Məmlük hökmdarlarının siyahısı Məmlük sultanlığı 1250 ci ildə əyyubi sultanı nin məmlükləri tərəfindən qurulmuş və əyyub

Məmlük hökmdarlarının siyahısı — Məmlük sultanlığı 1250-ci ildə Əyyubi sultanı nin məmlükləri tərəfindən qurulmuş və Əyyubilər dövlətini süquta uğratmışdır. Sultanlığın paytaxtı Qahirə şəhəri olmuş və müxtəlif dövrlərdə ərazisi Misir, Suriya və Anadolunun bəzi hissələrini, Cəzirə və Hicazı əhatə etmişdir. Məmlük sultanlığı 1517-ci ildə Osmanlı imperiyası tərəfindən süquta uğradılmışdır.

Məmlük sultanlığı hökmdarları
Keçmiş monarxiya


Məmlük sultanlığının gerbi
İlk hökmdar	İzzəddin Aybək
Son hökmdar	II Tumanbəy
Titul	sultan
Rəsmi məkan	Qahirə
Yaranması	1250
Süqutu	1517

Məmlük tarixi Bəhri və dövrləri olmaqla iki yerə bölünür. Bəhri sultanları əsasən türk mənşəli, Bürcilər isə etnik çərkəzlərdən ibarət idi. İlk üç Məmlük sultanı Aybək, onun oğlu və Qutuz Bəhrilər sülaləsinin üzvü hesab edilsələr də, onlar "Bəhriyyə məmlük alayı"nın tərkibində deyildilər və Bəhrilərin siyasi maraqlarına qarşı çıxırdılar. Bəhrilərdən ilk sultan Baybarsdır.

Bürcilər 1382-ci ildə hakimiyyətə gəlməsi ilə taxta çıxdılar. Həmçinin 1512-ci ildə taxta çıxarılan və bir neçə ay hakimiyyətdə olan, 34-cü sultan Abbasi xəlifəsi idi və Bürci əmirləri tərəfindən siyasi fiqur kimi hakimiyyətə gətirilmişdi.

Hökmdarların siyahısı

İstinadlar

Northrup 1998, pp. 69–70.
Griffith, Francis Llewellyn; and several more. Egypt/3 History // Kisholm, Hyu (redaktor). Britannika Ensiklopediyası. 09 (XI). Cambridge University Press. 1911. 80–130, see pages 100 to 103. Kalā’ūn....Malik al-Nāṣir....Mongol Wars....Decline of the Bahri power....Timur in Syria....Wars with European Powers....Early relations with Turkey....The Turkish conquest
Northrup 1998, p. 69.
Northrup 1998, p. 70.
Stewart, John. African States and Rulers. McFarland & Company. 2006. səh. 86. ISBN .
Hathaway, Jane. Tale of Two Factions, A: Myth, Memory, and Identity in Ottoman Egypt and Yemen. State University of New York Press. 2003. 50–52. ISBN .
Northrup, ed. Petry 1998, p. 250.
Northrup 1998, p. 71.
Thorau, Peter. The Lion of Egypt: Sultan Baybars I and the Near East in the Thirteenth Century. Longman. 1992. səh. 261. ISBN .
Holt 2004, p. 99.
Yosef, 2012b. səh. 394
Northrup, ed. Petry 1998, p. 252.
Yosef, 2012b. səh. 396
Tarikh, Volumes 5-6: Peoples and Kingdoms of West Africa in the Pre-Colonial Period. Longman. 1974. səh. 9. ISBN .
Drory 2006, p. 20.
Bauden 2009, p. 63.
Levanoni 1995, p. 102.
Drory 2006, p. 24.
Drory 2006, p. 28.
Holt, eds. Vermeulen and De Smet, p. 319.
Garcin, ed. Petry 1998, p. 293.
Natho, Kadir I. (2010). Circassian History. Xlibris Corporation.
Levanoni, eds. Winter and Levanoni 2004, p. 82.
Ali, Abdul. Islamic Dynasties of the Arab East: State and Civilization During the Later Medieval Times. M.D. Publications Private Limited. 1996. səh. 64. ISBN .
Garcin, ed. Petry 1998, p. 295.
Dobrowolski, Jarosław. The Living Stones of Cairo. American University in Cairo Press. 2001. səh. 60. ISBN .
Saracenic Heraldry: A Survey. Clarendon Press. 1933. səh. 127.
Garcin, ed. Petry 1998, p. 297.
Petry 1994, p. 20.

