Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məmməd İsa oğlu Çıraqov (21 iyun 1938, Qoçulu, Lüksemburq rayonu – 15 fevral 2022) — Geologiya-mineralogiya elmlər doktoru, BDU Kristalloqrafiya, mineralogiya və geokimya kafedrasının müdiri, professor.
| Məmməd Çıraqov | |
|---|---|
| Məmməd Çıraqov İsa oğlu | |
| Doğum tarixi | 21 iyun 1938 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 fevral 2022 (83 yaşında) |
| Elmi dərəcəsi | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Xudu Məmmədov |
Həyatı
21 iyun 1938-ci ildə Gürcüstan Respublikasının Bolnisi rayonunda anadan olmuşdur. 8 illik məktəbi Qoçuluda, orta məktəbi Arıxlıda bitirib. Həmin il Azərbaycan Dövlət Universitetinə daxil olmuş və 1962 ci ildə kristalloqrafiya ixtisası üzrə Universiteti bitirmişdi. Həmin ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Kimya İnstitutunda Xudu Məmmədovun rəhbərlik etdiyi kristallokimya laboriyasında işə başlayır. 1965-ci ildə aspiranturaya qəbul olmuş, SSRİ Elmlər Akademiyasının Sibir Şöbəsinin Qeyri-üzvi Kimya İnstitutuna göndərilmişdir.
1969-cu ildə Moskva Dövlət Universitetində namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Geologiya-Mineralogiya sahəsi üzrə elmi dərəcə almışdır. 1969 cu ildə Bakıya qayıdıb EA-nın Qeyri-üzvi və Fizika-Kimya İnsitutunda işə başlayıb. SSRİ EA Sibir şöbəsində aspiranturanı bitirib. Beynəlxalq Kristalloqrafiya cəmiyyətinin üzvüdür. 2000-ci ildən RTEA akademikidir. Moskva Dövlət Universitetində namizədlik, Leninqrad Dövlət Universitetində doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Təhsili və elmi adları
- 1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirmişdir.
- 1969-cu ildə Moskva Dövlət Universitetində "Kanasit və delxayelit mineralların kristal quruluşu" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
- 1989-cu ildə Leninqrad Dövlət Universitetində "Kalsium və nadir torpaq elementlərinin müqayisəli kristallokimyası" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Akademik Xudu Məmmədovun yetirməsidir.
Tədqiqat sahəsi
Silikat və alümosilikatların kristallokimyası, mineralların və qeyri-üzvü birləşmələrin çevrilməsinin kristallokimyəvi aspektləri. Yeni quruluşların açılması, müqayisəli kristallokimya üsulunun yaranması və onun əsasında mineralların və qeyri-üzvi birləşmələrin modelləşdirilməsi, kalsium silikatlarında polisomatizm hadisəsi, mineralların çevrilməsinin istiqamətliliyi və s.
Elm fəaliyyəti
1971-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetində baş müəllim,dosent,professor kimi fəaliyyət göstərmişdir.1989 cu ildə Leninqrad Universitetində "Kalsium və nadir torpaq elementləri saxlayan silikatların müqayisəli kristallokimyası" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru olmuşdur. Məmməd İsa oğlu 1973-cü ildən Beynəlxalq Kristalloqrafiya cəmiyyətinin üzvüdür. Onun tərəfindən 30-dan çox mürəkkəb mineralın və onların sintetika analoqlarının quruluşu açılmış və nəticədə 25 yeni quruluş tipi və silisium oksigen radikalları müəyyənləşdirilmışdir. Bunların əsasında silikatların yeni təsnifatını vermişdir.İlk dəfə Məmməd Çıraqov kalsium və nadir torpaq elementlərinin yer qabığında paylanmasını kristallokimyəvi kriteriyalarını yaratmışdır. O,mineralların və qeyri-üzvi birləşmələrin çevrilməsinin quruluş prinsiplərini vermiş və bunun əsasında polisomatizm nəzəriyyəsini yaratmışdır. Bu nəzəriyyəyə Beynəlxalq Ədəbiyyatda Çıraqov-Teylar nəzəriyyəsi adlanır. 1978–1990-cı illərdə Moskva Dövlət Universitetinin Elmi Şurasında dəfələrlə dissertasiya işlərində rəsmi opponent kimi çıxış etmişdir. Məmməd Çıraqov məruzə ilə Beynəlxalq Konqreslərdə çıxış etmişdir. Onun 120dən çox elmi məqaləsi, əsasən, xarici ölkələrdə çap olunmuşdur. Aldığı elmi nəticələri Belovun, Məmmədovun, Libau, Teylor, Qodovinko, Çuxrov və.b. Görkəmli alimləri elmi işlərində istifadə olunmuşdur. Məmməd Çıraqovun tədqiqatları dünyada tanınmış,onun elmi əsərləri Beynəlxalq Bank məlumatlarına xüsusi şifrlərlə daxil edilmişdir. Məmməd Çıraqovu rəhbərliyi ilə 30 nəfərdən çox aspirant dissertant geologiya-mineralogiya,fizika-riyaziyyat və kimya elmləri elmi dərəcəsi almışdır.
