Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qırmızı və ya qızıl – rənglərdən biri.
| Qırmızı | |
|---|---|
 | |
| FF0000 | |
| RGB¹ (r, g, b) | (255, 0, 0) |
| CMYK (, m, y, k) | (0, 100, 100, 0) |
| HSV² (, , ) | (0°, 100%, 100%) |
| |
Ümumi məlumat
Qırmızı rəng ehtiras, sevgi, alov, müharibə və hakimiyyəti təmsil edir. Bu rəng, Mars planetinindir. Meksika, Norveç, İrlandiya və İraq sakinləri bu rəngi daha çox sevirlər. Çinlilərdə qırmızı uğur, xoşbəxtlik və xeyyriyəçiliyi tərənnüm edir.
Qırmızı rəng fiziki güc, hərəkətliliyin rəmzidir. Qırmızı çalışma şövqünü artırır. Tənbəlliyə qarşı rəng olsa da, bəzən əsəbiliyə səbəb ola bilər. Tünd çalarları insanda yorğun əhval ruhiyyə yaradır.
Qırmızı rəngin toplaşma, cəmləşmə, dava-dalaş simvolu kimi qəbul edildiyi halda bəzi türk xalqlarında qırmızı rəng qutsal sayılmış və o, göz ruhunun rəngi hesab edilmişdir. Bu göz ruhu özü qırmızı olmaqla bərabər, geyimi də yalnız və yalnız qırmızı təsəvvür edilmişdir. Bu etiqad azərbaycanlılarda da olmuş və o, əski çağlardan yaşaya-yaşaya gəlib çağımıza da çatmışdır. Belə ki, gözün səyriməsi bizdə həmişə uğursuzluq əlaməti bilinmişdir. Gözün səyriməsi ilə mütləq bir şər, xətalı işin olacağı zənn edilmişdir. Odur ki, səyriyən gözə sağ əllə üç kərə sığal çəkə-çəkə "Xeyirə atırsan at, şərə atırsan yat" ovsun sözləri deməklə bərabər, həmin gözün üst qapağına qırmızı rəngli sap, qırmızı rəngli parça qırıntısı da yapışdırılır. Çox olsun ki, buradakı qırmızı rəngli sap, parça elə göz ruhunun simvoludur. Deməli, bizdə də göz ruhu qırmızı rəngdə düşünülmüş və səyriyən gözə onun nişanəsini yapışdırmaqla xəta-bəlanın sovuşacağına inanılmışdır.
Qırmızı rəngin tanınma, tanıtma əlaməti də vardır. Bir vaxt Azərbaycanda nişanlı oğlanlar və qızlar tanınsınlar deyə qırmızı rəngli paltarlar geyərmişlər. Oğlan evindən qız üçün qırmızı rəngli don aparılarmış, qız da nişanlısı üçün qırmızı rəngli köynək toxuyub göndərərmiş. Bununla da onlar ətraflarında olanlardan seçilərmiş. Və hamı onların nişanlı olduqlarını bilərmiş. Bundan savayı, qız gəlin köçəndə də onun başına qırmızı rəngli duvaq örtərmişlər ki, bunun da rəmzi mənası vardır.
Qırmızı rəng həm də Günəşin simvolu sayılır. Şər qüvvələr isə işıqdan, Günəşin yerdəki atributu olan oddan-ocaqdan qorxurlar. Odur ki, ər evinə yola salınan gəlin ata evində odun-ocağın çevrəsinə dolandırılır, evdən çıxarılarkən başına qırmızı rəngli duvaq salınır. Etiqada görə, şər qüvvələr Günəş nişanəsi qırmızı rəngli olanlardan qorxduğu üçün gəlinə ziyan toxundura bilməzlər. Elə "gözəgəlmə", "nəzərəgəlmə" də fəna qüvvələrin əməli sayılıb. Gəlin qırmızı rəngli duvaq örtdüyündən onun üzü görünmür və bu səbəbdən də o, gözdən, nəzərdən qorunur. Bu cəhət öz izlərini bir el söyləməsində də qorumuşdur:
Zülf töküb üzə dilbər,
Çıxıbdı düzə dilbər,
Duvaq salın üzünə,
Gəlməsin gözə dilbər.
