Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . (fevral 2024) |
Nəcməddin Hacıyev (Dilbazi) (17 noyabr 1926, Musaköy, Qazax qəzası – 24 sentyabr 1980) — professor, Sovet Kosmik Tərabətinə öz töhfəsini vermiş ilk Azərbaycanlı, SSRİ idman ustası. SSRİ Alpinizm Federasiyasının ömürlük flaq-təbibi, bütün iri sovet alpinizm ekspedisiyalarının flaq-təbibi, Səbail və Nərimanov rayon sovetlərinin deputatı, Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Həkim Nəzarəti və Müalicəvi Bədən Tərbiyəsi Cəmiyyətinin və Azərbaycan Alpinizm Federasiyasının sədri.
| Nəcməddin Hacıyev | |
|---|---|
 | |
| 1963 – 24 sentyabr 1980 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 17 noyabr 1926 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 sentyabr 1980 (53 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | yol-nəqliyyat hadisəsi |
| Dəfn yeri | |
Haqqında
Nəcməddin Hacıyev 1926-cı ildə Qazax rayonun Xanlıqlar kəndində dünyaya göz açmışdı. Tibbi karyerasına ştatdankənar ordinator işləməklə başlayıb. 1948-ci il yanvarın 6-dan isə II fakültətiv cərrahiyyə kafedrasına baş laborant təyin edilir. 1948-ci ildə partiyaya üzv olmuşdur. 1954-cü il dekabrın 12-dək kafedrada bu vəzifədə çalışır və hazırlaşıb Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Qematologiya və Qanköçürmə İnstitutunun aspiranturasına daxil olur. 1957-ci il dekabrın 22-dək onun aspirantura, gənclik həvəsi ilə elmi axtarış illəridir. Aspiranturanı başa vurub, Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Qematologiya və Qanköçürmə İnstitutunun metodik şöbə təşkilatçısının müavini vəzifəsinə təyinat alır. 1958-ci ildə Moskvada SSRİ EA Tibbi-Bioloji Problemlər İnstitutunda sovet kosmik təbabətinin və kosmik biologiyasının atası Oleq Georgiyeviç Qazenkonun elmi rəhbərliyi altında "Alpinist idmançılarda periferik qanın laxtalanması və morfologiyasının gemodinamik göstəricilərinin, S-vitamin balansının dəyişilməsi" mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsi alır. 22 sentyabr 1958-ci il tarixdə onu Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Qematologiya və Qanköçürmə İnstitutunun baş elmi işçisi təyin edirlər. 1961-ci il sentyabrın 22-də yeni təyinat alır: SSRİ TEA Azərbaycan Eksperimental Kliniki Təbabət institutunun baş elmi işçisi vəzifəsinə təyin edilir. 1963-cü il noyabrın 12-dən bu tibb mərkəzində şöbə müdiri vəzifəsini tutur. 1964-cü il oktyabrın 12-dən N. Nərimanov adına Azərbaycan Tibb İnstitutu II fa- kültətiv cərrahiyyə kafedrasının assistenti, 1966-cı il fevralın 4-dən isə həmin kafedranın dosenti olur. Bu illərdə "Oksigen çatışmazlığının müxtəlif vəziyyətlərində dərialtı oksigen insuflyasiyasının effektivliyi" mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzərində işləyirdi, lakin sonra mövzuya dəyişiklik edildi və o. 1967.ci ildə Moskvada SSRİ EA Tibbi-Bioloji Problemlər İnstitutunda yenə də Oleq Georgiyeviç Qazenkonun elmi rəhbərliyi altında "Yüksək dağlıq şəraitdə alpinistlərin kliniki-fizioloji tədqiqi və dağ xəstəliyinin profilaktikası məsələləri (kliniki-eksperi- mental tədqiqat)" mövzusunda dissertasiya müda- fiə edərək tibb elmləri doktoru alimlik dərəcəsi alır. Bu iş elə həmin il də Ali Attestasiya Komissiyasından keçir. Ümumiyyətlə, Nəcməddin