Nəriman bəy Həşim bəy oğlu Nərimanbəyli və ya Nəriman bəy Nərimanbəyov (1889, Şuşa – 1937, Solovki Əsir Düşərgəsi) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət nəzarəti naziri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü, Zaqafqaziya Seyminin və Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası üzvü, Müsavat Partiyasının üzvü.
Nəriman bəy Nərimanbəyli | |
---|---|
14 mart 1919 – 22 dekabr 1919 | |
Əvvəlki | Əliağa Həsənov |
Sonrakı | Heybətqulu Məmmədbəyov |
7 dekabr 1918 – 27 aprel 1920 | |
Fraksiya | Müsavat və bitərəflər fraksiyasının üzvü |
27 may 1918 – 7 dekabr 1918 | |
Fraksiya | Müsavat və bitərəflər fraksiyasının üzvü |
23 fevral 1918 – 26 may 1918 | |
Fraksiya | Müsəlman fraksiyası |
Qrup | Müsavat və demokratik bitərəflər qrupu |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1889 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1937 |
Vəfat yeri | |
Partiya | |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | vəkil, siyasətçi |
Dini | islam |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Nəriman bəy Nərimanbəyli 1889-cu ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. Ailəsi İrəvana köçdüyü üçün orta təhsilini İrəvan gimnaziyasında almış, 1908-ci ildə məzun olmuşdur.Moskva Universitetinin fizika-riyaziyyat şöbəsində, sonra isə Xarkov Universitetinin hüquq fakültəsində oxumuşdur. 1915-ci ildə ali təhsilini başa vuraraq Azərbaycana qayıdan Nəriman bəy burada vəkil olaraq çalışmışdır.
Repressiya
Aprel işğalından sonra Nəriman bəy təqiblərə məruz qalmışdır.
Nəriman bəy Nərimanbəyli ilk dəfə 1923-cü ilin iyunun 21-də həbs edilmişdir. O, Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasının 390 saylı orderi əsasında (483 saylı əmrlə) həbsdən azad olunmuşdur. Bu həbsində müstəntiqlər ondan daha çox Müsavat Partiyası və Müsavatla əlaqələri haqqında məlumatlar almağa çalışırdı.
O, 1923-cü ilin oktyabrın 5-də Fövqəladə Komissiyanın 397 saylı orderi əsasında yenidən həbs olunmuşdur. Həbs anketində Zeynəb adlı həyat yoldaşının (25 yaş) olduğu da qeyd edilmişdir. Budəfəki həbsdə də ondan Müsavat və bu partiyanın fəalları haqqında sorğu-sual etdilər.
Həbsxana həyatının çətinliyi səbəbi ilə Nəriman bəy Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasının sədri Mircəfər Bağırova məktub yazıb görüş istəmişdir. Bu görüşdən sonra Nəriman bəy sovet istintaq orqanları ilə əməkdaşlığa razılıq sənədinə imza ataraq sərbəst buraxıldı.
Nəriman bəy Nərimanbəyli 1925-ci ilin mayında üçüncü dəfə həbs olundu. Bu onun istintaq orqanları ilə əməkdaşlıqdan uzaqlaşdığına işarə edir. Nəriman bəy Nərimanbəyli 1925-ci ilin iyunun 10-da "Bakı şəhərindən kənara çıxmamaq haqqında" sənədə qol çəkdikdən sonra növbəti dəfə həbsdən azad edilmişdir.
Daha sonralar da Nəriman bəyin hüquqları məhdudlaşdırıldı, seçici hüququndan məhrum edildi, işdən uzaqlaşdırıldı.
1937-ci il repressiyaları zamanı Nəriman bəy Solovki əsir düşərgəsinə sürgün edilmiş və orada da vəfat etmişdir.
Siyasi-ictimai faəliyyəti
Rusiya imperiyası və keçid dövrü
Nəriman bəy Xarkovda təhsil alarkən Azərbaycanlı Tələbə Həmyerlilər Təşkilatının rəhbərliyinə seçilmişdir. Onun iştirakı ilə cəmiyyət üzvlərinin verdikləri tamaşaların gəliri Birinci dünya müharibəsindən zərər çəkmiş müəllimlərin ailələrinə paylanırdı.
1917-ci ildə Nəriman bəy Bakıya köçmüş və Müsavat Partiyasının sıralarına daxil olmuşdur. 1917-ci ilin oktyabrında Müsavat Partiyasının I Qurultayının iştirakçısı olmuşdur.
O, Bakıya qayıtdıqdan sonra Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin rəhbərlərindən biri olmuşdur. Nəriman bəy Nərimanbəyli 15–20 aprel 1917 tarixlərində Bakıda keçirilən Qafqaz Müsəlmanları Qurultayında iştirak etmişdir.
27 fevral 1918-ci ildə Müsavat üzvü olaraq Zaqafqaziya Seyminə üzv seçilmişdir. O burada Müsəlman fraksiyasının, Müsavat və demokratik bitərəflər qrupunun üzvü olmuşdur.
27 may 1918-ci ildə isə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü seçilmişdir. O burada Müsavat və bitərəflər fraksiyasının üzvü olmuşdur.
Nəriman bəy həmçinin İrəvan Milli Komitəsinin üzvü olmuşdur.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü
Nəriman bəy Nərimanbəyov Azərbaycanın İstiqlaliyyət Bəyannaməsinin leyhinə səs vermiş və onu imzalayan 8 şəxsdən biri olmuşdur.
Parlamentdə
Nəriman bəy 7 dekabr 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvlüyündən birbaşa olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvlüyünə seçilmişdir. O, parlamentdə 4 fevral 1919-cu ildə yaradılmış torpaq, təftiş, maliyə və büdcə komissiyalarının üzvü seçilmişdir. Parlamentin 13 may 1919 tarixli sayca otuz yeddinci iclasında Nəriman bəy Nərimanbəylinin əvəzinə maliyyə komissiyasına Rza bəy Ağabəyovun üzv seçildi və beləliklə o həmin komissiya üzvlüyündən çıxdı.
Hökumətdə
14 mart 1919-cu ildə təşkil olunan I Yusifbəyli hökumətində Nəriman bəy Nərimanbəyli dövlət nəzarəti naziri (dövlət nəzarətçisi) postuna təyin olundu və hökumətin istefasına qədər bu vəzifədə çalışdı.
Sovet dövrü
Nəriman bəy 1920-ci ilin mayından 1934-cü ilin iyuluna qədər müxtəlif fasilələrlə 13 fərqli təşkilatda işləmək məcburiyyətində qaldı. O, 1920-ci ilin mayından 1921-ci ilin mayınadək Azərbaycan SSR Kənd Təsərrüfatı Xalq Komissarlığında xarici şöbənin katibi vəzifəsində çalışmışdır. Ən son isə 1934-cü ilin iyulunda Əli Bayramov adına fabrikdə hüquq məsləhətçisi çalışmışdır.
Mənbə
Ədəbiyyat
- Azərbaycan Milli Arxiv İdarəsi. Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il (500 nüs.). Bakı: Adiloğlu. 2006.
- Oqtay Əsədov, Rafael Cəbrayılov. Azərbaycan Respublikasının Parlamenti (PDF). Bakı. 2008.
- Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 1 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 440. ISBN .
- Yaqub Mahmudov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). 2 (Lider nəşriyyatı). Bakı. 2004. səh. 472. ISBN .
- Nəsiman Yaqublu. Cümhuriyyət qurucuları (PDF). Bakı: Nurlar nəşriyyatı. 2018. səh. 504.
- Hüseyn Əhmədov. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2014.
- R.A.Vəkilov. ИСТОРИЯ ВОЗНИКНОВЕНИЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ РЕСПУБЛИКИ (PDF). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1998.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab (PDF). Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİ YANINDA BAŞ ARXİV İDARƏSİ. 1998. səh. 976.
- (PDF). Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİ YANINDA BAŞ ARXİV İDARƏSİ. 1998. səh. 992.
- Əliyev M. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Azərbaycan hökuməti — 1918–1920. Bakı. 1990.