Qırmızı rəng bəzən "qızılı", "al" adları ilə də adlanır. Amma bu da var ki, həmin rəng "qızılı", yaxud "al" adlansa da, buradakı təsəvvür elə qırmızıdır. Misal üçün, "Qızıl bayraq", "Qızıl meydan" əslində "qırmızı bayraq", "qırmızı meydan" deməkdir. Al-qırmızı isə rəngin bilavasitə tünd çalarlı olmasına işarədir. Düzdür, "al"ın dilimizdəki mənaları çoxdur və o, həm də aldatma, yalan, hiylə deməkdir. Misal üçün, biri başqasını aldadanda, yalan danışanda, hiylə işlədəndə "o, bunu al dili ilə eləyib" deyilir. Maraqlıdır ki, məhz bu deyilənlərlə uyuşan "qırmızı yalan" ifadəsi də dilimizdə vardır.
Rənglər insan həyatında
Qırmızı rəngi xoşlayanlar birmənalı olaraq ehtiraslıdırlar. Lider olmağı çox xoşlayırlar. Nadir hallarda vicdan əzabı çəkirlər, ona görə də onları nahaq yerə tənqid etməyin, səhvlərini boyunlarına almaq əvəzinə əsəbiləşəcəklər. Həyatı çox sevirlər, arzularının yerinə yetməsinə demək olar ki, həmişə nail olurlar. Onların hobbisi istənilən məşğuliyyət ola bilər, təki risklə bağlı olsun. Ovçuluqdan tutmuş, maşın yarışlarınadək. Özlərindən tez çıxır, barıt kimi partlayır, ancaq kin saxlamır, tez də soyuyur, bağışlayır, barışırlar. Adətən qırmızı rəngi Mars planetinin rəngi ilə uyğunlaşdırır, müharibə, dava simvolu kimi insanlara da aid edirlər.
İstinadlar
- ""Qırmızı" deməkdir. Kök qız yox, qır olub. Metalın bu növü qırmızı olduğu üçün (rənginə görə) belə adlanıb; köz (qızmaq) sözü ilə bağlıdır (köz rəngində olan). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)". 2021-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-16.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-31.
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-11.
- . 2012-02-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-06.
| Qara | Gümüşü | Boz | Ağ | Qırmızı | Çəhrayı | Tünd qırmızı | Bənövşəyi | Açıq bənövşəyi | Yaşıl | Açıq yaşıl | Zeytun | Sarı | Narıncı | Göy | Tünd göy | Mavi | ||
| Yazılış | black | silver | gray | white | red | pink | maroon | purple | fuchsia | green | lime | olive | yellow | orange | blue | navy | teal | aqua |
 | Rəng ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qirmizi ve ya qizil renglerden biri QirmiziFF0000RGB r g b 255 0 0 CMYK m y k 0 100 100 0 HSV 0 100 100 0 255 araliginda normallasdirildi 0 100 araliginda normallasdirildiUmumi melumatQirmizi reng ehtiras sevgi alov muharibe ve hakimiyyeti temsil edir Bu reng Mars planetinindir Meksika Norvec Irlandiya ve Iraq sakinleri bu rengi daha cox sevirler Cinlilerde qirmizi ugur xosbextlik ve xeyyriyeciliyi terennum edir Qirmizi reng fiziki guc hereketliliyin remzidir Qirmizi calisma sovqunu artirir Tenbelliye qarsi reng olsa da bezen esebiliye sebeb ola biler Tund calarlari insanda yorgun ehval ruhiyye yaradir Qirmizi rengin toplasma cemlesme dava dalas simvolu kimi qebul edildiyi halda bezi turk xalqlarinda qirmizi reng qutsal sayilmis ve o goz ruhunun rengi hesab edilmisdir Bu goz ruhu ozu qirmizi olmaqla beraber geyimi de yalniz ve yalniz qirmizi tesevvur edilmisdir Bu etiqad azerbaycanlilarda da olmus ve o eski caglardan yasaya yasaya gelib cagimiza da catmisdir Bele ki gozun seyrimesi bizde hemise ugursuzluq elameti bilinmisdir Gozun seyrimesi ile mutleq bir ser xetali isin olacagi zenn edilmisdir Odur ki seyriyen goze sag elle uc kere sigal ceke ceke Xeyire atirsan at sere atirsan yat ovsun sozleri demekle beraber hemin gozun ust