Hacıyev O. G. Qazenkonun şagirdlərindən biri idi. Alim uzun illər Hacıyevin Bakıya qayıdışına qarşı çıxır, onun SSRİ EA Tibbi-Bioloji Problemlər institutunda qalıb elmi tədqiqatlarla məşğul olmasında israr edirdi. Nəcməddin Hacıyev 1968-ci il aprelin 29-dan 1980-ci ildə həyatdan gedənə qədər Tibb İnstitutunda II fakültətiv cərrahiyyə kafedrasının professoru idi. Sözügedən kafedranın əsasını qoyan və onun müdiri isə professor, əməkdar elm xadimı Fuad Əfəndiyev idi (4 saylı xəstəxana onun adını daşıyır). Nəcməddin Hacıyev gematologiya, idman təbabəti və cərrahiyyənın müxtəlif məsələlərinə dair, o cümlədən kosmik çəkisizlik şəraitində və ekstremal yüksək dağlıq şəraitdə oksigenin aşağı parsial təzyiqi halında qan patologiyasının problemlərinə dair 80-ə yaxın elmi əsərin və kitabların müəllifi idi. Təyyarəçi-kosmonavtların və idmançı-alpinistlərin çəkisizlik və yüksək dağlıq şəraitlərdə dözüm problemlərinə həsr edilmiş əsərləri ilə sovet kosmik təbabət elminə öz töhfələrini vermiş ilk azərbaycanlı idi. Professor Nəcməddin Hacıyev çağdaş praktik təbabət elminə barokameraları və barokameralarda müalicəni tətbiq etmiş ilk sovet alimlərindən biri idi.
Professor Nəcməddin Hacıyev praktik tibbi fəaliyyəti ilə yanaşı tədrislə də məşğul idi. Tibb İnstitutunda tələbələrə rus və Azərbaycan dillərində eyni müvəffəqiyyətlə praktik mühazirələr oxuyurdu. Öz sahəsində bir tibb elmləri namizədi hazırlamışdı. Moskva, Tallin, Kiyev, Sverdlovsk, Vyana, Roma, Sofiya, Pekin şəhərlərində beynəlxalq konqreslərdə və simpoziumlarda Azərbaycanın cərrah-həkimlərini təmsil etmişdi. Rus dilini kamillik dərəcəsində bilməklə yanaşı, ingilis dilində tibbi materiallarla lüğətin köməyi ilə tanış ola bilirdi. Elmi məqalələri "Xirurqiya", "Azərbaycan Tibb Jurnalı", Romada beynəlxalq tibb məcmuəsində dərc edilmişdi. Fəal ictimaiyyətçi idi: 26 Bakı Komissarları (indiki Səbail) və Nərimanov rayon sovetlərinin deputatı seçilmişdi. Tələbəlik illərində institut komsomol təşkilatının katibi, 1965–66-cı illərdə ATİ həmkarlar təşkilatının sədri, 1966–71-ci illərdə institut partiya təşkilatının katibi, elmi işlər üzrə prorektor olmuşdu. İki peşəkarlar federasiyasının təşkilatçısı və sədri idi — 1961-ci ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Həkim Nəzarəti və Müalicəvi Bədən Tərbiyəsi Cəmiyyətinə və Azərbaycan Alpinizm Federasiyasına başçılıq etmişdi.
Professor Nəcməddin Hacıyev Bərdə-Yevlax yolunda avtomobil qəzasında ölmüşdür. Bakıda Dağüstü qəbiristanlıqda yaxın qohumlarından Mirvarid Dilbazi və Yaqut Dilbazi bacıları ilə yanaşı dəfn edilmişdir.
Nəcməddin Hacıyev Adilə Abbas qızı (1936) ilə evlənmişdir. Adilə xanım da ixtisasca həkimdir. Övladları: Mirvari, Ələddin, Aygün.
Mükafatları
SSRİ idman ustası və SSRİ Alpinizm Federasiyasının ömürlük flaq-təbibi, bütün iri sovet alpinizm ekspedisiyalarının flaq-təbibi olmuşdu. Alpinizm onun sevimli məşğuliyyəti idi. 50–60-cı illərdə alpinistqruplarının tərkibində Pamir, Alp dağları, Tyan-Şan, Böyük və Kiçik Qafqaz zirvələrinə qalxmışdı. Nalçik Dövlət Universitetinin tibb fakültəsinin təşkilində və qurulmasında göstərdiyi xidmətlərinə görə, Kabarda-Balkar Muxtar Respublikası AS fəxri fərmanına (1960) və Azərbaycan Ali Sovetinin fəxri fərmanına layiq görülmüşdü.
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler fevral 2024 Necmeddin Haciyev Dilbazi 17 noyabr 1926 Musakoy Qazax qezasi 24 sentyabr 1980 professor Sovet Kosmik Terabetine oz tohfesini vermis ilk Azerbaycanli SSRI idman ustasi SSRI Alpinizm Federasiyasinin omurluk flaq tebibi butun iri sovet alpinizm ekspedisiyalarinin flaq tebibi Sebail ve Nerimanov rayon sovetlerinin deputati Azerbaycan Elmi Tedqiqat Hekim Nezareti ve Mualicevi Beden Terbiyesi Cemiyyetinin ve Azerbaycan Alpinizm Federasiyasinin sedri Necmeddin HaciyevAzerbaycan Alpinizm Federasiyasinin sedri1963 24 sentyabr 1980Sexsi melumatlarDogum tarixi 17 noyabr 1926 1926 11 17 Dogum yeri Musakoy Qazax qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 24 sentyabr 1980 1980 09 24 53 yasinda Vefat sebebi yol neqliyyat hadisesiDefn yeri Dagustu qebiristanliqHaqqindaNecmeddin Haciyev 1926 ci ilde Qazax rayonun Xanliqlar kendinde dunyaya goz acmisdi Tibbi karyerasina statdankenar ordinator islemekle baslayib 1948 ci il yanvarin 6 dan ise II fakultetiv cerrahiyye kafedrasina bas laborant teyin edilir 1948 ci ilde partiyaya uzv olmusdur 1954 cu il dekabrin 12 dek kafedrada bu vezifede calisir ve hazirlasib Azerbaycan Elmi Tedqiqat Qematologiya ve Qankocurme Institutunun aspiranturasina daxil olur 1957 ci il dekabrin 22 dek onun aspirantura genclik hevesi ile elmi axtaris illeridir Aspiranturani basa vurub Azerbaycan Elmi Tedqiqat Qematologiya ve Qankocurme Institutunun metodik sobe teskilatcisinin muavini vezifesine teyinat alir 1958 ci ilde Moskvada SSRI EA Tibbi Bioloji Problemler Institutunda sovet kosmik tebabetinin ve kosmik biologiyasinin atasi Oleq Georgiyevic Qazenkonun elmi rehberliyi altinda Alpinist idmancilarda periferik qanin laxtalanmasi ve morfologiyasinin gemodinamik gostericilerinin S vitamin balansinin deyisilmesi movzusunda dissertasiya mudafie ederek tibb elmleri namizedi alimlik derecesi alir 22 sentyabr 1958 ci il tarixde onu Azerbaycan Elmi Tedqiqat Qematologiya ve Qankocurme Institutunun bas elmi iscisi teyin edirler 1961 ci il sentyabrin 22 de yeni teyinat alir SSRI TEA Azerbaycan Eksperimental Kliniki Tebabet institutunun bas elmi iscisi vezifesine teyin edilir 1963 cu il noyabrin 12 den bu tibb merkezinde sobe mudiri vezifesini tutur 1964 cu il oktyabrin 12 den N Nerimanov adina Azerbaycan Tibb Institutu II fa kultetiv cerrahiyye kafedrasinin assistenti 1966 ci il fevralin 4 den ise hemin kafedranin dosenti olur Bu illerde Oksigen catismazliginin muxtelif veziyyetlerinde derialti oksigen insuflyasiyasinin effektivliyi movzusunda doktorluq dissertasiyasi uzerinde isleyirdi lakin sonra movzuya deyisiklik edildi ve o 1967 ci ilde Moskvada SSRI EA Tibbi Bioloji Problemler Institutunda yene de Oleq Georgiyevic Qazenkonun elmi rehberliyi altinda Yuksek dagliq seraitde alpinistlerin kliniki fizioloji tedqiqi ve dag xesteliyinin profilaktikasi meseleleri kliniki eksperi mental tedqiqat movzusunda dissertasiya muda fie ederek tibb elmleri doktoru alimlik derecesi alir Bu is ele hemin il de Ali Attestasiya Komissiyasindan kecir Umumiyyetle Necmeddin Haciyev O G Qazenkonun sagirdlerinden biri idi Alim uzun iller Haciyevin Bakiya qayidisina qarsi cixir onun SSRI EA Tibbi Bioloji Problemler institutunda qalib elmi tedqiqatlarla mesgul olmasinda israr edirdi Necmeddin Haciyev 1968 ci il aprelin 29 dan 1980 ci ilde heyatdan gedene qeder Tibb Institutunda II fakultetiv cerrahiyye kafedrasinin professoru idi Sozugeden kafedranin esasini qoyan ve onun mudiri ise professor emekdar elm xadimi Fuad Efendiyev idi 4 sayli xestexana onun adini dasiyir Necmeddin Haciyev gematologiya idman tebabeti ve cerrahiyyenin muxtelif meselelerine dair o cumleden kosmik cekisizlik seraitinde ve ekstremal yuksek dagliq seraitde oksigenin asagi parsial tezyiqi halinda qan patologiyasinin problemlerine dair 80 e yaxin elmi eserin ve kitablarin muellifi idi Teyyareci kosmonavtlarin ve idmanci alpinistlerin cekisizlik ve yuksek dagliq seraitlerde dozum problemlerine hesr edilmis eserleri ile sovet kosmik tebabet elmine oz tohfelerini vermis ilk azerbaycanli idi Professor Necmeddin Haciyev cagdas praktik tebabet elmine barokameralari ve barokameralarda mualiceni tetbiq etmis ilk sovet alimlerinden biri idi Professor Necmeddin Haciyev praktik tibbi fealiyyeti ile yanasi tedrisle de mesgul idi Tibb Institutunda telebelere rus ve Azerbaycan dillerinde eyni muveffeqiyyetle praktik muhazireler oxuyurdu Oz sahesinde bir tibb elmleri namizedi hazirlamisdi Moskva Tallin Kiyev Sverdlovsk Vyana Roma Sofiya Pekin seherlerinde beynelxalq konqreslerde ve simpoziumlarda Azerbaycanin cerrah hekimlerini temsil etmisdi Rus dilini kamillik derecesinde bilmekle yanasi ingilis dilinde tibbi materiallarla lugetin komeyi ile tanis ola bilirdi Elmi meqaleleri Xirurqiya Azerbaycan Tibb Jurnali Romada beynelxalq tibb mecmuesinde derc edilmisdi Feal ictimaiyyetci idi 26 Baki Komissarlari indiki Sebail ve Nerimanov rayon sovetlerinin deputati secilmisdi Telebelik illerinde institut komsomol teskilatinin katibi 1965 66 ci illerde ATI hemkarlar teskilatinin sedri 1966 71 ci illerde institut partiya teskilatinin katibi elmi isler uzre prorektor olmusdu Iki pesekarlar federasiyasinin teskilatcisi ve sedri idi 1961 ci ilden omrunun sonunadek Azerbaycan Elmi Tedqiqat Hekim Nezareti ve Mualicevi Beden Terbiyesi Cemiyyetine ve Azerbaycan Alpinizm Federasiyasina basciliq etmisdi Professor Necmeddin Haciyev Berde Yevlax yolunda avtomobil qezasinda olmusdur Bakida Dagustu qebiristanliqda yaxin qohumlarindan Mirvarid Dilbazi ve Yaqut Dilbazi bacilari ile yanasi defn edilmisdir Necmeddin Haciyev Adile Abbas qizi 1936 ile evlenmisdir Adile xanim da ixtisasca hekimdir Ovladlari Mirvari Eleddin Aygun MukafatlariSSRI idman ustasi ve SSRI Alpinizm Federasiyasinin omurluk flaq tebibi butun iri sovet alpinizm ekspedisiyalarinin flaq tebibi olmusdu Alpinizm onun sevimli mesguliyyeti idi 50 60 ci illerde alpinistqruplarinin terkibinde Pamir Alp daglari Tyan San Boyuk ve Kicik Qafqaz zirvelerine qalxmisdi Nalcik Dovlet Universitetinin tibb fakultesinin teskilinde ve qurulmasinda gosterdiyi xidmetlerine gore Kabarda Balkar Muxtar Respublikasi AS fexri fermanina 1960 ve Azerbaycan Ali Sovetinin fexri fermanina layiq gorulmusdu Menbe