- Пчелин Н. Крестьянский вопрос при мусавате (1918—1920). Очерки. Bakı: Nəşriyyat- АzQNİİ. 1931.
İstinadlar
- Vəkilov, 1990. səh. 25
- Ermənistan Azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası. Bakı: Gənclik. 1995. səh. 442. ISBN .
- Fərrux Rüstəmov. İrəvan Müəllimlər Seminariyası və onun məzunları (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 2022. səh. 188. ISBN .
- Mohbaddin Samad. "Globalization and genetic blood memory, or, a conversation with People's Painter Togrul Narimanbeyov". Visions of Azerbaijan. June 2010. 2011-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-08.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı: "Lider". 2005. 472. ISBN .
- Cümhuriyyət Qurucuları, 2018. səh. 352
- . 2012-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-08.
- Ənvər Çingizoğlu. Nərimanbəylilər. "Soy" dərgisi, 8 (28), Bakı, 2009. səh.3–7.
- M.Aliyev, 1990. səh. 64
- [Proclamation of Azerbaijan Democratic Republic]. 2012-02-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-08.
- Zaqafqziya Seymi, 2006. səh. 216
- "Azərbaycanın müstəqil dövlət elan edilməsi haqqında Azərbaycan Milli Şurasının Qərarı". Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumət qanun və binagüzarlıqları məcmuəsi, 1919, №1, s. 5—7 (az.). Prezident Kitabxanası. 28 may 1918-ci il. 2016-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-14.
- "93 il öncə Azərbaycana doğan 28 may günəşi" [The May 28th sun that rose in Azerbaijan 93 years ago]. Azadliq. 2011-05-28. 2012-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-08.
- "Democratic Republic of Azerbaijan". 2012-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-08.
- Pçelin, 1931. səh. 22-23
- "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I kitab" (PDF). 2018-02-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan SSR dovlet xadimi Neriman Nerimanov ile sehv salmayin Neriman bey Hesim bey oglu Nerimanbeyli ve ya Neriman bey Nerimanbeyov 1889 Susa 1937 Solovki Esir Dusergesi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin dovlet nezareti naziri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu Zaqafqaziya Seyminin ve Zaqafqaziya Seyminin Muselman fraksiyasi uzvu Musavat Partiyasinin uzvu Neriman bey NerimanbeyliAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin dovlet nezareti naziri14 mart 1919 22 dekabr 1919EvvelkiEliaga HesenovSonrakiHeybetqulu MemmedbeyovAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu7 dekabr 1918 27 aprel 1920FraksiyaMusavat ve biterefler fraksiyasinin uzvuAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu27 may 1918 7 dekabr 1918FraksiyaMusavat ve biterefler fraksiyasinin uzvuZaqafqaziya Seyminin uzvu23 fevral 1918 26 may 1918FraksiyaMuselman fraksiyasiQrupMusavat ve demokratik biterefler qrupuSexsi melumatlarDogum tarixi 1889Dogum yeri Susa Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1937Vefat yeri Solovki Esir Dusergesi Arxangelsk vilayetiPartiya Musavat PartiyasiTehsili Moskva Dovlet Universiteti Xarkov Universiteti Irevan kisi gimnaziyasiFealiyyeti vekil siyasetciDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNeriman bey Nerimanbeylilin pul kisesi Neriman bey Nerimanbeyli 1889 cu ilde Susa seherinde anadan olmusdur Ailesi Irevana kocduyu ucun orta tehsilini Irevan gimnaziyasinda almis 1908 ci ilde mezun olmusdur Moskva Universitetinin fizika riyaziyyat sobesinde sonra ise Xarkov Universitetinin huquq fakultesinde oxumusdur 