“Qaraqoyunlu” xalçaları — Gəncə-Qazax və Qarabağ tiplərinə daxil olan Azərbaycan xovlu xalçalarıdır. Xalçaların adı Azərbaycan ərazisində yaşayan Qaraqoyunlu tayfasının adı ilə bağlıdır.
Xalça | |
Qaraqoyunlu xalçaları | |
---|---|
Xalça haqqında məlumatlar | |
Ölkə | |
Toxunması haqqında məlumatlar | |
Üslubu | Qazax xalçaçılıq məktəbi, Qarabağ xalçaçılıq məktəbi |
Etimologiyası
Qazax qrupuna daxil olan bu xalçaların adı Göyçə gölünün şərq və şimal sahillərində yaşamış Qaraqoyunlu tayfasının adı ilə bağlıdır. Mahalın adı bəzi rus mənbələrində Göyçay mahalı kimi də qeyd edilib.
Qaraqoyunlular Oğuz türkman əsilli tayfa ittifaqıdır. Qaraqoyunluların tarixindən bəhs edən "Tarixi-Türkmaniyyə" və "Tarixi Sultan Qütbşahi" əsərlərində Qaraqoyunluların 1202–1203-cü ildə Qara Yusifin 7-ci ulu babası Oğuz nəslindən olan Törə bəyin rəhbərliyi altında 30 min çadırlıq əhali ilə Türkistandan Azərbaycana, İrana və Şərqi Anadoluya gəlməsi göstərilir. 1410-cu ildə qaraqoyunlular Qara Yusifin başçılığı ilə Qaraqoyunlular dövlətini qurublar.
XIX əsrin sonlarında Cənubi Qafqazda 16 qaraqoyunlu adlı kənd mövcud olub. Azərbaycan türklərinin tarixən yaşadıqları və eləcə də indi yaşadıqları bir çox bölgələrdə "Qaraqoyunlu" adlı yaşayış yerlərinə rast gəlinir. Bunlara misal kimi əsasən Azərbaycan türklərinin yaşadığı Türkiyədə olan Qaraqoyunlu ilçəsini və İranda Qərbi Azərbaycan ostanında Urmiya şəhristanında yerləşən Qaraqoyunlu kəndini və Sayinqala şəhristanında yerləşən Qaraqoyunlu kəndini göstərmək olar. Ermənistan ərazisində olan vaxtilə azərbaycanlıların yaşadıqları Qaraqoyunlu mahalını, Gərnibasar mahalının Qaraqoyunlu kəndini, Vedibasar mahalının Qaraqoyunlu kəndini, Göyçə mahalının Böyük Qaraqoyunlu kəndini də misal göstərmək olar. Azərbaycan ərazisində isə müxtəlif bölgələrdə ona yaxın Qaraqoyunlu adlı kənd mövcuddur.
Əsrlərlə heyvandarlıq və əkinçiliklə məşğul olan bu yaşayış yerlərinin sakinləri xalçaçılıqla da məşğul olublar. Qaraqoyunlu xalçalarının toxunmasında Göyçə gölünün şimalında və şərqində yerləşən Polad, Çaykənd, Gölkənd, Ağbulaq, Tala, Karvansara, Uzuntala kəndləri fərqlənirlər. Bu bölgədə toxunan xalçaların naxışlarında Orta Asiya xalça toxuculuğu ənənələri izlənir. Müasir Qazax rayonu və ondan qərbdə və cənub-qərbdə Göyçə gölünün ətrafında yerləşən ərazilər əvvəllər "Qaraqoyunlu" mahalı adlanırdı.
Haqqında
Qaraqoyunlu xalçaları Gəncə-Qazax və Qarabağ xalçaçılıq məktəbinə aid olan Azərbaycan xalçalarıdır. Xalçaların adı Azərbaycan ərazisində yaşayan Qaraqoyunlu tayfasının adı ilə bağlıdır.
Bədii analiz
Bu xalçalar bir neçə variantda medalyon kompozisiyasına malikdir.
