Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Nenlər (nen. ненэй ненэче, хасово, нещанг; köhnə — samoyedlər, юраки;luoravetlan) —Cənubi Sibirdə xalq.
 | |||
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| 45 000 | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
| Dini | |||
| Qohum xalqlar | |||
| , Nqanasanlar, Selkuplar, |
Ümumi məlumat
İndiki Arxangelsk, Tümen, Tomsk, Krasnoyarsk və b. rus əyalətlərində yaşayan və cəmi 34 min nəfərdən ibarət nenlər ("nenes", "iqanasan" "selkup" da adlanırlar) azsaylı millətlərdəndir. Nenlər, və ya Nen xalqı ya da Yuraklar (Rusca yazılışı: Ненцы — Nentsı [çoxluq]) Rusiya Federasiyasında yerli bir xalqdır. 2002 ili siyahıyaalmaya görə Rusiya Federasiyasında 41,302 Nenet yaşamaqdadır. Dilləri Nencədir. Bəzən İngiliscədəki çoxluq takısı olan (s) ilə qarışdırıldıqları üçün Nenet şəklində tələffüz edilməkdədir. Nenləriçlərində Enets xalqı, Selkup və Nganasan xalqının da daxil olduğu Samoyedler qrupu içinə girərlər. İki böyük Nenqrupu vardır: Tundra Nenləri və Meşə Nenləri. Bəziləri Nenlərin miladdan əvvəl 3000lərdə fin-Ural dillərini danışan qruplardan ayrıldıqları və miladdan əvvəl 200lərdə Türkcə və Altayca danışan xalqlarla qarışacaqları şərqə köç edən qruplar olduğuna inanmaqdadırlar. Nenlər torpağa və təbii qaynaqlara hörmət üzərində dayanan şamanist və animist bir inanc sisteminə sahibdirlər. Klan əsaslı bir ictimai quruluşlanmaları vardır. Nen şamanlarına Dadıba deyilir. Nenlər köçəri həyat tərzi keçirirlər. Nenlər 500.000 maral saxlayırlar və bu marallardan həm də xizək üzərində hərəkət üçün də istifadə edirlər. Nenlər Ural irqinə aiddir ki ural irqi də avrapoid və malqaloid irqinin qarışığıdır. Nen dili Ural dil ailəsinin Samoyed qrupuna aiddir və iki dialekt ibarətdir — qərb və şərq dialekti.(ненэць) nen dilindən tərcümədə insan deməkdir. Nenlər əsasən maral ətindən istifadə edirlər. Onlar hətta təzə qaraciyər böyrək maral qanı kimi ekzotik yeməklər də yeyirlər amma onların ən çox sevdikləri yemək dil və ürəkdir. Ağır soyuq şəraitdə yaşamaları onlara maral ətini konservləşdirməyi əti qanlı yeməyi hətta maral qanını belə içməyi öyrətdi. onlar maral əti bundan başqa, burada konserv və donuz əti, dəniz heyvanların əti, eləcə də şirin balıq istifadə olunur. Onlar nadir hallarda düyü və makarondan istifadə edirlər. Onlar nadir hallarda istifadə etsələr belə ancaq çovdar unundan hazırlanmış çörəyə üstünlük verirlər.
| Cəmi | Kişi | Qadın | |
|---|---|---|---|
| Cəmi | 49,787 | 23,521 | 26,266 |
| Arxangelsk vilayəti | 7,045 | 3,261 | 3,784 |
| Nenets Muxtar Dairəsi | 6,712 | 3,102 | 3,620 |
| Tümen vilayəti | 37,753 | 17,915 | 19,838 |
| Yamalo-Nenets Muxtar Dairəsi | 35,979 | 17,089 | 18,890 |
| Xantı-Mansi muxtar dairəsi | 1,383 | 656 | 727 |
| Krasnoyarsk diyarı | 3,853 | 1,853 | 1,988 |
| Komi Respublikası | 222 | 82 | 140 |
| Murmansk vilayəti | 112 | 49 | 63 |
Qalereya
-
![image]()
Usaqlar ile nenler aile -
![image]()
Nenlər (samoyedlər) 1914-cü ildə -
![image]()
Nenlər -
![image]()
Nen Muxtar dairəsi -
![image]()
Samoyed qadin -
![image]()
Samoyed qız -
![image]()
Mezen samoyedler -
![image]()
Yurak (Nenli)
Mənbə
ASE, VII cild, Bakı, 1983-cü il, səhifə 190.
