Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Papuaslar — Yeni Qvineya adasının və İndoneziyanın bəzi rayonlarının ən qədim əhalisidir. Papua-Yeni Qvineya dövlətinin əsas əhalisidir. Antropolojı tip üzrə melaneziyalılara yaxındırlar, amma onlardan dil üzrə fərqlənirlər. Bütün öz aralarında qohum deyillər. Papua-Yeni Qvineyada papuasların ümummilli dili — İngilis əsasında tok-pisindir. Əksəriyyət milli inamlara tərəfdardır, amma indi xristianlıqda yayılmışdır; bütün kəndlərdə kilsələr var.
Yerləşdirilmə ərazisi
Papuasların yerləşdirilməsi əsas zonası — Yeni Qvineya adasıdır, hansının ki, şərq hissəsi — sərbəst dövlətidir — Papua-Yeni Qvineya amma qərb İndoneziyanın tərkibinə daxildir, harada çox onillik bölmə üçün güclü hərəkət gedir. Alor, Timor, Halmahera adalarında və Melaneziyada qismən yaşayırlar. Müxtəlif mütəxəssislərin fikrincə, papuas xalqları və dilləri 300-dən 800-ə qədər hesablanır, çünki ayrı dilin və dialektin arasında fərqin qurulması əhəmiyyətli çətinliyi təqdim edir. Bəzi xırda tayfalar 100-dən az insandan ibarətdir. Ən böyük xəlqiliklər: çimbu (250 min), enqa (195 min), qimbu (142 min), medlpa (101 min), kamano (64 min), huli (90 min), kanauki (100 min), anqal (55 min), umbu-unqu (47 min), vaxqi (66 min), keva (56 min), dani, xvanqqona, asmat (61 min), benabena (17 min), marind-anim (8 min), abelam (10 min), nasiop (10 min), bonkin (10 min), buin (18 min).
Siyasi vəziyyət
1884-dən 1920-ci ilə qədər papuaslar Almaniyadan (imperator Vilgelmin Torpağı) müstəmləkə asılılığında idilər. 1920-ci ildən bu hissə Avstraliya nəzarəti altında idi. Cənub-şərq hissəsi 1884-dən 1888-ci ilə qədər Böyük Britaniyanın protektoratı idi, sonra , 1905-ci ildə Avstraliya idarə etməsinin altında verilmişdir. 1949-cu ildə hər iki hissə Avstraliya himayəsinin altında verilmişdir. 1975-ci ildə şərq hissəsi (Papua-Yeni Qvineya) müstəqil dövlət oldu.
Mənşə
Alimlərin əksəriyyəti tanıyırlar ki, xalqlar qədim zamanlarda daha geniş arealı məskən salırdılar amma tədricən monqoloid xalqlarıyla sıxışdırılmışdılar. Hesab edilir ki, Yeni Qvineya 20–25 min il əvvəl məskun edilmişdi. 5 min il əvvəl bu regiona Malaneziya tayfaları girdi. Əgər irqi tip üzrə bu iki xalqların qrupu yaxındırsa, onda dil və mədəniyyət üzrə — yox.
Məişət və ənənəvi məşğuliyyətlər
Əsas məşğuliyyət — tropik qayışın əl əkinçiliyidir. İkinci dərəcədə — ovçuluq və başqaları. Donuzçuluq əhəmiyyətli rolu oynayır. Əsas mədəniyyətlər — , banan, , . Hal-hazırda, Avropa təsirinə görə, papuaslar mədən sənayesində tutulmuşdur, şofer işləyirlər, satıcılar, klerklər var. Sahibkarların və fermerlərin qatı formalaşdırılır. Əhalinin 50 %-i təbii təsərrüfatda tutulmuşdur. Papuasların kəndləri — 100–150 insan, yığcam və səpələnmiş olurlar. Bəzən bu — 200 metrə qədər bir uzun evdir. Ailə 5–6 torpaq sahəsinə malikdir. Hər gün bir sahə alağı təmizlənir, başqada məhsul yığılır.
Mənəvi mədəniyyət
Folklor, mahnılar, rəqslər, miflər yayılmışdır. Mahnılar və rəqslər çox sadədir. Oxuma mun adlanır, melodiya çox zəif şəklini dəyişdirir. Papuaslarda ən böyük bayram — sinq-sinqdir. Papuasların ənənəvi inamları Avstraliya və Malaneziya inamlarına yaxındır. Əhəmiyyətli məna əcdadların və kəllələrin kultuna malikdir. Papuaslarda ağac oyması yaxşı inkişaf etmişdir. Onlar çox çətin ornament edirlər, hansılarla ki, silahları bəzəyirlər.
Ədəbiyyət
- Энциклопедия "Народы и религии мира", М. 1998.
- С. А. Токарев. Религия в истории народов мира, М. 1976.
- Н. Н. Миклухо-Маклай. Собр. сочинений в 6 томах. Том 4.
- Бутинов Н.А. Народы Папуа Новой Гвинеи: (От племен. строя к независимому государству). — СПб.: Петербург. Востоковедение, 2000. — 374 с. — (Ethnographica Petropolitana; 6). — 1000 экз. —
- Бутинов Н. А. Папуасы Новой Гвинеи (Хоз-во, обществ. строй). — М.: Наука, 1968. — 256 с. — 2500 экз.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Papuaslar Yeni Qvineya adasinin ve Indoneziyanin bezi rayonlarinin en qedim ehalisidir Papua Yeni Qvineya dovletinin esas ehalisidir Antropoloji tip uzre melaneziyalilara yaxindirlar amma onlardan dil uzre ferqlenirler Butun oz aralarinda qohum deyiller Papua Yeni Qvineyada papuaslarin umummilli dili Ingilis esasinda tok pisindir Ekseriyyet milli inamlara terefdardir amma indi xristianliqda yayilmisdir butun kendlerde kilseler var Yerlesdirilme erazisiPapuaslarin yerlesdirilme erazisi Papuaslarin yerlesdirilmesi esas zonasi Yeni Qvineya adasidir hansinin ki serq hissesi serbest dovletidir Papua Yeni Qvineya amma qerb Indoneziyanin terkibine daxildir harada cox onillik bolme ucun guclu hereket gedir Alor Timor Halmahera adalarinda ve Melaneziyada qismen yasayirlar Muxtelif mutexessislerin fikrince papuas xalqlari ve dilleri 300 den 800 e qeder hesablanir cunki ayri dilin ve dialektin arasinda ferqin qurulmasi ehemiyyetli cetinliyi teqdim edir Bezi xirda tayfalar 100 den az insandan ibaretdir En boyuk xelqilikler cimbu 250 min enqa 195 min qimbu 142 min medlpa 101 min kamano 64 min huli 90 min kanauki 100 min anqal 55 min umbu unqu 47 min vaxqi 66 min keva 56 min dani xvanqqona asmat 61 min benabena 17 min marind anim 8 min abelam 10 min nasiop 10 min bonkin 10 min buin 18 min Siyasi veziyyetPapuas 1884 den 1920 ci ile qeder papuaslar Almaniyadan imperator Vilgelmin Torpagi mustemleke asililiginda idiler 1920 ci ilden bu hisse Avstraliya nezareti altinda idi Cenub serq hissesi 1884 den 1888 ci ile qeder Boyuk Britaniyanin protektorati idi sonra 1905 ci ilde Avstraliya idare etmesinin altinda verilmisdir 1949 cu ilde her iki hisse Avstraliya himayesinin altinda verilmisdir 1975 ci ilde serq hissesi Papua Yeni Qvineya musteqil dovlet oldu Mense1931 ilde papuas Alimlerin ekseriyyeti taniyirlar ki xalqlar qedim zamanlarda daha genis areali mesken salirdilar amma tedricen monqoloid xalqlariyla sixisdirilmisdilar Hesab edilir ki Yeni Qvineya 20 25 min il evvel meskun edilmisdi 5 min il evvel bu regiona Malaneziya tayfalari girdi Eger irqi tip uzre bu iki xalqlarin qrupu yaxindirsa onda dil ve medeniyyet uzre yox Meiset ve enenevi mesguliyyetlerEsas mesguliyyet tropik qayisin el ekinciliyidir Ikinci derecede ovculuq ve basqalari Donuzculuq ehemiyyetli rolu oynayir Esas medeniyyetler banan Hal hazirda Avropa tesirine gore papuaslar meden senayesinde tutulmusdur sofer isleyirler saticilar klerkler var Sahibkarlarin ve fermerlerin qati formalasdirilir Ehalinin 50 i tebii teserrufatda tutulmusdur Papuaslarin kendleri 100 150 insan yigcam ve sepelenmis olurlar Bezen bu 200 metre qeder bir uzun evdir Aile 5 6 torpaq sahesine malikdir Her gun bir sahe alagi temizlenir basqada mehsul yigilir Menevi medeniyyetFolklor mahnilar reqsler mifler yayilmisdir Mahnilar ve reqsler cox sadedir Oxuma mun adlanir melodiya cox zeif seklini deyisdirir Papuaslarda en boyuk bayram sinq sinqdir Papuaslarin enenevi inamlari Avstraliya ve Malaneziya inamlarina yaxindir Ehemiyyetli mena ecdadlarin ve kellelerin kultuna malikdir Papuaslarda agac oymasi yaxsi inkisaf etmisdir Onlar cox cetin ornament edirler hansilarla ki silahlari bezeyirler EdebiyyetEnciklopediya Narody i religii mira M 1998 S A Tokarev Religiya v istorii narodov mira M 1976 N N Mikluho Maklaj Sobr sochinenij v 6 tomah Tom 4 Butinov N A Narody Papua Novoj Gvinei Ot plemen stroya k nezavisimomu gosudarstvu SPb Peterburg Vostokovedenie 2000 374 s Ethnographica Petropolitana 6 1000 ekz ISBN 5 85803 146 3 Butinov N A Papuasy Novoj Gvinei Hoz vo obshestv stroj M Nauka 1968 256 s 2500 ekz