Yeni quruluşların açılması, müqayisəli kristallokimya üsulunun yaranması və onun əsasında mineralların və qeyri-üzvi birləşmələrin modelləşdirilməsi, kalsium silikatlarında polisomatizm hadisəsi, mineralların çevrilməsinin istiqamətliliyi və s.
Əmək fəaliyyəti
- 1962-ci ildə AMEA Kimya institutunda kiçik elmi işçi.
- 1966–1969, SSRİ EA Sibir şöbəsində Qeyri-Üzvü Kimya İnstitutunda aspirant.
- 1971-ci ildə BDU-nun Faydalı Qazıntılar kafedrasında baş müəllim
- 1987-ci ildən dosent
- 1990-cı ildən — BDU-nun Kristalloqrafiya, mineralogiya və geokimya kafedrasında professor və hal-hazırda kafedra müdüri vəzifəsində çalışır.
- 150-dən çox elmi məqalənin müəllifidir.
- 3 monoqrafiyanın müəllifidir.
- 4 dərsliyin müəllifidir.
- 6 elmlər namizədi yetişdirmişdir.
Mükafatları
- Bilik cəmiyyəti Xudu Məmmədov mükafatı laureatıdır.
- 1999-cu ildə Məmməd Çıraqov İngiltərə və ABŞ alimləriini tərtib etdiyi "Kim kimdir?" Beynəlxalq Məcmuəsinə 20-ci əsrin 2000 görkəmli alimi sırasına daxil edilmiş,xüsusi diplom və adlı medalla təltif edilmişdir.O,həmçinin "Kim kimidir" məcmuəsinə daxil ola biləcək alimləri seçən ekspert komissiyasının tərkibinə daxil edilmişdir.
- 2000-ci ildə Məmməd müəllim Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyasının akademikidir.
- 2002-ci ildən Məmməd Çıraqovun oxuduğu Qoçulu orta məktəbi onun adını daşıyır.
Beynəlxalq seminar, simpozium və konfranslarda iştirakı
Moskva, Ottava, Varşava, Sofiya, Budapeşt və s. Beynəlxalq konfranslarında iştirak etmiş və tezisləri çap olunmuşdur.
Seçilmiş əsərləri
- 2004, NH4±forma JBN-seolitin hidrotermal sintezi və kristal quruluşu. // XVIII ULUSAL KIMYA KONGRESI, 5–9 Temmuz Kars.
- 2004, Boratokankrinitin (Na,Ca)2Na6(AlSiO4)6(BO3) • 2H2O hidrotermal sintezi və kristal quruluşu. 26–31 August . – Budapest.
- 2004, Çaroitin kristal quruluşu — okenit, kanasit və mizerit quruluşlarının törəməsi. Ukrayna Mineralogiya Jurnalı, t.25, № 4, s.5–9.
- 2005, Boratokankrenitin hidrotermal sintezi və çevrilməsinin kristallokimyəvi xüsusiyyətləri. Moskva. Qeyri-Üzvü Kimya jurnalı. T.50, № 10, s.1506–1510.
Kitablar
- 1985, Kristalloqrafiya. (Dərs vəsaiti).Azərb. dilində.
- 1992, Riyazi üsulların geologiyaya tətbiqi. (Dərslik) Azərb. dilində.
- 1997, Kristallokimya. (Dərslik). Azərb. dilində.
- 2002, Zirvə. Monoqrafiya. Azərb. dilində.
- 2003, Kalsium və nadir torpaq elementlərin, silikatların müqayisəli kristallokimyası. Monoqrafiya. Rus dilində.
- 2008, Kristalloqrafiya və Kristallokimya. (Dərslik). Azərb. Dilində.
- 2008, Azərbaycan mineralları. Ensiklopediya. Azərb., rus və ingilis dillərində.
Beynəlxalq seminarlarda, simpoziumda və konfranslarda iştirakı
Moskva, Ottava, Varşava, Sofiya, Budapeşt və s. Beynəlxalq konfranslarında iştirak etmiş və ya tezisləri çap olunmuşdur.
İstinadlar
...
Xarici keçidlər
- Məmməd Çıraqov
- http://geology.bsu.edu.az/
- http://qoculu.blogspot.com/
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memmed Isa oglu Ciraqov 21 iyun 1938 Qoculu Luksemburq rayonu 15 fevral 2022 Geologiya mineralogiya elmler doktoru BDU Kristalloqrafiya mineralogiya ve geokimya kafedrasinin mudiri professor Memmed CiraqovMemmed Ciraqov Isa ogluDogum tarixi 21 iyun 1938 1938 06 21 Dogum yeri Qoculu Luksemburq rayonu Gurcustan SSR SSRIVefat tarixi 15 fevral 2022 2022 02 15 83 yasinda Elmi derecesi geologiya mineralogiya elmleri doktoruTehsili Baki Dovlet UniversitetiElmi rehberi Xudu MemmedovHeyati21 iyun 1938 ci ilde Gurcustan Respublikasinin Bolnisi rayonunda anadan olmusdur 8 illik mektebi Qoculuda orta mektebi Arixlida bitirib Hemin il Azerbaycan Dovlet Universitetine daxil olmus ve 1962 ci ilde kristalloqrafiya ixtisasi uzre Universiteti bitirmisdi Hemin ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Kimya Institutunda Xudu Memmedovun rehberlik etdiyi kristallokimya laboriyasinda ise baslayir 1965 ci ilde aspiranturaya qebul olmus SSRI Elmler Akademiyasinin Sibir Sobesinin Qeyri uzvi Kimya Institutuna gonderilmisdir 1969 cu ilde Moskva Dovlet Universitetinde namizedlik dissertasiyasi mudafie etmisdir Geologiya Mineralogiya sahesi uzre elmi derece almisdir 1969 cu ilde Bakiya qayidib EA nin Qeyri uzvi ve Fizika Kimya Insitutunda ise baslayib SSRI EA Sibir sobesinde aspiranturani bitirib Beynelxalq Kristalloqrafiya cemiyyetinin uzvudur 2000 ci ilden RTEA akademikidir Moskva Dovlet Universitetinde namizedlik Leninqrad Dovlet Universitetinde doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Tehsili ve elmi adlari1962 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetini bitirmisdir 1969 cu ilde Moskva Dovlet Universitetinde Kanasit ve delxayelit minerallarin kristal qurulusu movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie etmisdir 1989 cu ilde Leninqrad Dovlet Universitetinde Kalsium ve nadir torpaq elementlerinin muqayiseli kristallokimyasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Akademik Xudu Memmedovun yetirmesidir Tedqiqat sahesiSilikat ve alumosilikatlarin kristallokimyasi minerallarin ve qeyri uzvu birlesmelerin cevrilmesinin kristallokimyevi aspektleri Yeni quruluslarin acilmasi muqayiseli kristallokimya usulunun yaranmasi ve onun esasinda minerallarin ve qeyri uzvi birlesmelerin modellesdirilmesi kalsium silikatlarinda polisomatizm hadisesi minerallarin cevrilmesinin istiqametliliyi ve s Elm fealiyyeti1971 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinde bas muellim dosent professor kimi fealiyyet gostermisdir 1989 cu ilde Leninqrad Universitetinde Kalsium ve nadir torpaq elementleri saxlayan silikatlarin muqayiseli kristallokimyasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie edib geologiya mineralogiya elmleri doktoru olmusdur Memmed Isa oglu 1973 cu ilden Beynelxalq Kristalloqrafiya cemiyyetinin uzvudur Onun terefinden 30 dan cox murekkeb mineralin ve onlarin sintetika analoqlarinin qurulusu acilmis ve neticede 25 yeni qurulus tipi ve silisium oksigen radikallari mueyyenlesdirilmisdir Bunlarin esasinda silikatlarin yeni tesnifatini vermisdir Ilk defe Memmed Ciraqov kalsium ve nadir torpaq elementlerinin yer qabiginda paylanmasini kristallokimyevi kriteriyalarini yaratmisdir O minerallarin ve qeyri uzvi birlesmelerin cevrilmesinin qurulus prinsiplerini vermis ve bunun esasinda polisomatizm nezeriyyesini yaratmisdir Bu nezeriyyeye Beynelxalq Edebiyyatda Ciraqov Teylar nezeriyyesi adlanir 1978 1990 ci illerde Moskva Dovlet Universitetinin Elmi Surasinda defelerle dissertasiya islerinde resmi opponent kimi cixis etmisdir Memmed Ciraqov meruze ile Beynelxalq Konqreslerde cixis etmisdir Onun 120den cox elmi meqalesi esasen xarici olkelerde cap olunmusdur Aldigi elmi neticeleri Belovun Memmedovun Libau Teylor Qodovinko Cuxrov ve b Gorkemli alimleri elmi islerinde istifade olunmusdur Memmed Ciraqovun tedqiqatlari dunyada taninmis onun elmi eserleri Beynelxalq Bank melumatlarina xususi sifrlerle daxil edilmisdir Memmed Ciraqovu rehberliyi ile 30 neferden cox aspirant dissertant geologiya mineralogiya fizika riyaziyyat ve kimya elmleri elmi derecesi almisdir Yeni quruluslarin acilmasi muqayiseli kristallokimya usulunun yaranmasi ve onun esasinda minerallarin ve qeyri uzvi birlesmelerin modellesdirilmesi kalsium silikatlarinda polisomatizm hadisesi minerallarin cevrilmesinin istiqametliliyi ve s Emek fealiyyeti1962 ci ilde AMEA Kimya institutunda kicik elmi isci 1966 1969 SSRI EA Sibir sobesinde Qeyri Uzvu Kimya Institutunda aspirant 1971 ci ilde BDU nun Faydali Qazintilar kafedrasinda bas muellim 1987 ci ilden dosent 1990 ci ilden BDU nun Kristalloqrafiya mineralogiya ve geokimya kafedrasinda professor ve hal hazirda kafedra muduri vezifesinde calisir 150 den cox elmi meqalenin muellifidir 3 monoqrafiyanin muellifidir 4 dersliyin muellifidir 6 elmler namizedi yetisdirmisdir MukafatlariBilik cemiyyeti Xudu Memmedov mukafati laureatidir 1999 cu ilde Memmed Ciraqov Ingiltere ve ABS alimleriini tertib etdiyi Kim kimdir Beynelxalq Mecmuesine 20 ci esrin 2000 gorkemli alimi sirasina daxil edilmis xususi diplom ve adli medalla teltif edilmisdir O hemcinin Kim kimidir mecmuesine daxil ola bilecek alimleri secen ekspert komissiyasinin terkibine daxil edilmisdir 2000 ci ilde Memmed muellim Rusiya Tebiet Elmleri Akademiyasinin akademikidir 2002 ci ilden Memmed Ciraqovun oxudugu Qoculu orta mektebi onun adini dasiyir Beynelxalq seminar simpozium ve konfranslarda istirakiMoskva Ottava Varsava Sofiya Budapest ve s Beynelxalq konfranslarinda istirak etmis ve tezisleri cap olunmusdur Secilmis eserleri2004 NH4 forma JBN seolitin hidrotermal sintezi ve kristal qurulusu XVIII ULUSAL KIMYA KONGRESI 5 9 Temmuz Kars 2004 Boratokankrinitin Na Ca 2Na6 AlSiO4 6 BO3 2H2O hidrotermal sintezi ve kristal qurulusu 26 31 August Budapest 2004 Caroitin kristal qurulusu okenit kanasit ve mizerit quruluslarinin toremesi Ukrayna Mineralogiya Jurnali t 25 4 s 5 9 2005 Boratokankrenitin hidrotermal sintezi ve cevrilmesinin kristallokimyevi xususiyyetleri Moskva Qeyri Uzvu Kimya jurnali T 50 10 s 1506 1510 Kitablar1985 Kristalloqrafiya Ders vesaiti Azerb dilinde 1992 Riyazi usullarin geologiyaya tetbiqi Derslik Azerb dilinde 1997 Kristallokimya Derslik Azerb dilinde 2002 Zirve Monoqrafiya Azerb dilinde 2003 Kalsium ve nadir torpaq elementlerin silikatlarin muqayiseli kristallokimyasi Monoqrafiya Rus dilinde 2008 Kristalloqrafiya ve Kristallokimya Derslik Azerb Dilinde 2008 Azerbaycan minerallari Ensiklopediya Azerb rus ve ingilis dillerinde Beynelxalq seminarlarda simpoziumda ve konfranslarda istirakiMoskva Ottava Varsava Sofiya Budapest ve s Beynelxalq konfranslarinda istirak etmis ve ya tezisleri cap olunmusdur Istinadlar Xarici kecidlerMemmed Ciraqov http geology bsu edu az http qoculu blogspot com