Qasım Qasımzadə, Qasım Qasımov və ya Ağa Qasım Qasımzadə (1889, Xələnc, Quba qəzası – 20 oktyabr 1959, Tehran) — Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin sədri, Bakı Şəhər Dumasının deputatı, Nicat Cəmiyyətinin sədri, İran Senatının senatoru, İranın Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri, hüquq elmləri doktoru.
Qasım Qasımzadə | |
---|---|
üzvü | |
1918 – 27 aprel 1920 | |
Əvvəlki | Vəzifə təsis olundu. |
Sonrakı | Vəzifə ləğv olundu. |
22 sentyabr 1918 – 27 aprel 1920 | |
Əvvəlki | Vəzifə təsis olundu. |
Sonrakı | Vəzifə ləğv olundu. |
1914 – 1914(5) | |
De-fakto sədr | İsa bəy Aşurbəyov |
Əvvəlki | Məhəmməd Əmin Rəsulzadə |
Sonrakı | Əlimərdan bəy Topçubaşov |
31 mart 1911 – ? | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1889 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 20 oktyabr 1959 |
Vəfat yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Elmi fəaliyyəti | |
Elmi dərəcəsi |
|
Həyatı
Qasım Qasımzadə 1889-cu ildə Quba qəzasının Xələnc kəndində Hacı Mahmud Qasım oğlu ilə Şəhrəbanu Allahverdi qızının ailəsində anadan olmuşdur. Atası Hacı Mahmud Qasım oğlu Bakının 2-ci gildiya taciri olub.
Qasım Qasımzadə 1899-cu ilin sentyabr ayından 8 iyun 1906-cı il tarixinədək Bakı real məktəbində təhsil almışdır. 15 sentyabr 1906-cı il tarixindən 9 iyun 1907-ci il tarixinədək həmin məktəbdə əlavə sinifdə də təhsil almışdır. 2 iyun 1907-ci ildə əlavə olaraq 8-ci sinif həcmində latın dilindən də imtahan verərək tam orta təhsilini başa vurmuşdur. 6 iyul 1907-ci ildə Sankt-Peterburq Universitetinin Hüquq fakültəsinə qəbul olunmaq üçün universitet rektoruna ərizə yazmış və universitetə qəbul edilmişdir. 1911-ci ildə ali təhsilini bitirdikdən sonra Bakıya qayıdan Qasım Qasımzadə burada vəkillik fəaliyyəti göstərməyə başlamışdır.
Aprel işğalından sonra Qasım Qasımzadə professor Zidelin təqdimatı və Pəhləvi hökumətinin dəvəti ilə ailəsiylə birgə İrana gəlmiş və burada Tehran Universitetinin Hüquq fakültəsində professor olaraq çalışmağa başlamışdır. O, ailəsi ilə birgə daha sonra isə Fransaya qaçmışdır. Fransada olarkən hüquq təhsilini Sorbonna Universitetində davam etdirmiş, 18 iyun 1926-cı ildə o, "Rusiya və boğazlar. Diplomatiya tarixi və insan hüquqları üzrə araşdırma" mövzusunda doktorluq işi müdafiə etmiş və hüquq elmləri doktoru akademik adını almışdır.
Ölümü
"Ettilaat" qəzetinin nəşrlərində yazılanlara əsasən Qasım Qasımzadə 20 oktyabr 1959-cu il tarixində vəfat etmişdir. Qasım Qasımzadənin cənazəsi 29 oktyabr səhər saatlarında Sepahsalar məscidindən götürülmüşdür. Saat 9-dan etibarən İran senatorlarından bir çoxu, İran hökumət üzvlərindən bir neçəsi, İran Məclisi üzvlərindən bir qrup, həmçinin Tehran Universitetinin Hüquq fakültəsi tələbələri, müxtəlif xalq təbəqələrinə mənsub şəxslər Sepahsalar məscidi qarşısında toplanmışdılar. Məscidin həyətindəki cənazə çələnglərə bürünmüşdü. Saat 9:45-də cənazə çiyinlərə qaldırıldı. Qasım Qasımzadənin ailəsi cənazənin arxasından yürüyürdü. Vəkillər, senatorlar, millət vəkilləri, professorlar və ali məktəb tələbələri cənazəni müşayiət edirdilər. Cənazə mərhumun yaxınları, dostları və məsləkdaşları tərəfindən bir məsafəyə qədər müşayiət edilmiş, sonra xüsusi maşın vasitəsilə Həzrəti Əbdüləzimə göndərilmişdir.
Qasım Qasımzadənin cənazə namazı Ayətullah Koni tərəfindən böyük bir izdihamın iştirakı ilə qılınmış, sonra nəşi Əlican bağçasındakı məzarına qoyulmuşdur. Bütün bu mərasimdə İran ədliyyə naziri Hidayəti şəxsən iştirak etmişdir.
Ertəsi gün Qasım Qasımzadəni anmaq üzərə Sepahsalar məscidində Senat Məclisi tərəfindən vida mərasimi təşkil edilmişdir. Həmçinin senatın xüsusi bir iclasında Qasım Qasımzadə haqqında Senat sədri çıxış etmişdir.
Ailəsi
- "Bəsirət" qəzetinin sahibi və naşiri Hacı İbrahim Qasımovun qardaşıdır.
İctimai-siyasi fəaliyyəti
Azərbaycanda
Qasım Qasımzadə 31 mart 1911 tarixində Bakı Şəhər Dumasına keçirilən seçkilərdə iştirak edərək Dumanının qlasnısı (üzvü) seçilmişdir.
Qasım Qasımzadə 1914-cü ildə Nicat Cəmiyyətinin sədri seçilmişdir.
Fevral inqilabından sonra Bakı Şəhər Duması ləğv edilmişdir. 1918-ci il iyulun 30-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti İctimai Özünüidarələrinin fəaliyyətinin bərpa olunması haqqında qərar qəbul etdi. Sentyabrın 18-də isə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətinin 1917-ci il 9 iyun tarixli qanunu əsasında seçilmiş tərkibdə bərpa edildi. Şəhər dumasına tərkibini, öz mülahizəsinə görə, artırıb 80 nəfərə çatdırmaq, həmçinin, şəhər idarəsi işçilərinin sayını artırmaq hüququ verildi.
Dumanın 19 sentyabrda şəhər başçısı sədrliyi ilə iclası keçirilmiş iclasda keçmiş deputatlar haqqında məlumat toplamaq üçün xüsusi komissiya yarandı. Sentyabrın 21-də keçirilən iclasa bu komissiyanın sədri Qasım Qasımzadə 1917-ci ildə seçilən 105 Duma üzvdən 34-nün (10-u azərbaycanlı, 24-ü qeyri-millətlər) şəhərdə olduğunun məlumatını verdi. Komissiya Dumanın tərkibini yeni deputatlar hesabına bərpa etmək üçün 46 nəfərin (33-ü azərbaycanlı, 13-ü qeyri-millət) namizədliyi açıq səs vermə yolu ilə qəbul edilmişdir.
Şəhər Özünüidarəsinin fəaliyyəti bərpa edilərkən deputatların xeyli hissəsi olmadığından (anarxiya zamanı qaçıb dağılışmışdılar), hökumətin icazəsi ilə Dumanın özünün daxil etdiyi şəxslər hesabına Bakı Şəhər Dumasının tərkibi tamamlanmışdı.Bakı Şəhər Dumasının 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi. Qasım Qasımzadə Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin sədri seçilmişdir.
Fransada
Qasım Qasımzadə Fransada yaşadığı müddətdə burada qurulan Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyətinin üzvü, Fransadakı Azərbaycanlılar Cəmiyyəti Bürosunun sədri və Azərbaycan Neft Sahibkarları Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur.
İranda
Qasım Qasımzadə İran Xarici İşlər Nazirliyinin hüquq müşaviri ünvanını almışdır. Bu ünvanla Qasım Qasımzadə İkinci Dünya müharibəsindən sonra İran heyəti üzvü olaraq Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ümumi yığıncaqlarında iştirak etmişdir. Qasım Qasımzadəyə İran Xarici İşlər Nazirliyinin Birləşmiş Millətlər şöbəsi müdirliyi təklif edilmiş, lakin o, dostlarının (Əbdülvahab Yurdsevər daxil) təkidinə baxmayaraq bu təklifi qəbul etməmişdir.
Rza şah Pəhləvi dövründə Qasım Qasımzadə şəxsən şahın istəyi ilə İran ordusu rəhbərliyi millətlərarası vəziyyətə dair konfranslar vermişdir.
İran Senatının senatoru olmuşdur.
Əsərləri
- "Rusiya və boğazlar." — 1926
Mənbə
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-15.
Ədəbiyyat
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты. Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. 560.
- Ədalət Tahirzadə, Misir Mərdanov. 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar. 4. Nəşriyyatı. 2020.
- Yurdsevər, Əbdülvahab. "Dr. Qasım Qasımzadə". "Azərbaycan" jurnalı (90–91). 1959.
İstinadlar
- AXCE, I cild,, 2004. səh. 235
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 677
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Qasim Qasimzade Qasim Qasimzade Qasim Qasimov ve ya Aga Qasim Qasimzade 1889 Xelenc Quba qezasi 20 oktyabr 1959 Tehran Baki Seher Ictimai Ozunuidaresinin sedri Baki Seher Dumasinin deputati Nicat Cemiyyetinin sedri Iran Senatinin senatoru Iranin Xarici Isler Nazirliyinin huquq musaviri huquq elmleri doktoru Qasim QasimzadeuzvuBaki Seher Ictimai Ozunuidaresinin sedri1918 27 aprel 1920EvvelkiVezife tesis olundu SonrakiVezife legv olundu Baki Seher Ictimai Ozunuidaresinin uzvu22 sentyabr 1918 27 aprel 1920EvvelkiVezife tesis olundu SonrakiVezife legv olundu Nicat Cemiyyetinin sedri1914 1914 5 De fakto sedrIsa bey AsurbeyovEvvelkiMehemmed Emin ResulzadeSonrakiElimerdan bey TopcubasovBaki Seher Dumasinin uzvu31 mart 1911 Sexsi melumatlarDogum tarixi 1889Dogum yeri Xelenc Quba qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 20 oktyabr 1959 1959 10 20 Vefat yeri Tehran Tehran sehristani Tehran ostani IranTehsili Baki real mektebi 1899 1907 Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin Huquq fakultesi d 1907 1911 Fealiyyeti siyasetciElmi fealiyyetiElmi derecesi huquq doktoru d HeyatiQasim Qasimzade 1889 cu ilde Quba qezasinin Xelenc kendinde Haci Mahmud Qasim oglu ile Sehrebanu Allahverdi qizinin ailesinde anadan olmusdur Atasi Haci Mahmud Qasim oglu Bakinin 2 ci gildiya taciri olub Qasim Qasimzade 1899 cu ilin sentyabr ayindan 8 iyun 1906 ci il tarixinedek Baki real mektebinde tehsil almisdir 15 sentyabr 1906 ci il tarixinden 9 iyun 1907 ci il tarixinedek hemin mektebde elave sinifde de tehsil almisdir 2 iyun 1907 ci ilde elave olaraq 8 ci sinif hecminde latin dilinden de imtahan vererek tam orta tehsilini basa vurmusdur 6 iyul 1907 ci ilde Sankt Peterburq Universitetinin Huquq fakultesine qebul olunmaq ucun universitet rektoruna erize yazmis ve universitete qebul edilmisdir 1911 ci ilde ali tehsilini bitirdikden sonra Bakiya qayidan Qasim Qasimzade burada vekillik fealiyyeti gostermeye baslamisdir Aprel isgalindan sonra Qasim Qasimzade professor Zidelin teqdimati ve Pehlevi hokumetinin deveti ile ailesiyle birge Irana gelmis ve burada Tehran Universitetinin Huquq fakultesinde professor olaraq calismaga baslamisdir O ailesi ile birge daha sonra ise Fransaya qacmisdir Fransada olarken huquq tehsilini Sorbonna Universitetinde davam etdirmis 18 iyun 1926 ci ilde o Rusiya ve bogazlar Diplomatiya tarixi ve insan huquqlari uzre arasdirma movzusunda doktorluq isi mudafie etmis ve huquq elmleri doktoru akademik adini almisdir Olumu Ettilaat qezetinin nesrlerinde yazilanlara esasen Qasim Qasimzade 20 oktyabr 1959 cu il tarixinde vefat etmisdir Qasim Qasimzadenin cenazesi 29 oktyabr seher saatlarinda Sepahsalar mescidinden goturulmusdur Saat 9 dan etibaren Iran senatorlarindan bir coxu Iran hokumet uzvlerinden bir necesi Iran Meclisi uzvlerinden bir qrup hemcinin Tehran Universitetinin Huquq fakultesi telebeleri muxtelif xalq tebeqelerine mensub sexsler Sepahsalar mescidi qarsisinda toplanmisdilar Mescidin heyetindeki cenaze celenglere burunmusdu Saat 9 45 de cenaze ciyinlere qaldirildi Qasim Qasimzadenin ailesi cenazenin arxasindan yuruyurdu Vekiller senatorlar millet vekilleri professorlar ve ali mekteb telebeleri cenazeni musayiet edirdiler Cenaze merhumun yaxinlari dostlari ve meslekdaslari terefinden bir mesafeye qeder musayiet edilmis sonra xususi masin vasitesile Hezreti Ebdulezime gonderilmisdir Qasim Qasimzadenin cenaze namazi Ayetullah