Birinci varianta ara sahəsi yalnız çoxbucaqlı göllərdən ibarət olan xalçalar daxildir. Şaquli ox boyunca ara sahədə yerləşən bu göllər forma baxımından Qubanın "Zeyvə" xalçalarının gölləri ilə bənzərdir. Vidadi Muradovun "Qazax-Borçalı bölgəsinin xalçaçıları" kitabında dərc olunan məlumatlara əsasən qeyd etmək olar ki, Qaraqoyunlu xalçalarının birinci variantı bu gün də Tovuz, Qazax və Gürcüstan Respublikası ərazisində yerləşən, azərbaycanlıların məskunlaşdığı Bolnisi rayonlarında toxunur.
İkinci variantın xalça gölləri nisbətən kiçikdir və onların kənarları, yerli xalçaçıların dediyi kimi, qıvrımlıdır (qarmaqlı). "Cəbrayıl" qrupuna aid xalçaların təhlilində Qaraqoyunlunun adı çəkilir. Göllər arasında simmetrik olaraq iki heyvan başı təsvir edilir. Yerli xalçaçılar bunun ikibaşlı əjdaha, bəziləri isə ördək olduğunu iddia edirlər. Yada salaq ki, Orta Asiya xalqları, o cümlədən Qırğızıstan, eləcə də Qazaxıstan, Şimali və Şimal-Qərbi Azərbaycan ördək və qazın firavanlıq və bolluq gətirdiyinə inanır, onlara müqəddəs quş kimi yanaşırdılar. Azərbaycanda "Ördəkli" kəndinin adı da bu inamla bağlıdır. Quba-Şirvan xalçalarında da ikinci variantda olan xalçaların bəzi fraqmentlərinə və xüsusilə ara sahəni əhatə edən nazik mədaxil zolaqlarına və yaxınlıqda yerləşən kiçik haşiyəyə də rast gəlmək olar.
Üçüncü varianta aid xalçaları keçmişdə fəaliyyət göstərən ustalar "Heykəl" adlandırırlar. Hazırda bu xalçalar çox nadir hallarda istehsal olunur və əvvəllər Qazax qrupunun məşhur və çox dəbli xalçaları idi. Orta sahədə bir sıra düzülmüş üç böyük göl var. Onların qırıq xətlərlə düzəldilmiş sınıq konturları var. Simmetriyanın mərkəzi oxu orta sahəni üfüqi olaraq iki hissəyə bölərək iki tam üzlü insan büstünün rəsmini yaradır ki, bu da toxucuların irəli sürdüyü fərziyyələrin düzgünlüyünü bir daha təsdiqləyir. Ara sahəsi düz xətlərlə dördbucaqlılara bölünmüş "Heykəl" xalçalarına da rast gəlmək olar. Xalçanın haşiyələri ara sahəyə uyğun yaradılıb və çox orijinaldır.
Qaraqoyunlu xalçaları mənşəyinə görə, türk xalq incəsənətinin nümunəsidir, kompozisiyasına görə, Orta Asiya və "Qazax" xalçası adlı Azərbaycan xalçalarını xatırladır. Onun orta sahəsi iki plana malikdir – arxa və ön plan. Birinci hissənin, yəni ön planın mərkəzində dişcikli təsvirləri olan böyük göl yerləşir. Gölün yuxarı və aşağı hissələrində qədim Muğan xalçaları üçün səciyyəvi olan "köhnə naxış" vurulur. Türkmən xalçaçıları bu elementi "qırx qoçaq" adlandırır. Aşağıdan yuxarıya qalxan mədaxilin zərif haşiyə zolağı orta sahənin yuxarı küncünə 20 sm qalmış qırılır və mehrab təsviri yaradaraq mərkəzi mehvərə doğru yönəlir. Zərif zolaq ilə haşiyələnmiş bu mehrab dini mahiyyət daşıyan və namazlıqlar üçün səciyyəvi olan rəmzi məna daşıyır. Diqqətlə baxılsa, enli çiyinli insanın qabaqdan görünüşünün silueti ilə oxşarlıq aşkar etmək olar. Bu fantastik təsvir ərəb işğalına qədər astro sitayişin mövcud olduğu Yaxın Şərqdə və Orta Asiyada yaşayan xalqların tapındığı ulduzlardan biridir. Ərəb – İslam idarəçiliyi zamanı bu rəmzi işarət yeni dinin – müsəlmanlığın səciyyəsini ifadə etməyə başladı və "ləçək", "tağ" (namazlıq) dini – dekorativ formasını əldə etdi. Orta sahənin yuxarı hissəsində, daha dəqiqi, arxa planda öndə olduğu kimi, xalq arasında "Saqqaldarağı" adlandırılan elementlər düzülmüşdür. Orta sahəni əhatə edən haşiyə "həmənkömənçi" adlandırılan iki mədaxildən və Bakı xalçaları üçün səciyyəvi olan ağ fonlu, "çaxmaq" adlandırılan bir orta haşiyədən ibarətdir.
Texniki xüsusiyyətlər
Qaraqoyunlu xalçaları adətən kiçik ölçülü olur. Hətta təqribən 4 kvadratmetr olan xalçalar var ki, toxucular onları "xalı balası" (balaca xalı) adlandırırlar – kiçik halı və uzunsov gəbə. Xalçanın düyün sıxlığı: kvadrat desimetrdə 25x25 – 35x35 düyündür. Yəni kvadrat metrdə 60.000–120.000 düyün olur. Xovun hündürlüyü 8–11 millimetrdir. "Qaraqoyunlu" xalçaları və gəbələri Qazax qrupu xalçalarının orta kateqoriyasına aiddir.
Muzeylərdə
2020-ci ildə Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin "Xovsuz xalçalar" kolleksiyasına Qazaxın "Qaraqoyunlu" kilimi daxil olub. "Qaraqoyunlu" kiliminin bədii quruluşu həm saya, həm də ornamental üfüqi zolaqların ritmik raportlarından təşkil olunub. Enli zolaqlarda qədim Oğuz tayfalarına mənsub olan "qoşaqarmaq" və ya "qoşabuynuz" adlandırılan naxışın təsvirləri verilib. Qədimdən yaşlı toxucular tərəfindən "kilim damğası" kimi istifadə olunub. Ensiz saya zolaqlardan fərqli olaraq kilimin digər zolaqlarında "dolama" adlı naxışın lentvari təsvirləri, axar suyun simvolu kimi kompozisiyanın bədii tutumunu zənginləşdirir"
Həmçinin bax
İstinadlar
- Nasirova S. Gəncə-Qazax xalçaları (ing.). 2002. P. 13.
- "Керимов Л. Азербайджанский ковёр. III том. 1983". 2023-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-01.
- "Шопен И. И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху её присоединения к Российской империи. — Санкт-Петербург, 1852. c.258". 2022-11-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-01.
- Golden, Peter B. An Introduction to the History of the Turkic Peoples (ingilis). Harrassowitz Verlag. 1992. 367–368. ISBN . 2023-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Nəcəfli, Tofiq. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında (az.). Bakı: Çaşıoğlu. 2000. 12. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- "Kara Koyunlu | History, Meaning, & Capital | Britannica". www.britannica.com (ingilis). 2019-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- "А. Гейбуллаев. Топонимия Азербайджана (историко-этнографичегкое исследование) Академия Наук Азербайджанской ССР Сектор Археологии И Этнографии Г. Баку: «Элм», 1986. c. 51-52". İstifadə tarixi: 2023-09-01.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 149. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 122. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Azərbaycan xalçası (PDF). Bakı: Azərbaycan Milli Kitabxanası. 2012. səh. 391. 2022-01-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-03.
- Muradov, Vidadi. Qazax-Borçalı Bölgəsinin Xalçaçıları (az.). Bakı. 2016. 59, 100, 138, 148, 17. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 150. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 149–151. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 151. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 152. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Kərimov, Lətif. Azərbaycan xalçası (rus). III. Bakı: Гянджлик. 1983. 151–153. 2023-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- Лятиф Керимов. Азербайджанский ковер. Том III. Баку: "Гянджлик", 1983, стр. 153. http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=33541&pno=88 2023-09-06 at the Wayback Machine
- https://azcarpetmuseum.az/az/single/1029 (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 05 sen 2023.
