Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaraçay rayonu (abq. Къарча район, kab.-çərk. Къэрэшей район / Къэрэшей куей, qaraç.-balk. Къарачай район, noq. Карашай район) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Qaraçayevsk şəhəridir (rayon ərazisinə daxil deyildir).
| Qaraçay rayonu | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Qaraçayevsk |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 12 yanvar 1957 |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | 87879 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Qaraçay rayonu Qaraçay-Çərkəz Respublikasının cənub-şərq hissəsində yerləşir. Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir:şimal-şərqdə Maloqaraçaevsk rayonu, şərqdə Kabarda-Balkariya Respublikası, cənubda Gürcüstan, şimalda Ust-Cequtinski, qərbdə Zelençuk rayonu. Rayonun ərazisi 3917,24 km²-dir (2010-cu ildən bəri). Rayon respublikanın dağlıq hissəsində Baş Qafqaz və Skalistı silsilələri arasında yerləşir. Ən yüksək nöqtəsi Elbrus dağıdır (5642 m). Qərbi Qafqazın ən yüksək nöqtəsi olan Dombay-Ulgen zirvəsi (4046 m) rayonda yerləşir.
Tarixi
1943-cü ildə Qaraçay Muxtar Vilayətinin ləğvi və qaraçayların sürgün edilməsi ilə əlaqədar, təqribi olaraq indiki Qaraçay rayonuna uyğun iki rayon (Mikoyanovski və Uçkulan) Gürcüstan SSR-ə verildi və burada Kluxor rayonunu təşkil olundu.
14 mart 1955-ci ildə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin qərarı ilə Kluxor rayonu Gürcüstan SSR-dən Stavropol diyarına birləşdirilir.
12 yanvar 1957-ci ildə Kluxor rayonu Qaraçay olaraq adlandırıldı. Elə həmin gün Çərkəz Muxtar Vilayəti Stavropol diyarının bir hissəsi olaraq Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinə çevrildi. Bu zaman Stavropol diyarının Zelençuk, Qaraçay və Ust-Cequtinski rayonları muxtar vilayətə birləşdiridi.
1 fevral 1963-cü ildə mövcud olan 6 kənd rayonlarının yerində təşkil edilir: Adıge-Xabl (mərkəzi Adıge-Xabl auılu), Zelençuk (mərkəzi Zelençukskaya aulu), Qaraçaevsk (mərkəzi Qaraçevsk şəhəri), Maloqaraçaevsk (mərkəzi Üçkeken aulu); Prikubanski (mərkəzi Ust-Cequtinski aulu), Xabez (mərkəzi Xabez aulu)
12 yanvar 1965-ci ildə Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti qərara alır:
- Urup rayonunu təşkil edilsin - mərkəzi Pregradnaya auludur;
- Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Urup sənaye rayonu ləğv edilsin;
- Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Adıge-Xabl, Zelençuk, Qaraçay, Maloqaraçaevsk, Prikubanski və Xabez kənd rayonları inzibati rayonlara çevrilsin.
Əhali
Rusiya Federasiyasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin proqnozuna görə əhalinin sayı belə olacaqdır:
- 2024 — 31,36 min nəf.
- — 29,38 min nəf.
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində rayon əhalisinin 20,77 % yaşayır.
- Milli tərkib
| Xalq | 2002 | 2010 |
|---|---|---|
| Qaraçaylılar | 22 127 (84,3 %) | 25 882 (85,7 %) |
| Çərkəzlər | 1 121 (4,3 %) | 1 526 (5,05 %) |
| Osetinlər | 1 388 (5,3 %) | 1 484 (4,91 %) |
| Ruslar | 1 135 (4,3 %) | 1 015 (3,36 %) |
| Abazinlər | 109 (0,4 %) | 46 (0,15 %) |
| tatarlar | 43 (0,2 %) | 29 (0,10 %) |
| ermənilər | 26 (0,1 %) | 27 (0,09 %) |
| ukraynalılar | 41 (0,2 %) | 21 (0,07 %) |
| balkarlar | 16 (0,1 %) | 16 (0,05 %) |
| noqaylar | 12 (<0,1 %) | 15 (0,05 %) |
| milliyyətini bildirməyənlər | 237 (0,9 %) | 138 (0,46 %) |
İstinadlar
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- . 2018-01-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- "Сборник «Промышленность Ставропольского края в архивных документах (1945—1991 гг.)" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- "Об изменениях в административно-территориальном делении Ставропольского края". 2014-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- "Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)" (PDF). 2018-12-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица 02c. М.: Федеральная служба государственной статистики, 2004. (2002zip 2014-10-06 at the Wayback Machine, см. прим. 2016-03-05 at the Wayback Machine)
- . 2017-12-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-31.
Mənbə
- Официальный сайт Карачаево-Черкесской Республики
- Административно-территориальное деление КЧР
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaracay rayonu abq Karcha rajon kab cerk Kereshej rajon Kereshej kuej qarac balk Karachaj rajon noq Karashaj rajon Rusiya Federasiyasi Qaracay Cerkesiya Respublikasinin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Qaracayevsk seheridir rayon erazisine daxil deyildir Qaracay rayonu43 29 53 sm e 42 00 05 s u Olke RusiyaInzibati merkez QaracayevskTarixi ve cografiyasiYaradilib 12 yanvar 1957Sahesi 3 916 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 31 305 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 87879Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiQaracay rayonu Qaracay Cerkez Respublikasinin cenub serq hissesinde yerlesir Asagidaki erazilerle hemserheddir simal serqde Maloqaracaevsk rayonu serqde Kabarda Balkariya Respublikasi cenubda Gurcustan simalda Ust Cequtinski qerbde Zelencuk rayonu Rayonun erazisi 3917 24 km dir 2010 cu ilden beri Rayon respublikanin dagliq hissesinde Bas Qafqaz ve Skalisti silsileleri arasinda yerlesir En yuksek noqtesi Elbrus dagidir 5642 m Qerbi Qafqazin en yuksek noqtesi olan Dombay Ulgen zirvesi 4046 m rayonda yerlesir Tarixi1943 cu ilde Qaracay Muxtar Vilayetinin legvi ve qaracaylarin surgun edilmesi ile elaqedar teqribi olaraq indiki Qaracay rayonuna uygun iki rayon Mikoyanovski ve Uckulan Gurcustan SSR e verildi ve burada Kluxor rayonunu teskil olundu 14 mart 1955 ci ilde SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin qerari ile Kluxor rayonu Gurcustan SSR den Stavropol diyarina birlesdirilir 12 yanvar 1957 ci ilde Kluxor rayonu Qaracay olaraq adlandirildi Ele hemin gun Cerkez Muxtar Vilayeti Stavropol diyarinin bir hissesi olaraq Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetine cevrildi Bu zaman Stavropol diyarinin Zelencuk Qaracay ve Ust Cequtinski rayonlari muxtar vilayete birlesdiridi 1 fevral 1963 cu ilde movcud olan 6 kend rayonlarinin yerinde teskil edilir Adige Xabl merkezi Adige Xabl auilu Zelencuk merkezi Zelencukskaya aulu Qaracaevsk merkezi Qaracevsk seheri Maloqaracaevsk merkezi Uckeken aulu Prikubanski merkezi Ust Cequtinski aulu Xabez merkezi Xabez aulu 12 yanvar 1965 ci ilde Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi Ali Sovetinin Reyaset Heyeti qerara alir Urup rayonunu teskil edilsin merkezi Pregradnaya auludur Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin Urup senaye rayonu legv edilsin Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin Adige Xabl Zelencuk Qaracay Maloqaracaevsk Prikubanski ve Xabez kend rayonlari inzibati rayonlara cevrilsin EhaliRusiya Federasiyasinin Iqtisadi Inkisaf Nazirliyinin proqnozuna gore ehalinin sayi bele olacaqdir 2024 31 36 min nef 29 38 min nef Urbanizasiya Seher seraitinde rayon ehalisinin 20 77 yasayir Milli terkibXalq 2002 2010Qaracaylilar 22 127 84 3 25 882 85 7 Cerkezler 1 121 4 3 1 526 5 05 Osetinler 1 388 5 3 1 484 4 91 Ruslar 1 135 4 3 1 015 3 36 Abazinler 109 0 4 46 0 15 tatarlar 43 0 2 29 0 10 ermeniler 26 0 1 27 0 09 ukraynalilar 41 0 2 21 0 07 balkarlar 16 0 1 16 0 05 noqaylar 12 lt 0 1 15 0 05 milliyyetini bildirmeyenler 237 0 9 138 0 46 Istinadlar Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 2018 01 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 24 Sbornik Promyshlennost Stavropolskogo kraya v arhivnyh dokumentah 1945 1991 gg PDF 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 10 24 Ob izmeneniyah v administrativno territorialnom delenii Stavropolskogo kraya 2014 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 26 Strategiya prostranstvennogo razvitiya Rossijskoj Federacii na period do 2025 goda proekt PDF 2018 12 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 10 24 Dannye Vserossijskoj perepisi naseleniya 2002 goda tablica 02c M Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki 2004 2002zip 2014 10 06 at the Wayback Machine sm prim 2016 03 05 at the Wayback Machine 2017 12 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 31 MenbeOficialnyj sajt Karachaevo Cherkesskoj Respubliki Administrativno territorialnoe delenie KChR