Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Məhəmmədəli şah Qovanlı-Qacar (21 iyun 1872, Təbriz, Qacar dövləti – 5 aprel 1925, San-Remo, İtaliya krallığı) (fars. محمدعلی شاه قاجار) — İran şahı, Müzəffərəddin şahın oğlu
| Məhəmmədəli şah Qacar | |
|---|---|
| fars. محمدعلی شاه قاجار | |
 | |
| 3 yanvar 1907 – 16 iyul 1909 | |
| Əvvəlki | Müzəffərəddin şah Qacar |
| Sonrakı | Əhməd şah Qacar |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 21 iyun 1872 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 aprel 1925 (52 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Müzəffərəddin şah Qacar |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Qacarlar |
| Dini | şiəlik |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məhəmmədəli mirzə Müzəffərəddin şah oğlu 1872-ci ildə Təbriz şəhərində anadan olmuşdu. Saray təhsili almışdı. Etizadülmüzəffər ləqəbi almışdı. Anası dövrünün məşhur əxlaqsız qadınlarından biri idi. Məhəmmədəli mirzə Təbrizin valisi idi. Anasının əxlaqsızlığı onun özünə də az təsir etməmişdi. O, hələ Təbrizdə vəliəhd olduğu vaxt cinayətlər və əxlaqsızlıqlar etmişdi. Onun bütün bu cinayətlərinə son qoymaq üçün təbrizlilər üsyana da əl atmışdılar. 1906-cı ilin sonlarında atası Müzəffərəddin şahın xəstəliyi gücləndi. Onun ölümü gözlənirdi. irticaçı hakim idarələri qatı irticaçı və köhnə qaydaları bərpa etmək tərəfdarı olan vəliəhd Məhəmmədəli Mirzəni çağırmaqla hələ Müzəffərəddin şahın sağlığında Konsitutsiyanın təsdiq edilməsinin qarşısını almağa və despotizm quruluşunu bərpa etməyə çalışırdılar. Vəliəhd Məhəmmədəli mirzənin Tehrana çağırılması haqqında teleqram noyabrın 17-də Təbrizdə alındı. О, dekabrın 16-da Tehrana çatdı. Hakimiyyətin Məhəmmədəli mirzəyə verilməsi haqqında fərmanı Müzəffəddin şah dekabrın 20-də imzaladı. Məhəmmədəli şah atasının vəfatından sonra, 1907-ci ildə taxta əyləşdi. O, qarşısına inqilabı yatırmaq, əncuman və fədai dəstələrini ləğv etmək məqsədini qoyur. Buna cavab olaraq 1907-ci ilin fevralın 8-də Təbrizdə üsyan baş verdi. Üsyançılar şahın canişinini və onun məmurlarını həbs edərək hakimiyyəti ələ keçirdilər. Tezliklə üsyan İranın digər əyalətlərinə də yayılır. Belə bir şəraitdə şah konstitusiyanı bərpa etməyə və məclisin çağırılmasını vəd etməli olur. Bu vaxtdan başlayaraq Təbriz 1905–1911-ci illər İran inqilabının mərkəzinə çevrilir. Təbrizdə demokratik dəyişikliklər həyata keçirilir. Şah məmurları vəzifələrindən azad olunur, yeni tipli dünyəvi məktəblər açılır, "Əncuman", "Musavat" və "Təbriz" kimi demokratik yönlü qəzetlər nəşr olunmağa başlanır. Məhəmmədəli şahdan xoşu gəlməyənlər, onu atasının adından daha artıq, anasının adilə — Ümmül Xaqan oğlu çağırırlar. Xalqın Məhəmmədəli şaha olan nifrətinin bir səbəbi də onun kimi bir qadının oğlu olması idi. Laikn artıq 1907-ci ilin dekabrında şah rejimi yenidən inqilabı boğmağa cəhd edir. Buna cavab olaraq, Azərbaycan əncumanı Məhəmmədəli şahın taxtdan devrilməsini elan edir. 1908-ci ilin may-iyun aylarında şah inqilabı yatırmaq məqsədilə xarici ölkələrin hərbi qüvvələrindən istifadə etməli olur. Həmin ilin iyunun 23-də Təbrizdə yerləşdirilmiş rus kazak briqadası yerli əhaliyə qarşı cəza tədbirləri görməyə başlayır. Eyni zamanda şah ordusu da Təbrizə yürüş edir. Yerli inqilabi qüvvələrə Səttar xan və Bağır xan rəhbərlik edirdi. Onlar nəinki Təbriz və Azərbaycanda, həm də bütün İran dövlətində böyük hörmət və nüfuza malik olan şəxslər idi. Onların başçılıq etdiyi hərbi dəstələr 1908-ci ilin iyun ayında şah ordusu üzərində qələbə çaldı. Həmin ildə şah ordusu Təbrizi ələ keçirmək üçün iki dəfə də cəhd etdi. Lakin hər iki cəhd uğursuzluqla nəticələndi. İran inqilabı dünyanın bütün tərəqqipərvər qüvvələri tərəfindən dəstəklənirdi. Şimali Azərbaycanın demokratik dairələri İran inqilabçılarına maddi və mənəvi yardım göstərirdilər. 1909-cu ilin yanvarında şah ordusu dördüncü dəfə Təbrizi mühasirəyə aldı. Şah rejiminə Rusiya və Britaniya imperiyaları hərbi və maliyyə yardımı göstərirdilər. Nəticədə 1909-cu ilin aprelin 29-da rus ordusu Təbrizi ələ keçirə bildi. 1909-cu ilin iyununda Məhəmmədəli şah taxtdan devrildi.
Ailəsi
Övladları
Oğulları
- Şahzadə Hüseynəli mirzə Qovanlı-Qacar
- Şahzadə Əhməd mirzə (Sultan Əhməd şah Qacar)
- Şahzadə Məhəmmədhəsən mirzə
- Sultan Mahmud mirzə Qovanlı-Qacar
- Sultan
Qızları
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar və Qacar kəndi, Bakı, "Şuşa", 2008, 334 səh.
- Portrait of Mohammad Ali Shah
- Portrait in Library of Congress collection
- Shah's palace in Odessa, Ukraine
İstinadlar
- Pənahi Makulu. Səttarxan, 1-ci kitab, səh 250.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Mehemmedeli sah Qovanli Qacar 21 iyun 1872 Tebriz Qacar dovleti 5 aprel 1925 San Remo Italiya kralligi fars محمدعلی شاه قاجار Iran sahi Muzeffereddin sahin ogluMehemmedeli sah Qacarfars محمدعلی شاه قاجار Iran sahi3 yanvar 1907 16 iyul 1909EvvelkiMuzeffereddin sah QacarSonrakiEhmed sah QacarSexsi melumatlarDogum tarixi 21 iyun 1872 1872 06 21 Dogum yeri Tebriz Qacar dovletiVefat tarixi 5 aprel 1925 1925 04 05 52 yasinda Vefat yeri San Remo Italiya kralligiDefn yeri Imam Huseyn turbesiFealiyyeti siyasetciAtasi Muzeffereddin sah QacarHeyat yoldasi Meleyke Cahan BeyimUsaqlari Mehemmedhesen mirze Qovanli Qacar Ehmed sah Qacar Mahmud Mirze QacarAilesi QacarlarDini sielik Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMehemmedeli mirze Muzeffereddin sah oglu 1872 ci ilde Tebriz seherinde anadan olmusdu Saray tehsili almisdi Etizadulmuzeffer leqebi almisdi Anasi dovrunun meshur exlaqsiz qadinlarindan biri idi Mehemmedeli mirze Tebrizin valisi idi Anasinin exlaqsizligi onun ozune de az tesir etmemisdi O hele Tebrizde veliehd oldugu vaxt cinayetler ve exlaqsizliqlar etmisdi Onun butun bu cinayetlerine son qoymaq ucun tebrizliler usyana da el atmisdilar 1906 ci ilin sonlarinda atasi Muzeffereddin sahin xesteliyi guclendi Onun olumu gozlenirdi irticaci hakim idareleri qati irticaci ve kohne qaydalari berpa etmek terefdari olan veliehd Mehemmedeli Mirzeni cagirmaqla hele Muzeffereddin sahin sagliginda Konsitutsiyanin tesdiq edilmesinin qarsisini almaga ve despotizm qurulusunu berpa etmeye calisirdilar Veliehd Mehemmedeli mirzenin Tehrana cagirilmasi haqqinda teleqram noyabrin 17 de Tebrizde alindi O dekabrin 16 da Tehrana catdi Hakimiyyetin Mehemmedeli mirzeye verilmesi haqqinda fermani Muzeffeddin sah dekabrin 20 de imzaladi Mehemmedeli sah atasinin vefatindan sonra 1907 ci ilde taxta eylesdi O qarsisina inqilabi yatirmaq encuman ve fedai destelerini legv etmek meqsedini qoyur Buna cavab olaraq 1907 ci ilin fevralin 8 de Tebrizde usyan bas verdi Usyancilar sahin canisinini ve onun memurlarini hebs ederek hakimiyyeti ele kecirdiler Tezlikle usyan Iranin diger eyaletlerine de yayilir Bele bir seraitde sah konstitusiyani berpa etmeye ve meclisin cagirilmasini ved etmeli olur Bu vaxtdan baslayaraq Tebriz 1905 1911 ci iller Iran inqilabinin merkezine cevrilir Tebrizde demokratik deyisiklikler heyata kecirilir Sah memurlari vezifelerinden azad olunur yeni tipli dunyevi mektebler acilir Encuman Musavat ve Tebriz kimi demokratik yonlu qezetler nesr olunmaga baslanir Mehemmedeli sahdan xosu gelmeyenler onu atasinin adindan daha artiq anasinin adile Ummul Xaqan oglu cagirirlar Xalqin Mehemmedeli saha olan nifretinin bir sebebi de onun kimi bir qadinin oglu olmasi idi Laikn artiq 1907 ci ilin dekabrinda sah rejimi yeniden inqilabi bogmaga cehd edir Buna cavab olaraq Azerbaycan encumani Mehemmedeli sahin taxtdan devrilmesini elan edir 1908 ci ilin may iyun aylarinda sah inqilabi yatirmaq meqsedile xarici olkelerin herbi quvvelerinden istifade etmeli olur Hemin ilin iyunun 23 de Tebrizde yerlesdirilmis rus kazak briqadasi yerli ehaliye qarsi ceza tedbirleri gormeye baslayir Eyni zamanda sah ordusu da Tebrize yurus edir Yerli inqilabi quvvelere Settar xan ve Bagir xan rehberlik edirdi Onlar neinki Tebriz ve Azerbaycanda hem de butun Iran dovletinde boyuk hormet ve nufuza malik olan sexsler idi Onlarin basciliq etdiyi herbi desteler 1908 ci ilin iyun ayinda sah ordusu uzerinde qelebe caldi Hemin ilde sah ordusu Tebrizi ele kecirmek ucun iki defe de cehd etdi Lakin her iki cehd ugursuzluqla neticelendi Iran inqilabi dunyanin butun tereqqiperver quvveleri terefinden desteklenirdi Simali Azerbaycanin demokratik daireleri Iran inqilabcilarina maddi ve menevi yardim gosterirdiler 1909 cu ilin yanvarinda sah ordusu dorduncu defe Tebrizi muhasireye aldi Sah rejimine Rusiya ve Britaniya imperiyalari herbi ve maliyye yardimi gosterirdiler Neticede 1909 cu ilin aprelin 29 da rus ordusu Tebrizi ele kecire bildi 1909 cu ilin iyununda Mehemmedeli sah taxtdan devrildi AilesiOvladlariOgullari Sahzade Huseyneli mirze Qovanli Qacar Sahzade Ehmed mirze Sultan Ehmed sah Qacar Sahzade Mehemmedhesen mirze Sultan Mahmud mirze Qovanli Qacar Sultan QizlariMenbeEnver Cingizoglu Qacarlar ve Qacar kendi Baki Susa 2008 334 seh Portrait of Mohammad Ali Shah Portrait in Library of Congress collection Shah s palace in Odessa UkraineIstinadlar Penahi Makulu Settarxan 1 ci kitab seh 250 Hemcinin baxQacarlar