Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Propion turşusu (propan turşusu, metilsirkə turşusu, konservant E280) CH3CH2COOH — rəngsiz, rezin iyli maddə. Propion turşusu(yunanca «protos» — birinci, «pion» — yağ;) yağ turşusu olduğu üçün belə adlanır. Propion turşusunun duzları propionat adlanır.
| Propion turşusu | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Ənənəvi adı | Propion turşusu |
| Kimyəvi formulu | C₃H₆O₂ |
| Molyar kütlə | 74,08 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,99 ± 0 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 5 ± 1 ℉, −21 °C, −20,7 °C |
| Qaynama nöqtəsi | 141 °S |
| Buxarın təzyiqi | 3 ± 1 mm Hg |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 79-09-4 |
| PubChem | 1032 |
| SMILES | CCC(=O)O |
| RTECS | UE5950000 |
| ChEBI | 30768 |
| ChemSpider | 1005 |
Fiziki-kimyəvi xassələri
Öz-özünə alovlanma temperaturu - 440 °C.
Su və üzvi həlledicilərlə həll olur..
Kimyəvi xassələrənə görə - karboksilik turşuların tipik bir nümayəndəsidir.
Tarixi
Propion turşusu ilk dəfə 1844 - cü ildə [ing.] tərəfindən təsvir edilmişdir, onu şəkərin parçalanma məhsullarıından aldı . Sonrakı bir neçə il ərzində digər kimyaçılar eyni maddəni aldıqlarını fərq etmədən müxtəlif yollarla propion turşusu aldılar. 1847-ci ildə bir fransız bir kimyaçı (Jean-Baptiste Dumas) ortaya çıxan turşuların propion turşusu ilə eyni maddə olduğunu bildirdi..
Alınması
Təbiətdə propion turşusu neftin tərkibində, karbohidrat ların mayalanması zamanı əmələ gəlir. Sənayedə etilennin və tərəfindən alınırş Əvvəllər Sirkə turşusu istehsalında çox miqdarda propion turşusu əlavə məhsul olaraq alınmışdı, lakin sirkə turşusu istehsalının müasir üsulları bu üsulu ikinci dərəcəli hala gətirdi.
Propion turşusu bioloji olaraq karbon atomu olan yağ turşularının metabolik parçalanması və müəyyən amin turşularının parçalanması ilə əldə edilir.
Törəmələri
' 'Propionatlar' - propion turşusunun duzlarıdır . Propion turşusunun qələvi və qələvi torpaq duzları suda yaxşıhəll olunur və üzvi içərisində həll olunmur. Propion turşusunun esterləri suda zəif həll olunur, üzvi həlledicilərlədə isə yox.
Tətbiqi
Propion turşusu və onun törəmələri propanolun, dərmanların, aromatik maddələrin, plastiklərin alınmasında istifadə edilir.
Propion turşusu bəzi bakteriyaların böyüməsinə maneə törədir. Buna görə istehsal olunan propion turşusunun çox hissəsi insanın istehlak etdiyi qidalarda və heyvanlar üçün qidalarda istifadə olunur. Propion turşusu və ya onun ammonium duzu (ammonium propionat) birbaşa heyvan məhsullarında istifadə olunur. İnsanların istehlak etdiyi qidalarda, xüsusən də çörək və digər çörək məhsullarında propion turşusunun natrium ([[[natrium propionat]])) və ya kalsium () duzu kimi istifadə olunur.
Təhlükəsizliyi
Propion turşusunun əsas təhlükəsi konsentrat turşu ilə təmasda baş verə biləcək kimyəvi yanmalardır. Laboratoriyada heyvanlarda aparılan tədqiqatlarda, az miqdarda propion turşusunun uzun müddətli istifadəsi ilə əlaqəli yeganə mənfi təsir maddənin mədədə aşındırıcı xüsusiyyətlər əmələ gətirməsidir. Tədqiqatlarda propion turşusunun zəhərli, mutagen, kanserogen və reproduktiv orqanlara mənfi təsir göstərdiyi aşkarlanmadı. Bədəndə propion turşusu sürətlə oksidləşir, metabolizə olunur və bədəndən atılır.
Mənbə
- Зефиров Н. С., Кулов Н. Н. и др. Химическая энциклопедия. — М.: Большая российская энциклопедия, 1995. — Т. 4. — С. 107—108. — .
- propionic acid (ing.).
- http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0529.html.
- Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset. // Figshare 2014. doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
- David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals (ing.): A CRC quick reference handbook. CRC Press, 1993.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Propion tursusu propan tursusu metilsirke tursusu konservant E280 CH3CH2COOH rengsiz rezin iyli madde Propion tursusu yunanca protos birinci pion yag yag tursusu oldugu ucun bele adlanir Propion tursusunun duzlari propionat adlanir Propion tursusuUmumiEnenevi adi Propion tursusuKimyevi formulu C H O Molyar kutle 74 08 q molFiziki xasseleriSixliq 0 99 0 q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 5 1 21 C 20 7 CQaynama noqtesi 141 SBuxarin tezyiqi 3 1 mm HgTesnifatiCAS da qeyd nom 79 09 4PubChem 1032SMILES CCC O ORTECS UE5950000ChEBI 30768ChemSpider 1005Fiziki kimyevi xasseleriOz ozune alovlanma temperaturu 440 C Su ve uzvi helledicilerle hell olur Kimyevi xasselerene gore karboksilik tursularin tipik bir numayendesidir TarixiPropion tursusu ilk defe 1844 cu ilde ing terefinden tesvir edilmisdir onu sekerin parcalanma mehsullariindan aldi Sonraki bir nece il erzinde diger kimyacilar eyni maddeni aldiqlarini ferq etmeden muxtelif yollarla propion tursusu aldilar 1847 ci ilde bir fransiz bir kimyaci Jean Baptiste Dumas ortaya cixan tursularin propion tursusu ile eyni madde oldugunu bildirdi AlinmasiTebietde propion tursusu neftin terkibinde karbohidrat larin mayalanmasi zamani emele gelir Senayede etilennin ve terefinden alinirs Evveller Sirke tursusu istehsalinda cox miqdarda propion tursusu elave mehsul olaraq alinmisdi lakin sirke tursusu istehsalinin muasir usullari bu usulu ikinci dereceli hala getirdi Propion tursusu bioloji olaraq karbon atomu olan yag tursularinin metabolik parcalanmasi ve mueyyen amin tursularinin parcalanmasi ile elde edilir Toremeleri Propionatlar propion tursusunun duzlaridir Propion tursusunun qelevi ve qelevi torpaq duzlari suda yaxsihell olunur ve uzvi icerisinde hell olunmur Propion tursusunun esterleri suda zeif hell olunur uzvi helledicilerlede ise yox TetbiqiPropion tursusu ve onun toremeleri propanolun dermanlarin aromatik maddelerin plastiklerin alinmasinda istifade edilir Propion tursusu bezi bakteriyalarin boyumesine manee toredir Buna gore istehsal olunan propion tursusunun cox hissesi insanin istehlak etdiyi qidalarda ve heyvanlar ucun qidalarda istifade olunur Propion tursusu ve ya onun ammonium duzu ammonium propionat birbasa heyvan mehsullarinda istifade olunur Insanlarin istehlak etdiyi qidalarda xususen de corek ve diger corek mehsullarinda propion tursusunun natrium natrium propionat ve ya kalsium duzu kimi istifade olunur TehlukesizliyiPropion tursusunun esas tehlukesi konsentrat tursu ile temasda bas vere bilecek kimyevi yanmalardir Laboratoriyada heyvanlarda aparilan tedqiqatlarda az miqdarda propion tursusunun uzun muddetli istifadesi ile elaqeli yegane menfi tesir maddenin medede asindirici xususiyyetler emele getirmesidir Tedqiqatlarda propion tursusunun zeherli mutagen kanserogen ve reproduktiv orqanlara menfi tesir gosterdiyi askarlanmadi Bedende propion tursusu suretle oksidlesir metabolize olunur ve bedenden atilir MenbeZefirov N S Kulov N N i dr Himicheskaya enciklopediya M Bolshaya rossijskaya enciklopediya 1995 T 4 S 107 108 ISBN 5 85270 092 4 propionic acid ing http www cdc gov niosh npg npgd0529 html Bradley J Williams A J Andrew S I D Lang Jean Claude Bradley Open Melting Point Dataset Figshare2014 doi 10 6084 M9 FIGSHARE 1031637 V2 David R Lide Jr Basic laboratory and industrial chemicals ing A CRC quick reference handbook CRC Press 1993 ISBN 978 0 8493 4498 5