qapagina qirmizi rengli sap qirmizi rengli parca qirintisi da yapisdirilir Cox olsun ki buradaki qirmizi rengli sap parca ele goz ruhunun simvoludur Demeli bizde de goz ruhu qirmizi rengde dusunulmus ve seyriyen goze onun nisanesini yapisdirmaqla xeta belanin sovusacagina inanilmisdir Qirmizi rengin taninma tanitma elameti de vardir Bir vaxt Azerbaycanda nisanli oglanlar ve qizlar taninsinlar deye qirmizi rengli paltarlar geyermisler Oglan evinden qiz ucun qirmizi rengli don aparilarmis qiz da nisanlisi ucun qirmizi rengli koynek toxuyub gonderermis Bununla da onlar etraflarinda olanlardan secilermis Ve hami onlarin nisanli olduqlarini bilermis Bundan savayi qiz gelin kocende de onun basina qirmizi rengli duvaq ortermisler ki bunun da remzi menasi vardir Qirmizi reng hem de Gunesin simvolu sayilir Ser quvveler ise isiqdan Gunesin yerdeki atributu olan oddan ocaqdan qorxurlar Odur ki er evine yola salinan gelin ata evinde odun ocagin cevresine dolandirilir evden cixarilarken basina qirmizi rengli duvaq salinir Etiqada gore ser quvveler Gunes nisanesi qirmizi rengli olanlardan qorxdugu ucun geline ziyan toxundura bilmezler Ele gozegelme nezeregelme de fena quvvelerin emeli sayilib Gelin qirmizi rengli duvaq ortduyunden onun uzu gorunmur ve bu sebebden de o gozden nezerden qorunur Bu cehet oz izlerini bir el soylemesinde de qorumusdur Zulf tokub uze dilber Cixibdi duze dilber Duvaq salin uzune Gelmesin goze dilber Qirmizi reng bezen qizili al adlari ile de adlanir Amma bu da var ki hemin reng qizili yaxud al adlansa da buradaki tesevvur ele qirmizidir Misal ucun Qizil bayraq Qizil meydan eslinde qirmizi bayraq qirmizi meydan demekdir Al qirmizi ise rengin bilavasite tund calarli olmasina isaredir Duzdur al in dilimizdeki menalari coxdur ve o hem de aldatma yalan hiyle demekdir Misal ucun biri basqasini aldadanda yalan danisanda hiyle isledende o bunu al dili ile eleyib deyilir Maraqlidir ki mehz bu deyilenlerle uyusan qirmizi yalan ifadesi de dilimizde vardir Rengler insan heyatindaQirmizi rengi xoslayanlar birmenali olaraq ehtiraslidirlar Lider olmagi cox xoslayirlar Nadir hallarda vicdan ezabi cekirler ona gore de onlari nahaq yere tenqid etmeyin sehvlerini boyunlarina almaq evezine esebilesecekler Heyati cox sevirler arzularinin yerine yetmesine demek olar ki hemise nail olurlar Onlarin hobbisi istenilen mesguliyyet ola biler teki riskle bagli olsun Ovculuqdan tutmus masin yarislarinadek Ozlerinden tez cixir barit kimi partlayir ancaq kin saxlamir tez de soyuyur bagislayir barisirlar Adeten qirmizi rengi Mars planetinin rengi ile uygunlasdirir muharibe dava simvolu kimi insanlara da aid edirler Istinadlar Qirmizi demekdir Kok qiz yox qir olub Metalin bu novu qirmizi oldugu ucun rengine gore bele adlanib koz qizmaq sozu ile baglidir koz renginde olan Besir Ehmedov Etimologiya lugeti 2021 06 23 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 16 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 10 31 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 01 11 2012 02 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 06 Qara Gumusu Boz Ag Qirmizi Cehrayi Tund qirmizi Benovseyi Aciq benovseyi Yasil Aciq yasil Zeytun Sari Narinci Goy Tund goy Mavi Yazilis black silver gray white red pink maroon purple fuchsia green lime olive yellow orange blue navy teal aqua Reng ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin