Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Ovçu Pirim", yaxud "Ovçu Pirim nağılı" — Pirim adlı ovçunun macəralarından bəhs edən Azərbaycan xalq nağılı.
| Ovçu Pirim | |
|---|---|
 “Qafqaz əraziləri və xalqlarının təsvirinə dair materiallar toplusu”nda (1889) Ovçi-Pirim haqqında nağılın başlanğıcı. | |
| Janr | Nağıl |
| Orijinal dili | Azərbaycan dili |
| Yazılma ili | 1889 |
| Nəşr ili | 1889 |
| Elektron versiya | |
 Ovçu Pirim Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nağılın nəşr olunması
İlk dəfə nağıl 1889-cu ildə "Qafqaz əraziləri və xalqlarının təsvirinə dair materiallar toplusu"nun yeddinci nəşrində "Tatar^ nağılları" başlığı ilə nəşr olunmuşdur. Nağılın bu variantını 1888-ci ildə Şamaxı şəhərində şəhər müəllimi Aleksandr Kalaşev danışıb. Bakı quberniyasının Şamaxı rayonunun Saqiyan kəndinin sakinləri olan bibisi, 90 yaşlı Manışaq Karoğlanova, əmisi Musa Kalaşev və atası İsaak Kalaşevin sözlərindən onun tərəfindən lentə alınıb.
Toplunun 1899-cu ildə çapdan çıxmış 26-cı nəşrində "Zaqafqaziyada tatar xalq ədəbiyyatı" fəslində Ovçu Pirim haqqında rəvayət dərc edilmişdir. Bu məlumatlar Yelizavetpol quberniyasının Cavanşir qəzasının Mamırlı kəndində Zaqafqaziya Müəllimlər Seminariyasının şagirdi Musa Quliyev tərəfindən qeydə alınıb. Bu nağılın süjeti birincinin süjetindən tamam fərqli idi, ancaq hər iki nağılda Pirim ovçu idi. Fəslin ön sözündə Tiflis gimnaziyasının direktoru A. Boqoyavlenski yazırdı: Ovçu Pirim haqqında rəvayət nəcib hisslərin təsirli mübarizəsinin mənzərəsini verir:
 | Ovçu Pirimin oğlunu qaytardığı ata onun xeyrinə bütün malından imtina edir, Ovçu Pirim isə xeyirxahlıq edərək ailənin sevincinə kölgə salmaq istəmir. Maraqlıdır ki, Ovçu Pirimin şəxsiyyəti, VII əsrdə bu başlıq altında nəşr olunmuş nağılda göründüyü kimi, tatar əfsanələrində kifayət qədər müəyyən bir xarakter daşıyır. Məcmuədə (2-ci bölmə, s. 98), Ovçu Pirim həm də ovçudur və xasiyyətinin nəcibliyi, tamahsızlığı ilə seçilir. |  |
Nağıl 1935-ci ildə Hənəfi Zeynallının tərtib etdiyi və Moskvada professor Sokolovun redaktorluğu ilə nəşr olunan "Azərbaycan, türk nağılları" toplusunda çap olunub. Nağıl 1937-ci ildə Hümmət Əlizadənin "Dastanlar və nağıllar" kitabında çap olunub. Nağıl 1959-cu ildə Əhliman Axundovun redaktorluğu ilə "Azərbaycan nağılları" məcmuəsində çap olunub. Nağılın rus dilinə tərcümələri bir-birini təkrarlayır və qısaldılmış variantı təmsil edirdi. Burada milli çalar itib və yalnız nağılın süjeti qorunub saxlanılıb.
Məzmun
Ovçu Pirim nağılının əsas variantında səyahət edərkən bir-birinə qarışmış iki ilanla qarşılaşır — ağ və qara (nağılın bir variantında qara ilan ağ aşiqi idi, digərində isə onu öldürməyə çalışır). Qara ilanın ağı necə boğduğunu görən Ovçu Pirim yayını çıxarıb qaraya vurur, amma qaçır və ox ağ ilana dəyir. Ağ ilan, zəhmli ilanlar şahının qızı olur və Ovçu Pirimin yanına gətirilməsini əmr edir. Bir dəfə ilan padşahının sarayında və minlərlə ilanın əhatəsində olan Ovçu Pirim ağ ilana xeyir dilədiyini və qara ilana atəş açdığını izah edir. İlanlar şahı Pirimə inanır və mükafat olaraq onun ağzına tüpürür (başqa versiyalarda Pirim özü ilanlar şahından bunu tələb edir). İlanlar şahının tüpürcəyi sehrli olur və ilanlar şahının ağzına tüpürdüyü adam mövcud olan hər şeyin (heyvanların, otların, küləklərin və s.) dilini başa düşmək qabiliyyətinə malik olur. Lakin ilanlar (bir versiyaya görə, sevgilisi Pirimə görə əsir düşdüyü üçün şahzadənin özü) Pirimə qarğış edir: sirrini kiməsə açsa, canavar onu yesin. Ovçu Pirim evə qayıdır. Lakin həyat yoldaşı onun davranışında qəribə bir şey hiss edir. Pirim səbəbsiz gülümsəyir, sonra fikirləşir. Günlərin bir günü dayça ilə madyanın söhbətini eşidib gülümsəyir. Arvad bunu hiss edir, madyan və dayça kişnəndə onun niyə gülümsədiyini düşünməyə başlayır. Pirim ona sirrini aça bilmirdi və hər yol ilə onu fikrinden döndərməyə çalisirdi. Lakin arvadı ondan geri qalmayıb, ona o qədər işgəncə verdi ki, Pirim axırda ona sirrini açdı. Onu ölümün gözlədiyini bilən Pirim yola düşüb çoban arabası ilə qarşılaşır. O, çobana başına gələn əhvalatı danışır və o, itlərinin istənilən canavarın öhdəsindən gələ biləcəyini söyləyərək Pirimə kömək etmək qərarına gəlir. Tezliklə canavarlar Ovçu Pirimi udmaq üçün arabaya yaxınlaşmağa başlayırlar. İtlərlə canavar arasında qanlı döyüş baş verir. Nəticədə bütün itləri öldürən canavarlar Pirimi də öldürür.
Qeyd edək ki, Ovçu Pirimlə bağlı nağılın bəzi versiyalarında ilan padşahı hekayəsi ilə yanaşı, başqa hallara da rast gəlinir. Deməli, o, Çin şahzadəsinin əlini axtarmalı, şah üçün fil sümüyündən bütöv bir saray tikməli və s. yerinə yetirməli idi.
İstinadlar
- Нуреддин Сеидов (примечания). Азербайджанские сказки. — Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1963. — Т. IV. — С. 266.
- Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказа. — Тифлис: Управление Кавказского учебного округа, 1889. — Т. VII. — С. 98 (отдел второй).
- Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказа. — Тифлис: Управление Кавказского учебного округа, 1899. — Т. XXVI. — С. XXIII (отдел второй).
- Нуреддин Сеидов (примечания). Азербайджанские сказки. — Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1963. — Т. IV. — С. 266.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ovcu Pirim yaxud Ovcu Pirim nagili Pirim adli ovcunun maceralarindan behs eden Azerbaycan xalq nagili Ovcu Pirim Qafqaz erazileri ve xalqlarinin tesvirine dair materiallar toplusu nda 1889 Ovci Pirim haqqinda nagilin baslangici Janr NagilOrijinal dili Azerbaycan diliYazilma ili 1889Nesr ili 1889Elektron versiyaOvcu Pirim Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarNagilin nesr olunmasiIlk defe nagil 1889 cu ilde Qafqaz erazileri ve xalqlarinin tesvirine dair materiallar toplusu nun yeddinci nesrinde Tatar nagillari basligi ile nesr olunmusdur Nagilin bu variantini 1888 ci ilde Samaxi seherinde seher muellimi Aleksandr Kalasev danisib Baki quberniyasinin Samaxi rayonunun Saqiyan kendinin sakinleri olan bibisi 90 yasli Manisaq Karoglanova emisi Musa Kalasev ve atasi Isaak Kalasevin sozlerinden onun terefinden lente alinib Toplunun 1899 cu ilde capdan cixmis 26 ci nesrinde Zaqafqaziyada tatar xalq edebiyyati feslinde Ovcu Pirim haqqinda revayet derc edilmisdir Bu melumatlar Yelizavetpol quberniyasinin Cavansir qezasinin Mamirli kendinde Zaqafqaziya Muellimler Seminariyasinin sagirdi Musa Quliyev terefinden qeyde alinib Bu nagilin sujeti birincinin sujetinden tamam ferqli idi ancaq her iki nagilda Pirim ovcu idi Feslin on sozunde Tiflis gimnaziyasinin direktoru A Boqoyavlenski yazirdi Ovcu Pirim haqqinda revayet necib hisslerin tesirli mubarizesinin menzeresini verir Ovcu Pirimin oglunu qaytardigi ata onun xeyrine butun malindan imtina edir Ovcu Pirim ise xeyirxahliq ederek ailenin sevincine kolge salmaq istemir Maraqlidir ki Ovcu Pirimin sexsiyyeti VII esrde bu basliq altinda nesr olunmus nagilda gorunduyu kimi tatar efsanelerinde kifayet qeder mueyyen bir xarakter dasiyir Mecmuede 2 ci bolme s 98 Ovcu Pirim hem de ovcudur ve xasiyyetinin necibliyi tamahsizligi ile secilir Nagil 1935 ci ilde Henefi Zeynallinin tertib etdiyi ve Moskvada professor Sokolovun redaktorlugu ile nesr olunan Azerbaycan turk nagillari toplusunda cap olunub Nagil 1937 ci ilde Hummet Elizadenin Dastanlar ve nagillar kitabinda cap olunub Nagil 1959 cu ilde Ehliman Axundovun redaktorlugu ile Azerbaycan nagillari mecmuesinde cap olunub Nagilin rus diline tercumeleri bir birini tekrarlayir ve qisaldilmis varianti temsil edirdi Burada milli calar itib ve yalniz nagilin sujeti qorunub saxlanilib MezmunOvcu Pirim nagilinin esas variantinda seyahet ederken bir birine qarismis iki ilanla qarsilasir ag ve qara nagilin bir variantinda qara ilan ag asiqi idi digerinde ise onu oldurmeye calisir Qara ilanin agi nece bogdugunu goren Ovcu Pirim yayini cixarib qaraya vurur amma qacir ve ox ag ilana deyir Ag ilan zehmli ilanlar sahinin qizi olur ve Ovcu Pirimin yanina getirilmesini emr edir Bir defe ilan padsahinin sarayinda ve minlerle ilanin ehatesinde olan Ovcu Pirim ag ilana xeyir dilediyini ve qara ilana ates acdigini izah edir Ilanlar sahi Pirime inanir ve mukafat olaraq onun agzina tupurur basqa versiyalarda Pirim ozu ilanlar sahindan bunu teleb edir Ilanlar sahinin tupurceyi sehrli olur ve ilanlar sahinin agzina tupurduyu adam movcud olan her seyin heyvanlarin otlarin kuleklerin ve s dilini basa dusmek qabiliyyetine malik olur Lakin ilanlar bir versiyaya gore sevgilisi Pirime gore esir dusduyu ucun sahzadenin ozu Pirime qargis edir sirrini kimese acsa canavar onu yesin Ovcu Pirim eve qayidir Lakin heyat yoldasi onun davranisinda qeribe bir sey hiss edir Pirim sebebsiz gulumseyir sonra fikirlesir Gunlerin bir gunu dayca ile madyanin sohbetini esidib gulumseyir Arvad bunu hiss edir madyan ve dayca kisnende onun niye gulumsediyini dusunmeye baslayir Pirim ona sirrini aca bilmirdi ve her yol ile onu fikrinden dondermeye calisirdi Lakin arvadi ondan geri qalmayib ona o qeder isgence verdi ki Pirim axirda ona sirrini acdi Onu olumun gozlediyini bilen Pirim yola dusub coban arabasi ile qarsilasir O cobana basina gelen ehvalati danisir ve o itlerinin istenilen canavarin ohdesinden gele bileceyini soyleyerek Pirime komek etmek qerarina gelir Tezlikle canavarlar Ovcu Pirimi udmaq ucun arabaya yaxinlasmaga baslayirlar Itlerle canavar arasinda qanli doyus bas verir Neticede butun itleri olduren canavarlar Pirimi de oldurur Qeyd edek ki Ovcu Pirimle bagli nagilin bezi versiyalarinda ilan padsahi hekayesi ile yanasi basqa hallara da rast gelinir Demeli o Cin sahzadesinin elini axtarmali sah ucun fil sumuyunden butov bir saray tikmeli ve s yerine yetirmeli idi IstinadlarNureddin Seidov primechaniya Azerbajdzhanskie skazki Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1963 T IV S 266 Sbornik materialov dlya opisaniya mestnostej i plemen Kavkaza Tiflis Upravlenie Kavkazskogo uchebnogo okruga 1889 T VII S 98 otdel vtoroj Sbornik materialov dlya opisaniya mestnostej i plemen Kavkaza Tiflis Upravlenie Kavkazskogo uchebnogo okruga 1899 T XXVI S XXIII otdel vtoroj Nureddin Seidov primechaniya Azerbajdzhanskie skazki Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1963 T IV S 266