Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Qadın müharibəsi" (ingiliscə: Women's War) — 1929–1930-cu illərdə xalq iğtişaşlarına verilən addır. Britaniya koloniyasının cənub-şərqində və Nigeriya protektoratında, Aba şəhərində baş vermişdir. Aba qadın üsyanları kimi tanınır. 20-ci illərin sonu və XX əsrin 30-cu illərinin əvvəllərində Nigeriyanın cənub-şərq əyalətlərində vergilərə və palma yağı üçün aşağı alış qiymətlərinə etiraz edən kəndlilərin ən böyük çıxışı idi. Narahatlığa səbəb İngiltərə administrasiyasının qadınları vergiyə cəlb edilməsi ilə bağlı qəbul etdiyi akt olub. İğtişaşlar Overri, Calabar, Varri və Oqojaya da təsir etdimdi. Müharibə 1929-cu il noyabrın 18-dən 1930-cu il yanvarın ortalarına qədər davam edib.
| Qadın müharibəsi | |
|---|---|
 | |
| Tarix | noyabr 1929, dekabr 1929 |
Birinci Dünya Müharibəsi illərində Nigeriya İngiltərəni mineral və kənd təsərrüfatı xammalları ilə təmin edirdi. Afrikalılar kənd təsərrüfatı işlərinə və hərbi kommunikasiyaların tikintisinə zorla səfərbər olundular. 1914-cü ildə Abeokuta şəhərinin sakinləri ingilislərə qarşı üsyan qaldırdılar. Qiyamda yoruba qrupuna daxil olan Eqba xalqından 10 min nəfər iştirak edib. 1914-cü ildə İqbo (xalq) Asabada üsyan qaldırdılar. Daha sonra 1915-ci ildə Opobo şəhərinin sakinləri ingilislərə qarşı üsyan qaldırdılar. Üsyançılar təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi tələblər irəli sürürdülər. 1916–1918-ci illərdə İseyin şəhərlərinin sakinləri ingilislərə qarşı üsyan etdilər. 1918-ci ilin iyununda Eqbalar yeni birbaşa vergilərin tətbiqi ilə əlaqədar Abeokutada yenidən üsyan qaldırdılar. Abeokutadakı üsyan silah gücü ilə yatırıldı və repressiya edildi.
1920-ci illərin sonunda müstəmləkə administrasiyasının afrikalıları əzdiyi yüksək vergilər və işçi çağırışı səbəbindən gərgin vəziyyət yarandı.
İngilis administrasiyası tərəfindən qəbul edilən qadın əhalinin vergiyə cəlb edilməsi aktı afrikalıların vəziyyətini daha da ağırlaşdırdı. 1929-cu il noyabrın 18-də iğtişaşlar başladı. Sakinlər ingilislərin yaratdığı "yerli" məhkəmələrə və təyin olunmuş liderlərə hücum etməyə başladılar. İğtişaşlarda ingilis şirkətinin rəqabətindən əziyyət çəkən çoxlu sayda kişi, əsasən də yerli treyderlər iştirak edirdi. Kişilər, iğtişaşlarda iştirak etdilər Bani və Azumini, burada bir çox Avropa anbarını dağıtdılar. 1930-cu il yanvarın ortalarına qədər davam edən iğtişaşlar yatırıldı.
"Qadınlar Müharibəsi" ənənəvi institutlarla heç bir əlaqəsi olmayan və Britaniya administrasiyası tərəfindən 30 il ərzində israrla tətbiq edilən təyin edilmiş liderlər sisteminin ləğvinə gətirib çıxardı.
1929-cu ildə də "Qadınların müharibəsi" Nigeriya siyasətçiləri tərəfindən İkinci Dünya Müharibəsindən sonra konstitusiya islahatları və müstəqillik tələbləri irəli sürüldükdən sonra dəfələrlə xatırlanırdı. "Qadınlar Müharibəsi" Nigeriyalıların gələcək nəsillərini müstəqillik üçün ruhlandıran vətəndaş şücaətinin nümunəsi oldu. Avstriyadan İngeborq Qrau 1999-cu ilin sentyabrında Moskvada keçirilən "21-ci əsr ərəfəsində Afrosentrizm : Qlobal kontekstdə Afrikaşünaslıq" adlı konfransda "Qadın müharibəsi tarixşünaslığında afrosentrizm " məruzəsində (1929) Cənub-Şərqi Nigeriyada müstəmləkəçilik illərində" əsəri göstərdi ki, "Qadın müharibəsi" adlanan hadisələrin tarixşünaslığında həm Afrosentrik, həm də Avrosentrik yanaşmaları ayırd etmək olar.
19 aprel 2019-cu il tarixində nigeriyalı aktrisalar "Qadınlar müharibəsi" hadisələrinə həsr olunmuş "1929" bədii filmi ekranlarda nümayiş oldu. Rejissor: Moses Eskor.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Abaraonye F. I. The Women’s War of 1929 in South-Eastern Nigeria (англ.) // Women and Revolution: Global Expressions / Diamond M. J. (eds). — Dordrecht: Springer, 1998. — . — doi:10.1007/978-94-015-9072-3_7
- Katharina Verena Miko. The Women’s Revolt of 1929/30 in South Eastern Nigeria: From the misinterpretation as a "riot" to the significance as a female anti-colonial struggle (англ.) // Occasional Paper / Institut für Afrikanistik der Universität Wien, Department of African Studies, University of Vienna. — 2010. — June (no. 10).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qadin muharibesi ingilisce Women s War 1929 1930 cu illerde xalq igtisaslarina verilen addir Britaniya koloniyasinin cenub serqinde ve Nigeriya protektoratinda Aba seherinde bas vermisdir Aba qadin usyanlari kimi taninir 20 ci illerin sonu ve XX esrin 30 cu illerinin evvellerinde Nigeriyanin cenub serq eyaletlerinde vergilere ve palma yagi ucun asagi alis qiymetlerine etiraz eden kendlilerin en boyuk cixisi idi Narahatliga sebeb Ingiltere administrasiyasinin qadinlari vergiye celb edilmesi ile bagli qebul etdiyi akt olub Igtisaslar Overri Calabar Varri ve Oqojaya da tesir etdimdi Muharibe 1929 cu il noyabrin 18 den 1930 cu il yanvarin ortalarina qeder davam edib Qadin muharibesiTarix noyabr 1929 dekabr 1929 Birinci Dunya Muharibesi illerinde Nigeriya Ingiltereni mineral ve kend teserrufati xammallari ile temin edirdi Afrikalilar kend teserrufati islerine ve herbi kommunikasiyalarin tikintisine zorla seferber olundular 1914 cu ilde Abeokuta seherinin sakinleri ingilislere qarsi usyan qaldirdilar Qiyamda yoruba qrupuna daxil olan Eqba xalqindan 10 min nefer istirak edib 1914 cu ilde Iqbo xalq Asabada usyan qaldirdilar Daha sonra 1915 ci ilde Opobo seherinin sakinleri ingilislere qarsi usyan qaldirdilar Usyancilar tekce iqtisadi deyil hem de siyasi telebler ireli sururduler 1916 1918 ci illerde Iseyin seherlerinin sakinleri ingilislere qarsi usyan etdiler 1918 ci ilin iyununda Eqbalar yeni birbasa vergilerin tetbiqi ile elaqedar Abeokutada yeniden usyan qaldirdilar Abeokutadaki usyan silah gucu ile yatirildi ve repressiya edildi 1920 ci illerin sonunda mustemleke administrasiyasinin afrikalilari ezdiyi yuksek vergiler ve isci cagirisi sebebinden gergin veziyyet yarandi Ingilis administrasiyasi terefinden qebul edilen qadin ehalinin vergiye celb edilmesi akti afrikalilarin veziyyetini daha da agirlasdirdi 1929 cu il noyabrin 18 de igtisaslar basladi Sakinler ingilislerin yaratdigi yerli mehkemelere ve teyin olunmus liderlere hucum etmeye basladilar Igtisaslarda ingilis sirketinin reqabetinden eziyyet ceken coxlu sayda kisi esasen de yerli treyderler istirak edirdi Kisiler igtisaslarda istirak etdiler Bani ve Azumini burada bir cox Avropa anbarini dagitdilar 1930 cu il yanvarin ortalarina qeder davam eden igtisaslar yatirildi Qadinlar Muharibesi enenevi institutlarla hec bir elaqesi olmayan ve Britaniya administrasiyasi terefinden 30 il erzinde israrla tetbiq edilen teyin edilmis liderler sisteminin legvine getirib cixardi 1929 cu ilde de Qadinlarin muharibesi Nigeriya siyasetcileri terefinden Ikinci Dunya Muharibesinden sonra konstitusiya islahatlari ve musteqillik telebleri ireli suruldukden sonra defelerle xatirlanirdi Qadinlar Muharibesi Nigeriyalilarin gelecek nesillerini musteqillik ucun ruhlandiran vetendas sucaetinin numunesi oldu Avstriyadan Ingeborq Qrau 1999 cu ilin sentyabrinda Moskvada kecirilen 21 ci esr erefesinde Afrosentrizm Qlobal kontekstde Afrikasunasliq adli konfransda Qadin muharibesi tarixsunasliginda afrosentrizm meruzesinde 1929 Cenub Serqi Nigeriyada mustemlekecilik illerinde eseri gosterdi ki Qadin muharibesi adlanan hadiselerin tarixsunasliginda hem Afrosentrik hem de Avrosentrik yanasmalari ayird etmek olar 19 aprel 2019 cu il tarixinde nigeriyali aktrisalar Qadinlar muharibesi hadiselerine hesr olunmus 1929 bedii filmi ekranlarda numayis oldu Rejissor Moses Eskor IstinadlarEdebiyyatAbaraonye F I The Women s War of 1929 in South Eastern Nigeria angl Women and Revolution Global Expressions Diamond M J eds Dordrecht Springer 1998 ISBN 978 90 481 5073 1 doi 10 1007 978 94 015 9072 3 7Katharina Verena Miko The Women s Revolt of 1929 30 in South Eastern Nigeria From the misinterpretation as a riot to the significance as a female anti colonial struggle angl Occasional Paper Institut fur Afrikanistik der Universitat Wien Department of African Studies University of Vienna 2010 June no 10