1915 ci ilde ali tehsilini basa vuraraq Azerbaycana qayidan Neriman bey burada vekil olaraq calismisdir Repressiya Aprel isgalindan sonra Neriman bey teqiblere meruz qalmisdir Neriman bey Nerimanbeyli ilk defe 1923 cu ilin iyunun 21 de hebs edilmisdir O Azerbaycan Fovqelade Komissiyasinin 390 sayli orderi esasinda 483 sayli emrle hebsden azad olunmusdur Bu hebsinde mustentiqler ondan daha cox Musavat Partiyasi ve Musavatla elaqeleri haqqinda melumatlar almaga calisirdi O 1923 cu ilin oktyabrin 5 de Fovqelade Komissiyanin 397 sayli orderi esasinda yeniden hebs olunmusdur Hebs anketinde Zeyneb adli heyat yoldasinin 25 yas oldugu da qeyd edilmisdir Budefeki hebsde de ondan Musavat ve bu partiyanin feallari haqqinda sorgu sual etdiler Hebsxana heyatinin cetinliyi sebebi ile Neriman bey Azerbaycan Fovqelade Komissiyasinin sedri Mircefer Bagirova mektub yazib gorus istemisdir Bu gorusden sonra Neriman bey sovet istintaq orqanlari ile emekdasliga raziliq senedine imza ataraq serbest buraxildi Neriman bey Nerimanbeyli 1925 ci ilin mayinda ucuncu defe hebs olundu Bu onun istintaq orqanlari ile emekdasliqdan uzaqlasdigina isare edir Neriman bey Nerimanbeyli 1925 ci ilin iyunun 10 da Baki seherinden kenara cixmamaq haqqinda senede qol cekdikden sonra novbeti defe hebsden azad edilmisdir Daha sonralar da Neriman beyin huquqlari mehdudlasdirildi secici huququndan mehrum edildi isden uzaqlasdirildi 1937 ci il repressiyalari zamani Neriman bey Solovki esir dusergesine surgun edilmis ve orada da vefat etmisdir Siyasi ictimai faeliyyetiRusiya imperiyasi ve kecid dovru Neriman bey Xarkovda tehsil alarken Azerbaycanli Telebe Hemyerliler Teskilatinin rehberliyine secilmisdir Onun istiraki ile cemiyyet uzvlerinin verdikleri tamasalarin geliri Birinci dunya muharibesinden zerer cekmis muellimlerin ailelerine paylanirdi 1917 ci ilde Neriman bey Bakiya kocmus ve Musavat Partiyasinin siralarina daxil olmusdur 1917 ci ilin oktyabrinda Musavat Partiyasinin I Qurultayinin istirakcisi olmusdur O Bakiya qayitdiqdan sonra Muselman Xeyriyye Cemiyyetinin rehberlerinden biri olmusdur Neriman bey Nerimanbeyli 15 20 aprel 1917 tarixlerinde Bakida kecirilen Qafqaz Muselmanlari Qurultayinda istirak etmisdir 27 fevral 1918 ci ilde Musavat uzvu olaraq Zaqafqaziya Seymine uzv secilmisdir O burada Muselman fraksiyasinin Musavat ve demokratik biterefler qrupunun uzvu olmusdur 27 may 1918 ci ilde ise Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvu secilmisdir O burada Musavat ve biterefler fraksiyasinin uzvu olmusdur Neriman bey hemcinin Irevan Milli Komitesinin uzvu olmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru I Yusifbeyli hokumetinin iclasi Sagdan 5 ci Neriman bey Nerimanbeyli Neriman bey Nerimanbeyov Azerbaycanin Istiqlaliyyet Beyannamesinin leyhine ses vermis ve onu imzalayan 8 sexsden biri olmusdur Parlamentde Neriman bey 7 dekabr 1918 ci ilde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin uzvluyunden birbasa olaraq Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvluyune secilmisdir O parlamentde 4 fevral 1919 cu ilde yaradilmis torpaq teftis maliye ve budce komissiyalarinin uzvu secilmisdir Parlamentin 13 may 1919 tarixli sayca otuz yeddinci iclasinda Neriman bey Nerimanbeylinin evezine maliyye komissiyasina Rza bey Agabeyovun uzv secildi ve belelikle o hemin komissiya uzvluyunden cixdi Hokumetde I Yusifbeyli hokumetinin uzvleri Ayaq uste sagdan 1 ci Neriman bey Nerimanbeyli 