdiler Assur ve Urartu hemcinin orta esr menbelerine esasen hele qedim zamanlardan Cenubi Qafqazin dagliq bolgelerinde yuk dasimaq ucun qatirdan istifade edilmisdir Vaxtile Azerbaycanda olmus X esr ereb cografiyasunas seyyahi Ibn Hovqel yazirdi ki burada saglam govdeli guclu dozumlu qatir cinsleri yetisdirilir Berde de yetisdirilen qatir cinsleri o qeder sohret qazanmisdilar ki onlari Xorasan Suriyaya ve basqa olkelere aparirdilar Avropa seyyahi L Cempenin yazdigina gore her il 500 bezen de 1000 bas qatira yuklenmis Azerbaycan ipeyi olkenin serhedlerinde uzaqlara aprilirdi XIX XX esrlerin evvellerinde Azerbaycanda qatirdan genis istifad olunmasi davam edirdi XIX esrin 50 ci illerinde Samaxi Nuxa Susa ve Lenkeranda 18 min bas hemin esrin 60 ci illerinde ise 32500 den cox qatir ve uzunqulaq olmusdur Qatir yetisdirmek cetin oldugundan onlari baha qiymete satirdilar XIX esrin sonlarinda Yelizavetpol quberniyasinda yetisdirilen iri ve guclu qatirlarin her biri 200 300 rubla satilridi 28 Buna gore de quberniyanin Qazax qezasinda XIX esrin 80 ci illerinde cemi 97 bas qatir qeyde alinmisdi XIX esrde yuk neqliyyati vasitesi kimi qatirdan xarici kaptalistler genis istifade edirdiler Semkirde Serab istehsali ile mesgul olan alman Forer qardaslari is heyvani kimi qatira yuksek qiymet verirdiler 1879 cu ile kimi Simens qardaslari sirketi de mis zavodlarini odun komuru ile techiz etmek Baki ve Batumiden getirilen demir qirinitilarini almaq ve istehsal olunmus mehsulu dasimaq ucun 200 bas at ve qatirdan istifade etmisdir MenbeXarici kecidlerHemcinin bax Heyvanlar ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin