Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qar — çox kiçik buz kristallarından ibarət atmosfer yağıntısı. Qar havanın temperaturu buludda 0 °C-dən aşağı olduqda yaranır. Yerə enməsi 4 °C tempuraturdan aşağı olduqda baş verir.
Qar növləri
- Lopa qar: Durğun havada, çox soyuq olmayan mühitdə birləşən qar dənələrinin diametri 1 cm-ə yaxınlaşar. İri dənələr halında yağır.
- Sulu qar: Atmosferin üst qisimlərində çox soyuq olmayan havada su və buzdan ibarət olan qar dənələri, yerə yaxın sahələrdə artan istilikdən ötəri əriyirlər. Ərimə ilə yağış və ya qarla qarışıq yağış meydana gələr.
- Düyü qar: Normal qar dənələrindən kiçik, yumru, sərt dənəciklərdir. Üzəri incə bir buz təbəqəsi ilə örtülü olan dənələr yerə sürətli düşüb sıçrayır.
- Quru qar: Həddindən artıq soyuq və nəm nisbətinin aşağı olduğu hava şəraitində, diametri 1 mm-dən kiçik qar kristalları əmələ gəlir. Yerdə incə bir qar təbəqəsi meydana gətirən qar dərhal əriməz və ətrafı islatmaz.
- Boran: Qar yağıntısının, 56 km/s sürətə çatan küləklə birlikdə meydana gəldiyi vəziyyətdir. Görüntü məsafəsi azalar , gediş çətinləşər.
Qarın atmosferə təsiri
Bu məqaləni lazımdır. |
Qar, havanın soyuq olduğunu göstərir. Ancaq qar yağdığı üçün hava soyuq olmur, əksinə qar soyuğu azaldır. Bunu belə izah etmək olar: Bir qram maddənin əriməsi üçün lazım olan istiyə o maddənin "" deyilir. Buz, su halına gələnə kimi qram başına 80 kalori isti qəbul edir. Bu, buzun ərimə istiliyidir. Su buz halına gəlmək üçün ərimə istiliyini verir və hər bir qram suyun donub qar kristalı halına gəlməsi əsnasında atmosferə 80 kalori verilir. Bu hesaba görə, 10 ton qarla atmosferə verilən istilik, 100 kilo yaxşı növ mədən kömürünün yanması ilə verdiyi istiliyə bərabərdir. Bunun hesablaması sadədir: 10 ton = 10.000.000 qram. Bu qədər suyun qar halına çevrilərkən atmosferə verdiyi istilik = 10.000.000 x 80 kalori = 800.000.000 kalori. Bir qram yaxşı növ mədən kömürünün yanması ilə verdiyi istiliyin 8.000 kalori olduğu nəzərə alınarsa, on ton suyun qar halına gələrkən verdiyi istilik, 800.000.000 / 8.000 = 100.000 qram = 100 kiloqram yaxşı növ mədən kömürünün verdiyi istiliyə bərabər olur.
Atmosferdəki suyun qar halına gələrkən verdiyi bu istilik, təxminən 750 kq yaxşı növ kömürün yanması ilə verdiyi istilik qədərdir. Bitki, heyvan və insanlar, qarın digər faydaları ilə birlikdə artıq dərəcədə soyuğun meydana gətirəcəyi müxtəlif zərərlərdən də qorunmaqdadır. Baharda, qarların əriyərkən atmosferdən aldığı qram başına 80 kalori istilik ilə atmosferdəki istilik azaldılır, beləliklə də yeni cücərən bitkilərin istidən zərərə uğramasının qarşısı alınır. Qar yağmasının bəzi hikmətləri də bu ola bilər: Qarların əriməsi nəticəsində meydana gələn sular, torpağa qarışıb yeraltına keçir, beləliklə torpaq ola biləcək sel və erroziyanın təsirindən mühafizə olunur. Bundan başqa havadakı toz və zəhərli hissəciklər, qarla yerə endirilərək hava təmizlənir.
Yağan qar həm atmosferə istilik verir, həm də (özü də soyuq olmasına baxmayaraq) yeri bir yorğan kimi örtərək bəzi bitki və heyvanların artıq dərəcədə soyuqdan tələf olmasının qarşısını almaqda vacib rol oynayır.
Qar dənələri gözəl və maraqlıdır. Onlar 95% havadan ibarətdir, onlarda bərk buz olduqca azdır və ona görə də onlar bir o qədər yüngül və yumşaqdır. Qar dənələri yağış damcılarına nəzərən daha ləng düşür, onların sürəti sadəcə tısbağa sürətidir – saatda bir kilometrdən az. Adi qar dənəsinin ölçüsü böyük deyil, yarım santimetrə qədərdir. Qar dənəcikləri nə qədər böyük olursa, o, yerə bir o qədər ləng düşür və qar yağması bir o qədər fantastik görünür. Meteoroqların qeydə aldıqları ən iri qar dənələrinin ölçüsü boşqab ölçüsündə olub və onların diametri 30 sm-dən çox olub. Ehtimal ki, bu, heyranedici görüntü olub. Qar dənələrinin eyniliyi məsələsinə qayıdaq. Yüz il öncə hesab edilirdi ki, eyni qar dənələri olmur. Həvəskarlar onların müxtəlif formalarına baxıblar, şəklini çəkiblər, öyrəniblər və əmin olublar ki, hər bir qar kristalı unikaldır. XX əsrin sonunda fikir dəyişdi; alimlər laboratoriya şəraitində eyni qar dənələrini ala bildilər. Əgər bu laboratoriyada alınırsa, deməli təbiətdə də mümkündür. Çox faktorların təsir etdiyi buz kristalları iki dəfə mütləq eyni formada əmələ gəlməsi ehtimalı çox azdır, amma o, mövcuddur,
amma lap yaxın vaxtlarda bu nəzəriyyə inkar olunub. Əgər qar dənələri xarici görünüşcə eyni olsalar da onlar müxtəlif daxili kristallik struktura malikdir. Deməli, hər halda eyni qar dənələri olmur. Hər halda, bu gün belə hesab olunur.
Həmçinin bax
Mənbə
- Сердцева Наталья Петровна. 99 секретов науки. Москва: Издательство "Э", 2017, 224 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qar deqiqlesdirme Qar yagisi bura istiqametlendirir Diger istifade formalari ucun sehifesine baxin Qar cox kicik buz kristallarindan ibaret atmosfer yagintisi Qar havanin temperaturu buludda 0 C den asagi olduqda yaranir Yere enmesi 4 C tempuraturdan asagi olduqda bas verir Qarli mese Bolqaristan Qar denesiQar uzerindeQar novleriLopa qar Durgun havada cox soyuq olmayan muhitde birlesen qar denelerinin diametri 1 cm e yaxinlasar Iri deneler halinda yagir Sulu qar Atmosferin ust qisimlerinde cox soyuq olmayan havada su ve buzdan ibaret olan qar deneleri yere yaxin sahelerde artan istilikden oteri eriyirler Erime ile yagis ve ya qarla qarisiq yagis meydana geler Duyu qar Normal qar denelerinden kicik yumru sert deneciklerdir Uzeri ince bir buz tebeqesi ile ortulu olan deneler yere suretli dusub sicrayir Quru qar Heddinden artiq soyuq ve nem nisbetinin asagi oldugu hava seraitinde diametri 1 mm den kicik qar kristallari emele gelir Yerde ince bir qar tebeqesi meydana getiren qar derhal erimez ve etrafi islatmaz Boran Qar yagintisinin 56 km s surete catan kulekle birlikde meydana geldiyi veziyyetdir Goruntu mesafesi azalar gedis cetinleser Qarin atmosfere tesiriElektron mikroskop alitinda boyudulmus qar denecikleriBu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Qar havanin soyuq oldugunu gosterir Ancaq qar yagdigi ucun hava soyuq olmur eksine qar soyugu azaldir Bunu bele izah etmek olar Bir qram maddenin erimesi ucun lazim olan istiye o maddenin deyilir Buz su halina gelene kimi qram basina 80 kalori isti qebul edir Bu buzun erime istiliyidir Su buz halina gelmek ucun erime istiliyini verir ve her bir qram suyun donub qar kristali halina gelmesi esnasinda atmosfere 80 kalori verilir Bu hesaba gore 10 ton qarla atmosfere verilen istilik 100 kilo yaxsi nov meden komurunun yanmasi ile verdiyi istiliye beraberdir Bunun hesablamasi sadedir 10 ton 10 000 000 qram Bu qeder suyun qar halina cevrilerken atmosfere verdiyi istilik 10 000 000 x 80 kalori 800 000 000 kalori Bir qram yaxsi nov meden komurunun yanmasi ile verdiyi istiliyin 8 000 kalori oldugu nezere alinarsa on ton suyun qar halina gelerken verdiyi istilik 800 000 000 8 000 100 000 qram 100 kiloqram yaxsi nov meden komurunun verdiyi istiliye beraber olur Atmosferdeki suyun qar halina gelerken verdiyi bu istilik texminen 750 kq yaxsi nov komurun yanmasi ile verdiyi istilik qederdir Bitki heyvan ve insanlar qarin diger faydalari ile birlikde artiq derecede soyugun meydana getireceyi muxtelif zererlerden de qorunmaqdadir Baharda qarlarin eriyerken atmosferden aldigi qram basina 80 kalori istilik ile atmosferdeki istilik azaldilir belelikle de yeni cuceren bitkilerin istiden zerere ugramasinin qarsisi alinir Qar yagmasinin bezi hikmetleri de bu ola biler Qarlarin erimesi neticesinde meydana gelen sular torpaga qarisib yeraltina kecir belelikle torpaq ola bilecek sel ve erroziyanin tesirinden muhafize olunur Bundan basqa havadaki toz ve zeherli hissecikler qarla yere endirilerek hava temizlenir Yagan qar hem atmosfere istilik verir hem de ozu de soyuq olmasina baxmayaraq yeri bir yorgan kimi orterek bezi bitki ve heyvanlarin artiq derecede soyuqdan telef olmasinin qarsisini almaqda vacib rol oynayir Qar deneleri gozel ve maraqlidir Onlar 95 havadan ibaretdir onlarda berk buz olduqca azdir ve ona gore de onlar bir o qeder yungul ve yumsaqdir Qar deneleri yagis damcilarina nezeren daha leng dusur onlarin sureti sadece tisbaga suretidir saatda bir kilometrden az Adi qar denesinin olcusu boyuk deyil yarim santimetre qederdir Qar denecikleri ne qeder boyuk olursa o yere bir o qeder leng dusur ve qar yagmasi bir o qeder fantastik gorunur Meteoroqlarin qeyde aldiqlari en iri qar denelerinin olcusu bosqab olcusunde olub ve onlarin diametri 30 sm den cox olub Ehtimal ki bu heyranedici goruntu olub Qar denelerinin eyniliyi meselesine qayidaq Yuz il once hesab edilirdi ki eyni qar deneleri olmur Heveskarlar onlarin muxtelif formalarina baxiblar seklini cekibler oyrenibler ve emin olublar ki her bir qar kristali unikaldir XX esrin sonunda fikir deyisdi alimler laboratoriya seraitinde eyni qar denelerini ala bildiler Eger bu laboratoriyada alinirsa demeli tebietde de mumkundur Cox faktorlarin tesir etdiyi buz kristallari iki defe mutleq eyni formada emele gelmesi ehtimali cox azdir amma o movcuddur amma lap yaxin vaxtlarda bu nezeriyye inkar olunub Eger qar deneleri xarici gorunusce eyni olsalar da onlar muxtelif daxili kristallik struktura malikdir Demeli her halda eyni qar deneleri olmur Her halda bu gun bele hesab olunur Hemcinin baxQar denesi IqluMenbeSerdceva Natalya Petrovna 99 sekretov nauki Moskva Izdatelstvo E 2017 224 s Vikianbarda Qar ile elaqeli mediafayllar var http www nkpi az page addread amp id 4030