14 mart 1919 cu ilde teskil olunan I Yusifbeyli hokumetinde Neriman bey Nerimanbeyli dovlet nezareti naziri dovlet nezaretcisi postuna teyin olundu ve hokumetin istefasina qeder bu vezifede calisdi Sovet dovru Neriman bey 1920 ci ilin mayindan 1934 cu ilin iyuluna qeder muxtelif fasilelerle 13 ferqli teskilatda islemek mecburiyyetinde qaldi O 1920 ci ilin mayindan 1921 ci ilin mayinadek Azerbaycan SSR Kend Teserrufati Xalq Komissarliginda xarici sobenin katibi vezifesinde calismisdir En son ise 1934 cu ilin iyulunda Eli Bayramov adina fabrikde huquq meslehetcisi calismisdir MenbeEdebiyyat Azerbaycan Milli Arxiv Idaresi Zaqafqaziya Seyminin muselman fraksiyasi ve Azerbaycan Milli Surasi iclaslarinin protokollari 1918 ci il 500 nus Baki Adiloglu 2006 Oqtay Esedov Rafael Cebrayilov Azerbaycan Respublikasinin Parlamenti PDF Baki 2008 Yaqub Mahmudov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 1 Lider nesriyyati Baki 2004 seh 440 ISBN 9952 417 14 2 Yaqub Mahmudov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 2 Lider nesriyyati Baki 2004 seh 472 ISBN 9952 417 44 4 Nesiman Yaqublu Cumhuriyyet quruculari PDF Baki Nurlar nesriyyati 2018 seh 504 Huseyn Ehmedov Azerbaycan mekteb ve pedaqoji fikir tarixi Baki Elm ve tehsil nesriyyati 2014 R A Vekilov ISTORIYa VOZNIKNOVENIYa AZERBAJDZhANSKOJ RESPUBLIKI PDF Baki Elm nesriyyati 1998 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab PDF Baki Azerbaycan nesriyyati AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETINI YANINDA BAS ARXIV IDARESI 1998 seh 976 PDF Baki Azerbaycan nesriyyati AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETINI YANINDA BAS ARXIV IDARESI 1998 seh 992 Eliyev M Azerbaycan Demokratik Respublikasi Azerbaycan hokumeti 1918 1920 Baki 1990 Pchelin N Krestyanskij vopros pri musavate 1918 1920 Ocherki Baki Nesriyyat AzQNII 1931 Istinadlar Vekilov 1990 seh 25 Ermenistan Azerbaycanlilarinin tarixi cografiyasi Baki Genclik 1995 seh 442 ISBN 5 8020 0852 0 Ferrux Rustemov Irevan Muellimler Seminariyasi ve onun mezunlari PDF Baki Elm ve tehsil 2022 seh 188 ISBN 978 9952 5455 010 Mohbaddin Samad Globalization and genetic blood memory or a conversation with People s Painter Togrul Narimanbeyov Visions of Azerbaijan June 2010 2011 08 23 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 08 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki Lider 2005 472 ISBN 9952 417 44 4 Cumhuriyyet Quruculari 2018 seh 352 2012 05 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 08 Enver Cingizoglu Nerimanbeyliler Soy dergisi 8 28 Baki 2009 seh 3 7 M Aliyev 1990 seh 64 Proclamation of Azerbaijan Democratic Republic 2012 02 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 08 Zaqafqziya Seymi 2006 seh 216 Azerbaycanin musteqil dovlet elan edilmesi haqqinda Azerbaycan Milli Surasinin Qerari Azerbaycan Cumhuriyyeti Hokumet qanun ve binaguzarliqlari mecmuesi 1919 1 s 5 7 az Prezident Kitabxanasi 28 may 1918 ci il 2016 01 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 14 93 il once Azerbaycana dogan 28 may gunesi The May 28th sun that rose in Azerbaijan 93 years ago Azadliq 2011 05 28 2012 04 25 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 08 Democratic Republic of Azerbaijan 2012 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 08 Pcelin 1931 seh 22 23 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab PDF 2018 02 19 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 08 06