Xarici keçidlər
- Kilim "Qaraqoyunlu"
- Türman Baranlu Sultan Jahanshah
The number of local carpet weavers greatly increased because there was a large number of Turkish-speaking weavers among the Seljugs, Mongols, Timurds, and the Ak Koyunlu and Kara Koyunlu tribes which were resetlled in Azerbaijan between the 10th and 15th centuries. As a result carpet weaving began to flourish and develop in Azerbaijan. |
Azerbaijani – Caucasian Rugs. The Ulmke Collections, Switzerland. |
- Siawosch U. Azadi – Latif Kerimov – Werner Zollinger Azerbaijani – Caucasian Rugs. The Ulmke Collections, Switzerland. Production Offizin Paul Hartung. Hamburg. 2001Azerbaijani – Caucasian rugs. p 41 .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaraqoyunlu xalcalari Gence Qazax ve Qarabag tiplerine daxil olan Azerbaycan xovlu xalcalaridir Xalcalarin adi Azerbaycan erazisinde yasayan Qaraqoyunlu tayfasinin adi ile baglidir XalcaQaraqoyunlu xalcalariXalca haqqinda melumatlarOlke قاراقویونلولار Toxunmasi haqqinda melumatlarUslubu Qazax xalcaciliq mektebi Qarabag xalcaciliq mektebiEtimologiyasiQazax qrupuna daxil olan bu xalcalarin adi Goyce golunun serq ve simal sahillerinde yasamis Qaraqoyunlu tayfasinin adi ile baglidir Mahalin adi bezi rus menbelerinde Goycay mahali kimi de qeyd edilib Qaraqoyunlular Oguz turkman esilli tayfa ittifaqidir Qaraqoyunlularin tarixinden behs eden Tarixi Turkmaniyye ve Tarixi Sultan Qutbsahi eserlerinde Qaraqoyunlularin 1202 1203 cu ilde Qara Yusifin 7 ci ulu babasi Oguz neslinden olan Tore beyin rehberliyi altinda 30 min cadirliq ehali ile Turkistandan Azerbaycana Irana ve Serqi Anadoluya gelmesi gosterilir 1410 cu ilde qaraqoyunlular Qara Yusifin basciligi ile Qaraqoyunlular dovletini qurublar XIX esrin sonlarinda Cenubi Qafqazda 16 qaraqoyunlu adli kend movcud olub Azerbaycan turklerinin tarixen yasadiqlari ve elece de indi yasadiqlari bir cox bolgelerde Qaraqoyunlu adli yasayis yerlerine rast gelinir Bunlara misal kimi esasen Azerbaycan turklerinin yasadigi Turkiyede olan Qaraqoyunlu ilcesini ve Iranda Qerbi Azerbaycan ostaninda Urmiya sehristaninda yerlesen Qaraqoyunlu kendini ve Sayinqala sehristaninda yerlesen Qaraqoyunlu kendini gostermek olar Ermenistan erazisinde olan vaxtile azerbaycanlilarin yasadiqlari Qaraqoyunlu mahalini Gernibasar mahalinin Qaraqoyunlu kendini Vedibasar mahalinin Qaraqoyunlu kendini Goyce mahalinin Boyuk Qaraqoyunlu kendini de misal gostermek olar Azerbaycan erazisinde ise muxtelif bolgelerde ona yaxin Qaraqoyunlu adli kend movcuddur Esrlerle heyvandarliq ve ekincilikle mesgul olan bu yasayis yerlerinin sakinleri xalcaciliqla da mesgul olublar Qaraqoyunlu xalcalarinin toxunmasinda Goyce golunun simalinda ve serqinde yerlesen Polad Caykend Golkend Agbulaq Tala Karvansara Uzuntala kendleri ferqlenirler Bu bolgede toxunan xalcalarin naxislarinda Orta Asiya xalca toxuculugu eneneleri izlenir Muasir Qazax rayonu ve ondan qerbde ve cenub qerbde Goyce golunun etrafinda yerlesen eraziler evveller Qaraqoyunlu mahali adlanirdi HaqqindaQaraqoyunlu xalcalari Gence Qazax ve Qarabag xalcaciliq mektebine aid olan Azerbaycan xalcalaridir Xalcalarin adi Azerbaycan erazisinde yasayan Qaraqoyunlu tayfasinin adi ile baglidir Bedii analizBu xalcalar bir nece variantda medalyon kompozisiyasina malikdir Birinci varianta ara sahesi yalniz coxbucaqli gollerden ibaret olan xalcalar daxildir Saquli ox boyunca ara sahede yerlesen bu goller forma baximindan Qubanin Zeyve xalcalarinin golleri ile benzerdir Vidadi Muradovun