Ədəbiyyat

Bauden, Frédéric. "The Sons of al-Nāṣir Muḥammad and the Politics of Puppets: Where Did It All Start?" (PDF). Mamluk Studies Review. Middle East Documentation Center, The University of Chicago. 13 (1). 2009. 2021-09-09 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-07-10.
Drory, Joseph. The Prince who Favored the Desert: Fragmentary Biography of al-Nasir Ahmad (d. 745/1344) // Wasserstein, David J.; Ayalon, Ami (redaktorlar ). Mamluks and Ottomans: Studies in Honour of Michael Winter. Routledge. 2006. ISBN .
Garcin, Jean-Claude. The Regime of the Circassian Mamluks // Petry, Carl F. (redaktor). The Cambridge History of Egypt, Volume 1. Cambridge University Press. 1998. ISBN .
Winter, Michael; Levanoni, Amalia, redaktorlar The Mamluks in Egyptian and Syrian Politics and Society. Brill. 2004. ISBN .
Northrup, Linda. From Slave to Sultan: The Career of Al-Manṣūr Qalāwūn and the Consolidation of Mamluk Rule in Egypt and Syria (678-689 A.H./1279-1290 A.D.). Franz Steiner Verlag. 1998. ISBN .
Northrup, Linda S. The Bahri Mamluk sultanate // Petry, Carl F. (redaktor). The Cambridge History of Egypt, Vol. 1: Islamic Egypt 640-1517. Cambridge University Press. 1998. ISBN .
Petry, Carl F. Protectors or Praetorians?: The Last Mamluk Sultans and Egypt's Waning as a Great Power. State University of New York Press. 1994. ISBN .
Yosef, Koby. "Dawlat al-atrāk or dawlat al-mamālīk? Ethnic origin or slave origin as the defining characteristic of the ruling élite in the Mamlūk sultanate". Jerusalem Studies in Arabic and Islam. Hebrew University of Jerusalem. 39. 2012b: 387–410.

[Northrup6970-1] Northrup 1998, pp. 69–70.

[Britannica101-103-2] Griffith, Francis Llewellyn; and several more. Egypt/3 History // Kisholm, Hyu (redaktor). Britannika Ensiklopediyası. 09 (XI). Cambridge University Press. 1911. 80–130, see pages 100 to 103. Kalā’ūn....Malik al-Nāṣir....Mongol Wars....Decline of the Bahri power....Timur in Syria....Wars with European Powers....Early relations with Turkey....The Turkish conquest

[Northrup69-3] Northrup 1998, p. 69.

[4] Northrup 1998, p. 70.

[Stewart86-5] Stewart, John. African States and Rulers. McFarland & Company. 2006. səh. 86. ISBN .

[Hathaway50-52-6] Hathaway, Jane. Tale of Two Factions, A: Myth, Memory, and Identity in Ottoman Egypt and Yemen. State University of New York Press. 2003. 50–52. ISBN .

[NorthrupPetry250-7] Northrup, ed. Petry 1998, p. 250.

[Northrup71-8] Northrup 1998, p. 71.

[9] Thorau, Peter. The Lion of Egypt: Sultan Baybars I and the Near East in the Thirteenth Century. Longman. 1992. səh. 261. ISBN .

[10] Holt 2004, p. 99.

[FOOTNOTEYosef2012b394-11] Yosef, 2012b. səh. 394

[NorthrupPetry252-12] Northrup, ed. Petry 1998, p. 252.

[FOOTNOTEYosef2012b396-13] Yosef, 2012b. səh. 396

[14] Tarikh, Volumes 5-6: Peoples and Kingdoms of West Africa in the Pre-Colonial Period. Longman. 1974. səh. 9. ISBN .

[Drory20-15] Drory 2006, p. 20.

[Bauden63-16] Bauden 2009, p. 63.

[17] Levanoni 1995, p. 102.

[Drory24-18] Drory 2006, p. 24.

[Drory28-19] Drory 2006, p. 28.

[20] Holt, eds. Vermeulen and De Smet, p. 319.

[Garcin293-21] Garcin, ed. Petry 1998, p. 293.

[22] Natho, Kadir I. (2010). Circassian History. Xlibris Corporation.

[23] Levanoni, eds. Winter and Levanoni 2004, p. 82.

[24] Ali, Abdul. Islamic Dynasties of the Arab East: State and Civilization During the Later Medieval Times. M.D. Publications Private Limited. 1996. səh. 64. ISBN .

[25] Garcin, ed. Petry 1998, p. 295.

[26] Dobrowolski, Jarosław. The Living Stones of Cairo. American University in Cairo Press. 2001. səh. 60. ISBN .

[27] Saracenic Heraldry: A Survey. Clarendon Press. 1933. səh. 127.

[28] Garcin, ed. Petry 1998, p. 297.

[Petry20-29] Petry 1994, p. 20.

Salehilər Bəhrilər Bürcilər
№	Titul adı	Adı	Hakimiyyətin başlanğıcı	Hakimiyyətin sonu	Milliyyəti	Qeydlər	Sikkə
1	Əl-Məlik əl-Muizz	İzzəddin Aybək	31 iyul 1250	10 aprel 1257	Türkmən	Əyyubi sultanı Saleh Əyyubun məmlükü. Saleh Əyyubun ölümündən sonra onun dul arvadı Şəcər Durrla evləndi və 1250-ci ilə qədər Əyyubi dövlətini faktiki olaraq Aybək idarə edirdi. 1250-ci ildə Şəcər Durrun taxtdan tamamən çəkilməsi ilə Aybək qanuni hökmdar elan edildi və beləliklə Məmlük sultanlığının əsası qoyuldu
2	Əl-Məlik əl-Mənsur		15 aprel 1257	noyabr 1259	Türkmən	Aybəkin oğlu.
3	Əl-Məlik əl-Müzəffər	Seyfəddin Qutuz	noyabr 1259	24 oktyabr 1260	Xarəzmli türk	Aybəkin Muiziyyə dəstəsindən olan məmlükü. Nurəddin Əlinin dövründə isə baş vəzir idi və əyanlar arasında güclü mövqeyə sahib idi.
4	Əl-Məlik əz-Zahir	Rükunəddin Baybars	24 oktyabr 1260	1 iyul 1277	Qıpçaq	Bəhri məmlükü və Bəhri sülaləsinin banisi.
5	Əl-Məlik as-Sa'id		3 iyul 1277	avqust 1279	Qıpçaq	Baybarsın oğlu.
6	Əl-Məlik əl-Adil	Bədrədddin Sülemiş	avqust 1279	noyabr 1279	Qıpçaq	Baybarsın oğlu
7	Əl-Məlik əl-Mənsur	Seyfəddin Kalavun	noyabr 1279	10 noyabr 1290	Qıpçaq	Bəhri məmlükü və Baybarsın baş vəziri
8	Əl-Məlik əl-Əşrəf	Səlahəddin Xəlil	12 noyabr 1290	12 dekabr 1293	Qıpçaq	Kalavunun oğlu.
9	Əl-Məlik an-Nasir	Nəsrəddin Məhəmməd	14 dekabr 1293	dekabr 1294	Qıpçaq	Kalavunun oğlu, birinci hakimiyyəti dövrü.
10	Əl-Məlik əl-Adil		dekabr 1294	7 dekabr 1296	Monqol	Kalavunun məmlükü.
11	Əl-Məlik əl-Mənsur	Hüsaməddin Laçın	7 dekabr 1296	16 yanvar 1299	Çərkəz	Kalavunun məmlükü.
12	Əl-Məlik an-Nasir	Nəsrəddin Məhəmməd	16 yanvar 1299	mart 1309	Qıpçaq	İkinci hakimiyyəti.
13	Əl-Məlik əl-Müzəffər	Rüknəddin Baybars Çaşnigir	aprel 1309	5 mart 1310	Çərkəz	Kalavunun məmlükü.
14	Əl-Məlik an-Nasir	Nəsrəddin Məhəmməd	5 mart 1310	6 iyun 1341	Qıpçaq	Üçüncü hakimiyyəti.
15	Əl-Məlik əl-Mənsur		8 iyun 1341	avqust 1341	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu. Lakin hakimiyyət məmlükü Qavsunun əlində idi.
16	Əl-Məlik əl-Əşrəf		avqust 1341	21 yanvar 1342	Qıpçaq vəTatar	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu. Uşaq ikən Qavsun tərəfindən sultan elan edilmişdi.
17	Əl-Məlik an-Nasir		21 yanvar 1342	27 iyun 1342	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu.
18	Əl-Məlik əs-Saleh		27 iyun 1342	3 avqust 1345	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu.
19	Əl-Məlik al-Kamil	Seyfəddin Şaban	3 avqust 1345	18 September 1346	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu.
20	Əl-Məlik əl-Müzəffər		18 September 1346	10 dekabr 1347	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu.
21	Əl-Məlik an-Nasir	Bədrəddin Həsən	dekabr 1347	21 avqust 1351	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu, birinci hakimiyyəti dövrü. Həsən gənc yaşlarında taxta çıxmışdı və həqiqi hakimiyyət dörd böyük əmir, , , və tərəfindən idarə edilirdi. Həsən onların qərarlarına qarşı çıxdığı üçün devrildi.
22	Əl-Məlik əs-Saleh		21 avqust 1351	20 oktyabr 1354	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu.
23	Əl-Məlik an-Nasir	Bədrəddin Həsən	20 oktyabr 1354	16 mart 1361	Qıpçaq	İkinci hakimiyyəti. O, əmir tərəfindən öldürüldü.
24	Əl-Məlik əl-Mənsur		17 mart 1361	29 may 1363	Qıpçaq	Seyfəddin Hacının oğlu. Əsl hakimiyyət Yalbuğa Ömərinin əlində idi və sonradan onun tərəfindən taxtdan salındı.
25	Əl-Məlik əl-Əşrəf		29 may 1363	15 mart 1377	Qıpçaq	Nəsrəddin Məhəmmədin oğlu.
26	Əl-Məlik əl-Mənsur		15 mart 1377	19 may 1381	Qıpçaq	Zeynəddin Şabanın oğlu. Uşaq yaşlarında hakimiyyətə gəlmişdir. Lakin faktiki hakimiyyət İbək və Qartayda idi. İbəkin öldürülməsindən sonra isə hakimiyyət Yalbuğa Ömərinin keçmiş məmlükü Bərkuka keçdi.
27	Əl-Məlik əs-Saleh		19 may 1381	26 noyabr 1382	Qıpçaq	Zeynəddin Şabanın oğlu. Onun dövründə də həqiqi hakimiyyət Bərkukun əlində idi.
28	Əl-Məlik əz-Zahir		26 noyabr 1382	1 iyun 1389	Çərkəz	Yalbuğa Ömərinin keçmiş məmlüklərindən biri və Məmlük sultanlığında Bürcilər sülaləsinin banisi.
29	Əl-Məlik əs-Saleh	Səlahəddin Hacı	1 iyun 1389	yanvar 1390	Qıpçaq	İkinci hakimiyyəti. Bərkuka qarşı qalxmış üsyandan sonra hakimiyyətini yenidən bərpa etdi. Lakin Bərkuk tərəfindən yenidən hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı və Qahirədə yaşamasına icazə verildi.
30	Əl-Məlik əz-Zahir	Seyfəddin Bərkuk	21 yanvar 1390	20 iyun 1399	Çərkəz	İkinci hakimiyyəti.
31	Əl-Məlik an-Nasir		20 iyun 1399	20 September 1405	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun oğlu.
32	Əl-Məlik əl-Mənsur		20 September 1405	noyabr 1405	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun oğlu.
33	Əl-Məlik an-Nasir		noyabr 1405	23 may 1412	Çərkəz	İkinci hakimiyyəti.
34	Əl-Məlik əl-Adil		23 may 1412	6 noyabr 1412	Ərəb	Abbasi sülaləsindən idi və Şeyx Mahmudi tərəfindən hakimiyyətə gətirilmişdi. Faktiki olaraq hakimiyyət Şeyx Mahmudinin əlində idi. Bir müddət sonra Mahmudi tərəfindən hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı
35	Əl-Məlik al-Mu'ayyad		6 noyabr 1412	13 yanvar 1421	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun məmlükü.
36	Əl-Məlik əl-Müzəffər		13 yanvar 1421	29 avqust 1421	Çərkəz	Şeyx Mahmudinin oğlu, taxta çıxarkən uşaq yaşlarında idi.
37	Əl-Məlik əz-Zahir		29 avqust 1421	30 noyabr 1421	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun məmlükü.
38	Əl-Məlik əs-Saleh		30 noyabr 1421	1 aprel 1422	Çərkəz	Seyfəddin Tatarın oğlu, taxta çıxarkən uşaq yaşlarında idi.
39	Əl-Məlik əl-Əşrəf	Seyfəddin Barsbay	1 aprel 1422	7 iyun 1438	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun məmlükü. O, II Nəsrəddin Məhəmmədin tərbiyəçisi olmuşdur.
40	Əl-Məlik al-Aziz	Əziz Cəmaləddin Yusif	7 iyun 1438	9 September 1438	Çərkəz	Seyfəddin Barsbayın oğlu, taxta çıxarkən uşaq yaşlarında idi.
41	Əl-Məlik əz-Zahir	Seyfəddin Çaxmaq	9 September 1438	1 February 1453	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun məmlükü.
42	Əl-Məlik əl-Mənsur	Fəxrəddin Osman	1 February 1453	15 mart 1453	Çərkəz	Seyfəddin Çaxmaqın oğlu.
43	Əl-Məlik əl-Əşrəf	Seyfəddin İnal	15 mart 1453	26 February 1461	Çərkəz	Seyfəddin Bərkukun məmlükü.
44	Əl-Məlik əl-Müəyyəd	Şəhabəddin Əhməd	26 February 1461	28 iyun 1461	Çərkəz	Seyfəddin İnalın oğlu.
45	Əl-Məlik əz-Zahir	Seyfəddin Xoşqədəm	28 iyun 1461	9 oktyabr 1467	Yunan və ya türk	Şeyx Mahmudinin məmlükü.
45	Əl-Məlik əz-Zahir	Seyfəddin Bilbəy	9 oktyabr 1467	4 dekabr 1467	Çərkəz	Şeyx Mahmudinin məmlükü.
46	Əl-Məlik əz-Zahir	Teymurbuğa	4 dekabr 1467	31 yanvar 1468	Yunan	Seyfəddin Çaxmağın məmlükü.
47	Əl-Məlik əl-Əşrəf		31 yanvar 1468	7 avqust 1496	Çərkəz	Seyfəddin Barsbayın məmlükü.
48	Əl-Məlik an-Nasir	Nasir Məhəmməd	7 avqust 1496	31 oktyabr 1498	Çərkəz	Seyfəddin Qayıtbəyin oğlu.
49	Əl-Məlik əz-Zahir	Əbu Səid Qansu	31 oktyabr 1498	30 iyun 1500	Çərkəz	Seyfəddin Qayıtbəyin məmlükü.
50	Əl-Məlik əl-Əşrəf	Əbülnəsir Canbolat	30 iyun 1500	25 yanvar 1501	Çərkəz	Əvvəl Seyfəddin Qayıtbəyin məmlükü olsa da, daha sonra onu həbsdən çıxaran Əmir Yaşbəyin məmlükü olmuşdur.
51	Əl-Məlik əl-Adil	Seyfəddin Tumanbəy	25 yanvar 1501	20 aprel 1501	Çərkəz	Seyfəddin Qayıtbəyin məmlükü.
52	Əl-Məlik əl-Əşrəf	Qansu Qavri	20 aprel 1501	24 avqust 1516	Çərkəz	Onun kimin məmlükü olması məlum deyil. Lakin hərbi təhsilini Qahirənin "Qavr düşərgəsi"ndə aldığı üçün "əl-Qavri" adıyla tanınmışdır. Taxta çıxmamışdan əvvəl əyalət valisi olmuşdur.
53	Əl-Məlik əl-Əşrəf	II Tumanbəy	17 oktyabr 1516	15 aprel 1517	Çərkəz	Sonuncu Məmlük sultanı.