Koni terefinden boyuk bir izdihamin istiraki ile qilinmis sonra nesi Elican bagcasindaki mezarina qoyulmusdur Butun bu merasimde Iran edliyye naziri Hidayeti sexsen istirak etmisdir Ertesi gun Qasim Qasimzadeni anmaq uzere Sepahsalar mescidinde Senat Meclisi terefinden vida merasimi teskil edilmisdir Hemcinin senatin xususi bir iclasinda Qasim Qasimzade haqqinda Senat sedri cixis etmisdir Ailesi Besiret qezetinin sahibi ve nasiri Haci Ibrahim Qasimovun qardasidir Ictimai siyasi fealiyyetiAzerbaycanda Qasim Qasimzade 31 mart 1911 tarixinde Baki Seher Dumasina kecirilen seckilerde istirak ederek Dumaninin qlasnisi uzvu secilmisdir Qasim Qasimzade 1914 cu ilde Nicat Cemiyyetinin sedri secilmisdir Fevral inqilabindan sonra Baki Seher Dumasi legv edilmisdir 1918 ci il iyulun 30 da Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti Ictimai Ozunuidarelerinin fealiyyetinin berpa olunmasi haqqinda qerar qebul etdi Sentyabrin 18 de ise Baki Seher Ictimai Ozunuidaresi Rusiya Muveqqeti hokumetinin 1917 ci il 9 iyun tarixli qanunu esasinda secilmis terkibde berpa edildi Seher dumasina terkibini oz mulahizesine gore artirib 80 nefere catdirmaq hemcinin seher idaresi iscilerinin sayini artirmaq huququ verildi Dumanin 19 sentyabrda seher bascisi sedrliyi ile iclasi kecirilmis iclasda kecmis deputatlar haqqinda melumat toplamaq ucun xususi komissiya yarandi Sentyabrin 21 de kecirilen iclasa bu komissiyanin sedri Qasim Qasimzade 1917 ci ilde secilen 105 Duma uzvden 34 nun 10 u azerbaycanli 24 u qeyri milletler seherde oldugunun melumatini verdi Komissiya Dumanin terkibini yeni deputatlar hesabina berpa etmek ucun 46 neferin 33 u azerbaycanli 13 u qeyri millet namizedliyi aciq ses verme yolu ile qebul edilmisdir Seher Ozunuidaresinin fealiyyeti berpa edilerken deputatlarin xeyli hissesi olmadigindan anarxiya zamani qacib dagilismisdilar hokumetin icazesi ile Dumanin ozunun daxil etdiyi sexsler hesabina Baki Seher Dumasinin terkibi tamamlanmisdi Baki Seher Dumasinin 36 uzvu terefinden Duma evezine ise dusecek Baki Seher Ictimai Ozunuidaresinin 46 yeni uzvu secilmis butun 80 uzvun siyahisi 22 sentyabr 1918 ci ilde hokumet terefinden tesdiqlenmisdi Qasim Qasimzade Baki Seher Ictimai Ozunuidaresinin sedri secilmisdir Fransada Qasim Qasimzade Fransada yasadigi muddetde burada qurulan Fransadaki Azerbaycanlilar Cemiyyetinin uzvu Fransadaki Azerbaycanlilar Cemiyyeti Burosunun sedri ve Azerbaycan Neft Sahibkarlari Cemiyyetinin uzvu olmusdur Iranda Qasim Qasimzade Iran Xarici Isler Nazirliyinin huquq musaviri unvanini almisdir Bu unvanla Qasim Qasimzade Ikinci Dunya muharibesinden sonra Iran heyeti uzvu olaraq Birlesmis Milletler Teskilatinin umumi yigincaqlarinda istirak etmisdir Qasim Qasimzadeye Iran Xarici Isler Nazirliyinin Birlesmis Milletler sobesi mudirliyi teklif edilmis lakin o dostlarinin Ebdulvahab Yurdsever daxil tekidine baxmayaraq bu teklifi qebul etmemisdir Rza sah Pehlevi dovrunde Qasim Qasimzade sexsen sahin isteyi ile Iran ordusu rehberliyi milletlerarasi veziyyete dair konfranslar vermisdir Iran Senatinin senatoru olmusdur Eserleri Rusiya ve bogazlar 1926Menbe Arxivlenmis suret 2022 03 15 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 15 Edebiyyat Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 zakonodatelnye akty Azerbaycan Nesriyyati 1998 560 Edalet Tahirzade Misir Merdanov 1920 ci iledek ali mekteblerde oxumus azerbaycanlilar 4 Nesriyyati 2020 Yurdsever Ebdulvahab Dr Qasim Qasimzade Azerbaycan jurnali 90 91 1959 Istinadlar AXCE I cild 2004 seh 235 Qanunverici aktlar 1998 seh 677