Qazax Borcali bolgesinin xalcacilari kitabinda derc olunan melumatlara esasen qeyd etmek olar ki Qaraqoyunlu xalcalarinin birinci varianti bu gun de Tovuz Qazax ve Gurcustan Respublikasi erazisinde yerlesen azerbaycanlilarin meskunlasdigi Bolnisi rayonlarinda toxunur Ikinci variantin xalca golleri nisbeten kicikdir ve onlarin kenarlari yerli xalcacilarin dediyi kimi qivrimlidir qarmaqli Cebrayil qrupuna aid xalcalarin tehlilinde Qaraqoyunlunun adi cekilir Goller arasinda simmetrik olaraq iki heyvan basi tesvir edilir Yerli xalcacilar bunun ikibasli ejdaha bezileri ise ordek oldugunu iddia edirler Yada salaq ki Orta Asiya xalqlari o cumleden Qirgizistan elece de Qazaxistan Simali ve Simal Qerbi Azerbaycan ordek ve qazin firavanliq ve bolluq getirdiyine inanir onlara muqeddes qus kimi yanasirdilar Azerbaycanda Ordekli kendinin adi da bu inamla baglidir Quba Sirvan xalcalarinda da ikinci variantda olan xalcalarin bezi fraqmentlerine ve xususile ara saheni ehate eden nazik medaxil zolaqlarina ve yaxinliqda yerlesen kicik hasiyeye de rast gelmek olar Ucuncu varianta aid xalcalari kecmisde fealiyyet gosteren ustalar Heykel adlandirirlar Hazirda bu xalcalar cox nadir hallarda istehsal olunur ve evveller Qazax qrupunun meshur ve cox debli xalcalari idi Orta sahede bir sira duzulmus uc boyuk gol var Onlarin qiriq xetlerle duzeldilmis siniq konturlari var Simmetriyanin merkezi oxu orta saheni ufuqi olaraq iki hisseye bolerek iki tam uzlu insan bustunun resmini yaradir ki bu da toxucularin ireli surduyu ferziyyelerin duzgunluyunu bir daha tesdiqleyir Ara sahesi duz xetlerle dordbucaqlilara bolunmus Heykel xalcalarina da rast gelmek olar Xalcanin hasiyeleri ara saheye uygun yaradilib ve cox orijinaldir Qaraqoyunlu xalcalari menseyine gore turk xalq incesenetinin numunesidir kompozisiyasina gore Orta Asiya ve Qazax xalcasi adli Azerbaycan xalcalarini xatirladir Onun orta sahesi iki plana malikdir arxa ve on plan Birinci hissenin yeni on planin merkezinde discikli tesvirleri olan boyuk gol yerlesir Golun yuxari ve asagi hisselerinde qedim Mugan xalcalari ucun seciyyevi olan kohne naxis vurulur Turkmen xalcacilari bu elementi qirx qocaq adlandirir Asagidan yuxariya qalxan medaxilin zerif hasiye zolagi orta sahenin yuxari kuncune 20 sm qalmis qirilir ve mehrab tesviri yaradaraq merkezi mehvere dogru yonelir Zerif zolaq ile hasiyelenmis bu mehrab dini mahiyyet dasiyan ve namazliqlar ucun seciyyevi olan remzi mena dasiyir Diqqetle baxilsa enli ciyinli insanin qabaqdan gorunusunun silueti ile oxsarliq askar etmek olar Bu fantastik tesvir ereb isgalina qeder astro sitayisin movcud oldugu Yaxin Serqde ve Orta Asiyada yasayan xalqlarin tapindigi ulduzlardan biridir Ereb Islam idareciliyi zamani bu remzi isaret yeni dinin muselmanligin seciyyesini ifade etmeye basladi ve lecek tag namazliq dini dekorativ formasini elde etdi Orta sahenin yuxari hissesinde daha deqiqi arxa planda onde oldugu kimi xalq arasinda Saqqaldaragi adlandirilan elementler duzulmusdur Orta saheni ehate eden hasiye hemenkomenci adlandirilan iki medaxilden ve Baki xalcalari ucun seciyyevi olan ag fonlu caxmaq adlandirilan bir orta hasiyeden ibaretdir Texniki xususiyyetlerQaraqoyunlu xalcalari adeten kicik olculu olur Hetta teqriben 4 kvadratmetr olan xalcalar var ki toxucular onlari xali balasi balaca xali adlandirirlar kicik hali ve uzunsov gebe Xalcanin duyun sixligi kvadrat desimetrde 25x25 35x35 duyundur Yeni kvadrat metrde 60 000 120 000 duyun olur Xovun hundurluyu 8 11 millimetrdir