İstinadlar
- . 2008-02-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-24.
- "Национальный состав населения". 30 December 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 30 December 2022.
 | Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Nenler nen nenej neneche hasovo neshang kohne samoyedler yuraki luoravetlan Cenubi Sibirde xalq Nenler nen nenej nenech rus Nency Umumi sayi45 000Yasadigi erazilerRusiya 41 302 2002 Dilinenes dili rus diliDiniSamanizm PravoslavliqQohum xalqlar Nqanasanlar Selkuplar Umumi melumatIndiki Arxangelsk Tumen Tomsk Krasnoyarsk ve b rus eyaletlerinde yasayan ve cemi 34 min neferden ibaret nenler nenes iqanasan selkup da adlanirlar azsayli milletlerdendir Nenler ve ya Nen xalqi ya da Yuraklar Rusca yazilisi Nency Nentsi coxluq Rusiya Federasiyasinda yerli bir xalqdir 2002 ili siyahiyaalmaya gore Rusiya Federasiyasinda 41 302 Nenet yasamaqdadir Dilleri Nencedir Bezen Ingiliscedeki coxluq takisi olan s ile qarisdirildiqlari ucun Nenet seklinde teleffuz edilmekdedir Nenlericlerinde Enets xalqi Selkup ve Nganasan xalqinin da daxil oldugu Samoyedler qrupu icine girerler Iki boyuk Nenqrupu vardir Tundra Nenleri ve Mese Nenleri Bezileri Nenlerin miladdan evvel 3000lerde fin Ural dillerini danisan qruplardan ayrildiqlari ve miladdan evvel 200lerde Turkce ve Altayca danisan xalqlarla qarisacaqlari serqe koc eden qruplar olduguna inanmaqdadirlar Nenler torpaga ve tebii qaynaqlara hormet uzerinde dayanan samanist ve animist bir inanc sistemine sahibdirler Klan esasli bir ictimai quruluslanmalari vardir Nen samanlarina Dadiba deyilir Nenler koceri heyat terzi kecirirler Nenler 500 000 maral saxlayirlar ve bu marallardan hem de xizek uzerinde hereket ucun de istifade edirler Nenler Ural irqine aiddir ki ural irqi de avrapoid ve malqaloid irqinin qarisigidir Nen dili Ural dil ailesinin Samoyed qrupuna aiddir ve iki dialekt ibaretdir qerb ve serq dialekti nenec nen dilinden tercumede insan demekdir Nenler esasen maral etinden istifade edirler Onlar hetta teze qaraciyer boyrek maral qani kimi ekzotik yemekler de yeyirler amma onlarin en cox sevdikleri yemek dil ve urekdir Agir soyuq seraitde yasamalari onlara maral etini konservlesdirmeyi eti qanli yemeyi hetta maral qanini bele icmeyi oyretdi onlar maral eti bundan basqa burada konserv ve donuz eti deniz heyvanlarin eti elece de sirin baliq istifade olunur Onlar nadir hallarda duyu ve makarondan istifade edirler Onlar nadir hallarda istifade etseler bele ancaq covdar unundan hazirlanmis coreye ustunluk verirler 2021 ci lin melumatlarina gore nenlerin yasadigi yerler Cemi Kisi QadinCemi 49 787 23 521 26 266Arxangelsk vilayeti 7 045 3 261 3 784Nenets Muxtar Dairesi 6 712 3 102 3 620Tumen vilayeti 37 753 17 915 19 838Yamalo Nenets Muxtar Dairesi 35 979 17 089 18 890Xanti Mansi muxtar dairesi 1 383 656 727Krasnoyarsk diyari 3 853 1 853 1 988Komi Respublikasi 222 82 140Murmansk vilayeti 112 49 63QalereyaUsaqlar ile nenler aile Nenler samoyedler 1914 cu ilde Nenler Nen Muxtar dairesi Samoyed qadin Samoyed qiz Mezen samoyedler Yurak Nenli MenbeASE VII cild Baki 1983 cu il sehife 190 Istinadlar 2008 02 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 12 24 Nacionalnyj sostav naseleniya 30 December 2022 tarixinde Istifade tarixi 30 December 2022 Etnik qrup ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin