Pirəli bəy Baharlı (XV əsr – 1480) — Qaraqoyunlu əmiri. oğlu.
Pirəli bəy Baharlı | |
---|---|
Pirəli bəy Əlişəkər bəy oğlu Baharlı | |
Doğum tarixi | XV əsr |
Vəfat tarixi | |
Vəfat səbəbi | qətlə yetirilmişdir |
Uşaqları | və Əsəd bəy |
Atası | |
Fəaliyyəti | XV əsr |
Fəaliyyət illəri | XV əsr |
Həyatı
Pirəli bəy Baharlı Qaraqoyunlu hökmdarı Cahanşahın əmiri olmuş, onun hərbi səfərlərində iştirak etmişdir. O, Cahanşahın ordusunda Ağqoyunlu Uzun Həsənə qarşı döyüşmüş, müxtəlif illərdə (1457; 1467) iki dəfə Uzun Həsənə əsir düşmüşdür.
Pirəli bəy Baharlı Qaraqoyunlu şahzadələri Həsənəli bəyin, Pirbudaq bəyin qiyamlarının yatırılmasında iştirak etmişdir. O, Cahanşahın öldürülməsindən sonra 1467 ildə Muş düzündə baş vermiş döyüşdə Uzun Həsənə əsir düşsə də azad ola bilmişdir.
Pirəli bəy Baharlı Cahanşahdan sonra onun kor edilmiş oğlu Yusif Mirzəni taxta çıxarmış, bir neçə döyüşə rəhbərlik etmişdir. Lur-i kuçek hakiminə qələbə çalmış, lakin Uzun Həsənin oğlu Uğurlu Məhəmməd tərəfindən məğlub edilmişdir. Qaraqoyunlu dövlətinin süqutundan sonra atası başçılığı altında Pirəli bəy qardaşları, həmtayfaları ilə birlikdə Mavəraünnəhr hakimi Sultan Əbu Səidin yanına getmişdir. Sultan Əbu Səidin Uzun Həsənlə döyüşdə məğlubiyyətindən və öldürülməsindən sonra da Pirəli bəy qardaşları ilə teymurilərin yanında qalmış, Sultan Mahmud Mirzənin, Əbu Bəkr Mirzənin, Hüseyn Baykaranın müttəfiq olmuşdular. Xorasanda teymurilər arasındakı daxili çəkişmələrdən istifadə etmiş Pirəli bəy və qardaşları Baharlı tayfasının möhkəmlənməsinə çalışmışdılar. Uzun Həsən baharlıların qüvvətlənməsindən ehtiyat etdiyi üçün Xorasan hakimi Hüseyn Baykaradan Pirəli bəyin və onun qardaşlarının ona verilməsini tələb etmiş, lakin rədd cavabı almışdır. Uzun Həsənin vəfatından sonra Qaraqoyunlu dövlətini bərpa etmək istəmiş baharlılar Teymuri Əbubəkr Mirzə ilə birlikdə 1479 ildə Sistan və Bəm yolu ilə Ağqoyunluların hakimiyyəti altında olmuş Kirmanı tutmuşdular. Bu yürüşdə Pirəli bəyin bacısı Paşa bəyimin oğlu İbrahim bəy də iştirak etmişdir. Müttəfiqlər Farsı tutmaq istəsələr də Ağqoyunlu Sultan Yaqub tərəfindən məğlub edilmişdilər. Bu uğursuz döyüşdən sonra müttəfiqlər Cürcana hücum etmiş, nəticədə Pirəli bəy, qardaşı Bayram bəy, İbrahim bəy, Əbubəkr Mirzə ilə birlikdə Hüseyn Baykaraya əsir düşmüşlər. Hüseyn Baykara onun gözlərini çıxartmışdır.
Ailəsi
Pirəli bəy Qaraqoyunlu hökmdarı Qara İsgəndərin qızı ilə evlənmiş, və Əsəd bəy adlı iki oğlu olmuşdur.
AMEA-nın müxbir üzvü, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Zakir Məmmədov Pirəli bəyin oğlu Canəli bəyin nəslindəndir.
Mənbə
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Əlişəkər bəy Baharlı və onun nəslinin görkəmli övladları. "Bütöv Azərbaycan" qəzeti, 11–17 iyul 2012-ci il
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar.(I kitab. Bakı, 2013)
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar.(Ensiklopedik məlumat kitabı) (II kitab. Bakı, 2013)
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Əlişəkər bəy nəslinin tarixi şəxsiyyətləri. Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Xanlar xanı Bayram xan (sələfləri, xələfləri). Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy ocağı (sələfləri, xələfləri). Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy və onun nəslinin tanınmış övladları. "Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri" (Doqquzuncu buraxılış). Bakı, 2014
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Pireli Pireli bey Baharli XV esr 1480 Qaraqoyunlu emiri oglu Pireli bey BaharliPireli bey Eliseker bey oglu BaharliDogum tarixi XV esrVefat tarixi 1480Vefat sebebi qetle yetirilmisdirUsaqlari ve Esed beyAtasiFealiyyeti XV esrFealiyyet illeri XV esrHeyatiPireli bey Baharli Qaraqoyunlu hokmdari Cahansahin emiri olmus onun herbi seferlerinde istirak etmisdir O Cahansahin ordusunda Agqoyunlu Uzun Hesene qarsi doyusmus muxtelif illerde 1457 1467 iki defe Uzun Hesene esir dusmusdur Pireli bey Baharli Qaraqoyunlu sahzadeleri Heseneli beyin Pirbudaq beyin qiyamlarinin yatirilmasinda istirak etmisdir O Cahansahin oldurulmesinden sonra 1467 ilde Mus duzunde bas vermis doyusde Uzun Hesene esir dusse de azad ola bilmisdir Pireli bey Baharli Cahansahdan sonra onun kor edilmis oglu Yusif Mirzeni taxta cixarmis bir nece doyuse rehberlik etmisdir Lur i kucek hakimine qelebe calmis lakin Uzun Hesenin oglu Ugurlu Mehemmed terefinden meglub edilmisdir Qaraqoyunlu dovletinin suqutundan sonra atasi basciligi altinda Pireli bey qardaslari hemtayfalari ile birlikde Maveraunnehr hakimi Sultan Ebu Seidin yanina getmisdir Sultan Ebu Seidin Uzun Hesenle doyusde meglubiyyetinden ve oldurulmesinden sonra da Pireli bey qardaslari ile teymurilerin yaninda qalmis Sultan Mahmud Mirzenin Ebu Bekr Mirzenin Huseyn Baykaranin muttefiq olmusdular Xorasanda teymuriler arasindaki daxili cekismelerden istifade etmis Pireli bey ve qardaslari Baharli tayfasinin mohkemlenmesine calismisdilar Uzun Hesen baharlilarin quvvetlenmesinden ehtiyat etdiyi ucun Xorasan hakimi Huseyn Baykaradan Pireli beyin ve onun qardaslarinin ona verilmesini teleb etmis lakin redd cavabi almisdir Uzun Hesenin vefatindan sonra Qaraqoyunlu dovletini berpa etmek istemis baharlilar Teymuri Ebubekr Mirze ile birlikde 1479 ilde Sistan ve Bem yolu ile Agqoyunlularin hakimiyyeti altinda olmus Kirmani tutmusdular Bu yurusde Pireli beyin bacisi Pasa beyimin oglu Ibrahim bey de istirak etmisdir Muttefiqler Farsi tutmaq isteseler de Agqoyunlu Sultan Yaqub terefinden meglub edilmisdiler Bu ugursuz doyusden sonra muttefiqler Curcana hucum etmis neticede Pireli bey qardasi Bayram bey Ibrahim bey Ebubekr Mirze ile birlikde Huseyn Baykaraya esir dusmusler Huseyn Baykara onun gozlerini cixartmisdir AilesiPireli bey Qaraqoyunlu hokmdari Qara Isgenderin qizi ile evlenmis ve Esed bey adli iki oglu olmusdur AMEA nin muxbir uzvu felsefe elmleri doktoru professor Zakir Memmedov Pireli beyin oglu Caneli beyin neslindendir MenbeOrxan Zakiroglu Baharli Eliseker bey Baharli ve onun neslinin gorkemli ovladlari Butov Azerbaycan qezeti 11 17 iyul 2012 ci il Orxan Zakiroglu Baharli Serq tarixi Baharlilar I kitab Baki 2013 Orxan Zakiroglu Baharli Serq tarixi Baharlilar Ensiklopedik melumat kitabi II kitab Baki 2013 Orxan Zakiroglu Baharli Eliseker bey neslinin tarixi sexsiyyetleri Baki 2015 Orxan Zakiroglu Baharli Xanlar xani Bayram xan selefleri xelefleri Baki 2015 Orxan Zakiroglu Baharli Mirze Veli bey ocagi selefleri xelefleri Baki 2015 Orxan Zakiroglu Baharli Mirze Veli bey ve onun neslinin taninmis ovladlari Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri Doqquzuncu buraxilis Baki 2014Hemcinin baxBaharli oymagi Veliyevler Mehemmed bey Baharli Bayram xan Baharli Ebdurrehim xan Baharli Mirze Veli bey Baharli Cabbar bey Velibeyov Zakir Memmedov Baharli I Baharli kendi Zengilan rayonunun Baharli kendi