Qaraqoyunlu xalcalari ve gebeleri Qazax qrupu xalcalarinin orta kateqoriyasina aiddir Muzeylerde2020 ci ilde Azerbaycan Milli Xalca Muzeyinin Xovsuz xalcalar kolleksiyasina Qazaxin Qaraqoyunlu kilimi daxil olub Qaraqoyunlu kiliminin bedii qurulusu hem saya hem de ornamental ufuqi zolaqlarin ritmik raportlarindan teskil olunub Enli zolaqlarda qedim Oguz tayfalarina mensub olan qosaqarmaq ve ya qosabuynuz adlandirilan naxisin tesvirleri verilib Qedimden yasli toxucular terefinden kilim damgasi kimi istifade olunub Ensiz saya zolaqlardan ferqli olaraq kilimin diger zolaqlarinda dolama adli naxisin lentvari tesvirleri axar suyun simvolu kimi kompozisiyanin bedii tutumunu zenginlesdirir Hemcinin baxQaraqoyunlu dovleti QaraqoyunlularIstinadlarNasirova S Gence Qazax xalcalari ing 2002 P 13 Kerimov L Azerbajdzhanskij kovyor III tom 1983 2023 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 01 Shopen I I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu eyo prisoedineniya k Rossijskoj imperii Sankt Peterburg 1852 c 258 2022 11 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 01 Golden Peter B An Introduction to the History of the Turkic Peoples ingilis Harrassowitz Verlag 1992 367 368 ISBN 3 477 03274 X 2023 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Necefli Tofiq Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixsunasliginda az Baki Casioglu 2000 12 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kara Koyunlu History Meaning amp Capital Britannica www britannica com ingilis 2019 03 22 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 A Gejbullaev Toponimiya Azerbajdzhana istoriko etnografichegkoe issledovanie Akademiya Nauk Azerbajdzhanskoj SSR Sektor Arheologii I Etnografii G Baku Elm 1986 c 51 52 Istifade tarixi 2023 09 01 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 149 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 122 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Azerbaycan xalcasi PDF Baki Azerbaycan Milli Kitabxanasi 2012 seh 391 2022 01 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 08 03 Muradov Vidadi Qazax Borcali Bolgesinin Xalcacilari az Baki 2016 59 100 138 148 17 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 150 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 149 151 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 151 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 152 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Kerimov Letif Azerbaycan xalcasi rus III Baki Gyandzhlik 1983 151 153 2023 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 07 Lyatif Kerimov Azerbajdzhanskij kover Tom III Baku Gyandzhlik 1983 str 153 http web2 anl az 81 read page php bibid 33541 amp pno 88 2023 09 06 at the Wayback Machine https azcarpetmuseum az az single 1029 bare url missing title Istifade tarixi 05 sen 2023 Xarici kecidlerKilim Qaraqoyunlu Turman Baranlu Sultan JahanshahThe number of local carpet weavers greatly increased because there was a large number of Turkish speaking weavers among the Seljugs Mongols Timurds and the Ak Koyunlu and Kara Koyunlu tribes which were resetlled in Azerbaijan between the 10th and 15th centuries As a result carpet weaving began to flourish and develop in Azerbaijan Azerbaijani Caucasian Rugs The Ulmke Collections Switzerland Siawosch U Azadi Latif Kerimov Werner Zollinger Azerbaijani Caucasian Rugs The Ulmke Collections Switzerland Production Offizin Paul Hartung Hamburg 2001Azerbaijani Caucasian rugs p 41